Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA. Tomasz Białowąs

Transkrypt

1 Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA Tomasz Białowąs

2 Rola USA i UE w gospodarce światowej (2008) 70,0% 60,0% 50,0% 53,8% 45,7% 52,3% 60,6% 54,2% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% PKB (nominalne) Eksport towarów Import towarów Eksport usług Import usług

3 Wysoki deficyt handlowy Stanów Zjednoczonych z Unią Europejską 400,00 350,00 300,00 250,00 Eksport do USA Import z USA Bilans handlowy 200,00 150,00 100,00 50,00 0,

4 Wysoki udział Unii Europejskiej w deficycie handlowym USA 20,00% 18,00% 16,00% 14,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00%

5 Dlaczego zmniejsza się od roku 2004 udział Unii Europejskiej w deficycie handlowym Stanów Zjednoczonych?

6 I. Wzrost deficytu z Chinami w mln dolarów w % całkowitego deficytu handlowego USA

7 Deficyt handlowy USA z Chinami 1983 pierwszy raz pojawia się deficyt handlowy 47 mln dol od tego czasu ani razu nie wystąpiła nadwyżka w handlu z Chinami 1990 deficyt przekroczył 10 mld dol deficyt przekroczył 50 mld dol deficyt przekroczył 100 mld dol deficyt osiągnął 267 mld dol. co stanowiło 32,5% całkowitego deficytu handlowego Stanów Zjednoczonych

8 Główne czynniki wzrostu deficytu handlowego USA z Chinami różnice w strukturze gospodarki USA i Chin różnice w strukturze przedmiotowej handlu zagranicznego USA i Chin działalność korporacji międzynarodowych relacje kursowe dolar/renmimbi

9 Różnice w strukturze gospodarki Wzrost udziału w gospodarce Stanów Zjednoczonych od lat 80. nowoczesnych sektorów high-tech i usług spowodowały zwiększone zapotrzebowanie na tradycyjne towary przemysłowe. Obecnie 90% towarów importowanych przez USA nie ma krajowych odpowiedników. W Chinach w tym samym czasie odbywał się proces industrializacji i rozwój pracochłonnej produkcji przemysłowej. Ukształtowała się komplementarna struktura gospodarek.

10 Różnice w strukturze handlu Ponad 80% deficytu handlowego USA z Chinami powstaje w dwóch kategoriach produktów. Pierwszej obejmującej pracochłonne dobra (tekstylia, obuwie, zabawki) i tanie produkty mechaniczne i elektroniczne nie produkowane w USA. Drugiej obejmującej dobra kapitałowe i zaawansowane technologicznie (części samochodowe, półprzewodniki, komputery). Deficyt w kategorii pierwszej można wytłumaczyć różną strukturą handlu, w drugiej głównie działalnością korporacji międzynarodowych.

11 Działalność korporacji międzynarodowych w Chinach Od rozpoczęcia reform gospodarczych w roku 1978 Chiny stały się jednym z największych na świecie odbiorców zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Na koniec roku 2007 skumulowana wartość ZIB w Chinach osiągnęła 327 mld dol. Kapitał zagraniczny przyczynił się do wzrostu gospodarczego, napływu technologii, powstania nowych miejsc pracy, ale przede wszystkim wzrostu eksportu. W roku 2005 eksport filii działających w Chinach stanowił 58% eksportu Chin.

12 Działalność korporacji międzynarodowych w Chinach Korporacje Stanów Zjednoczonych należą do największych inwestorów w Chinach. Produkcja ich filii zagranicznych zastępuje wcześniejszy eksport z USA W 2006 roku wartość sprzedaży filii USA w Chinach była dwukrotnie wyższa od eksportu USA do Chin. Analizy ekonometryczne pokazują, że 10% wzrost ZIB USA w danym przemyśle w Chinach powoduje 7,3% wzrost rozmiarów importu USA z Chin i 2,1% spadek eksportu USA do Chin.

13 Kurs renminbi/dolar Pomimo trwającej od 2005 roku aprecjacji renminbi względem dolara jego kurs jest ciągle zaniżony. Rząd Chin utrzymuje niski kurs waluty poprzez interwencje w postaci zakupów weksli i obligacji skarbowych rządu USA (w samym 2007 roku 460 mld dol.) Umocnienie waluty chińskiej od lipca 2005 roku do maja 2008 roku o 19% spowodowało zaledwie 2,5% wzrost cen produktów chińskich w USA.

14 Kurs renminbi/dolar

15 II. Spadek wartości dolara wobec euro o około 40% od roku 2002

16 III. Zmniejsza się udział Stanów Zjednoczonych w imporcie UE Rok Udział eksportu do UE w eksporcie USA Udział importu z UE w imporcie USA Udział eksportu do USA w eksporcie UE Udział importu z USA w imporcie UE ,65% 18,11% 18,02% 19,02% ,95% 18,41% 18,35% 19,47% ,99% 18,56% 19,60% 18,54% ,46% 19,82% 22,02% 18,80% ,36% 19,60% 24,07% 18,27% ,56% 18,73% 24,68% 17,27% ,27% 19,91% 24,35% 17,31% ,21% 20,08% 24,28% 15,40% ,36% 20,18% 22,56% 13,44% ,18% 19,32% 21,96% 12,40% ,70% 18,58% 21,39% 11,68% ,71% 17,90% 22,75% 12,46% ,27% 18,16% 21,09% 12,70%

17 Jak zmieniała się struktura przedmiotowa wymiany handlowej Unii Europejskiej ze stanami Zjednoczonymi w latach ?

18 EKSPORT Zmiana Produkty rolnictwa 5,74 5,47 5,41 4,76 5,01 5,40 5,56 5,44 5,46 5,55 5,50-0,24 Żywność 5,05 4,77 4,75 4,21 4,40 4,71 4,91 4,67 4,61 4,79 4,89-0,17 Surowce rolne 0,69 0,69 0,65 0,54 0,60 0,70 0,65 0,77 0,85 0,77 0,61-0,08 Przemysł wydobywczy 4,34 3,44 3,64 5,58 5,25 5,13 5,69 7,12 8,79 9,50 9,23 4,89 Rudy i inne surowce mineralne 0,31 0,29 0,31 0,28 0,24 0,22 0,21 0,35 0,25 0,33 0,28-0,03 Paliwa 2,60 1,87 2,22 3,80 3,51 3,88 4,55 5,63 7,19 7,45 7,18 4,59 Metale nieżelazne 1,44 1,28 1,11 1,50 1,49 1,03 0,92 1,14 1,35 1,72 1,77 0,33 Produkty przemysłowe 84,85 85,83 84,98 83,84 83,86 83,80 83,67 82,77 80,98 80,25 80,34-4,51 Żelazo i stal 2,92 2,60 1,98 2,00 1,77 1,42 1,13 1,87 2,08 2,26 2,27-0,65 Produkty chemiczne 14,02 14,79 16,05 17,07 18,40 20,70 22,42 21,71 21,41 21,67 21,93 7,90 Inne półprodukty 8,01 7,87 7,43 7,05 6,76 6,74 6,86 6,96 6,72 6,55 6,16-1,85 Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy, 44,33 45,56 44,71 43,21 42,77 41,17 39,95 38,86 38,37 37,56 37,60-6,73 w tym: Wyposażenie biurowe i telekomunikacyjne 6,50 5,96 5,76 6,06 5,12 5,12 4,69 4,38 4,19 3,62 3,31-3,19 Pojazdy drogowe i inny sprzęt transportowy 15,93 17,52 18,59 18,37 18,71 19,27 19,15 17,88 16,67 16,08 15,82-0,11 Tekstylia i odzież 2,97 2,81 2,53 2,36 2,33 2,25 2,18 2,07 1,84 1,73 1,70 1,27 Pozostałe produkty przemysłowe 12,59 12,20 12,28 12,16 11,83 11,51 11,14 11,31 10,57 10,50 10,68-1,92

19 IMPORT zmiana Produkty rolnictwa 9,38 8,06 6,53 6,06 6,10 6,52 6,47 6,08 5,81 5,51 5,56-3,81 Żywność 6,94 5,85 4,57 3,95 4,17 4,43 4,41 4,11 3,86 3,72 3,80-3,14 Surowce rolne 2,44 2,21 1,96 2,11 1,93 2,09 2,06 1,97 1,96 1,80 1,76-0,67 Przemysł wydobywczy 3,86 3,30 2,68 2,85 3,22 2,91 2,76 3,51 4,24 6,10 6,07 2,21 Rudy i inne surowce mineralne 1,02 0,91 0,84 0,84 0,90 0,98 0,98 1,16 1,53 1,75 2,15 1,13 Paliwa 1,74 1,21 1,01 1,03 1,15 0,93 0,78 1,35 1,54 2,63 2,49 0,75 Metale nieżelazne 1,10 1,19 0,83 0,98 1,17 1,00 1,00 1,00 1,16 1,71 1,43 0,33 Produkty przemysłowe 82,15 83,58 86,23 86,49 86,23 86,07 86,20 86,76 85,96 83,51 83,09 0,94 Żelazo i stal 0,35 0,34 0,30 0,38 0,36 0,38 0,47 0,40 0,53 0,52 0,71 0,37 Produkty chemiczne 12,60 12,72 12,62 13,49 14,65 16,72 18,79 19,95 19,82 19,52 19,47 6,87 Inne półprodukty 4,56 4,41 4,13 4,12 4,45 4,37 4,54 4,43 4,60 4,52 4,68 0,12 Maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy, 51,29 52,96 55,74 54,33 52,34 50,36 47,99 47,26 45,79 44,37 44,35-6,95 w tym: Wyposażenie biurowe i telekomunikacyjne 18,85 17,48 18,18 19,40 17,23 14,64 13,66 12,91 12,19 11,30 9,97-8,87 Pojazdy drogowe i inny sprzęt transportowy 14,70 16,96 18,88 14,93 15,18 16,26 16,04 16,42 14,75 15,12 17,03 2,33 Tekstylia i odzież 1,53 1,33 1,05 1,02 0,93 0,92 0,87 0,83 0,85 0,81 0,75-0,79 Pozostałe produkty przemysłowe 11,80 11,81 12,40 13,16 13,50 13,32 13,54 13,89 14,37 13,76 13,12 1,32

20 Handel wewnątrzgałęziowy Zasadniczą część wymiany UE z USA stanowi handel wewnątrzgałęziowy. Handel wewnątrzgałęziowy jest definiowany, jako dwukierunkowa wymiana dóbr należących do tej samej gałęzi przemysłu.

21 Możemy wyróżnić jego trzy podstawowe rodzaje: 1) wymianę produktów zróżnicowanych horyzontalnie handel produktami o podobnej cenie i jakości. Zaangażowane w nią są kraje o podobnym wyposażeniu w czynniki produkcji, wykorzystujące korzyści skali i specjalizujące się w niszowych produktach; 2) wymianę produktów zróżnicowanych wertykalnie handel produktami różniącymi się ceną i jakością. Może być ona spowodowana odmiennym wyposażeniem w czynniki produkcji, np. zróżnicowane kwalifikacje pracowników; 3) wymianę produktów specjalizowanych wertykalnie handel produktami znajdującymi się na różnych etapach procesu produkcyjnego. Rozwija się dzięki uzyskiwanej przewadze komparatywnej, np. niskim kosztom pracy.

22 Warunki rozwoju wymiany wewnątrzgałęziowej między dwoma krajami 1) dochód per capita w tych krajach będzie wysoki, 2) zróżnicowanie w poziomie rozwoju gospodarczego (mierzone różnicami w poziomie PKB per capita) będzie niskie, 3) średni poziom PKB obu krajów będzie wysoki.

23 SITC żywność i żywe zwierzęta 1,9 17,4 1 napoje i tytoń 2,9 13,1 2 surowce z wyłączeniem paliw 3,4 9,9 3 paliwa mineralne 2,9 2,6 4 oleje i tłuszcze 2,4 9,0 5 chemikalia 9,9 35,2 6 podstawowe artykuły przemysłowe 8,9 25,8 7 maszyny urządzenia i środki transportu 12,7 36,8 8 inne wyroby przemysłowe 11,8 24,8 9 inne wyroby gdzie indziej nie sklasyfikowane 5,1 14,6 Tab. 13. Udział handlu wewnątrzgałęziowego w poszczególnych sektorach w roku 1962 i 2006 w % Źródło: M. Brülhart, An Accountof GlobalIntra-industryTrade , World Economy, Vol. 32, No. 3, 2009, s. 427.

24 Porozumienia o współpracy 27 II 1990 Deklaracja Transatlantycka Propozycja utworzenia TAFTA 1998 Transatlantyckie Partnerstwo Gospodarcze 2002 Pozytywna Agenda Ekonomiczna 2005 Inicjatywa Gospodarcza UE-USA 2007 Ramowy Program Wspierania Transatlantyckiej Integracji Gospodarczej

25 Jak można ocenić realizację porozumień o współpracy między USA i UE?

26 Instrumenty polityki handlowej

27 Jakie instrumenty stanowią największą barierę w wymianie handlowej pomiędzy USA i UE?

28 Najważniejsze spory handlowe Spór o banany (1996-) Spór o stal ( ) Spór o zagraniczne korporacje eksportowe ( ) Spór o hormony (1996-) Spór o żywność modyfikowaną genetycznie (1998-) Boeing-Airbus (1989-)