VI. SAMODZIELNE STANOWISKO PRACY DO SPRAW OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI ZDROWIA 1. Kierunki działania 1) Prowadzenie akcji uświadamiających, mających na celu ograniczenie używania tytoniu, alkoholu i innych substancji psychoaktywnych w różnych grupach społecznych na terenie miasta i powiatu. 2) Nawiązywanie współpracy ze szczególnym uwzględnieniem władz lokalnych w zakresie realizacji zadań profilaktyki i promocji zdrowia. 3) Wdrażanie programów edukacyjnych, udzielanie pomocy w ich realizacji oraz monitorowanie i ocenianie podejmowanych działań. 2. Działalność kontrolno-represyjna 1. Liczba przeprowadzonych wizytacji 40 3. Istotne elementy nadzoru mające wpływ na stan bezpieczeństwa sanitarnego powiatu głogowskiego 1) W zakresie zmniejszenia rozpowszechnienia palenia tytoniu CZYSTE POWIETRZE WOKÓŁ NAS - PROGRAM PRZEDSZKOLNEJ EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ W wychowaniu zdrowotnym dziecka program ten stanowi pierwszy etap nabywania wiedzy na temat szkodliwości dymu tytoniowego. Program uzyskał rekomendację Ministra Edukacji Narodowej, a honorowy patronat nad nim objął Rzecznik Praw Dziecka. W VII edycji programu wzięło udział 12 przedszkoli. Edukacją objęto 516 dzieci oraz 262 rodziców. Realizacja programu przebiegała bez przeszkód, spotkała się z akceptacją ze strony rodziców oraz zainteresowaniem ze strony dzieci. Treści zawarte w programie Czyste powietrze wokół nas często wykorzystywane były przy okazji omawiania tematów związanych ze zdrowiem, dbałością o środowisko, czy troską o najbliższych członków rodziny. NIE PAL PRZY MNIE, PROSZĘ - PROGRAM EDUKACJI ANTYTYTONIOWEJ Program przeznaczony jest dla uczniów klas I-III szkoły podstawowej. W programie zawarte zostały uporządkowane treści dotyczące zdrowia dostosowane do poziomu percepcji dzieci. Program ma na celu wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich papierosy. W V edycji programu wzięło udział 13 szkół podstawowych. Edukacją objęto 1882 uczniów oraz 537 rodziców. 1
ZNAJDŹ WŁAŚCIWE ROZWIĄZANIE - PROGRAM PROFILAKTYKI PALENIA TYTONIU Program dotyczący profilaktyki antynikotynowej, kierowany do uczniów klas V-VI szkół podstawowych oraz do uczniów szkół gimnazjalnych. Rozwija umiejętności radzenia sobie z okolicznościami zwiększającymi ryzyko palenia tytoniu. W V edycji programu uczestniczyło 9 szkół podstawowych oraz 5 szkół gimnazjalnych. Edukacją objęto 719 uczniów oraz 492 rodziców. Program Znajdź właściwe rozwiązanie jest doskonałą pomocą do realizowania tematyki antynikotynowej. Jest dostosowany do możliwości percepcyjnych uczniów klas IV - VI. W ciekawy sposób kształtuje właściwe postawy uczniów wobec palenia papierosów. ŚWIATOWY DZIEŃ BEZ TYTONIU oraz ŚWIATOWY DZIEŃ RZUCANIA PALENIA Światowy Dzień bez Tytoniu w maju 2015 roku miał na celu uświadomienie osobom palącym ile pieniędzy w skali roku wydają na tytoń i co można mieć zamiast papierosów?. Tematem przewodnim była szeroko pojęta profilaktyka zdrowego stylu życia. Pracownik Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Głogowie prowadził punkt informacyjny oraz ekspozycję materiałów edukacyjnych na temat szkodliwego wpływu nikotyny na organizm, skutki ekspozycji na dym tytoniowy. Prowadził również badania CO wśród wszystkich chętnych pełnoletnich uczestników festynów, rodziców, opiekunów uczniów. Badaniami objęto 78 uczestników a edukacją antytytoniową 150 osób. Obchody Światowego Dnia Rzucania Palenia w 2015 roku przebiegły pod hasłem Nie zawsze wędzone trzyma dłużej". W ramach obchodów Światowego Dnia Rzucania Palenia na terenie powiatu głogowskiego prowadzono badania na zawartość CO w wydychanym powietrzu wśród osób narażonych na działanie szkodliwych dymów, badaniu poddano chętnych uczniów, nauczycieli, wychowanków szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjalnych oraz wychowanków, strażników zakładu poprawczego i schroniska dla nieletnich a także rodziców uczniów szkoły gimnazjalnej. Współorganizowano wystawę na terenie 6 szkół gimnazjalnych i 3 ponadgimnazjalnych. W jednej szkole ponadgimnazjalnej współorganizowano konkurs z wiedzy na temat szkodliwości palenia tytoniu. W konkursie wzięło udział 25 uczniów. Nagrody ufundowano ze środków pozyskanych z Gminy Miejskiej Głogów. Edukacją antytytoniową ogółem objęto 1393 osoby. Ponadto bieżące informacje zamieszczono na stronie internetowej Stacji http://www.psseglogow.pl 2) Działania związane z ograniczeniem używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych. KRAJOWY PROGRAM ZAPOBIEGFANIA ZAKAŻENIOM HIV I ZWALCZANIA AIDS Działania profilaktyczne w zakresie HIV/AIDS - dopalacze, kierowane do młodzieży szkoły ponadgimnazjalnej. Pracownik Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Głogowie dostarczał szkolnej pielęgniarce oraz pedagogowi szkolnemu materiały informacyjno edukacyjne w zakresie profilaktyki HIV/AIDS Mój Walenty jest the best, idzie ze mną zrobić test oraz stosowania środków zastępczych tzw. dopalaczy. Działaniami objęto 300 uczniów z 8 szkół ponadgimnazjalnych. W 2015 roku szczególną uwagę zwrócono na działania profilaktyczne w zakresie profilaktyki środków 2
psychoaktywnych tzw. dopalaczy. W ramach tych działań organizowano punkty informacyjno-edukacyjne w szkołach ponadgimnazjalnych, instytucjach oraz miejscach publicznych. Docierano do mieszkańców powiatu głogowskiego z informacjami o środkach zastępczych poprzez monitory w środkach komunikacji miejskiej i Dworcu PKP. Opublikowano artykuł na temat dopalaczy w kwartalniku Spółdzielni Mieszkaniowej Nadodrze. Współorganizowano konferencję na temat: Dostrzegam-reaguję! O problemie zażywania substancji psychoaktywnych przez dzieci i młodzież. Ponadto organizowano zajęcia warsztatowe z wykorzystaniem narkogogli oraz spotkania edukacyjno-profilaktyczne w Zakładzie poprawczym pod tytułem Dopalacze. Droga do piekła. W ramach Światowego Dnia Walki z AIDS zainaugurowano społeczną kampanię edukacyjną pn. Coś was łączy? Zrób test na HIV. Hasło to zachęcało do dbania o zdrowie własne, jak i partnera. Kampania miała na celu przekonanie młodych Polaków, że zakażenie HIV to wciąż aktualny problem, upowszechnia informacje na temat HIV/AIDS i sposobów zmniejszania ryzyka zakażenia oraz informuje o możliwości wykonania testu w kierunku HIV w punktach konsultacyjno-diagnostycznych na terenie całego kraju bezpłatnie, bez skierowania, anonimowo i z profesjonalnym poradnictwem. Adresy i godziny otwarcia punktów testowania są dostępne na stronie internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS:www.aids.gov.pl/pkd/ W ramach kampanii na stronie internetowej Stacji udostępniono spot promujący wykonywanie testów w kierunku HIV. PROJEKT PROFILAKTYCZNY PROGRAM W ZAKRESIE PRZECIWDZIAŁANIA UZALEŻNIENIU OD ALKOHOLU, TYTONIU I INNYCH ŚRODKÓW PSYCHOAKTYWNYCH W roku 2015 w szkołach ponadgimnazjalnych zrealizowano II edycję programu edukacyjnego ARS, czyli jak dbać o miłość?. Program kontynuowany był w 4 szkołach ponadgimnazjalnych a po raz pierwszy wprowadzony do 2 szkół ponadgimnazjalnych. Edukacją objęto 286 uczniów. Wśród 258 uczniów przeprowadzono ankietę ewakuacyjne. Wyniki niniejszej ankiety pozwalają na określenie słabych i mocnych stron zajęć, prowadzonych wśród wybranej grupy młodzieży szkoły ponadgimnazjalnej. Podsumowanie ankiety zamieszczono na stronie internetowej Stacji. Program bardzo ciekawy, ale za obszerny. Bardzo trudno w jednej klasie przeprowadzić 6 godzin lekcyjnych ze względu na realizację przez nauczycieli podstawy programowej z poszczególnych przedmiotów. KAMPANIA SPOŁECZNA "NIE POZWÓL ODLECIEĆ SWOJEMU SZCZĘŚCIU!" Realizowana przez Inspekcję Sanitarną w Polsce w ramach Profilaktycznego programu w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych. Adresowana jest do kobiet w wieku prokreacyjnym, ciężarnych oraz ich rodzin i bliskich. Ma na celu zwiększenie wiedzy na temat skutków zdrowotnych używania substancji psychoaktywnych, a także ograniczenie ich stosowania i promowanie zdrowego stylu życia całej Rodziny. Działaniami informacyjno-edukacyjnymi objęto 621 osób. Działania prowadzono w 8 placówkach oraz wśród mieszkańców powiatu głogowskiego. 3
PROGRAM PROFILAKTYCZNY WYBIERZ ŻYCIE PIERWSZY KROK W 2015 roku wprowadzono po kilkuletniej przerwie program Wybierz Życie Pierwszy Krok skierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych dziewcząt i chłopców z klas I, rodziców uczniów oraz kadry pedagogicznej. Jego głównym zadaniem jest zachęcanie do odpowiedzialności za zdrowie swoje i najbliższego otoczenia. Celem programu jest zmniejszenie występowania i umieralności na raka szyjki macicy. Celem szczegółowym zwiększenie poziomu wiedzy na temat profilaktyki raka szyjki macicy i roli HPV w jego powstawaniu, podniesienie świadomości o czynnikach zwiększających ryzyko raka szyjki macicy (profilaktyka pierwotna i wtórna), motywowanie kobiet do regularnego poddawania się badaniom profilaktycznym przez całe życie, przygotowanie młodzieży do roli liderów edukacji zdrowotnej w środowisku lokalnym, dostarczenie informacji o świadczeniodawcach wykonujących badania cytologiczne, Im wcześniej zaczniesz się leczyć, tym łatwiejsza będzie kuracja. Program edukacyjny Wybierz Życie Pierwszy Krok może być realizowany w ramach Szkolnego Programu Profilaktyki, na lekcjach przedmiotowych: biologii, wychowania do życia w rodzinie, wychowania fizycznego (zgodnie z nową podstawą programową w bloku tematycznym - edukacja zdrowotna) lub na godzinie wychowawczej. Poszczególni nauczyciele mogą włączyć treści programowe do swoich lekcji. Chęć udziału w realizacje programu wyraziło 3 dyrektorów szkół ponadgimnazjalnych. 3) Działalność w zakresie wspierania rozwoju i zdrowia fizycznego, psychospołecznego oraz zapobiegania najczęstszym problemom zdrowotnym i społecznym dzieci i młodzieży PROGRAM TRZYMAJ FORMĘ! Program ten uświadomił uczniom jak ważny jest codzienny ruch i prawidłowe odżywianie oraz jak ważna jest aktywność fizyczna w codziennym życiu. W nawiązaniu do hasła tegorocznej edycji programu Rodzino trzymaj formę! w ramach zajęć wychowania fizycznego odbywały się lekcje multimedialne na temat zasad zdrowego odżywiania i szkodliwości napojów energetycznych. W czasie tych zajęć uczniowie otrzymywali informacje dotyczące zasad zdrowego odżywiania, piramidy żywieniowej, indeksu glikemicznego, przeciwutleniaczy, wskaźnika BMI oraz diet związanych z grupą krwi. W realizacji programu uczestniczyło 11 szkół podstawowych i 6 szkół gimnazjalnych 1952 uczniów. W programie uczestniczyło również 915 rodziców i opiekunów. Ciekawym podsumowaniem realizacji programu Trzymaj formę! było zorganizowanie przez koordynatora i nauczyciela biblioteki w jednej ze szkół Nocnych manewrów sportowo-czytelniczych. Uczniowie, którzy zaangażowali się w realizacje projektu mieli okazję spędzić noc na sali gimnastycznej szkoły. Najpierw jednak wzięli udział w rywalizacji sportowej, rekreacyjnej oraz w konkursach z wiedzy i kalamburach. Następnie po wspólnie przygotowanej zdrowej kolacji obejrzeli film i spędzili noc na sali gimnastycznej. 4
ŚWIATOWY DZIEŃ ZDROWIA W 2015 roku Światowy Dzień Zdrowia był realizowany pod hasłem Bezpieczeństwo żywności. Akcja nieprogramowa mająca na celu zachęcanie konsumentów do sprawdzania, czy znajdujący się na ich talerzach posiłek jest bezpieczny (zadawanie pytań, sprawdzanie etykiet, przestrzeganie zasad higieny). W ramach akcji dążyliśmy do następujących czynności: Zwiększanie świadomości i podnoszenie stanu wiedzy na temat bezpieczeństwa żywności w społeczeństwie. Przygotowywanie kampanii edukacyjnej skierowanej do pracowników mających kontakt z żywnością i konsumentów. Materiały oświatowo - informacyjne pomocne przy realizacji interwencji to opracowane przez WHO ulotki - 5 kluczy do bezpiecznej żywności, czyli zestawu praktycznych zaleceń dotyczących przygotowywania i przechowywania żywności przekazanych w wersji elektronicznej: Klucz 1: Utrzymuj czystość Klucz 2: Oddzielaj żywność surową od ugotowanej Klucz 3: Gotuj dokładnie Klucz 4: Utrzymuj żywność w odpowiedniej temperaturze Klucz 5: Używaj bezpiecznej wody i żywności Powyższe materiały umieszczono na stronie internetowej Stacji. Działaniami objęto personel szkół powiatu głogowskiego, właścicieli i personel lokali gastronomicznych, restauracji, barów, pizzerii, zajazdów tj. 78 obiektów. Edukacją objęto 770 osób. AKCJA ZIMOWA Na terenie Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Głogowie pracownik oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia zorganizował wystawę oraz punkt informacyjny, w którym wyłożono materiały na temat profilaktyki grypy, powikłań pogrypowych, szczepień ochronnych oraz zmniejszenia ryzyka zagrożeń zdrowotnych w okresie zimowym. Działaniami edukacyjnymi objęto 1050 osób. Najnowsze informacje na temat grypy oraz film o grypie zamieszczono na stronie internetowej Stacji http://www.psseglogow.pl/aktualnosci/. Prowadzono dystrybucję materiałów oświatowo zdrowotnych na temat grypy oraz skuteczności antybiotyków. Rozdysponowano ok. 200 ulotek dot. grypy i antybiotyków. Działaniami objęto placówki nauczania i wychowania tj.: gimnazja, przedszkola, szkoły podstawowe. AKCJA LETNIA Każdego roku w okresie wakacyjnym pracownik oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia stara się dotrzeć do jak największej grupy dzieci, młodzieży i osób dorosłych, przebywających w palcówkach letniego wypoczynku z edukacją na temat bezpieczeństwa na wakacjach. W ramach akcji, dążymy do następujących czynności: propagowanie zasad bezpiecznego wypoczynku, popularyzacja wiedzy nt. właściwych i bezpiecznych zachowań w miejscach publicznych, lasach i nad wodą, uświadomienie ryzykownych zachowań w czasie kąpieli wodnych i słonecznych, podnoszenie wśród dzieci i młodzieży odpowiedzialności za własne zdrowie, pogłębienie wiedzy na temat zapobiegania ukąszeniom przez kleszcze, profilaktyki zatruć pokarmowych w tym grzybami, wścieklizny, zapobiegania wypadkom i urazom. W ramach Akcji Letniej prowadzone były następujące działania: edukacja dzieci i młodzieży poprzez: pogadanki, instruktaże, rozmowy indywidualne, emisje 5
filmów, konkursy: wiedzy, plastyczne, sportowe, ekspozycje wizualne, wystawy, dystrybucja materiałów edukacyjnych, poradnictwo metodyczne i merytoryczne podczas indywidualnych spotkań, popularyzacja podejmowanych treści w mediach, poradnictwo i pomiary (poziomu CO w wydychanym powietrzu, ciężaru ciała i określanie BMI) podczas imprez prozdrowotnych. Działaniami objęto 960 osób. Ministerstwo Sportu i Turystyki w 2015 roku przygotowało akcję informacyjną pt. "Turystyka bez ryzyka". Akcja kierowana jest do szerokiej grupy docelowej turystów i potencjalnych turystów, zarówno podróżujących po kraju jak i za granicę. Znajdą w niej Państwo wiedzę dotyczącą przygotowań do podróży, ubezpieczeń, praw klientów biur podróży, dokumentów podróżnych, zasad bezpieczeństwa etc. W związku z powyższym w miesiącach letnich akcja zdrowotna poszerzona została na biura turystyczne. Wszelkie informacje zamieszczono na stronie internetowej Stacji. Wnioski 1) Zasięg działań oświatowo-zdrowotnych możliwy był dzięki zaangażowaniu naszych partnerów: dyrektorów, kadry pedagogicznej placówek oświatowo-wychowawczych, personelu medycznego zakładów opieki zdrowotnej, lokalnych samorządów. 2) Na działania edukacyjne pozyskano z Gminy Miejskiej Głogów kwotę w wysokości 8 tys. 3) Z okazji obchodów Dnia Zdrowia organizowanego przez Starostwo Powiatowe w Głogowie na terenie parku przy Głogowskim Szpitalu Powiatowym prowadzono punkt informacyjno-edukacyjny na temat dopalaczy i uzależnień od alkoholu i innych środków psychoaktywnych. W ramach działań rozdawano ulotki oraz wszystkich chętnych odwiedzających tą imprezę plenerową poddano badaniom przy użyciu narkogogli i alkogogli. Osoby uczestniczące w badaniach proszono o wykonanie podstawowych czynności, tj. przejście w linii prostej czy też dotarcie do wyznaczonego miejsca. Można było zaobserwować bardzo duże zainteresowanie zarówno badaniami jak i ulotkami na temat środków psychoaktywnych wśród uczestników obchodów Dnia Zdrowia. 6