Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej"

Lech Sokołowski
8 lat temu
Przeglądów:

1 Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej Najbardziej ogólna klasyfikacja kategorii ryzyka EFEKT Całkowite ryzyko dzieli się ze względu na kształtujące je czynniki na: Ryzyko systematyczne Ryzyko specyficzne Rys. Rozkład ryzyka całkowitego Ryzyko systematyczne (inaczej określane jako podstawowe albo rynkowe) odnosi się do ogółu społeczeństwa lub grup ludzi, przez co nie może być kontrolowane (nawet częściowo) przez żadną pojedynczą osobę. Ryzyko specyficzne (czy inaczej indywidualne albo niesystematyczne) z kolei jest związane z przyszłymi zdarzeniami, które możemy częściowo kontrolować albo przewidywać. Wiąże się z indywidualnymi decyzjami.

Rozkład ryzyka całkowitego Ryzyko systematyczne (inaczej określane jako podstawowe albo rynkowe) odnosi się do ogółu społeczeństwa lub grup ludzi, przez co nie

2 ALTERNATYWA Podział zwracający uwagę na charakter alternatyw wariantów przyszłych zdarzeń ryzyko czyste (pure risk) ryzyko spekulacyjne (speculative risk) Jeżeli jedyną możliwością alternatywną do obecnego stanu jest wystąpienie szkody, to sytuacja taka określana jest jako przypadek wystąpienia ryzyka czystego. Jeżeli nieznane przyszłe zdarzenia mogą spowodować zarówno straty jak i zyski, to sytuacja taka jest określana mianem ryzyka spekulacyjnego. Podział ten ma zasadnicze znaczenie ubezpieczeniach, ponieważ przyjmuje się, że ubezpieczeniu może podlegać jedynie ryzyko czyste. Ryzyko spekulacyjne nie jest przedmiotem ubezpieczenia. NIEPEWNOŚĆ ryzyko niepewności: wystąpienia, skutku, czasu miejsca Ze względu na kryterium niepewności wyodrębnia się ryzyko niepewności: wystąpienia, skutku, czasu i miejsca. Przez ryzyko niepewności należy rozumieć sam fakt niepewności co do rezultatów, jakie pociąga za sobą, kiedy wystąpi oraz niemożność określenia miejsca i czasu jego wystąpienia. 2

Jeżeli nieznane przyszłe zdarzenia mogą spowodować zarówno straty jak i zyski, to sytuacja taka jest określana mianem ryzyka spekulacyjnego.

3 PRAKTYKA UBEZPIECZENIOWA Ryzyko majątkowe Ryzyko osobowe Ze względu na praktykę ubezpieczeniową, oraz obowiązujące przepisy prawne wyróżnia się ryzyko osobowe i ryzyko majątkowe. Ryzyko majątkowe odnosi się do zagrożeń dóbr majątkowych, natomiast ryzyko osobowe odnosi się do zagrożeń powodujących uszczerbek w dobrach osobistych (utrata życia, zdrowia, dolności do pracy) POSTĘP Ryzyko statyczne Ryzyko dynamiczne Ze względu na zmieniające się otoczenie i dokonujący postęp techniczny wyróżnia się również ryzyko statyczne i ryzyko dynamiczne. Ryzyko statyczne istnieje niezależnie od postępu technicznego i związane jest z występowaniem takich zjawisk jak burza, sztorm, cyklon czy wybuch wulkanu. Natomiast ryzyko w ujęciu dynamicznym związane jest z wszelkimi zmianami typu technicznego, ekonomicznego, cywilizacyjnego bądź organizacyjnego. KRYTERIUM MIERZALNOŚCI SKUTKÓW Ryzyko niefinansowe Ryzyko finansowe Ryzyko niefinansowe wiąże się z podejmowaniem decyzji nie mających bezpośrednio charakteru finansowego. Pamiętać jednak należy, że konsekwencje tych decyzji mogą mieć charakter wymierny. Ryzyko finansowe dotyczy działalności instytucji finansowych, firm i prywatnych inwestorów. Wiąże się ono z nieoczekiwanymi zmianami przepływów pieniężnych, wynikających z aktywności na rynkach finansowych bądź działalności operacyjnej. Występowanie ryzyka finansowego ma swoje źródło w wyborach rodzajów i struktury źródeł finansowania jednostki gospodarczej. Występuje szczególnie w przypadku korzystania z długu celem finansowania działalności. Źródłem ryzyka finansowego są często wahania stóp procentowych, kursów walutowych lub rynkowej wyceny aktywów. Ryzyko w potocznym znaczeniu rozumie się jako możliwość wystąpienia szkody. Podobną definicję ryzyka stosuje się w ubezpieczeniach. Tak pojmowane ryzyko jest odbierane jako coś negatywnego. Inne podejście do ryzyka prezentują inwestorzy finansowi. W ich rozumieniu ryzyko wiąże się z możliwością uzyskania dochodu odmiennego od zakładanego. Ryzyko finansowe postrzegane jest w wielu aspektach, jednak najczęściej wyróżnia się następujące rodzaje ryzyka finansowego: 3

POSTĘP Ryzyko statyczne Ryzyko dynamiczne Ze względu na zmieniające się otoczenie i dokonujący postęp techniczny wyróżnia się również ryzyko statyczne i ryzyko dynamiczne.

4 FINANSOWE RYZYKO JAKOŚCIOWE ryzyko operacyjne (operational risk) dotyczy ono popełnionych błędów w działalności operacyjnej firmy, wynika głównie z wad wewnętrznych systemów oraz błędów spowodowanych przez człowieka, ryzyko płynności (liquidity risk) wiąże się z niedużym wolumenem obrotu, a co za tym idzie trudnością zawarcia transakcji bez znacznego wpływu na cenę instrumentu, kontraktu, ryzyko prawne (legal risk) wynika ze zmian regulacji prawnych, rachunkowych, podatkowych, itp. FINANSOWE RYZYKO ILOŚCIOWE ryzyko kredytowe, kontrpartnera (credit risk) spowodowane jest przez nierzetelność jednej ze stron kontraktu finansowego, handlowego, ryzyko rynkowe (market risk) wiąże się ono ze zmianami wartości instrumentów finansowych, kursów walut, stóp procentowych, cen towarów, Podstawowymi rodzajami ryzyka rynkowego są: ryzyko stopy procentowej (interest rate risk), ryzyko kursu walutowego (exchange rate risk), ryzyko cen instrument finansowego (price risk), ryzyko cen towarów (commodity price risk), Przykładowe konsekwencje: wzrost rynkowej stopy procentowej powoduje spadek wartości płatności o stałym oprocentowaniu: niekorzystne dla otrzymującego te płatności (strona długa) korzystne dla dokonującego tych płatności (strona krótka) spadek rynkowej stopy procentowej powoduje wzrost wartości płatności o stałym oprocentowaniu: korzystne dla otrzymującego te płatności (strona długa) niekorzystne dla dokonującego tych płatności (strona krótka) aprecjacja obcej waluty względem waluty krajowej powoduje wzrost (liczony w krajowej walucie) wartości płatności denominowanych w obcej walucie korzystne dla otrzymującego te płatności (strona długa, np. eksporter) niekorzystne dla dokonującego tych płatności (strona krótka, np. importer) deprecjacja obcej waluty względem waluty krajowej powoduje spadek (liczony w krajowej walucie) wartości płatności denominowanych w obcej walucie: niekorzystne dla otrzymującego te płatności (strona długa, np. eksporter) korzystne dla dokonującego tych płatności (strona krótka, np. importer). 4

prawne (legal risk) wynika ze zmian regulacji prawnych, rachunkowych, podatkowych, itp.

5 Zmiany na światowych rynkach finansowych determinujące wzrost ryzyka finansowego: wzrost ryzyka na rynkach finansowych, wzrost zmienności kursów walutowych, stóp procentowych, cen akcji, wartości indeksów giełdowych, cen towarów zmiany technologiczne, postęp w informatyce, telekomunikacji, w mediach deregulacja i wzrost konkurencji, wprowadzanie zmian na rynkach finansowych mających na celu bardziej swobodny przepływ kapitału i obrót instrumentami finansowymi globalizacja rynków finansowych, swobodny przepływ kapitału, 24 godzinny obrót na rynkach finansowych, odejście od pośrednictwa (disintermediation) rozwój rynku transferu ryzyka integracja segmentów rynku finansowego integracja rynku finansowego, rynku ubezpieczeniowego i sektora bankowego innowacje, np. powstawanie nowych instrumentów finansowych (instrumentów pochodnych) rozwój teorii finansów, rozwój teorii wyprzedza praktykę, ale coraz krótszy odstęp między powstaniem a zastosowaniem metody, wyzwania praktyki weryfikują pewne metody i stymulują powstanie innych, rozwijanie teorii w centrach finansowych wzrastający poziom edukacji ekonomicznej społeczeństw krajów rozwiniętych 5

bardziej swobodny przepływ kapitału i obrót instrumentami finansowymi globalizacja rynków finansowych, swobodny przepływ kapitału, 24 godzinny obrót na rynkach finansowych, odejście od pośrednictwa

Podobne dokumenty

Klasyfikacje ryzyka w działalności bankowej. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

1 Klasyfikacje ryzyka w działalności bankowej 2 Porozmawiajmy o wystąpieniach Wystąpienia na temat: Afera Art B Upadek Banku Staropolskiego SA w Poznaniu Upadek banku Barings Upadek Banku Allfirst Upadek