www.pwc.com Kiedy skończy się kryzys? Ryszard Petru Partner PwC Przewodniczący Rady Towarzystwa Ekonomistów Polskich
Plan 1 Sytuacja 2 w 3 Wnioski w gospodarce światowej Wpływ na sytuację rynków finansowych Polsce dla polskiej gospodarki PwC 2
Sytuacja na świecie 1 PwC 3
Obecnie to głównie Azja napędza światową gospodarkę Mapa globalnego wzrostu PKB Źródło: MFW PwC 4
Z rosnącym jej udziałem w tworzeniu globalnego PKB Wzrost PKB (%) Udział w światowym PKB (%) Źródło: MFW, World Economic Outlook, październik 2012 PwC
podczas gdy Europa siedzi po uszy w długach Dług publiczny (%PKB) Potrzeby pożyczkowe brutto (%PKB) 2010 2013 2013 Grecja 147,9 179,5 19,5 11,08 Włochy 119,3 130,6 27,8 4,87 Portugalia 93,2 122,3 23,0 6,43 Hiszpania 61,3 91,8 20,7 5,01 Niemcy 82,5 80,4 8,2 1,42 10Y (%) Źródło: MFW, Monitor Fiskalny, kwietnia 2013 PwC
Choć na wyraźne odbicie w USA jeszcze poczekamy Wzrost PKB w USA (% kw./kw. saar) Stopa bezrobocia w USA (%) 4,5 4 3,5 9,5 9,0 3 2,5 8,5 2 1,5 8,0 1 0,5 0 I II III IV I II III IV I 2011 2012 2013 7,5 7,0 2011 2012 2013 Źródło:BEA, BLS PwC 7
a strefa euro jest ponownie w recesji Wzrost PKB w Niemczech (% r/r) 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Wzrost PKB strefie euro (% r/r) 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0-0,5-1,0-1,5-1,0 Źródło: Eurostat PwC 8
co widać po ostatnich danych Wzrost PKB Europie (% q/q) 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2013 Q1 Strefa euro -0,2-0,1-0,6-0,2 EU 27-0,2 0,1-0,5-0,1 Niemcy 0,2 0,2-0,7 0,1 Francja -0,2 0,1-0,2-0,2 Irlandia 0,7-0,4 0,0 b.d. Hiszpania -0,4-0,3-0,8-0,5 USA 0,3 0,8 0,1 0,6 Słowacja 0,3 0,2 0,1 0,3 Węgry -0,6 0,0-0,4 0,7 Polska 0,1 0,3 0,0 0,1 Źródło: Eurostat PwC 9
Są jednak powody do umiarkowanego optymizmu Salda na rachunku obrotów bieżących wybranych krajów strefy euro 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0-2,0-4,0-6,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0-20,0 Niemcy Francja Włochy Holandia Irlandia Grecja Hiszpania Portugalia Dane za IV kw. 2012r. Dotyczą skumulowanego salda na rachunku obrotów bieżących za 4 kwartały Źródło: Eurostat, Statistical Data Warehouse, Europejski Bank Centralny PwC 10
Co widać także w dynamice ulc Jednostkowe koszty pracy w wybranych krajach strefy euro (2000=100) Źródło: Statistical Data Warehouse, Europejski Bank Centralny (w przypadku danych Grecji odsezonowanie NBP) PwC 11
Tyle, że na nastroje społeczne wpływają wskaźniki opóźnione Zatrudnienie (r/r) oraz stopa bezrobocia w strefie euro Źródło: Dane Eurostat PwC 12
Na rynkach finansowych gra na podwyżki stóp w USA wspiera giełdy na świecie S&P500 1700 1600 1500 1400 1300 1200 1100 1000 2011 2012 2013 FTSE250 DAX 8500 8000 7500 7000 6500 6000 5500 5000 2011 2012 2013 Nikkei 15000 15000 14000 14000 13000 13000 12000 12000 11000 11000 10000 10000 9000 9000 2011 2012 2013 8000 2011 2012 2013 Źródło: Reuters PwC 13
a poprawa nastrojów zwiększa apetyt na ryzyko 1,5 EUR/USD EUR/CHF 1,35 1,45 1,3 1,4 1,35 1,3 1,25 1,2 1,15 1,1 1,25 1,05 1,2 2011 2012 2013 1 2011 2012 2013 Źródło: Reuters PwC 14
W Polsce 2 PwC 15
W Polsce mamy do czynienia z silnym spowolnieniem Wzrostu PKB (%) Źródło: GUS PwC 16
Które jaki czas będzie trwało Projekcja marcowa na tle listopadowej: dynamika PKB (r/r, %) PwC 17
i będzie widoczne w postaci niższej inflacji Projekcja marcowa na tle listopadowej: dynamika PKB (r/r, %) PwC 18
Spowolnienie w Polsce ma charakter strukturalny Produkcja samochodów w Polsce (tys.) Inwestycje publiczne (%, r/r*) Źródło: SAMAR, NBP *odsezonowane PwC 19
Słabość inwestycji leży głównie w nakładach publicznych Inwestycje w gospodarce (r/r, szacunki NBP na potrzeby modelu NECMOD; dane odsezonowane) Źródło: Szacunki NBP. Dane GUS (dane nieodsezonowane) PwC 20
Niska aktywność w sferze realnej Produkcja przemysłowa (%, r/r) 15,0 10,0 5,0 0,0-5,0-10,0-15,0 Produkcja budowlanomontażowa (%, r/r) 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0-10,0-20,0-30,0 Sprzedaż detaliczna (%, r/r) 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0-2,0-4,0-6,0 Źródło: GUS PwC 21
przełożyła się na rynek pracy Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw (%, r/r) Stopa bezrobocia rejestrowanego (%) 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 2011 I 2011 VII 2012 I 2012 VII 2013 I -1,0-2,0 15,0 14,5 14,0 13,5 13,0 12,5 12,0 11,5 11,0 10,5 10,0 2011 I 2011 VII 2012 I 2012 VII 2013 I Źródło: GUS PwC 22
i na sytuację gospodarstw domowych i przedsiębiorstw Depozyty (%, r/r) Kredyty (%, r/r) 20% 20% 15% 15% 10% 10% 5% 0% 5% -5% 0% -10% Przedsiębiorstwa Gospodarstwa domowe -5% Przedsiębiorstwa Gospodarstwa domowe Źródło: NBP PwC 23
z dalece umiarkowanym optymizmem wśród przedsiębiorstw Wskaźnik nowych inwestycji (odsetek przedsiębiorstw planujących rozpocząć nowe inwestycje w perspektywie kwartału) Źródło: Badania koniunktury NBP PwC 24
Rok 2013 rokiem napięć fiskalnych: kluczowe by uniknąć paniki Zaangażowanie nierezydentów na rynku obligacji 37% Założenia do budżetu państwa a prognozy na 2013 rok 3,5 200 32% 3 180 27% 2,5 160 22% 17% 2 1,5 140 12% 1 120 100 7% 2% -3% 0,5 0 PKB CPI Prognoza KE z 3 maja 2013 r. Założenia do budżetu Portfel obligacji nierezydentów (mld zł, lewa oś) Udział (%, prawa oś) Źródło: MF, KE. *prognoza KE HICP PwC 25
co mogłoby wytrącić złotego ze stabilnego poziomu EUR/PLN CHF/PLN 4,7 4,6 4,5 4,4 4,3 4,2 4,1 4 3,9 3,8 2011 2012 2013 4,1 3,9 3,7 3,5 3,3 3,1 2,9 2011 2012 2013 Źródło: Stooq.pl PwC 26
Wnioski dla polskiej gospodarki 3 PwC 27
Podsumowanie Wciąż zbyt wcześnie aby ogłosić koniec europejskiego kryzysu Polska w 2013 ale i prawdopodobnie w 2014 będzie w fazie silnego spowolnienia gospodarczego Jednak nie należy się spodziewać aby sytuacja miała się znacznie pogorszyć w stosunku do tego co obserwujemy dzisiaj PwC 28
Dziękuję! Ryszard Petru Partner PwC Przewodniczący Rady Towarzystwa Ekonomistów Polskich ryszard.petru@pl.pwc.com +48 601 424 330 2013 PwC Polska Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrzeżone. W tym dokumencie nazwa "PwC" odnosi się do PwC Polska Sp. z o.o., firmy wchodzącej w skład sieci PricewaterhouseCoopers International Limited, z których każda stanowi odrębny i niezależny podmiot prawny. PwC 29