ZAWARTOŚĆ Na, K, Ca I Mg W JADALNYCH CZĘŚCIACH W MIĄŻSZU I SKÓRCE JABŁEK ODMIAN UPRAWIANYCH AMATORSKO

Podobne dokumenty
SKŁAD CHEMICZNY SKÓRKI I MIĄśSZU JABŁEK ODMIAN JONICA I SZAMPION WYPRODUKOWANYCH W SADACH WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO

WYDZIAŁ OGRODNICZY Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Bożena Kiczorowska* Lead and cadmium content in the edible parts of analyzed apples did not exceed permissible

WARTOŚĆ ODŻYWCZA WYBRANYCH PRODUKTÓW ŻYWNOŚCI TRADYCYJNEJ.

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004

OCENA ZAWARTOŚCI WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH STUDENTÓW UCZELNI MEDYCZNEJ W LATACH 2003/2004 I 2008/2009

Wpływ niektórych czynników na skład chemiczny ziarna pszenicy jarej

ANALIZA ZMIAN W PROFILU SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W GOTOWEJ ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI

ZAWARTOSC NIEKTÓRYCH METALI SLADOWYCH W ODMIANOWYCH MIODACH PSZCZELICH

10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA

MAKROELEMENTY OWOCÓW TRUSKAWEK

OWOCE JAKO NIEZBĘDNY SKŁADNIK ZDROWEJ DIETY CZŁOWIEKA

ZANIKANIE KAPTANU I PROPIKONAZOLU W OWOCACH I LIŚCIACH JABŁONI ODMIANY JONAGOLD

OCENA POBRANIA WAPNIA, MAGNEZU, SODU I POTASU Z CAŁODZIENNYMI RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW Z UWZGLĘDNIENIEM SUPLEMENTACJI.

WZROST, PLONOWANIE I WIELKOŚCI OWOCÓW TRZYNASTU ODMIAN JABŁONI OKULIZOWANYCH NA PODKŁADCE M.9. Wstęp

Ekstrakt z Chińskich Daktyli TIENS. Doskonałe odżywienie krwi i ukojenie nerwów

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁ ODOWSKA LUBLIN POLONIA

PROTOKÓŁ Z BADAŃ OCENIAJĄCYCH STAN DOJRZAŁOŚCI ZBIORCZEJ JABŁEK (centrum)

Wszystko co powinieneś wiedzieć o uprawie jabłoni

WPŁYW TRAKTOWANIA INHIBITOREM DZIAŁANIA ETYLENU NA WYBRANE CECHY PRZECHOWYWANYCH JABŁEK

ZAWARTOŚĆ POTASU, MAGNEZU, WAPNIA I ŻELAZA W WYBRANYCH KONCENTRATACH ZUP TYPU INSTANT

WPŁYW PREPARATÓW GOËMAR BM 86 I FRUTON NA JAKOŚĆ I WŁAŚCIWOŚCI PRZECHOWALNICZE GRUSZEK ODMIANY KONFERENCJA I DICOLOR. Wstęp

Opracowanie metodyk METODYKA OZNACZANIA KWASU ASKORBINOWEGO,

WPŁYW SUPLEMENTACJI PREPARATAMI WITAMINOWO-MINERALNYMI NA CAŁKOWITE POBRANIE WAPNIA I MAGNEZU W GRUPIE STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI

Eksport jabłek do Północnej Afryki - doświadczenia Grupy Fructis

Zawartość składników pokarmowych w roślinach

Eksportowe odmiany jabłoni

OCENA PLONOWANIA I JAKOŚCI OWOCÓW DZIEWIĘCIU ODMIAN TRUSKAWKI. Wstęp. Materiał i metody

PROTOKÓŁ Z BADAŃ OCENIAJĄCYCH STAN DOJRZAŁOŚCI ZBIORCZEJ JABŁEK (centrum)

Stan odżywienia drzewostanów na obszarze Sudetów i Beskidu Zachodniego

Kiszonka z sorga, czyli jaka pasza?

Prawidłowa fotosynteza - być albo nie być owoców

EKONOMICZNA OCENA PRODUKCJI JABŁEK W WYBRANYM GOSPODARSTWIE SADOWNICZYM

OCENA PLONOWANIA ODMIAN BURAKA LIŚCIOWEGO W UPRAWIE JESIENNEJ. Wstęp. Materiał i metody

Marta Jańczak-Pieniążek

ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W OWOCACH PIĘCIU ODMIAN DYNI OLBRZYMIEJ (CUCURBITA MAXIMA)

ZMIANY ZAWARTOŚCI N, P, K, CA, MG W PODŁOŻACH I W LIŚCIACH POMIDORA W OKRESIE WEGETACJI. Wstęp

ANNALES. Stanisław Kalembasa, Andrzej Wysokiński

ZAWARTOŚĆ WAPNIA I FOSFORU W NIEKTÓRYCH PRODUKTACH PRZEZNACZONYCH DO ŻYWIENIA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI

WPŁYW NAWADNIANIA I NAWOśENIA MINERALNEGO

PRODUKTY NALEŻĄCE DO ŻYWNOŚCI WYGODNEJ JAKO ŹRÓDŁO WAPNIA, MAGNEZU I ŻELAZA

Instytut Ogrodnictwa

Ekstrakt z Chińskich Daktyli

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004

W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?

Ocena wpływu systemu produkcji rolnej na cechy jakościowe owoców i warzyw

BIOLOGICZNIE AKTYWNY SUPLEMENT DIETY.

MAKROELEMENTY W CAŁODZIENNYCH RACJACH POKARMOWYCH UCZENNIC ZE SZKÓŁ POLICEALNYCH M. BIAŁEGOSTOKU

ZAŁOŻENIA TECHNOLOGICZNE DLA MINIMALNIE PRZETWORZONEJ MARCHWI

dr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć?

Kategoria żywności, środek spożywczy lub składnik żywności. Warunki dla stosowania oświadczenia

JAKOŚĆ SENSORYCZNA WARZYWNYCH PRZETWORÓW EKOLOGICZNYCH Z PAPRYKI I FASOLI SZPARAGOWEJ

Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna

Wartość odżywcza i przydatność owoców rokitnika do produkcji soków

Dorota BAJEK, 1 Joanna ŁĘSKA, 1 Dariusz NOWICKI, 1 Cezary KOZŁOWSKI 2, *

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE

parametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,

OCENA ZAWARTOŚCI WAPNIA I MAGNEZU W WYBRANYCH ZIOŁACH I PREPARATACH ZIOŁOWYCH

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004

Rafał Tytus Bray. Politechnika Gdańska Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska września 2017 Ustka

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA OWOCE GR. II

Podczas gotowania część składników przedostaje się do wody. Część składników ulatnia się wraz z parą (głównie witamina C).

Jabłko to kulisty owoc jabłoni o soczystym i chrupkim miąższu. Smak dojrzałych jabłek jest słodko-kwaskowaty, rozmaite odmiany

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie znakowania żywności wartością odżywczą

Dlaczego warto jeść #polskiejablka?

Opady deszczu i opadanie jabłek zagrażają jakości zbiorów

Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska

DYNAMIKA ZMIAN WYBRANYCH CECH TEKSTURALNYCH JABŁEK PODCZAS WTÓRNEGO PRZECHOWYWANIA

WZROST I PLONOWANIE PAPRYKI SŁODKIEJ (CAPSICUM ANNUUM L.), UPRAWIANEJ W POLU W WARUNKACH KLIMATYCZNYCH OLSZTYNA

PARAMETRY FIZYKOCHEMICZNE JEDNOSMAKOWYCH DESERÓW OWOCOWYCH DLA DZIECI I NIEMOWLĄT

DYNAMIKA ZAWARTOŚCI MAKROELEMENTÓW W ANTURIUM UPRAWIANYM W KERAMZYCIE. Tomasz Kleiber, Andrzej Komosa

Golden Delicious - smakowita zieleń w polskich sadach

Warsztaty dla Rodziców. Wiosenne śniadanie. Warszawa r.

OCENA SPOŻYCIA NIEKTÓRYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH Z RACJAMI POKARMOWYMI STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI

PLONOWANIE DZIEWIĘCIU ODMIAN MARCHWI PRZEZNACZONYCH DLA PRZETWÓRSTWA, UPRAWIANYCH W REJONIE WARMII. Wstęp. Materiał i metody

CHARAKTERYSTYKA JAKOŚCI SENSORYCZNEJ BULW GOTOWANYCH W ZALEŻNOŚCI OD ODMIANY ZIEMNIAKA I SPOSOBU GOTOWANIA

ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r

OCENA WYBRANYCH CECH JAKOŚCI MROŻONEK ZA POMOCĄ AKWIZYCJI OBRAZU

Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.

Akademia Nawożenia Intermag: cz. 9, wiśnie

ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH SKŁADNIKÓW MINERALNYCH W RZODKIEWCE ZAKUPIONEJ NA PLACACH TARGOWYCH KRAKOWA

Występowanie chorób przechowalniczych na jabłkach odmian parchoodpornych HANNA BRYK, DOROTA KRUCZYŃSKA

Magnez morski z obniżoną zawartością sodu

SPRAWOZDANIE. warzywnictwa metodami ekologicznymi. pt.: OPRACOWANIE METOD PRZETWÓRSTWA WARZYW Z UPRAW EKOLOGICZNYCH I OCENA ICH JAKOŚCI

WPŁYW PODŁOŻY I POŻYWEK NA PLONOWANIE POMIDORA SZKLARNIOWEGO. Wstęp

Tab Bobik. Warunki agrotechniczne doświadczenia. Rok zbioru 2013

TIENS SKONCENTROWANY EKSTARKT Z DAKTYLI CHIŃSKICH

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 25 lipca 2007 r. w sprawie sposobu znakowania żywności wartością odżywczą 2)

STATYSTYKA I DOŚWIADCZALNICTWO

Opracowała: Krystyna Bruździak SDOO Przecław. 13. Soja

Przedmowa do wydania trzeciego 11 Wstęp Ogólna charakterystyka nawozów mineralnych Wprowadzenie Kryteria podziału nawozów

w badaniach rolniczych na pszenicy ozimej w Polsce w latach 2007/2008 (badania rejestracyjne, IUNG Puławy)

INFORMACJE O ZASTOSOWANYCH PREPARATACH NOURIVIT I NOURIVIT PLUS

ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH MAKROSKŁADNIKÓW W ZIARNIE ODMIAN KUKURYDZY WYSIEWANYCH W TRZECH TERMINACH

2 Katedra Nasiennictwa i Szkółkarstwa Ogrodniczego, Akademia Rolnicza ul. Leszczyńskiego 58, Lublin

WPŁYW UWILGOTNIENIA I NAWOŻENIA GLEBY NA ZAWARTOŚĆ MAKROELEMENTÓW W RESZTKACH POŻNIWNYCH PSZENICY JAREJ

Zawartość składników mineralnych w nasionach i wytłokach trzech krajowych odmian rzepaku ozimego

Makro- i mikroskładniki w dokarmianiu dolistnym kukurydzy

OCENA POZIOMU PRODUKCYJNOŚCI I WYDAJNOŚCI W ROLNICTWIE NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH REGIONÓW POLSKI

7. Owies W 2012 roku owies zajmował 6,7 % ogólnej powierzchni zasiewów zbóż w Polsce. W województwie łódzkim uprawiany był na powierzchni blisko 50

Transkrypt:

BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 803 807 Bożena Kiczorowska ZAWARTOŚĆ Na, K, Ca I Mg W JADALNYCH CZĘŚCIACH W MIĄŻSZU I SKÓRCE JABŁEK ODMIAN UPRAWIANYCH AMATORSKO Instytut Żywienia Zwierząt Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie Kierownik: prof. dr hab. E. Grela Celem pracy było oznaczenie zawartości wybranych związków mineralnych: K, Ca, Na, Mg w miąższu i skórce jabłek odmian uprawianych amatorsko, takich jak: Boiken, Golden Delicious Reinders, Liberty, Rajka, Red Boskop i Rubinowa. W miąższu i skórce badanych jabłek najwyższą ilość potasu oznaczono w owocach odmiany Rajka, a najniższą w odmianie Goloden Delicious Reinders. Najwyższą zawartość wapnia oznaczono w jabłkach odmian: Boiken, Liberty i Rubinola, a najmniej tego pierwiastka stwierdzono w jabłkach odmiany Red Boskop. Zawartość sodu na najwyższym poziomie notowano w skórce i miąższu jabłek Boiken, a na najniższym w częściach jadalnych jabłek odmian: Liberty, Rajka i Red Boskop. W skórce badanych jabłek najwyższe ilości magnezu oznaczono w owocach odmian: Boiken, Rajka i Rubinola, i w miąższu odmiany Rubinola. Najniższe zawartości tego pierwiastka oznaczono w częściach jadalnych jabłek odmiany Golden Delicious Reinders. Hasła kluczowe: makroelementy, jabłka, skórka, miąższ. Key words: macroelements, aplles, peel, flesh. Udział owoców w codziennej diecie Polaków zwiększa się z roku na rok, co związane jest coraz większą wiedzą konsumentów o ich walorach odżywczych, dietetycznych i leczniczych. Szczególną popularnością cieszą się owoce krajowe, do których należą jabłka. Charakteryzują się niezwykle cennym składem chemicznym, a odpowiednia zawartość związków mineralnych zapewnia, ponad to, utrzymanie optymalnej ich jakości przez cały okres dostępności na rynku, wiec około 6 8 miesięcy (1, 2, 3, 4). Powszechnie dostępne są odmiany jabłek przystosowane do produkcji wielkotowarowej, a więc odpornych na choroby i dające duże plony. Jednak zainteresowanie konsumentów coraz częściej skierowane jest na jabłka odmian tradycyjnych, obecnie uprawianych już tylko w sadach przydomowych. Dlatego za cel pracy postawiono sobie określenie zawartości makroelementów: K, Ca, Na i Mg w skórce i miąższu wybranych odmian jabłek wyprodukowanych w 2006 r. MATERIAŁ I METODY Badania przeprowadzono na jabłkach odmian: Boiken, Golden Delicious Reinders, Liberty, Rajka, Red Boskop i Rubinola pochodzących ze zbiorów 2006 r.

804 B. Kiczorowska Nr 3 Jabłka zostały wyprodukowane w sadzie znajdującym się na terenie Rolniczego Zakładu Doświadczalnego Lublin-Felin. Wszystkie odmiany jabłoni były objęte pielęgnacją agrotechniczną na tym samym poziomie. Jabłka zbierano w ich fazie dojrzałości zbiorczej odpowiedniej dla każdej odmiany. Próby pobierano losowo z 3 drzew w czterech powtórzeniach. Do czasu wykonania analiz chemicznych owoce przechowywano w chłodni. Do badań laboratoryjnych przygotowano dwa rodzaje prób z każdej odmiany: miąższ i skórkę. Skórkę zdejmowano z jabłek specjalnym nożem zapewniającym identyczną grubość obieranej partii. Natomiast z miąższu usuwano gniazda nasienne i łączono we wspólna próbę. Posegregowane próby rozdrabniano i podsuszano, obliczając współczynnik podsuszania. Następnie uśrednioną próbę, w około 1 g naważkach, umieszczano w tyglach, w których mineralizowano ją na sucho w piecu muflowym w temperaturze około 580 C. Uzyskany po spaleniu popiół rozpuszczono w 6n kwasie solnym. Następnie poprzez przesączenie zawiesiny usunięto ewentualne zanieczyszczenia. Na bazie tak przygotowanego roztworu podstawowego wykonano 5-, 10- i 100-krotne rozcieńczenia, które poddano oznaczeniom wybranych pierwiastków. Zawartość K, Ca, Na i Mg oznaczono za pomocą aparatu ASA wykorzystując metodę spektrofotometrii absorbcyjnej. WYNIKI I OMÓWIENIE Badane części jabłek charakteryzowały się zróżnicowanym składem mineralnym. Największą koncentrację badanych makroelementów obserwowano w skórce analizowanych owoców, gdzie oznaczono ich na około 2 3-krotnie wyższym poziomie niż w miąższu (tab. I). Jabłka należą do owoców, które niezależnie od odmiany, warunków agrotechnicznych czy terminów zbioru, kumulują w swoich zewnętrznych tkankach znacznie większe ilości nie tylko związków mineralnych, ale również składników pokarmowych czy substancji biologicznie czynnych (5, 6, 7). Wśród badanych skórek jabłek istotnie największe ilości potasu notowano w przypadku odmian Rajka i Boiken (odpowiednio 1,971 i 1,524 mg g 1 m.n.). Natomiast istotnie najniższą zawartością tego pierwiastka charakteryzowała się skórka jabłek odmiany Golden Delicious Reinders. Podobną tendencję obserwowano również w gromadzeniu się tego pierwiastka w miąższu (tab. I). Istotnie najwyższe jego ilości oznaczono w miąższu jabłek odmian Rajka i Rubinola (średnio 1,025 mg g 1 m.n.) oraz Liberty, Boiken i Red Boskop (średnio 0,964 mg g 1 m.n.), a istotnie najniższe w miąższu jabłek Golden Delicious Reinders (o około 39% niższe od najwyższych z oznaczonych wartości). Wysoka zawartość potasu w jabłkach wpływa na ich właściwości lecznicze i dietetyczne. Pierwiastek ten wraz z sodem i wapniem ma charakter zasadotwórczy, dzięki czemu przeciwdziała zakwaszeniu organizmu, co może się objawiać m.in. apatią, depresją, bólami głowy, czy długo utrzymującym się zmęczeniem (2, 8, 9, 10). Duże istotne różnice obserwowano również w zawartości wapnia. Wśród badanych odmian jabłek istotnie największe jego ilości oznaczono w skórce jabłek

Nr 3 Na, K i Mg w jadalnych częściach jabłek 805 Liberty i Rubinola (średnio 0,043 mg g 1 m.n.) (tab. I). Niemal 2 3-krotnie mniej tego makroelementu oznaczono natomiast w skórce jabłek odmian Rajka i Red Boskop. Interesującym wydaje się fakt, że owoce odmiany Rajka w takim samym stopniu, jak w skórce, również w miąższu gromadziły ten pierwiastek na poziomie 0,015 mg g 1 m.n. (tab. I). W pozostałym materiale badawczym najzasobniejszym w wapń okazał się miąższ jabłek odmiany Boiken (0,017 mg g 1 m.n.), a najuboższym miąższ odmiana Red Boskop (0,008 mg g 1 m.n.). Tabela I. Zawartość wybranych makroelementów w częściach jadalnych jabłek wybranych odmian (mg g 1 m.n.) Table I. Content of chosen makroelements in the apple s eatable parts of chosen cultivars (mg g 1 f.m.) Odmiana Miąższ Skórka K Ca Na Mg K Ca Na Mg Boiken 0,970 b 0,017 a 1,106 a 0,040 b ±0,0009 1,524 b ±0,016 0,026 b ±0,025 1,261 a 0,160 a ±0,002 Golden Delicious Reinders 0,626 c 0,010 c 1,024 b ±0,014 0,029 c ±0,011 0,673 e 0,029 b 1,157 b ±0,021 0,068 c ±0,013 Liberty 0,981 b 0,012 bc 0,758 c 0,043 b 0,008± 1,103 d 0,045 a 0,889 c ±0,004 0,132 b Rajka 1,027 a 0,015 ab 0,625 d 0,038 bc ±0,0012 1,971 a 0,015 d ±0,0013 0,803 c 0,156 a Red Boskop 0,942 b 0,008 c 0,673 cd 0,046 b ±0,014 1,298 c 0,019 c 0,890 c 0,134 b Rubinola 1,024 a ±0,003 0,012 bc ±0,015 1,026 b ±0,021 0,051 a ±0,013 1,369 c ±0,004 0,041 a 1,115 b 0,153 a ±0,024 Średnia 0,885 0,012 1,056 0,039 1,800 0,028 1,153 0,136 a,b,c... różnice statystycznie istotne między różnymi odmianami jabłek przy p 0,05 Wapń należy do pierwiastków transportowanych do tkanek jabłka przez cały okres wegetacji rośliny (9, 11). Wszystkie badane odmiany jabłek zbierane były w podobnym terminie na przełomie września i października, więc długość okresu pobierania tego pierwiastka dla wszystkich odmian była również do siebie zbliżona. Stąd różnice w zdolności gromadzenia go w swoich tkankach wynikają prawdopodobnie z cech odmianowych analizowanych jabłek. Zdecydowanie największą zawartością sodu charakteryzowały się jabłka odmiany Boiken, które zgromadziły w swoich tkankach zarówno w skórce, jak i miąższu istotnie największe ilości sodu (tab. I). Natomiast odmianami kumulującymi najniższe ilości tego makroelementu okazały się Liberty, Rajka i Red Boskop (średnio skórka 0,0863 mg g 1 m.n.; miąższ 0,0685 mg g 1 m.n.). Sód odgrywa niezwykle ważną rolę w metabolizmie człowieka związaną m.in. z utrzymaniem stałego poziomu elektrolitów w komórkach, wyrównywania ciśnienia tętniczego krwi czy przekazywaniu impulsów nerwowych (12). Jest to pierwiastek, który występuje wręcz w nadmiarze w codziennej diecie, dlatego zaleca się zwiększenie udziału w diecie produktów o niskiej zawartości sodu, naturalnie występującego wraz z takimi pierwiastkami, jak: potas czy magnez (1, 2).

806 B. Kiczorowska Nr 3 Największe różnice między zawartością w skórce i miąższu obserwowano w przypadku magnezu. Najwyższe istotne ilości tego pierwiastka oznaczono w skórce jabłek odmian: Boiken, Grafsztynek, Rajka i Rubinola (0,154 mg g 1 m.n.). Natomiast istotnie najmniej magnezu, o około 56 %, notowano w skórce jabłek odmiany Golden Delicious Reinders (tabela I). Podobną tendencję obserwowano również w zawartości magnezu w miąższu badanych jabłek (tab. I). Istotnie największą zawartość tego pierwiastka stwierdzono w miąższu jabłek odmiany Rubinola, a istotnie najmniejszą w miąższu jabłek odmiany Golden Delicious Reinders. Przy czym różnice nie przekraczały 45%. Zdolność gromadzenia magnezu w tkankach jabłka jest przede wszystkim uzależnione od odmiany (6, 7). Jabłka nie należą do głównych źródeł magnezu wśród produktów spożywczych. Jednak, ze względu na duże spożycie tych owoców i jednoczesne wprowadzanie do organizmu nie zmienionych, np. przez obróbkę termiczną, form magnezu jabłka powinny być postrzegane jako ważny składnik diety (3, 10, 13). WNIOSKI 1. W analizowanych częściach jabłek wybranych odmian obserwowano wyższą koncentrację związków mineralnych w skórce w porównaniu do miąższu. 2. Zarówno w skórce, jak i miąższu badanych jabłek najwyższe ilości potasu oznaczono w odmianie Rajka, a najniższe w odmianie Goloden Delicious Reinders. 3. Zawartość wapnia na najwyższym poziomie oznaczono w skórce owoców odmian Liberty i Rubinola, a w miąższu odmiany Boiken. Natomiast najniższą zawartość tego pierwiastka oznaczono w skórce jabłek odmiany Rajka i miąższu odmian Red Boskop i Golden Delicious Reinders. 4. Najzasobniejsze pod względem zawartości sodu okazały się skórka i miąższ jabłek odmiana Boiken, a najuboższe części jadalne jabłek odmian: Liberty, Rajka i Red Boskop. 5. Magnez w największej ilości oznaczono w skórce jabłek odmian: Boiken, Rajka i Rubinola, a w miąższu odmiany Rubinola. Najniższe zawartości tego pierwiastka oznaczono, zarówno w skórce, jak i miąższu, jabłek odmiany Golden Delicious Reinders. B. Kiczorowska CONTENT OF Na, K, Ca AND Mg IN EATABLE PARTS - FLESH AND PEEL OF APPLES VARIETY AS AN AMATEUR CULTIVATED Summary The aim of this study was to determine mineral components: K, Ca, Na, Mg in flash and peel of apples variety as an amateur cultivated: Boiken, Golden Delicious Reinders, Liberty, Rajka, Red Boskop i Rubinola. The highest potassium concentration in the analyzed apple flesh and skin was noted in fruits Boiken, Liberty i Rubinola cultivars, while the lowest - in Goloden Delicious Reinders cultivar. The highest calcium content was found in the Boiken, Liberty i Rubinola apples, whereas the lowest - in the eatable parts of Liberty, Rajka i Red Boskop apples. In the apple skin under study, the highest magnesium level was determined in the fruits of Boiken, Rajka i Rubinola cultivar, and in the flesh - in the Rubinola variety. The lowest content of this mineral element was determinated in the eatable parts of apples Golden Delicious Reinders variety.

Nr 3 Na, K i Mg w jadalnych częściach jabłek 807 PIŚMIENNICTWO 1. Anderson J.W., Smith B.M., Guftason N.S.: Health benefit and practical aspects of high fibre diets. Americ. J. Clin. Nutr., 1994; 595: 1242. 2. Block G., Patterson B., Subar A.: Fruit, vegetables and cancer prevention, epidemiological evidence. Nutr. Cancer, 1992; 1: 4-29. 3. Marzec A., Marzec Z., Zareba S., Presz A.: Magnesium content in food products designed for nutrition of infants and children. Polish J. Environ. Stud., 2006; 15(3a): 107-110. 4. Rutkowski K.P.: Terminy zbioru i warunki przechowywania nowych odmian jabłek. Materiały konferencyjne XLII Ogólnopolskiego Zjazdu Sadowników, 2003; 112- -113. 5. Kiczorowska B., Kiczorowski P., Bochniarz A.: Porównanie podstawowego składu chemicznego skórki i miąższu jabłek odmian Jonica i Szampion wyprodukowanych w sadach województwa lubelskiego. Acta Agroph., 2006; 140, 8(2): 375-383. 6. Kiczorowska B., Kiczorowski P.: Mineral compounds content in flesh and peel of apples Jonica, Sampion and Pinova variety gathered at two harvest dates. Part I. Macroelements. Polish J. Environ. Stud., 2007; 16(3a): 97-100. 7. Kiczorowska B. Kiczorowski P.: Mineral compounds content in flesh and peel of apples Jonica, Sampion and Pinova variety gathered at two harvest dates. Part II. Miroelements. Polish J. Environ. Stud., 2007; 16(3a): 101-104. 8. Power M.L., Heaney R. P., Kalkwarf H.J., Pitkin R.M., Repke J.T., Tsang R.C., Schulkin J.: The role calcium in health and disease. Americ. J. Obst. Gyn. 1999; 181: 6, 1560-1569. 9. Saure M.C.: Calcium translocation to fleshy fruit: its mechanism and endogenous control., Sci. Hort., 2005; 5: 65-69. 10. Wolfe K.E., Lui R.H.: Appels peel as value-added food ingredient. J. Agric. Food Chem. 2003; 652: 1676-1683. 11. Tomala K.: Niektóre czynniki wpływające na zawartość wapnia w jabłkach. Materiały konferencyjne XXXIII Naukowej Konferencji Sadowniczej. 1994; 2: 345-348. 12. Houillier P.: Homčostasie du sodium. Nephrologie & Therapeutique, 2007; 3(2): 91-93. 13. Vormann J.: Magnesium nutrition and metabolism. Molecular Aspects of Medicine. 2003; 24: 1-3, 27-37. Adres: 20-934 Lublin, ul. Akademicka 13.