Plan finansowy pojęcie, istota, budowa dr hab. Marta Postuła
Istota planu finansowego Plan finansowy jest ujętym w sposób ilościowy planem zagospodarowania zasobów, mającym zapewnić osiągnięcie celów firmy. Plan finansowy jest ważnym instrumentem, jakim firma musi się posługiwać, aby osiągać zyski (większe zyski), nie narażając się na upadłość. Planowanie finansowe umożliwia podejmowanie trafniejszych decyzji finansowych, sprzyjających wzrostowi wartości firmy oraz ograniczenia ryzyka zagrażającego jej przyszłościowej egzystencji.
Przesłanki do opracowania planu finansowego Przygotowanie planu finansowego usprawnia proces przygotowania całościowego planu firmy. Plan finansowy dostarcza informacji niezbędnych dla właściwego procesu podejmowania decyzji. Pozwala na usprawnienie kontroli działalności. Dostarcza narzędzi do oceny działalności poszczególnych jednostek organizacyjnych firmy. Pozwala na usprawnienie wzajemnej komunikacji i koordynacji w firmie. Motywuje pracowników do bardziej efektywnej pracy na rzecz firmy, na rzecz wykonania planów.
Etapy budowy i realizacji planu finansowego Określenie celów firmy, ujętych w sposób skwantyfikowany Analiza otoczenia firmy Opracowanie i ocena strategii realizacyjnych Wybór i wdrożenie planu działania Modyfikacja planu w reakcji na zmiany w otoczeniu firmy
Trzy podejścia przy konstrukcji planu finansowego Z góry na dół W podejściu tym określa się ogólną sytuację ekonomiczną oraz możliwy do realizacji popyt i stopień w jakim firma może partycypować w popycie. Na tej podstawie ustala się prognozę w poszczególnych segmentach i zadania dla poszczególnych działów firmy. Z dołu do góry W podejściu tym jest projektowana sprzedaż w poszczególnych segmentach firmy. W następnym etapie na poziomie całej firmy ustalenia te są agregowane w całościowym planie. Podejście interacyjne Jest ono kombinacją dwóch przedstawionych podejść. Między poszczególnymi etapami istnieją sprzężenia zwrotne. W praktyce jest ono najczęściej stosowane.
Realność planu finansowego Chcąc, żeby plan finansowy był realny, możliwy do wdrożenia, musi być zbudowany na podstawie licznych wiarygodnych informacji. Stanowią je: Diagnoza bieżącego stanu firmy, Prognozy rozwoju sytuacji w gospodarce, rozwoju sektora, działalności formy w zbliżającym się okresie, Wewnętrzne techniczno-ekonomiczne uwarunkowania realizacji procesu gospodarczego, Warunki sprzedaży i ściągania należności, Inne ważne informacje opisujące politykę i działalność firmy.
Budowa planu finansowego (1) Część operacyjna obejmuje: Plan sprzedaży w jednostkach naturalnych i w ujęciu wartościowym, Plan produkcji, Plan kosztów materiałowych bezpośrednich, Plan kosztów robocizny bezpośredniej, Plan kosztów pośrednich wydziałowych, Plan kosztów sprzedaży, Plan kosztów zarządu, Plan kosztów wytworzenia produkcji sprzedanej, Plan zapasów produktów gotowych, Plan zapasów materiałowych, Plan zakupów materiałów, Planowane inwestycje rzeczowe.
Budowa planu finansowego (2) Część finansowa obejmuje: Plan ściągania należności, Plan zapłaty za zakupy, Plan inwestycji finansowych, Planowane źródła finansowania obce i własne, Plan spłaty pożyczek, Planowany rachunek zysków i strat, Plan podziału zysków, Planowany rachunek przepływów pieniężnych, Planowany bilans na koniec okresu planistycznego.
Ryzyko to.. Słowem ryzyko posługujemy się w potocznym języku niemal codziennie. Ryzyko towarzyszy bowiem niemal każdej działalności człowieka. Terminu tego używamy powszechnie na określenie takich sytuacji lub stanów, jak: stan zagrożenia, możliwość wystąpienia zdarzenia nieprzewidzianego, możliwość poniesienia straty, możliwość uzyskania wyniku odmiennego od oczekiwanego. Co więcej oprócz słowa ryzyko często posługujemy się mającym podobne znaczenie.
Obiektywny charakter ryzyka i subiektywny charakter niepewności- różnice ryzyko można zmierzyć prawdopodobieństwem (kryterium obiektywne) zaś niepewność daje się ocenić jedynie poziomem wiary, czy dane zjawisko może nastąpić (kryterium subiektywne), ryzyko występuje wtedy, gdy liczba potencjalnych scenariuszy w zakresie kształtowania się wielkości docelowej jest ograniczona, niepewność dopuszcza możliwość zaistnienia każdego scenariusza, spośród ich nieskończonej liczby, w przypadku ryzyka wystąpienie danego scenariusz skutkuje określonym poziomem wielkości docelowej, zaś niepewność oznacza sytuację, gdy wystąpienie danego scenariusza nie ma istotnego związku z finalnym poziomem wielkości docelowej
Klasyfikacja ryzyka: Ryzyko handlowe ryzyko wynikające bezpośrednio z prowadzonej działalności handlowej. Składa się na nie: a. ryzyko płynności - konieczność dopasowania terminów zapadalności aktywów i pasywów, b. ryzyko kredytowe, związane z niewywiązywaniem się kontrahentów z zobowiązań wobec przedsiębiorstwa. Obecnie ponad 80% handlu światowego prowadzi się z odroczonym terminem płatności. Długość okresu kredytu kupieckiego zależy od rodzaju towaru. Dla towarów konsumpcyjnych jest najkrótszy (ok. 30 dni), na drugim biegunie są dobra inwestycyjne, gdzie termin płatności zaczyna się od roku wzwyż. Z uwagi na coraz większą walkę konkurencyjną firmy, walcząc o klienta, będą te terminy coraz bardziej wydłużały.
Klasyfikacja ryzyka: Ryzyko rynkowe dotyczy prawdopodobieństwa zmian wartości instrumentów rynkowych, którego szczególnymi przykładami są: a. ryzyko stopy procentowej, wynika z uzależnienia wartości części aktywów i pasywów od zmian stóp procentowych (np. kredyt oparty o zmienną stopę procentową). b. ryzyko walutowe, związane z posiadaniem otwartej pozycji walutowej. Uwzględniając specyfikę działalności firmy możemy także spotkać się z ryzykiem rynkowym o pośrednim wpływie na wyniki finansowe firmy tj. ryzykiem zasobów, ryzykiem zmian cen, ryzyko koniunkturalne, ryzyko technologiczne.
Klasyfikacja ryzyka: Ryzyko społeczne związane ze sposobem zachowania się obywateli danej społeczności, zasad religii, ustroju, kultury, tradycji Ryzyko wystąpienia zdarzeń losowych - np. klęski i wypadki żywiołowe (powódź, trzęsienie ziemi), wypadki, których źródłem są konflikty społeczne i czyny niedozwolone (np. strajki, podpalenia). Ryzyko polityczne dotyczy możliwości ingerencji władz państwowych w poszczególnych krajach czy też w skali międzynarodowej, zarówno dla całej gospodarki, jak i w poszczególnych jej sektorach. Ryzyko gospodarcze związane jest z możliwością zmiany polityki gospodarczej kraju, przepisów prawnych dotyczących np. prawa podatkowego lub dewizowego.
Według Banku Rozrachunków Międzynarodowych (Bank for International Settlements BIS): Ryzyko finansowe można ogólnie zdefiniować jako ryzyko związane z podejmowaniem decyzji finansowych, dotyczących sposobów finansowania działalności jednostki. Ryzyko to określane jest przez rodzaj i strukturę poszczególnych źródeł finansowania działalności.
Bank for International Settlements zaproponował wyodrębnienie podstawowych podkategorii ryzyka finansowego: ryzyko kredytowe rozumiane jako ryzyko niewywiązania się partnera transakcji z jego zobowiązań, ryzyko rynkowe definiowane jako możliwość zmiany warunków finansowych w wyniku zmian cen rynkowych ryzyko płynności składające się z dwóch elementów: pierwszego, uzależnionego od konkretnego instrumentu finansowego i drugiego, związanego z wypłacalnością instytucji. Pierwszy rodzaj ryzyka wiąże się z niezdolnością instytucji do zajęcia określonej pozycji na rynku danego instrumentu z powodu braku płynności lub przerwy w działu rynku. Drugi definiowany jest jako brak zdolności do realizowania bieżących zobowiązań, ryzyko operacyjne definiowane jako zagrożenie zdolności do osiągnięcia zamierzonych celów w wyniku błędów w systemach informacyjnych, błędach pracowników, lub brakiem odpowiedniej kontroli wewnętrznej w danej instytucji, ryzyko prawne rozumiane jako ryzyko poniesienia straty z powodu nieprzeprowadzenia transakcji (ze względu na bariery prawne,
Proces zarzadzania ryzykiem: Identyfikacja ekspozycji na ryzyko Pomiar ekspozycji na ryzyko Identyfikacja narzędzi kontroli ryzyka Ocena skutków ekspozycji na ryzyko Ocena kosztów i korzyści zastosowania narzędzi Budowa strategii kontroli ryzyka Ocena efektywności strategii
Transfer ryzyka Transfer ten może przyjąć dwie formy: transfer działalności kreującej potencjalne straty; na przykład poprzez subkontrakt wynajęcie innej firmy do danej pracy, przez co zlecający nie ponosi szkody za straty, czy tez odpowiednie klauzule w umowie; transfer odpowiedzialności za pokrycie ewentualnych strat; może on przyjąć formę ubezpieczenia, specjalnej klauzuli w umowie (która wyłącza jedna stronę kontraktu od odpowiedzialności za szkody powstałe w związku z wykonywaniem kontraktu), gwarancji bankowej, poręczenia czy też operacji
Proces kontroli ryzyka Kontrola ryzyka Fizyczna kontrola ryzyka Finansowa kontrola ryzyka Unikanie ryzyka Redukcja ryzyka Retencja ryzyka Transfer ryzyka
Kontrola ryzyka: Fizyczna kontrola ryzyka obejmuje wszystkie operacje stosowane do redukcji ilości i wielkości strat. Występują tu dwie możliwości: całkowite wyeliminowanie prawdopodobieństwa straty (tj. unikanie ryzyka albo zapobieganie strat). Jedynym sposobem na uniknięcie ryzyka w całości jest zaprzestanie działalności, z którą jest ono związane. redukcja ryzyka, która może polegać na ograniczeniu skali działalności narażonej na ryzyko (np. system limitów kredytowych stosowanych przez banki) lub na działaniach organizacyjno-technicznych takich jak: usprawnienia techniczne (zabezpieczenie i ochrona) usprawnienia proceduralne (planowanie i organizacja) działania edukacyjne.
Kontrola ryzyka: Finansowa kontrola ryzyka obejmuje samodzielne zarządzanie ryzykiem przez dany podmiot czyli tzw. retencję ryzyka albo jego transfer na inny podmiot. Zatrzymanie ryzyka w firmie jest bardziej popularne dużych korporacjach niż w małych firmach. Oznacza ono, że firma wybrała wariant pokrywania ewentualnych strat sama poprzez: pokrycie straty z zysku netto; sprzedaż aktywów w celu zastąpienia tych, które zostały utracone albo zniszczone; tworzenie na nieprzewidziane wypadki specjalnego funduszu pełniącego rolę samo ubezpieczenia, z którego pokrywane są straty; podpisanie umów pożyczkowych, które mogą być wykorzystane w przypadku wystąpienia w firmie strat; wyrównanie pozycji walutowych, czyli dążenie do osiągnięcia równowagi pomiędzy przychodami i rozchodami w danej walucie w tym samym okresie.
Dziękuję za uwagę!