Motto: "Osoba uposledzona umyslowo ma prawo do odpowiadajacej jej potrzebom opieki lekarskiej i usprawnienia fizycznego oraz nauki i szkolenia, rehabilitacji i poradnictwa w takim zakresie, aby umozliwic jej maksymalny rozwój posiadanych uzdolnien i potencjalnych mozliwosci. " DEKLARACJA PRAW OSÓB UPOSLEDZONYCH ONZ WSPARCIE UDZIELONE PRZEZ POLSKA TELEFONIE CYFROWA l) SALA DOSWIADCZANIA SWIATA - dar w postaci kompletnego wyposazenia dwóch pomieszczen rehabilitacyjnych dla dzieci i mlodziezy z niepelnosprawnoscia intelektualna - wartosc finasowa - 53.642,02 PLN 2) WARSZT ATY "SNOEZELEN - DROGA WSPÓLPRACY" - sfinansowanie uczestnictwa 4 pracowników placówki w szkoleniu dotyczacym nowych form rehabilitacji osób niepelnosprawnych (sala doswiadczania swiata). 3) IV CHARYTATYWNA AUKCJA PRACOWNIKÓW PTC - aukcja z której zyski w wysokosci 16.000,00 PLN przeznaczono na zakup zestawu do rehabilitacji podopiecznych OREW w JAROSLAWIU. REZULTATY OSIAGNIETE DZIEKI WSPARCIU POLSKIEJ TELEFONII CYFROWEJ Ad. 1) SALA DOSWIADCZANIA SWIAT A Od listopada 2005 roku w OREW w Jaroslawiu funkcjonuje Sala Doswiadczania Swiata, dar PTC. W naszej placówce Sala Doswiadczania Swiata to dwa pomieszczenia. Na ich wyposazenie sklada sie: -lózko wodne z podstawa muzyczna l
.. -kurtyna swiatlowodowa -2 kolwnny swietlne -2 kolwnny wodne z panelami sterujacymi - 2 zestawy lustrzane -tablica lustrzana z wezami UV -2 projektory przestrzenne Mathmos z zestawem tarcz -2 zestawy do aromaterapii -zestaw plyt z muzyka relaksacyjna -domek lustrzany z wyposazeniem -zestaw swietlno-dzwiekowy - wyspa swiatlowodowa - projektor solar z zestawem tarcz -drobne pomoce rehabilitacyjne Sala Doswiadczania Swiata ( z ang. Snoezelen) oznacza dwa pojecia -weszyc i obwachiwac oraz drzemac, byc wpólsnie, gapic sie. Glównym celem terapii prowadzonej w tym miejscu jest doswiadczanie swiata zmyslami wzroku, dotyku, sluchu i wechu oraz odprezenie, relaks i wyciszenie. Odbiorcami tego typu terapii sa osoby z niepelnosprawnoscia intelektualna, mózgowym porazeniem dzieciecym, autyzmem, zespolem Downa, choroba psychiczna, zaburzeniami mowy na tle nerwicowym. Seans w sali doswiadczania swiata jest doskonalym srodkiem doraznym na depresje, nerwice, zaburzenia emocjonalne, czy nadpobudliwosc. W sali Doswiadczania Swiata niepelnosprawni moga w spokoju szukac i doswiadczac samych siebie jak i otaczajacy ich swiat. Aby bylo to mozliwe niezbedne jest otoczenie, w którym -w przeciwienstwie do codziennych warunków -zmysly nie sa kompleksowo angazowane, lecz mozna sie koncentrowac na wybranych bodzcach (np. tylko dotykanie). Mozemy obrazowo powiedziec, ze zmysly maja byc uzywane nie tylko w swej szerokosci, ale i glebokosci. Istotna jest równiez redukcja bodzców zbednych, zaklócajacych to postrzeganie. Oferta wrazen ma stworzyc przyjemne dla osoby z niepelnosprawnoscia intelektualna srodowisko, w którym zbiera ona doswiadczenia odmienne od przezywanych na co dzien. Niepelnosprawny posiada w Sali Doswiadczania Swiata wolnosc wyboru tych bodzców, które dla niego samego sa najprzyjemniejsze, na które chce sie koncentrowac i którymi chce sie zajmowac. Motywacja nie sa dzialania opiekunów, lecz elementy tworzace Sale Doswiadczania Swiata. Material i otoczenie zachecaja, zapewniaja wolnosc doznan, spokój i bezpieczenstwo, animuja. Przezycie bezposredniego otoczenia, proste poddawanie sie dzialaniu bodzców, ich na sobie samym odczuwanie i uzywanie -sajuz celem samym w sobie. 2
Bardzo waznym skutkiem pobytu w Sali Doswiadczania Swiata jest redukcja stresów i napiec nerwowych. Publikacje fachowe podkreslaja, a praktyka ukazuje czynniki stresu, wynikajace ze specyfiki zycia osoby z niepelnosprawnoscia intelektualna. Napiecia te przynosza wiele negatywnych skutków zarówno samym podopiecznym, jak ich opiekunom. Sala Doswiadczania Swiata zapewnia odprezenie, wypoczynek i aktywna likwidacje stresu. Sala Doswiadczania Swiata stwarza takze doskonale warunki do pracy z dziecmi, niewidomymi, osobami w podeszlym wieku, pacjentami psychiatrycznymi. Oczywiscie kazda grupa uzytkowników wymaga wlasciwych sobie punktów odniesienia. Odpowiednio dobrana muzyka ilustruje poszczególne pory roku, srodowiska i jest wspanialym tlem do pracy z kazdym elementem sali. W Sali doswiadczania swiata mozna takze zastosowac aromaterapie: zapachy pobudzaja lub wyciszaja, lagodza stresy, poprawiaja samopoczucie, ozywiaja i odswiezaja umysl, wyostrzaja zmysly i poprawiaja zdolnosc koncentracji. Specjalnie zaaranzowana sceneria w Sali Doswiadczania Swiata i oryginalnosc oferowanych bodzców odciaga dzieci od zachowan niepozadanych, które na co dzien dezorganizuja zajecia i uniemozliwiaja im prawidlowe funkcjonowanie (autoagresje, stereotypie, glosne krzyki). Dzieci nadpobudliwe wyciszaja sie i uspokajaja. Dzieci bierne i zahamowane wykazuja aktywnosc, chec poznawania i dzialania. Dzieki pozytywnemu odbiorowi bodzców zaobserwowano: na lózku wodnym - rozluznienie miesniowe,wyciszenie, uspokojenie, relaks kolwnnawodna- zaciekawienie,zainteresowanie,nasluchiwanie,dotykanie, wodzeniewzrokiem,zdolnoscdecyzyjna(podejmowaniedecyzjio zmianiekolorów), rzutnik Sollar - zaciekawienie, pobudzenie wyobrazni, kreacja percepcji swiata przestrzennego, koordynacja ruchowo - wzrokowa, rozpoznanie i przyporzadkowanie zjawisk zachodzacych w otoczeniu zewnetrznym domek lustrzany - przechodzenie z pobudzenia do obserwacji, zaciekawienie, wyciszenie poszukiwanie, ksztaltowanie umiejscowienia ciala w przestrzeni, odnajdywanie sie inne urzadzenia-stymulatory - pobudzenie ukladu przedsionkowego, oddzialywanie na prioprocepcie, stymulacja centralnego i obwodowego ukladu nerwowego, oddzialywanie wielonarzadowe i wiele innych. Sala Doswiadczania Swiata w OREW spelnia takze dodatkowe zadanie. Dzieki zainteresowaniu sie nia mediów (SDS w naszym kraju sa rzadkoscia przez co stanowia niezwykle ciekawy i nosny temat dla prasy radia i telewizji) tzw. opinia publiczna zapoznaje sie z tematyka niepelnosprawnosci, przelomowymi formami rehabilitacji, co pozwala na 3
wlaczenie osób z niepelnosprawnoscia intelektualna w zycie spolecznosci lokalnej (zalacznik nr 1). Jest to jednym z glównych celów naszego stowarzyszenia a Sala Doswiadczania Swiata przyczynia sie do tego w sposób istotny. Ad. 2) WARSZTATY "SNOEZELEN - DROGA WSPÓLPRACY" Dzieki warsztatom, w których uczestniczylo 4 pracowników Kola Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Uposledzeniem Umyslowym Kola w Jaroslawiu mieli oni mozliwosc podniesienia jakosci pracy terapeutycznej i wymiany wiedzy na ten temat. Bylo to mozliwe dzieki konsultacji doswiadczen praktyków prowadzacych polisensoryczna stymulacje rozwoju dzieci i mlodziezy niepelnosprawnej w salach doswiadczania swiata. Uczestnicy szkolenia zapoznali sie miedzy innymi z teoretycznymi podstawami polisensorycznej stymulacji rozwoju, zalozeniami pracy terapeutycznej Snoezelen oraz praktycznymi aspektami obslugi wyposazenia sal. Takie ujecie tematyki warsztatów stworzylo podstawe do kompleksowego wykorzystania wszystkich mozliwosci drzemiacych w tej formie terapii przez personel specjalistyczny. Dalo równiez nieoceniona mozliwosc samorozwoju i podniesienia kwalifikacji zawodowych. W trakcie warsztatów wykonany zostal film instruktazowy, w calosci sfinansowany przez PTC, który Kolo moze wykorzystywac dla wlasnych potrzeb, jak równiez nieodplatnie przekazywac innym specjalistycznym placówkom. Ad. 3) IV CHARYTATYWNA AUKCJA PRACOWNIKÓW CYFROWEJ POLSKIEJ TELEFONII Kolejna inicjatywa PTC bylo przeznaczenie zysków pochodzacych z aukcji pracowników w 2005 roku na potrzeby podopiecznych Osrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjno- Wychowawczego w Jaroslawiu..\ Aukcja polegala na internetowej licytacji wykonanych przez uczestników placówki prac ceramicznych. Zlicytowano 100 ceramicznych dzbanków, misek i figurek na laczna kwote 16 tysiecy zlotych. Pozwolilo to Stowarzyszeniu na doposazeniu nowo uruchamianych filii OREW w specjalistyczny sprzet komputerowy (zalacznik nr 2). Dzieki temu zakupowi dzieci i mlodziez z uposledzeniem umyslowym i sprzezonymi, wielorakimi niepelnosprawnosciami beda mogli korzystac z róznorodnych programów edukacyjnych. Poza wymiarem finansowym majacym bezposrednie przelozenie na korzysci rozwojowe wynikajace dla osób niepelnosprawnych zaangazowanie polskiej Telefonii Cyfrowej w dzialania prospoleczne niesie ze soba dodatkowe zalety dla Stowarzyszenia. Po pierwsze dzialalnosc niedochodowa, ukierunkowana na marginalizowane osoby z uposledzeniem umyslowym staje sie znane szerszej grupie ludzi, na co dzien niezwiazanych z ta problematyka. Daje mozliwosc przyblizenia codziennego funkcjonowania osób niepelnosprawnych, ich mozliwosci oraz potrzeb. 4
Po drugie cala aukcja miala duzy wymiar promujacy dzialalnosc Stowarzyszeniazaangazowanie znanej, duzej firmy komercyjnej w lokalnie dzialajaca organizacje, podnosi jej prestiz np. u wladz samorzadowych. Stwarza to ponadto mozliwosc wyksztalcenia przeswiadczenia o mozliwosci takiej wspólpracy w wielu innych dziedzinach oraz daje pozytywny przyklad dla innych firm posiadajacych odpowiednie fundusze na wspieranie waznych spolecznie dzialan. CHARAKTERYSTYKA GRUPY ODBIORCÓW WSPARTYCH PRZEZ POLSKA TELEFONIE CYFROWA Osrodek Rehabilitacyjno -Edukacyjno - Wychowawczy Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Uposledzeniem Umyslowym Kola w Jaroslawiu dziala od 1993 roku. Z pomocy Osrodka korzysta 150 dzieci i mlodziezy z gleboka, znaczna i umiarkowana niepelnosprawnoscia intelektualna. Dowozeni sa oni do Jaroslawia 9 busami z terenu pieciu powiatów Garoslawskiego, przeworskiego, lezajskiego, lubaczowskiego lubaczowskiego przemyskiego).. \ 5
Od poczatku dzialalnosci Sala Doswiadczania Swiata w jaroslawskim OREW z tej formy rehabilitacji skorzystalo blisko dwiescie dzieci i mlodziezy z niepelnosprawnoscia intelektualna. Kazde z nich mialo, od wrzesnia, czyli poczatku jej dzialalnosci, po kilkanascie seansów. Lacznie przez niecale pól roku w Salach odbylo sie 600 godzin zajec wszechstronnej stymulacji, odbierania bodzców oraz wszechstronnej rehabilitacji, w tym równiez spolecznej. Warto dodac, ze Sala Doswiadczania Swiata sluzy nie tylko podopiecznym OREW. Z jej wszechstronnych mozliwosci korzystaja takze dzieci z Osrodka Wczesnej Interwencji (w wieku od Odo 7 lat). Tak wczesne bodzcowanie przyczynia sie bowiem bardzo skutecznie do eliminacji niepokojacych zachowan badz tez w sposób istotny uzupelnia prowadzona terapie. Sprzet komputerowy ze specjalistycznym osprzetem i oprogramowaniem zakupiony zostal w grudniu 2005 roku. Dziennie z zajec z uzyciem tego sprzetu korzysta od osmiu do dziesieciu dzieci i mlodziezy. W skali miesiaca daje to okolo 200 godzin zajec. CELE SPOLECZNE WSPARTE PRZEZ POLSKA TELEFONIE CYFROWA Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Uposledzeniem Umyslowym jest organizacja pozarzadowa, niedochodowa, samopomocowa. Jego misja jest: dbanie o godnosc ludzka, miejsce w rodzinie i wsród innych ludzi oraz szczescie osób niepelnosprawnych intelektualnie, I wspieranie rodzin, aby byly one w stanie sprostac sytuacjom, które pociaga za soba fakt urodzenia dziecka z uposledzeniem umyslowym i wspólne zycie oraz przeksztalcac wlasny ból w gotowosc niesienia pomocy innym. Rodzice niepelnosprawnych dzieci chca poprzez realizacje zalozonych celów \ doprowadzic do maksymalnej realizacji wizji pelnego i pelnoprawnego zycia osób z niepelnosprawnoscia intelektualna: Od biernosci do aktywnego zycia w formach stosownych do wieku, Od uzaleznienia do partnerstwa i samostanowienia, Od izolacji do zycia w otwartym srodowisku, Od rozpaczy i poczucia beznadziejnosci rodzin do samopomocy, wspierania ich w wykonywaniu funkcji wynikajacych z potrzeb zdrowotnych, edukacyjnych, opiekunczych i rozwojowych dziecka, potrzeb doroslych osób niepelnosprawnych, które potrzebuja towarzyszenia w stale rozwijajacej sie samodzielnosci, a takze pomocy w opiece, gdy dziecko (bez wzgledu na wiek) tego wymaga 6
Jedna z dróg realizacji celów jest prowadzenie specjalistycznych placówek: Dzieci i mlodziez najciezej niepelnosprawne nie moga realizowac obowiazku szkolnego w publicznych szkolach, gdyz placówki te nie sa przygotowane do zaspokajania ich potrzeb. Jedyna oferta edukacyjnajest nauczanie domowe kilka godzin w tygodniu. Nauczanie takie obarczone jest jednak brakiem kontaktu z innymi ludzmi, w tym z rówiesnikami. Utrudnia równiez korzystanie z róznorodnych specjalistycznych form rehabilitacji, terapii i opieki. Pozytywna odpowiedzia Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Uposledzeniem Umyslowym na te problemy jest program osrodków rehabilitacyjno-edukacyjnowychowawczych. Adresatami kompleksowych, skoordynowanych oddzialywan medycznoedukacyjnych sa dzieci i mlodziez z glebokim stopniem uposledzenia umyslowego oraz z wieloraka niepelnosprawnoscia w wieku od 3 do 24 lat. Uczestników w placówkach otacza sie dostosowana do ich potrzeb wieloprofilowa opieka i oddzialywaniem. Dzieki formule osrodka osoby najciezej niepelnosprawne moga doswiadczac wielu relacji z szerszym srodowiskiem, miec bezposredni kontakt z rówiesnikami, byc czlonkiem grupy, uczestniczyc w róznorodnych zajeciach. n Osrodek Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy PSOUU Kola w Jaroslawiu prowadzi szeroki zakres dzialan edukacyjnych, terapeutycznych, calosciowa opieke medyczna, rehabilitacje, zajecia psychologiczne i logopedyczne. Terapia i zajecia prowadzone sa indywidualnie i grupowo, a metody stosowane w trakcie zajec dostosowane sa do potrzeb i mozliwosci kazdego dziecka i mlodego czlowieka. Bardzo duza uwage zwraca sie na samodzielnosc ucznia, oraz ksztaltowanie i wzmacnianie tych umiejetnosci, które sajego mocna strona. OREW to takze mnóstwo propozycji uspoleczniania i rekreacji. Wycieczki, zawody sportowe, pikniki na swiezym powietrzu, spotkania i imprezy integracyjne. To takze doskonala okazja na aktywne uczestniczenie osób z niepelnosprawnoscia intelektualna wraz z rodzinami i przyjaciólmi w zyciu srodowiska lokalnego. Kadra OREW to wykwalifikowani specjalisci: nauczyciele -terapeuci, psycholodzy, logopedzi, fizjoterapeuci, lekarze, terapeuci zajeciowi, pielegniarki i opiekunowie dzieciecy. Jako jeden z pierwszych Polsce jaroslawski OREW wprowadzil dogoterapie. WaZllejest, ze Osrodek prowadzony przez PSOUU Kolo w Jaroslawiu jest jedyna tego typu placówka na terenie czterech powiatów. 90% dzieci i mlodziezy dowozone jest z terenów wiejskich. 7