PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI OBOWIĄZUJĄCY W GIMNAZJUM W CZĄSTKOWIE MAZOWIECKIM Zadaniem PSO jest zapewnienie trafnego, rzetelnego, jawnego i obiektywnego oceniania wspierającego rozwój ucznia, uwzględniającego indywidualne cechy psychofizyczne ucznia oraz pełniącego funkcję informacyjną, diagnostyczną i motywacyjną. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. I. Skala ocen: STOPIEŃ OZNACZENIE CYFROWE SKRÓT LITEROWY Celujący 6 Cel Bardzo dobry 5 Bdb Dobry 4 Db Dostateczny 3 Dst Dopuszczający 2 Dop Niedostateczny 1 Ndst II. Kryteria ocen 1. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny: Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: Posiadł wiedzę i umiejętności obejmujące pełny zakres programu nauczania matematyki w danej klasie; Samodzielnie i twórczo rozwija swoje uzdolnienia; Biegle posługuje się zdobytymi umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych; Potrafi stosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: Opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania matematyki w danej klasie; Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami; Samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne ujęte programem nauczania; Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: Opanował zdecydowaną większość wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania w danej klasie; Poprawnie stosuje wiadomości, Samodzielnie wykonuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń który: Opanował umiejętności i wiadomości w stopniu zadowalającym; Wykonuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: Ma braki w opanowaniu programu, ale te braki nie przekraczają możliwości uzyskania przez ucznia podstawowej wiedzy z matematyki w ciągu dalszej nauki; 1/9
Rozwiązuje zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu trudności. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: Nie opanował wiadomości i umiejętności określonych programem nauczania matematyki w danej klasie, a braki w wiadomościach i umiejętnościach nie pozwalają na dalsze zdobywanie wiedzy z tego przedmiotu; Nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. 2. Laureaci konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim w szkole podstawowej otrzymują z matematyki celującą roczną (semestralną) ocenę klasyfikacyjną. 3. Uczeń, który tytuł laureata konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim bądź laureata lub finalisty olimpiady przedmiotowej uzyskał po ustaleniu, albo uzyskaniu rocznej (semestralnej) oceny klasyfikacyjnej z matematyki otrzymuje z tego przedmiotu celującą końcową ocenę klasyfikacyjną. III. Formy sprawdzania i oceniania bieżącego wiedzy i umiejętności uczniów. 1. Nauczyciel na lekcjach matematyki może stosować następujące formy sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia: a) odpowiedzi ustne (min. udział w dyskusji, dialog, argumentowanie, wnioskowanie) b) prace pisemne w klasie: kartkówka dotyczy ostatniego tematu, zagadnienia; bez zapowiedzi; czas trwania do 20 minut; sprawdzian dotyczy 3 ostatnich tematów, zagadnień, zapowiedziany na tydzień przed terminem, potwierdzony wpisem w dzienniku, czas trwania do 45 minut; praca klasowa dotyczy odpowiedniego działu matematyki, zapowiedziana z dwutygodniowym wyprzedzeniem, poprzedzona wpisem do dziennika, lekcją powtórzeniową; czas trwania 1 godzina; testy różnego typu (otwarty, wyboru, zamknięty, problemowy, zadaniowy), zapowiedziany z tygodniowym wyprzedzeniem, sprawdzający znajomość treści problemowych etapami; czas trwania do 90 minut, prace domowe: ćwiczenia, notatki. c) aktywność na lekcji: praca w grupach (organizacja pracy w grupie, komunikacja w grupie, zaangażowanie, sposób prezentacji, efekty pracy); częste zgłaszanie się w czasie lekcji i udzielanie poprawnych odpowiedzi; rozwiązywanie zadań dodatkowych na lekcji, d) aktywność pozalekcyjna: aktywny udział w pracach koła matematycznego; udział w konkursach matematycznych. 2. Liczba i częstotliwość pomiarów jest zależna od realizowanego programu nauczania oraz liczby godzin w danej klasie. 3. Prace klasowe, sprawdziany, odpowiedzi ustne i prace domowe są obowiązkowe. 4. Uczeń nieobecny na pracy klasowej, sprawdzianie ma obowiązek ją zaliczyć. Prace klasowe poprawiane są na lekcjach matematyki po uzgodnieniu terminu z klasą. Poprawa sprawdzianu nie odbywa się podczas lekcji, lecz w terminie uzgodnionym z nauczycielem. 2/9
5. Nauczyciel ma obowiązek zwrócić sprawdzone prace klasowe, sprawdziany, testy i kartkówki w terminie do dwóch tygodni roboczych. 6. Przy ocenianiu stosuje się następujący przelicznik procentowy -ocena niedostateczna 0% do 30% -ocena dopuszczająca 31% do 49% -ocena dostateczna 50% do 74% -ocena dobra 75% do 89% -ocena bardzo dobra 90% do 97% -ocena celująca 985 do 100% 7. Uczeń ma prawo do dwukrotnego zgłoszenia nieprzygotowania do lekcji w ciągu semestru (pod warunkiem, że zgłosi to na początku lekcji w przeciwnym wypadku otrzymuje ocenę niedostateczną), jest to odnotowane w dzienniku lekcyjnym. Nieprzygotowanie nie dotyczy zapowiedzianych sprawdzianów i prac klasowych oraz okresu 1 miesiąca przed klasyfikacyjną radą pedagogiczną. Niewykorzystane nieprzygotowania nie przenoszą się na drugie półrocze. 8. Częste nieprzygotowanie (powyżej 2 razy) jest traktowane jako brak wiadomości z danego zakresu i podlega ocenie. 9. Przez nieprzygotowanie do lekcji rozumiemy: brak pracy domowej, nieprzygotowanie do odpowiedzi ustnej, brak przyborów geometrycznych, brak podręcznika, zeszytu ćwiczeń. 10. Aktywność na lekcji jest traktowana jako prezentacja umiejętności i wiedzy ucznia i podlega ocenie. 11. Za niesamodzielną pracę podczas pomiaru wiedzy i umiejętności uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. 12. Prace domowe uczniowie oddają nauczycielowi na następnej lekcji, na osobnych kartkach. 13. Uczeń, który jest nieobecny 1 dzień w szkole ma obowiązek nadrobić na następną lekcję realizowany w tym czasie materiał programowy oraz uzupełnić notatki w zeszycie przedmiotowym. W przypadku dłuższej nieobecności ucznia w szkole termin nadrobienia zaległości i uzupełnienia notatek w zeszycie uzgadniany jest indywidualnie z nauczycielem. 14. Przed zakończeniem klasyfikacji śródrocznej, rocznej nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych z wyjątkiem trybu uzyskiwania rocznej oceny wyższej niż przewidywana. W uzasadnionych losowych przypadkach nauczyciel może wyrazić zgodę na pisanie przez ucznia dodatkowego sprawdzianu. IV. Kryteria oceniania prac pisemnych z matematyki. 1. Aby zachować maksymalną obiektywność oceny prac pisemnych nauczyciel: stosuje punktację za wybór poprawnej metody rozwiązania i konsekwencję w jej stosowaniu oraz poprawność wyniku, w razie wątpliwości, co do prawidłowości rozumowania ucznia, nauczyciel przeprowadza rozmowę w celu ich wyjaśnienia, uzależnia ostateczną ocenę nie tylko od liczby zdobytych punktów, ale również od ilości rozwiązanych w pełni zadań. 3/9
V. Formy poprawy oceny niedostatecznej przez uczniów 1. Poprawie podlegają: sprawdziany (tylko oceny niedostateczne), prace klasowe. 2. Ocena otrzymana z poprawy jest wpisywana do dziennika obok wcześniej otrzymanej oceny niedostatecznej. 3. Kartkówki, odpowiedzi ustne nie podlegają poprawie. V. Umowa w sprawie nie przygotowania się ucznia do zajęć. 1. Uczeń ma prawo być nieprzygotowanym do zajęć: a) wskutek wypadków losowych, b) z powodu choroby trwającej dłużej niż 5 dni, c) po powrocie z sanatorium, szpitala lub uzdrowiska. 2. W przypadkach wymienionych w punkcie 1 uczeń ma prawo być nie oceniany przez 5 dni (tydzień roboczy) od powrotu do szkoły. 3. Na uzupełnienie wiadomości uczeń ma 5 dni (tydzień roboczy), po upływie tego terminu uczeń jest traktowany na równi z pozostałymi uczniami. VI. Ustalanie oceny klasyfikacyjnej śródrocznej i rocznej. 1. Ustalenia oceny klasyfikacyjnej śródrocznej lub rocznej dokonuje się na podstawie co najmniej trzech ocen cząstkowych uzyskanych przez ucznia w wyniku różnych form sprawdzania jego osiągnięć edukacyjnych. 2. Ocena klasyfikacyjna śródroczna i roczna nie jest średnią arytmetyczną wyliczoną z ocen cząstkowych uzyskanych w danym semestrze. KATALOG WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE klasa III GIM POZIOMY WYMAGAŃ. Wydzielone zostały następujące poziomy wymagań programowych: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające (R), dopełniające (D), wykraczające (W) Poziomy wymagań są powiązane ze sobą w następujący sposób: K P R D W, dlatego przyporządkowanie danym poziomom nauczania poszczególnych stopni szkolnych można zilustrować w następujący sposób: K dopuszczający P dostateczny R dobry D bardzo dobry W celujący 6 5 4 3 2 Poziom wymagań 4/9
Wymagania konieczne określają: wiadomości i umiejętności, które umożliwiają uczniowi świadome korzystanie z lekcji i wykonywanie prostych zadań z życia codziennego. Wymagania podstawowe określają: wiadomości i umiejętności stosunkowo łatwe do opanowania, użyteczne w życiu codziennym i absolutnie niezbędne do kontynuowania nauki na wyższym poziomie. Wymagania rozszerzające określają: wiadomości i umiejętności średnio trudne, wspierające tematy podstawowe, rozwijane na wyższym etapie kształcenia. Wymagania dopełniające określają: wiadomości i umiejętności złożone lub o charakterze problemowym. K K P K P R K P R D Wymagania wykraczające określają: wiadomości i umiejętności spoza podstawy programowej, często związane ze szczególnymi zainteresowaniami ucznia z danej dziedziny. K P R D W 5/9
WYMAGANIA W tabelach przedstawione są umiejętności z danego działu jakie powinien zdobyć uczeń, aby uzyskać poszczególne stopnie szkolne. Na ocenę dopuszczający uczeń powinien opanować umiejętności z pierwszej części tabeli; na ocenę dostateczny umiejętności z pierwszej i drugiej części; na ocenę dobry z pierwszej, drugiej i trzeciej; na ocenę bardzo dobry z czterech pierwszych części; na ocenę celujący wszystkie umiejętności z tabeli. Potęgi 6 5 4 3 2 Uczeń: Umiejętności Zamienia potęgi o wykładniku całkowitym ujemnym na odpowiednie potęgi o wykładniku naturalnym. Oblicza wartości potęg o wykładniku ujemnym i całkowitej podstawie. Oblicza wartość dwuargumentowego wyrażenia arytmetycznego zawierającego potęgi o wykładniku całkowitym. Stosuje regułę mnożenia lub dzielenia potęg o tym samym wykładniku ujemnym. Stosuje regułę mnożenia lub dzielenia potęg o tej samej podstawie i wykładniku całkowitym. Stosuje regułę potęgowania potęgi o wykładnikach całkowitych. Przedstawia iloczyn i iloraz potęg o wykładniku całkowitym w postaci potęgi. Przedstawia potęgę potęgi o wykładniku całkowitym za pomocą potęgi o wykładniku naturalnym. Stosuje notację wykładniczą do przedstawiania bardzo małych liczb. Przekształca proste wyrażenia algebraiczne, np. z jedną zmienną, z zastosowaniem potęgowania o wykładniku całkowitym. Wykorzystuje kalkulator do potęgowania. Stosuje łącznie wzory dotyczące mnożenia, dzielenia, potęgowania potęg o wykładniku całkowitym do obliczania wartości prostego wyrażenia. Przedstawia potęgę o wykładniku całkowitym w postaci iloczynu potęg lub ilorazu potęg, lub w postaci potęgi. Wyraża za pomocą notacji wykładniczej o wykładniku całkowitym podstawowe jednostki miar. Wskazuje liczbę najmniejszą i największą w zbiorze liczb zawierającym potęgi o wykładniku całkowitym. Podaje definicję potęgi o wykładniku całkowitym. Stosuje łącznie wszystkie twierdzenia dotyczące potęgowania o wykładniku całkowitym do obliczania wartości złożonych wyrażeń. Rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem notacji wykładniczej wyrażającej bardzo małe liczby. Szacuje wartość potęgi o wykładniku całkowitym. Porównuje wartości potęg o wykładnikach całkowitych. Porządkuje w ciąg, np. rosnący, zbiór potęg o wykładniku całkowitym. Rozwiązuje złożone zadania tekstowe z zastosowaniem potęg o wykładnikach całkowitych. Zapisuje wszystkie wzory z działu Potęgi o wykładniku całkowitym oraz opisuje je poprawnym językiem matematycznym. Oszacowuje bez użycia kalkulatora wartości złożonych wyrażeń zawierających działania na potęgach o wykładniku całkowitym. Rozwiązuje zadania-problemy, np. dotyczące badania podzielności liczb podanych w postaci wyrażenia zawierającego potęgi o wykładniku całkowitym. 6
Podobieństwo figur 6 5 4 3 2 Uczeń: Umiejętności Wskazuje figury podobne na rysunku lub w swoim otoczeniu. Określa skalę podobieństwa dwóch figur proste przypadki. Wskazuje figury przystające i określa ich skalę podobieństwa. Rysuje figury podobne w skali 2 i 1. 2 Rozpoznaje trójkąty prostokątne podobne. Wyznacza stosunki długości odpowiednich boków w wielokątach podobnych. Zapisuje w postaci równania stosunki długości odpowiednich boków w trójkątach prostokątnych podobnych. Stosuje cechy podobieństwa trójkątów prostokątnych podobnych do rozwiązywania prostych zadań. Oblicza długości boków wielokątów podobnych przy podanej skali. Rysuje figury podobne w dowolnej skali. Oblicza skalę podobieństwa, mając dane obwody figur podobnych. Stosuje cechy podobieństwa dowolnych trójkątów podobnych do rozwiązywania prostych zadań. Oblicza skalę podobieństwa, mając dane pola figur podobnych. Oblicza pole figury podobnej przy danej skali podobieństwa. Rozwiązuje złożone zadania dotyczące podobieństwa dowolnych trójkątów. Stosuje poznane wiadomości i umiejętności, związane z podobieństwem figur, w sytuacjach problemowych. 7
Bryły obrotowe 6 5 4 3 2 Uczeń: Umiejętności Wskazuje bryły obrotowe wśród przedmiotów życia codziennego. Wskazuje przekroje osiowe brył obrotowych. Wyróżnia wśród innych brył walec, stożek i kulę. Wskazuje na modelach elementy brył obrotowych. Oblicza pola powierzchni walca, stożka i kuli, stosując odpowiednie wzory. Oblicza objętości walca, stożka i kuli, stosując odpowiednie wzory. Rysuje bryły obrotowe powstałe przez obrót prostokąta, trójkąta, koła. Odróżnia przekrój poprzeczny od przekroju osiowego walca i stożka. Przekształca wzory na pole powierzchni i objętość walca, stożka i kuli. Zamienia jednostki pola i objętości. Rysuje siatkę walca i stożka. Formułuje własnymi słowami definicje walca, stożka i kuli. Oblicza pole powierzchni i objętość walca, stożka i kuli z zastosowaniem własności tych brył. Projektuje siatki walca i stożka, np. mając dane pole powierzchni bocznej. Wyprowadza wzory na pole powierzchni i objętość walca i stożka. Rozwiązuje złożone zadania z zastosowaniem własności brył obrotowych. Stosuje poznane wiadomości i umiejętności, związane z bryłami obrotowymi, w sytuacjach problemowych. 8
Elementy rachunku prawdopodobieństwa 6 5 4 3 2 Uczeń: Umiejętności Rozpoznaje doświadczenia losowe. Przedstawia wyniki doświadczeń losowych w postaci tabel liczebności i histogramów. Określa zdarzenie elementarne w prostych doświadczeniach losowych, np. jednokrotnym rzucie kostką, rzucie monetą. Określa zbiór zdarzeń elementarnych w prostych doświadczeniach losowych, np. jednokrotnym rzucie kostką, rzucie monetą. Rozpoznaje zdarzenia sprzyjające danemu zdarzeniu doświadczenia losowego proste przypadki. Rozpoznaje zdarzenie pewne i niemożliwe danego zdarzenia w doświadczeniu losowym i zna wartości ich prawdopodobieństwa proste przypadki. Oblicza prawdopodobieństwo zdarzenia prostego doświadczenia losowego. Podaje przykłady doświadczeń losowych. Przedstawia wyniki doświadczeń losowych w postaci diagramów procentowych. Określa zbiór zdarzeń elementarnych w doświadczeniach losowych, np. kilkakrotnym rzucie kostką, rzucie monetą. Określa zbiór zdarzeń sprzyjających danemu zdarzeniu w doświadczeniach losowych opisanych wyżej. Określa zdarzenie pewne i niemożliwe dla danego zdarzenia w doświadczeniach losowych opisanych wyżej. Oblicza prawdopodobieństwo dla danego zdarzenia w doświadczeniach losowych opisanych wyżej. Przedstawia wyniki doświadczeń losowych w postaci drzewa. Określa zbiór zdarzeń elementarnych w doświadczeniach losowych, np. wyciąganiu losów, układaniu liczb z kilku cyfr. Określa zbiór zdarzeń sprzyjających danemu zdarzeniu w doświadczeniach losowych opisanych wyżej. Określa zdarzenie pewne i niemożliwe dla danego zdarzenia w doświadczeniach losowych opisanych wyżej. Oblicza prawdopodobieństwo dla danego zdarzenia w doświadczeniach losowych opisanych wyżej. Opisuje doświadczenie losowe na podstawie zbioru jego zdarzeń elementarnych. Określa zbiór zdarzeń sprzyjających danemu zdarzeniu w różnych doświadczeniach losowych. Oblicza prawdopodobieństwo dla danego zdarzenia w różnych doświadczeniach losowych. Stosuje poznane wiadomości i umiejętności, związane rachunkiem prawdopodobieństwa, w sytuacjach problemowych. 9