Dlaczego warto przeprowadzać analizę wskaźnikową? Przewaga analizy wskaźnikowej nad wstępną. Analiza Wskaźnikowa dr Michał Pachowski ( ) wskaźnik prawdę Ci powie Jakie płaszczyzny funkcjonowania przedsiębiorstw analizują wskaźniki? Zestawienie wskaźników używanych do analizy finansowej Podstawowe grupy wskaźników: płynności rentowności sprawności (szybkości obrotu, aktywności) zadłużenia (długu, struktury kapitału, wspomagania finansowego) 1
Wskaźniki płynności Wskaźnik płynności I (current ratio) bieżącej Wskaźnik płynności II (quick ratio) szybkiej Wskaźnik płynności III (cash ratio) gotówkowej, natychmiastowej. Wskaźnik bieżącej płynności Wskaźnik wysokiej płynności Wskaźnik płynności gotówkowej Wskaźniki płynności Wskaźnik płynności I (current ratio) Wsk. bieżącej płynności = aktywa bieżące pasywa bieżące Wartości graniczne 1,5-2,0 Wartość krytyczna 1,2 Średnia wartość wskaźnika bieżącej płynności detaliczny hurtowy Budownictwo artykułów 2006 rok 1,61 1,81 1,71 1,43 1,88 2007 rok 1,69 1,86 1,90 1,43 2,11 2008 rok 1,81 2,04 2,12 1,58 2,24 Wskaźniki płynności Wskaźnik płynności II (quick ratio) Wsk. płynności szybkiej = Wartości graniczne 1,0-1,3 Średnia wartość wskaźnika wysokiej płynności detaliczny aktywa bieżące - zapasy - rozlicz.międzyokres.czynne pasywa bieżące hurtowy Budownictwo artykułów 2006 rok 0,84 1,13 1,39 0,94 1,34 2007 rok 0,87 1,15 1,52 0,93 1,53 2008 rok 0,90 1,26 1,68 1,03 1,63 Wskaźniki płynności Wskaźnik płynności gotówkowej III (cash ratio) środki pieniężne Wsk. płynności gotówkowej = pasywa bieżące Wartości graniczne brak Uznaniowo 0,1 0,3 Średnia wartość wskaźnika Budownictwo artykułów płynności detaliczny hurtowy gotówkowej 2006 rok 0,37 0,27 0,49 0,17 0,44 2007 rok 0,38 0,28 0,56 0,17 0,56 2008 rok 0,39 0,35 0,67 0,23 0,62 2
Wskaźniki rentowności Wskaźnik rentowności brutto Wskaźnik rentowności netto Rentowność brutto sprzedaży - (GM - Gross Margin) Rentowność netto sprzedaży (ROS return on sales) Rentowność kapitałów własnych (ROE return on equity) Rentowność majątku lub rentowność aktywów (ROA - return on assets) Wskaźniki rentowności Wskaźnik rentowności brutto i netto Wsk. rentowności brutto Wsk.rentowności netto = = zysk brutto koszty działalności gospodarczej zysk netto koszty działalności gospodarczej *) Koszty działalności operacyjnej + pozostałe koszty operacyjne + koszty finansowe + straty nadzwyczajne Wskaźniki rentowności Rentowność brutto sprzedaży - Marża brutto (Gross Margin) Wsk.zyskowności sprzedaży detaliczny hurtowy = zysk ze sprzedaży przychody ze sprzedaży Budownictwo artykułów 2006 rok 2,92 4,82 6,55 3,20 4,85 2007 rok 3,52 5,11 7,95 3,54 5,66 2008 rok 3,37 5,10 8,30 3,03 5,37 Wskaźniki rentowności Rentowność netto sprzedaży (ROS = Return on Sales) zysk netto Zyskowność netto = przychody ogółem + zyski nadzwyczajne detaliczny hurtowy Budownictwo artykułów 2006 rok 3,10 4,09 5,44 2,84 4,42 2007 rok 3,94 4,65 6,69 3,31 5,28 2008 rok 3,39 4,08 6,36 2,35 4,62 3
Wskaźniki rentowności Rentowność kapitałów własnych (ROE - Return on Equity) zysk netto Zyskowność kapitału własnego = kapitał własny detaliczny hurtowy Budownictwo artykułów 2006 rok 22,44 28,10 30,35 14,80 21,83 2007 rok 28,08 31,57 33,75 18,04 25,48 2008 rok 23,82 24,64 28,22 13,55 20,15 Wskaźniki rentowności Rentowność aktywów Rentowność majątku (ROA - Return on Assets) Zyskowność aktywów = zysk netto Aktywa ogółem Podstawowa zależność finansowa: ROE > ROA Wskaźnik obrotu zapasami (ang. Inventory Turnover) Okres obrotu zapasami (ang. Avrage No. Days Inventory In Stock) Wskaźnik obrotu należnościami (ang. Receivables Tournover) Okres ściągania należnościami (ang. Avrage No. Days Receivables Outstanding) Wskaźnik obrotu zobowiązaniami (ang. Payables Tournover) Okres spłaty zobowiązań (ang. Avrage No. Days Payables Outstanding) Wskaźnik obrotu aktywami (ang. Total Asset Tournover) Wskaźnik obrotu zapasami Wskaznik obrotu zapasami = Koszty wlasne sprzedazy Sredni stan zapasów Koszty własne sprzedaży (COGS ang. Cost of Sold Goods) koszty bezpośrednio związane z produkcją (dostępne w rachunku zysku i strat układu kalkulacyjnego) Im większą wartość osiąga wskaźnik tym przedsiębiorstwo uznawane będzie za zarządzane bardziej efektywnie, gdyż zapasy nie zalegają w magazynie. 4
Warto wiedzieć Gdy spółka nie publikuje RZS w układzie kalkulacyjnym, zamiast kosztów własnych sprzedaży można zastosować pozycję przychody netto ze sprzedaży. Wskaźnik traci jednak na swojej dokładności Zamiast średniego stanu zapasów można zastosować pozycję zapasy na koniec danego okresu. Zyskujemy dzięki temu jedną dodatkową obserwację. Okres obrotu zapasami Okres obrotu zapasami = 365 Wskaźnik obrotu zapasami Wskaźnik ten obrazuje ile dni, średnio w danym okresie, zapasy znajdują się w magazynie od momentu zakupu do przetworzenia lub sprzedania. Im jest on niższy tym szybciej rotują zapasy w przedsiębiorstwie. Wskaźnik obrotu należnościami Wskaznik obrotu naleznosciami = wielkość optymalna od 7,0 do 10,0 Przychody ze sprzedazy Sredni stan naleznosci Średni stan należności powinien uwzględniać wyłącznie należności z tytułu dostaw i usług, pomijając z tytułu podatku dochodowego i działalności finansowej. Jeżeli nie da się ich wyodrębnić można wykorzystać pozycję należności ogółem. Wskaźnik obrazuje ile razy w ciągu roku firma zdolna jest do odtworzenia stanu swoich należności. Im szybciej one rotują tym mniejsze własne środki będą potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej. Okres ściągania należnościami Okres ściągania należności = 365 Wskaźnik obrotu należnościami Wskaźnik ten obrazuje ile dni, średnio w danym okresie, firma oczekuje na spłatę należności od kontrahentów. Im jest on wyższy tym zwiększa się ryzyko utraty płynności finansowej przedsiębiorstwa. 5
Wskaźnik obrotu zobowiązaniami Wskaznik obrotu zobowiazaniami = Koszty własne sprzedaży (COGS ang. Cost of Sold Goods) koszty bezpośrednio związane z produkcją (dostępne w rachunku zysku i strat układu kalkulacyjnego) Średni stan zobowiązań obejmuje zobowiązania handlowe, bez kredytów oraz rezerw na zobowiązania. Im wyższa wartość wskaźnika tym okres spłaty zobowiązań jest dłuższy i wymagane jest mniejsze zaangażowanie własnych środków pieniężnych do działalności operacyjnej. Oczekiwana zależność Koszty wlasne sprzedazy Sredni stan zobowiazan biezacych Wsk. obrotu należnościami < Wsk. obrotu zobowiązaniami Warto wiedzieć Gdy spółka nie publikuje RZS w układzie kalkulacyjnym, zamiast kosztów własnych sprzedaży można zastosować pozycję przychody netto ze sprzedaży. Wskaźnik traci jednak na swojej dokładności Zamiast średniego stanu zobowiązań handlowych można zastosować pozycję zobowiązań na koniec danego okresu. Zyskujemy dzięki temu jedną dodatkową obserwację. Okres spłaty zobowiązań = Okres spłaty zobowiązań 365 Wskaźnik obrotu zobowiązaniami Wskaźnik ten obrazuje ile dni, średnio w danym okresie, potrzebuje firma na spłacenie wszystkich zobowiązań. Im okres spłaty jest dłuższy tym mniej środków pieniężnych przedsiębiorstwo musi zamrozić do sprawnego funkcjonowania mniejsze zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto. Cykl konwersji gotówki = +Okres obrotu zapasami +Okres ściągania należnościami -Okres spłaty zobowiązań Cykl konwersji gotówki obrazuje czas (podawany w dniach), na jaki zamrożone są środki pieniężne w aktywach obrotowych. Przedsiębiorstwa, które są w stanie go skrócić mogą zarabiać więcej i rozszerzać swoją działalność bez zaciągania nowych kredytów. Co oznaczają wartości ujemne w cyklu konwersji gotówki? 6
Cykl życia produktu Wskaźnik obrotu aktywami trwałymi odpowiada na pytanie: Czy firma zarządzana jest efektywnie Wsk. obrotu aktywami trwalymi = Przychody ze sprzedazy Sredni stan aktywów trwalych Wskaźnik informuje jaki poziom sprzedaży jest osiągany z inwestycji w aktywa trwałe. Im wyższa wartość wskaźnika tym lepsze zarządzanie przedsiębiorstwem. Ważne by: 1. Porównywać spółki z tej samej branży, 2. Przychody są dynamiczne, a inwestycje jednorazowe, warto wiedzieć jakie realne inwestycje zostały poczynione. Wskaźnik obrotu aktywami trwałymi, a cykl życia produktu Wartość wskaźnika I Faza II Faza III Faza IV Faza niska rośnie wysoki spada Warto wiedzieć Dużym problemem interpretacji wyników jest stopień umorzenia przez firmę środków trwałych. Jeśli posiada ona starszy park maszynowy, wskaźnik osiągnie większe wartości. Czy jednak stare urządzenia stanowią o sile rynkowej przedsiębiorstwa? Wskaźnik obrotu aktywami ogółem odpowiada na pytanie: Jak efektywnie wykorzystywane są aktywa Wsk. obrotu aktywami = Przychody ze sprzedazy Sredni stan aktywów ogólem Wskaźnik informuje o zdolności aktywów przedsiębiorstwa do generowania przychodów ze sprzedaży. Im wyższa wartość wskaźnika tym lepsza efektywność wykorzystania aktywów, krótszy cykl produkcyjny i wyższa jej rentowność. 7
Wskaźniki zadłużenia Wskaźnik zadłużenia długoterminowego Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego Wskaźnik pokrycia obsługi długu Wskaźnik pokrycia obsługi długu przez cash flow Wskaźnik ogólnego zadłużenia Wsk.długu = Wskaźniki zadłużenia Wskaźnik zadłużenia długoterminowego kredyty długoterm. + zobowiązania długoterm. kapitał własny Bada poziom długoterminowego zadłużenia działalności gospodarczej jednostki. Najlepiej jak znajduje się w przedziale: 0,5 1,0 Wskaźniki zadłużenia Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego zobowiązania ogółem Wsk. zadłużenia kapitału własnego = kapitał własny Bada źródła finansowania działalności gospodarczej jednostki. Idealny poziom zawiera się w przedziale: 1,0-3,0 Wskaźniki zadłużenia Wskaźnik pokrycia obsługi długu zysk brutto + odsetki Wsk. pokrycia obsługi długu = rata kapitałowa + odsetki Bada stosunek zysku przed odjęciem kosztów odsetek i podatku dochodowego do poziomu kosztów obsługi długu - raty kredytu z odsetkami. Minimalny poziom wg. Banku Światowego obejmuje wartość powyżej 1,3, a optymalnie 2,5 - im większa wartość wskaźnika tym mniejsze ryzyko wystąpienia problemów spłaty długu. 8
Wskaźniki zadłużenia Wskaźnik pokrycia obsługi długu przez cash flow zysk netto + amortyzacja Wsk. pokrycia obsługi długu = rata kapitałowa + odsetki Bada zdolność przedsiębiorstwa do terminowej obsługi długu kredytowego. Wskaźniki zadłużenia Wskaźnik ogólnego zadłużenia zobowiązania ogółem Wsk. ogólnego zadłużenia = aktywa ogółem Informuje o udziale zobowiązań w finansowaniu majątku. Idealny poziom zawiera się w przedziale: 0,55-0,65 Idealny poziom wskaźnika powinien obejmować wartości powyżej 1,5 - im większa wartość wskaźnika tym mniejsze ryzyko wystąpienia problemów spłaty długu. Wskaźniki rynku kapitałowego Wskaźnik zysk na akcję (ang. Earnings per Share Ratio EPS) Wskaźnik ceny akcji do zysku na akcję (ang. Price Earnings Ratio P/E) Wskaźnik ceny do wartości księgowej (ang. Price to Book Value Ratio P/BV) Wskaźnik dywidendy na jedną akcję (ang. Dividend per Share Ratio DPS) Wskaźniki rynku kapitałowego Wskaźnik zysk na akcję Wskaźnik zysk na akcję = Zysk netto Liczba akcji zwykłych Wskaźnik ten informuje, ile zysku wypracował zainwestowany przez inwestorów kapitał. Jest on stosowany przy budowaniu rankingów atrakcyjności spółek 9
Wskaźniki rynku kapitałowego Wskaźnik ceny akcji do zysku na akcję Wskaźnik ceny akcji do zysku na akcję = Cena rynkowaakcji Zysk netto przypadający na Jeden z najpopularniejszych wskaźników rynku kapitałowego. Informuje inwestorów ile muszą oni zapłacić na rynku giełdowym za każdą złotówkę zysku firmy. Niski poziom wskaźnika (poniżej 1,0)sugeruje o korzystnej inwestycji w spółkę gdyż jest ona wyceniana poniżej realnych zysków - teoretyczne niedowartościowanie. Wysoki poziom wskaźnika (powyżej 3,0) sugeruje o przewartościowaniu spółki w stosunku do wypracowywanych przez nią zysków. akcję Wskaźniki rynku kapitałowego Wskaźnik ceny do wartości księgowej Cena rynkowaakcji Wsk. ceny akcji do wartości księgowej = Wartość księgowa na akcję Wartość księgowa na akcję = kapitały własne / liczba akcji Wskaźnik C/WK informuje ile płaci w cenie akcji inwestor za złotówkę aktywów netto spółki. Niski poziom wskaźnika (poniżej 1,0) oznacza, że spółka jest niedowartościowana w oparciu o jej wartość księgową. W teorii taka inwestycja powinna być zyskowna. Wysoki poziom wskaźnika (powyżej 3,0) oznacza, że spółka jest przewartościowana w oparciu o jej wartość księgową. W teorii taka inwestycja powinna być uznana za ryzykowną. Wskaźniki rynku kapitałowego Dziękuję za uwagę Wskaźnik dywidendy na jedną akcję Wypłaconadywidenda ogółem Wskaźnik dywidendy na akcję = Liczba wyemitowanych akcji zwykłych Wskaźnik DPS informuje inwestora o wartości wypłacanej dywidendy na jedną akcję. Bardzo często stanowi istotną przesłankę do zainteresowania się kupnem danych akcji w perspektywie wypłaconego w przyszłości zysku. 10