MSG ĆWICZENIA 3 Międzynarodowe przepływy kapitału
przemieszczanie za granicę wartości w formie środków finansowych lub dóbr materialnych, gdy kraj przyjmujący kapitał jest obciążony na rzecz kraju-eksportera płatnościami
Przyczyny wywozu kapitału stałe dostawy dóbr różnice w poziomie stóp zysku procesy koncentracji i centralizacji kontrola nad firmą zagraniczną wzrost stopy zysku zmniejszenie ryzyka - bezpieczeństwo lokat zmniejszenie ryzyka kursowego pokonywanie barier w dostępie do rynku przyczyny polityczne
Przyczyny swobodnego transferu kapitału we współczesnej gospodarce: 1. Liberalizacja przepisów dotyczących przepływu kapitału 2. Gwałtowny rozwój telekomunikacji
Formy wywozu kapitału Kapitał produkcyjny, kiedy wartość dodatkowa wraca do kraju macierzystego w postaci zysku Kapitał pożyczkowy, gdy dochód wraca do kraju w postaci procentu
SPOSOBY WYWOZU KAPITAŁU 1. kryterium czasu krótkookresowy ruch kapitału (do 1 roku) długookresowy ruch kapitału
2. kryterium pochodzenia kapitału ze źródeł międzynarodowych ze źródeł publicznych ze źródeł prywatnych
3. kryterium formy wywożonego kapitału lokaty na rynku walutowym kredyty zagraniczne: handlowe finansowe inwestycje portfelowe inwestycje bezpośrednie
4. kryterium sposobu finansowania: 1. kredyt handlowy 2. kredyt finansowy Podmiotami kredytów zagranicznych mogą być banki, rządy, instytucje finansowe itp.
Inwestycje portfelowe Dają one właścicielom prawo do udziału w zysku, ale nie mają oni prawa podejmowania decyzji związanych z działalnością przedsiębiorstw Inwestycje bezpośrednie Mając pakiet kontrolny akcji uzyskujemy prawo do kontrolowania działalności tego przedsiębiorstwa. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne - BIZ - wywóz środków rzeczowych lub finansowych w celu podjęcia produkcji poza krajem.
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne Podejmowanie od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej lub przejmowanie kierownictwa już istniejącego przedsiębiorstwa
Przyczyny powstania BIZ chęć zdobycia nowych rynków zbytu ominięcie barier występujących w handlu zagranicznym dostęp do tańszej siły roboczej i tańszych surowców ułatwienia finansowe występujące w kraju lokaty kapitału
W XIX wieku głównym dłużnikiem były St. Zjednoczone wykazujące zapotrzebowanie na kapitał. Był on potrzebny do rozwoju kolejnictwa, dróg, przemysłu. Dostarczycielem była Anglia, Francja. Przed I wojną światową USA stały się również eksporterem kapitału.
Cechy transferu kapitału po II wojnie światowej: BIZ dominującą formą eksportu kapitału maleje udział eksportu kapitału w tworzeniu produktu globalnego powstaje nowy strumień transferu kapitału, tzn. z krajów słabo rozwiniętych do krajów uprzemysłowionych lub innych słabo rozwiniętych głównymi odbiorcami i dawcami kapitału są nadal kraje uprzemysłowione.
Etapy związane z transferem kapitału po II wojnie światowej: 1947 1957 - tylko USA mają nadwyżkę towarów 1958-1968 - stabilizacja gospodarek krajów uprzemysłowionych; wzrost liczby i znaczenia przedsiębiorstw ponadnarodowych 1969 1979 - przesunięcie eksportu kapitału z byłych kolonii do krajów uprzemysłowionych; dalszy wzrost przedsiębiorstw ponadnarodowych Od 1979 - wzrost znaczenia japońskich i europejskich przedsiębiorstw ponadnarodowych; wzrasta liczba zagranicznych inwestycji bezpośrednich w USA
Przyczyny gwałtownego wzrostu lokaty kapitału w USA: pogorszenie się sytuacji płatniczej w USA i spadek kursu dolara zmniejszenie się rozpiętości między kosztami produkcji w USA i w innych krajach obawa przed wzrostem protekcjonizmu w handlu USA z innymi krajami zmniejszenie restrykcji ze strony USA wobec importowanego kapitału dostęp do amerykańskich nowoczesnych technologii, organizacji przedsiębiorstw i marketingu strategia amerykańskich przedsiębiorstw ponadnarodowych
Od 1980 r. rynek finansowy (akcje, obligacje, depozyty bankowe, gotówka) w krajach rozwiniętych wzrósł 2 razy szybciej niż wzrost PKB. Suma globalnych środków finansowych 1980 12 bln USD 1998 80 bln USD Ok. 3 bln USD = dzienne obroty na rynku finansowym
Warunki sprzyjające wejściu obcego kapitału: 1. ustabilizowana sytuacja polityczna, ekonomiczna i społeczna 2. jasny, przejrzysty, system prawny i ekonomiczny 3. stabilne ustawodawstwo w zakresie inwestycji 4. prawo o ochronie własności intelektualnej
Bariery inwestowania 1. brak długotrwałej polityki (podatki, cło) 2. zły system bankowy 3. niewłaściwy system telekomunikacji 4. ograniczenia walutowe 5. niska wydajność pracy 6. wysoki poziom inflacji 7. słaba znajomość języków obcych
Najbardziej atrakcyjne gospodarki dla BIZ w latach 2013-2015 według badania UNCTAD Źródło: World Investment Prospects Survey 2013-2015, United Nations, New York and Geneva 2013.
W 2015 r. światowy napływ BIZ wzrósł o 38% r/r i osiągnął poziom1,76 bilionów $. To najwięcej od czasów kryzysu z 2008/2009 r. Polska liderem regionu w napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BiZ) pod względem kapitału. Zajmujące trzecią lokatę w 2014 roku USA, wskoczyły teraz na pierwsze miejsce, dzięki prawie czterokrotnemu (z 107 do 380mld $) wzrostowi napływu BIZ. Stany zamieniły się miejscami z Chinami, które jako aktualnie trzecie, przyjęły inwestycje o łącznej wartości 136 mld $. Natomiast Hongkong utrzymał drugą lokatę. http://www.paiz.gov.pl/index/?id=64714a86909d401f8feb83e8c2d94b23#61 http://unctad.org/en/pages/publicationwebflyer.aspx?publicationid=1555
Napływ BIZ do Polski w 2014 r. - 9,0 mld EUR Stan bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce wynosił 171,7 mld EUR na koniec 2014 r. Głównymi inwestorami zagranicznymi, według stanu zobowiązań na koniec 2014 r. byli inwestorzy pochodzący z: Niderlandów: 29,6 mld EUR, Niemiec: 28,0 mld EUR, Luksemburga: 20,4 mld EUR.
POLSKA - stan BIZ na koniec 2014 roku http://www.paiz.gov.pl/polska_w_liczbach/inwestycje_zagraniczne
W podziale sektorowym największe kwoty zobowiązań przypadały na: przetwórstwo przemysłowe 50,5 mld EUR, działalność finansową i ubezpieczeniową 39,7 mld EUR, handel hurtowy i detaliczny łącznie z naprawą pojazdów 23,1 mld EUR, działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości 11,6 mld EUR.
Przychody ze sprzedaży, udział eksportu w sprzedaży i zatrudnienie w niektórych zagranicznych firmach w Polsce w latach 2011-2013 Źródło: Polska 2014, Raport o stanie gospodarki, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa 2014.
Gdzie szukać aktualnych danych? Narodowy Bank Polski Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne w Polsce www.nbp.pl/home.aspx?f=/publikacje/zib/zib.html Polskie Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne www.nbp.pl/home.aspx?f=/publikacje/pib/pib.html Bilans płatniczy www.nbp.pl/home.aspx?f=/statystyka/bilans_platniczy/bilans_platniczy.html Główny Urząd Statystyczny Działalność gospodarcza podmiotów z kapitałem zagranicznym w 2014 r. http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwaniefinansowe/dzialalnosc-gospodarcza-podmiotow-z-kapitalem-zagranicznym-w-2014-r-,4,10.html PAIZ: www.paiz.gov.pl Ministerstwo Rozwoju: https://www.mr.gov.pl/media/18109/bezposrednie_inwestycje_zagraniczne_w_polsce_w_2014_roku.pdf UNTAD World Investment Reports http://unctad.org/en/pages/diae/world%20investment%20report/wir-series.aspx http://www.paiz.gov.pl/20130626/raport_unctad_2013 OECD http://www.oecd.org/fr/investissement/politiques-investissement/