CENTRUM EDUKACJI ARTYSTYCZNEJ WARSZAWA RAPORT Z BADAŃ WYNIKÓW NAUCZANIA PRZEDMIOTÓW: KSZTAŁCENIE SŁUCHU ORAZ AUDYCJE MUZYCZNE W SZKOŁACH MUZYCZNYCH I STOPNIA W POLSCE Warszawa 2016
Spis treści: 1. Wstęp... str. 3 2. Obszar badań.. str. 4 3. Narzędzie badawcze test. str. 5 4. Ogólne wyniki badań....... str. 6 5. Wyniki poszczególnych zadań testowych... str. 9 6. Zakończenie.. str. 23
Wstęp W roku szkolnym 2015/2016 Centrum Edukacji Artystycznej w Warszawie przeprowadziło badania poziomu realizacji podstawy programowej z przedmiotów kształcenie słuchu i audycje muzyczne w publicznych oraz niepublicznych z uprawnieniami szkół publicznych szkołach muzycznych I stopnia. Przeprowadzenie badań w szkołach muzycznych I stopnia w Polsce CEA powierzyło Punktowi Konsultacyjnemu prowadzonemu przez Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły Muzycznej im. F. Chopina w Olsztynie, działającemu przy PSM I i II stopnia im. F. Chopina w Olsztynie. Badania nadzorował wizytator Janusz Bogdan Lewandowski. Badania zostały przeprowadzone w maju i czerwcu 2016 roku. Osobami badającymi byli głównie wizytatorzy a także nauczyciele szkół muzycznych. Badanie miało formę testu; uczeń otrzymał arkusz testowy z instrukcjami do zadań. Test prowadzony był płytą CD. Trwał 43 minuty. Każdy uczeń rozwiązywał te same zadania testowe w ściśle określonym, takim samym czasie. Zadania testowe obejmowały zagadnienia wspólne dla podstawy programowej określonej w Rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego w publicznych szkołach artystycznych oraz Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 lipca 2014 r. w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego w publicznych szkołach artystycznych. Test sprawdziła i przeprowadziła analizę wyników Teresa Taradejna - nauczycielka kształcenia słuchu i audycji muzycznych w szkole muzycznej I stopnia, dyrektorka PSM I i II stopnia w Olsztynie.
Obszar badań Badaniami objęto 363 szkół w Polsce, w tym 355 działów cyklu sześcioletniego i 312 działów cyklu czteroletniego. W Badaniu uczestniczyło: 210 państwowych szkół muzycznych prowadzonych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 89 prowadzonych przez samorządy oraz 64 szkół niepublicznych z uprawnieniami szkół publicznych. W badaniach wzięło udział 6961 uczniów, w tym: 4590 sześcioletniego oraz 2371 uczniów cyklu czteroletniego. uczniów cyklu Średnia frekwencja ogólna wyniosła 78 %. Poniższy wykres przedstawia frekwencję uczniów w badaniu w poszczególnych regionach Polski:
Narzędzie badawcze test Test sprawdzał: - znajomość notacji i kaligrafii muzycznej w kluczu wiolinowym i basowym, - umiejętność posługiwania się terminologią muzyczną, - znajomość i umiejętność rozpoznania gam durowych i molowych do trzech znaków, - umiejętność rozpoznawania i zapisywania interwalów do oktawy włącznie, trójdźwięków majorowych, minorowych, zmniejszonych i zwiększonych bez przewrotu oraz dominanty septymowej bez przewrotu, progresji, dźwięków obcych w melodii, - umiejętność zapisywania i korygowania przebiegów melodycznych, rytmicznych i melodyczno rytmicznych, - umiejętność zapamiętywania i zapisywania motywów rytmicznych, melodycznych, fragmentów piosenek i utworów muzycznych, - umiejętność rozpoznawania i zapisywania struktur harmonicznych opartych na triadzie harmonicznej, - umiejętność rozpoznawania elementów dzieła muzycznego jego faktury i budowy formalnej, - umiejętność rozpoznania instrumentów, głosów wokalnych, typu zespołów muzycznych, - umiejętność rozpoznania i określenia podstawowych cech narodowych tańców polskich, - opanowanie podstawowych wiadomości o epokach muzycznych, czołowych kompozytorach polskich, najważniejszych wydarzeniach muzycznych (np. konkursy, festiwale) Test składał się z 14 zdań. Zadania 1-7 oraz 13 dotyczyły przedmiotu kształcenie słuchu, natomiast zadania 8-12 oraz 14 przedmiotu audycje muzyczne.
Ogólne wyniki badań Średnia ogólnopolska realizacji testu wynosi 56,1 % Najwyższe wyniki osiągnięto w regionach: lubelskim i mazowieckim.
Przebadano wyniki nauczania przedmiotów ogólnomuzycznych biorąc pod uwagę cykle nauczania. Przy średniej 56, 1 % grupy badane szkół z OSM uzyskały wynik najwyższy /57, 1 %/. Najniższy wynik uzyskały grupy cyklu 4-letniego /55,1 %/.
Przebadano dodatkowo wyniki nauczania dla szkół ze względu na ich organ prowadzący. Przy średniej krajowej 56,1 %, najlepsze kolejno wyniki uzyskały szkoły prowadzone przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego /56,6 %/, szkoły niepubliczne z uprawnieniami szkół publicznych /56,3 %/. Wynik najniższy uzyskały szkoły prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego /54,7 %/.
Wyniki poszczególnych zadań testowych Zadanie nr 1 Zadanie sprawdzało umiejętność rozpoznawania i zapisywania symbolem interwałów granych melodycznie lub harmonicznie. Interwały grane były na różnych melodycznych instrumentach perkusyjnych. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 31,1 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: pomorskim, świętokrzyskim i małopolskim.
Zadanie nr 2 W zadaniu 2 uczniowie porównywali dwa grane jeden pod drugim akordy. Odpowiadali na pytanie czy akordy są takie same np. dur i dur, czy różne np. moll i zmniejszony. Pary akordów brzmiały tylko 1 raz. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 70,8 %. Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: świętokrzyskim, mazowieckim i małopolskim.
Zadanie nr 3 W zadaniu 3 uczniowie po jednokrotnym usłyszeniu zapisywali akord grany melodycznie lub harmonicznie. Do rozpoznania były trójdźwięki - dur, moll, zmniejszony, zwiększony oraz czterodźwięk septymowy. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 65,7 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: mazowieckim, lubelskim i pomorskim.
Zadanie nr 4 Zadanie 4 polegało na rozpoznaniu gamy granej na oboju od pierwszego stopnia w górę i w dół. Gama została zaprezentowana dwukrotnie. Uczeń wybierał i podkreślał usłyszaną gamę spośród zaproponowanych następujących gam: durowa, mollowa naturalna (eolska), mollowa harmoniczna, mollowa dorycka. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 69,6 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: mazowieckim, lubelskim i podlaskim.
Zadanie nr 5 W zadaniu 5 uczniowie po czterokrotnym zaprezentowaniu zapisywali rytm dwutaktowej melodii (K. Ogiński - Polonez Pożegnanie ojczyzny ). Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 35,7 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: lubelskim, opolskim i pomorskim.
Zadanie nr 6 W zadaniu 6 uczniowie analizowali pierwsze 4 takty (partia fletu) Sicilianny op. 78 Gabriela Faure. Następnie dokonywali korekty błędów w melodii. Skreślali błędne dźwięki i zapisywali poprawne. Melodia zabrzmiała trzykrotnie. Tekst muzyczny zawierał 2 błędy. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 28,6 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: śląskim, lubelskim i opolskim.
Zadanie nr 7 Zadanie 7 to ośmiotaktowe dyktando pamięciowe w tonacji g moll (polska melodia ludowa Ty pójdziesz górą ). Uczniowie zapisywali melodię po ośmiokrotnym wysłuchaniu. Takty 5-8 za każdym razem były powtarzane dwukrotnie (znak repetycji). Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 40,8 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: lubelskim, mazowieckim i małopolskim.
Zadanie nr 8 W zadaniu 8 uczniowie rozpoznawali skład wykonawczy (instrumentarium). Zaprezentowane zostały dwa utwory: - Jerry Bock Selecions from Fiddler on the roof - Andrzej Panufnik - Trio fortepianowe op.1 cz. III - Presto Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 61 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach : pomorskim, dolnośląskim i lubelskim.
Zadanie nr 9 Zadanie 9 polegało na rozpoznaniu głosów ludzkich. Zaprezentowano fragment Introdukcji Ptaszku, co w nieznany kraj z Zemsty nietoperza Johana Straussa. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 80,9 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: lubelskim, podkarpackim i małopolskim.
Zadanie nr 10 W zadaniu 10 uczniowie rozpoznawali instrument wykonujący partię solową z orkiestrą? Ponadto określali metrum, tempo oraz rozpoznawali czy tonacja utworu jest durowa czy molowa. Zaprezentowano dwa przykłady: Allegro z Koncertu B- dur T. Albinioniego oraz A. Vivaldiego Cztery pory roku - Wiosna cz. II -Largo Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 75,4 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: podkarpackim, lubelskim i wielkopolskim.
Zadanie nr 11 Uczniowie rozpoznawali narodowe, stylizowane tańce polskie : krakowiaka i mazura. Zaprezentowano: Krakowiak ze zbioru Drobiazgi J. Stasica i J. Garści oraz Mazur W. Kilara z filmu Zemsta. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 38,2 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: lubelskim, opolskim i pomorskim.
Zadanie nr 12 Zadanie polegało na połączeniu w pary pojęć muzycznych i informacji takich jak np.: - saksofon instrument dęty drewniany; - koncert fortepianowy e moll i f moll Fryderyk Chopina - i.t.d. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 87 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: mazowieckim, małopolskim i lubelskim.
Zadanie nr 13 Zadanie sprawdzało znajomość klucza basowego, gam oraz umiejętność budowania i zapisywania triady harmonicznej. Polecenie brzmiało: Zapisz w kluczu basowym triadę harmoniczną w gamie c-moll harmonicznej. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 40,7 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: lubelskim, małopolskim i świętokrzyskim.
Zadanie nr 14 Zadanie 14 sprawdzało znajomość i rozumienie zagadnień związanych z elementami dzieła muzycznego. Uczniowie analizowali zapis nutowy fragmentu utworu Fryderyka Chopina - Wariacje na temat Rossiniego (partia fletu). Ich zadaniem było rozpoznać metrum, wypisać oznaczenia agogiczne i dynamiczne występujące w utworze i wyjaśnić ich znaczenie. Wymienić rodzaje artykulacji. Nazwać grupy niemiarowe i podać numery taktów w których występują. Średnia realizacji zadania w Polsce wynosi 59,2 % Najwyższy wynik osiągnęły szkoły w regionach: małopolskim, lubelskim i świętokrzyskim.
Zakończenie: Przedstawiamy rozkład wyników ze wszystkich szkół w podziale na 27 przedziałów. Wykres jest bardzo zbliżony do układu normalnego /krzywej Gaussa/, co świadczy o wysokim stopniu wiarygodności danych i wyników.