Zasady tworzenia i funkcjonowania Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego Małgorzata Polkowska Maróz, 5-8.10.2015 r.
Plan spotkania Podstawy teoretyczne doradztwa zawodowego Podstawy prawne organizacji WSDZ Struktura i zasady tworzenia WSDZ Założenia, cele, treści WSDZ Konstrukcja WSDZ
Podstawowe pojęcia z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego Poradnictwo zawodowe Długofalowe i wieloetapowe działania wychowawcze, towarzyszące jednostce w trakcie jej rozwoju zawodowego. Obejmuje ono udzielanie pomocy uczniom i dorosłym w planowaniu, tworzeniu i rozwoju kariery zawodowej, przynoszącej jednostce satysfakcję i zawodowy sukces. Orientacja zawodowa Działania wychowawcze szkoły, rodziców, i innych osób, grup i instytucji -mające na celu przygotowanie młodzieży do planowania kariery zawodowej, których ważnym elementem jest podejmowanie kolejnych decyzji wyboru zawodu i szkoły. (K. Lelińska)
Podstawowe pojęcia z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego Doradztwo zawodowe Świadczenie pomocy w dokonywaniu kolejnych decyzji wyboru zawodu lub pracy w formie indywidualnej porady zawodowej, poprzez analizę pola problemowego jednostki i udzielenie jej informacji zawodowych, podawanie wskazówek, sugestii oraz instrukcji. (K. Lelińska) Informacja zawodowa Zbiory danych potrzebnych jednostce do podejmowania kolejnych decyzji zawodowych oraz związanych z zatrudnieniem. Zakres treści, metod i kanały przekazywanych informacji są dostosowane do etapu rozwoju zawodowego jednostki oraz rodzajów podejmowanych decyzji ( K. Lelińska) I
WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA Ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System powinien określać: role i zadania nauczycieli w ramach rocznego planu działań, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane efekty, metody pracy. (Alicja Łukaszewicz materiały KOWEZiU, 2003)
Przepisy prawa polskiego i unijnego dotyczące doradztwa zawodowego Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 1996 r., Nr 67, poz. 329 ze zm.) zobowiązuje placówki oświatowe do przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. -Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r., Nr 118, poz. 1112, Nr 137, poz.1304, Nr203, poz. 1966, Nr 228, poz.2258 oraz z 2004 r., Nr 96, poz. 959 i Nr 179, poz. 1845) -dotyczy zasadności zatrudnienia w szkole doradcy zawodowego.
Przepisy prawa polskiego i unijnego dotyczące doradztwa zawodowego Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001r. Nr 61, poz. 624, z 2002 r. Nr 10, poz. 96, z 2003 r. Nr 146, poz. 1416) nakładają na dyrektorów i rady pedagogiczne obowiązek organizacji wewnątrzszkolnego systemu poradnictwa zawodowego oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu". RozporządzenieMinistra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. 2013.532 z dnia 7 maja 2013 r.). Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści.
Rezolucja Rady Unii Europejskiej z 18 Maja 2004-9286/04 to najważniejszy do tej pory dokument wydany przez Unię Europejską dotyczący poradnictwa zawodowego. Wszyscy obywatele Europy powinni mieć dostęp do usług związanych z poradnictwem, informacją zawodową i planowaniem kariery na każdym etapie swojego życia. Raport pokazuje, że 5 edukacja ustawiczna powinna sięgać daleko poza dotychczasową praktykę, występującą w krajach europejskich. Kształcenie ustawiczne służy uzupełnianiu, aktualizowaniu wiedzy, przekwalifikowaniu oraz ułatwieniu awansu zawodowego dorosłym. Strategia Rozwoju Kształcenia Ustawicznego do roku 2010 przyjęta przez Radę Ministrów 8 lipca 2003 r. jako jeden z priorytetów uznaje tworzenie zasobów informacyjnych w zakresie kształcenia ustawicznego i rozwoju zasobów doradczych. Memorandum dotyczące kształcenia ustawicznego, uchwalone przez Komisję Europejską w 2000 r. jako jedno z 6 głównych założeń wymienia zalecenie dotyczące profesjonalnej pomocy doradczej dla uczniów w zakresie planowania kariery zawodowej
Ustawa z 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425z póź. zmianami) Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności: ( ) 13a) kształtowanie u uczniów postaw przedsiębiorczości sprzyjających aktywnemu uczestnictwu w życiu gospodarczym; 14) przygotowywanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia;
Działania szkoły Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. (Dz. U. z dnia 19 czerwca 2001 r. z póź. zmianami)
Czyli.. Każda szkoła ma obowiązek zorganizować i wdrażać wewnątrzszkolny system doradztwa, a także organizować zajęcia związane z wyborem kształcenia. Organizację tego systemu należy zapisać w statucie szkoły.
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna i działania w ramach WSDZ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 07.05 2013 r. poz. 532)
7. 1. W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz w formie: 1) klas terapeutycznych; 2) zajęć rozwijających uzdolnienia; 3) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych; 4) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym; 5) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej w przypadku uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych; 6) warsztatów; 7) porad i konsultacji.
Cel zajęć i kto może prowadzić te zajęcia? 17. Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz z planowaniem kształcenia i kariery zawodowej organizuje się w celu wspomagania odpowiednio uczniów lub słuchaczy w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Zajęcia prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści.
A ponadto. 19. 1. Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści w przedszkolu, szkole i placówce rozpoznają odpowiednio indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz indywidualne możliwości psychofizyczne uczniów, w tym ich zainteresowania i uzdolnienia. 2. Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści prowadzą w szczególności: ( ) 3) w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej doradztwo edukacyjno-zawodowe.
A jeśli nie ma doradcy zawodowego? 25. 2. W przypadku braku doradcy zawodowego w szkole lub placówce, dyrektor szkoły lub placówki wyznacza nauczyciela, wychowawcę grupy wychowawczej lub specjalistę planującego i realizującego zadania z zakresu doradztwa edukacyjnozawodowego.
WSDZ powinien obejmować: UCZNIÓW RODZICÓW NAUCZYCIELI INSTYTUCJE WSPOMAGAJĄCE
Strategie realizacji Dwie strategie realizacji doradztwa zawodowego w szkole: Akcja---------------Doradztwo zawodowe-----------------proces
Co powinien zawierać dokument (statut) opisujący WSDZ? Podstawa prawna Cele ogólne i szczegółowe Obszary działania Działania ogólnoszkolne Działania realizowane na poziomie klas (I, II, III) Metody i formy oddziaływań Osoby odpowiedzialne Zasady współdziałania z PPP, oraz innymi instytucjami środowiska lokalnego Spodziewane efekty i sposoby ewaluacji
Główne cele WSDZ Przygotowanie młodzieży do trafnego wyboru zawodu, drogi dalszego kształcenia (gimnazjum) Przygotowanie do dalszego kształcenia, do roli pracownika na współczesnym rynku pracy (szkoła ponadgimnazjalna) Wzmacnianie myślenia o karierze zawodowej w perspektywie procesu podejmowania decyzji Rozszerzanie perspektywy na to, co jest po ukończeniu szkoły Kształtowanie proaktywnych postaw wobec zmiany
Aktywizowanie i podnoszenie kompetencji nauczycieli do prowadzenia orientacji i doradztwa zawodowego w szkole. Rozwijanie aktywności poznawczej uczniów w kierunku właściwej samooceny swoich możliwości psychofizycznych. Poznawanie przez młodzież własnej osobowości w określaniu przydatności zawodowej. Przygotowanie uczniów do konstruowania realistycznych planów kariery edukacyjno zawodowej Inspirowanie młodzieży do poznawania kierunków kształcenia i wymagań edukacyjnych w szkołach wyższych.
Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej, przełamywanie barier środowiskowych oraz kształtowanie właściwych relacji społecznych. Poznawanie zawodów przyszłości w kraju i w Unii Europejskiej. Aktywizowanie rodziców w proces wychowawczy dziecka dotyczący wyboru dalszej drogi edukacyjneji właściwej szkoły wyższej. Włączanie placówek, instytucji i zakładów pracy w proces orientacji i doradztwa zawodowego w szkole. Prowadzenie indywidualnego i grupowego doradztwa zawodowego na terenie szkoły.
Przygotowanie młodzieży do podjęcia trafnych decyzji o dalszym kształceniu i aktywności zawodowej, Określenie predyspozycji i zainteresowań ucznia, Przygotowanie ucznia do roli pracownika na obecnym rynku pracy, samodzielności w różnych sytuacjach życiowych, Tworzenie i aktualizacja bazy edukacyjno informacyjnej o świecie zawodów, Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu przez nie decyzji edukacyjnych i zawodowych, Pomoc nauczycielom w realizacji tematów związanych z wyborem zawodu w ramach lekcji przedmiotowych i wychowawczych, Współpraca z Urzędem Pracy, Akademickim Biurami Karier,FMP, NBP, OHP Wzrost świadomości u uczniów dotyczący odpowiedzialności za własną przyszłość zawodową.
Cele szczegółowe Cele szczegółowe doradztwa zawodowego wszkole ponadgimnazjalnej można sformułować odrębnie dla trzech różnych bloków tematycznych.
Moduły do realizacji Samopoznanie: zainteresowania, umiejętności, praca w zespole Rynek edukacji i pracy: kierunki studiów, zawody przyszłości, postawy wobec edukacji i pracy, wartości, analiza rynku pracy, podejmowanie działalności gospodarczej Podejmowanie decyzji: wyznaczanie celów, etapy, tworzenie różnych ścieżek edukacyjno-zawodowych Planer Kariery, dokumenty aplikacyjne Uczeń
Realizowane treści Moduł I-samopoznanie Asertywność Komunikacja Cele szczegółowe
Założenie WSDZ Wybór zawodu nie jest pojedynczym, decyzyjnym aktem, ale procesem rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni kilku lat Preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się wraz z upływem czasu Na wybór zawodu wpływają głównie wartości, czynniki emocjonalne, rodzaj, poziom wykształcenia,wpływ środowiska WSDZ obejmuje pracę indywidualną i grupową z uczniami, rodzicami, nauczycielami, ma charakter działań planowych.
Formy oddziaływań (pracy) -UCZNIOWIE...
Formy oddziaływań -NAUCZYCIELE...
Formy oddziaływań-rodzice...
Formy oddziaływań instytucje współpracujące...
Metody...
W ramach zajęć dodatkowych i lekcji wychowawczych-metody Warsztaty Projekty edukacyjne Wykłady Pogadanki Prezentacje Aktywizujące Testowe Audiowizualne
Dyrektor Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń Opis ról i zadań osób realizujących WSDZ Doradca zawodowy ( opis zadań doradcy zawodowego, jego rola w WSDZ) Wyznaczony koordynator zespół Pedagog, psycholog Nauczyciel przedsiębiorczości Nauczyciel-bibliotekarz-gromadzenie aktualnych publikacji Pozostali nauczyciele uczący różnych przedmiotów-korelacja Podział zadań wg. kompetencji, wiedzy, doświadczenia i umiejętności w zakresie orientacji zawodowej
Plan (harmonogram) działań w ramach WSDZ na kolejne lata Zadania Sposób realizacji Miejsce realizacji Terminy Odpowiedzialni (realizatorzy) Odbiorcy (adresaci) Oczekiwane efekty
W ramach lekcji przedmiotowych Przedmiot Podstawy przedsiębiorczości Geografia Wiedza o społeczeństwie Możliwe treści do realizacji Rynek pracy Prawo pracy PDG Struktura zatrudnienia w regionie Migracja zarobkowa Elementy prawa pracy Informatyka Język polski Wyszukiwanie informacji Wzory pism urzędowych Pisanie CV i listu motywacyjnego
Roczny Plan Realizacji Lp. Rodzaj Przedsięwzięcia Forma realizacji Osoba odpowiedzialna Realizator Uczestnicy Termin Zawody przyszłości Pogada nka Prezent acja Koordynator doradztwa zawodowego Wychowa wca Nauczycie l przedsiębi orczości Uczniowie kl.ii Wrzesie ń 2015
Lp. Rodzaj Przedsięwzięcia Roczny Plan Realizacji Forma Osoba realizacji Moduł II Rynek Pracy odpowiedzialna Realizator Uczestnicy Termin
Korzyści -efekty Uczeń Rodzic Szkoła Pracodawcy
Ewaluacja działań realizowanych w ramach WSDZ Ewaluacja działań realizowanych w ramach WSDZ Ankiety: Pytania powinny dotyczyć tego, czy WSDZ: Uwzględnia potrzeby rozwojowe uczniów, rodziców, nauczycieli Rozwija ich wiedzę i umiejętności Kształtuje postawy i zachowania Buduje kompetencje osobiste i społeczne Angażuje wszystkich pracowników szkoły Angażuje instytucje zewnętrzne, rodziców. Analiza prowadzonej dokumentacji uczniów korzystających z porad i informacji zawodowych.
WSDZ efekt końcowy Kształtowanie odpowiednich postaw, zachowań, umiejętności i wiedzy Lepsze przygotowanie młodzieży do świadomego planowania kariery Świadomy wybór zawodu
Konstrukcja WSDZ - dokument Tytuł-nazwa( nie musi być WSDZ, niestandardowe zatytułowanie dokumentu- pozytywne wobec doradztwa zawodowego skojarzenia) Podstawy prawne Wstęp ( założenia ) Cele ogólne i szczegółowe Adresaci Koordynator i osoby odpowiedzialne za realizację programu Treści i czas realizacji,organizacji programu Metody i formy pracy doradczej Współpraca Przewidywane rezultaty (efekty) Ocena i ewaluacja Załączniki: Scenariusze zajęć
Dziękuję za uwagę! Małgorzata Polkowska malgorzata.polkowska@wcies.edu.pl