Anna Nowak
Opracowane na podstawie rozporządzenia MEN z dnia 17 listopada 2010
uczeń siedzi blisko nauczyciela, co go ośmiela i tym samym zachęca do zwracania się o pomoc; stawiane zadania są dostosowane do możliwości psychofizycznych ucznia; czas ich trwania zadania dostosowany jest do jego wydolności; wydłużony limit czasu na opanowanie zadanego materiału lub zadawany jest mu on małymi partiami;
uczeń jest odpytywany z miejsca, ponieważ gwałtowne wywołanie do tablicy zwiększa napięcie emocjonalne i utrudnia prawidłowe myślenie; nauczyciel unika głośnego odpytywania ucznia z czytania przy całej klasie, jeśli dla oceny jego umiejętności niezbędne jest głośne czytanie, przeprowadza się je po zakończeniu lekcji; uczeń może pisać ołówkiem, aby łatwiej było poprawić błędy;
w przypadku ucznia z ryzykiem dysgrafii akceptowane jest pismo drukowane. Nie oceniania się estetyki pisma, np. w zeszytach. Jeśli pismo dziecka jest trudne do odczytania, można zamienić pracę pisemną na wypowiedź ustną; w wypowiedziach pisemnych uwzględniana jest przede wszystkim zawartość treściowa, a nie tylko zasób słownictwa; podczas oceny prac pisemnych nie jest oceniana poprawność ortograficzna lub jest ona oceniana opisowo;
ocena postępów ucznia jest dokonywana w płaszczyźnie indywidualnej, uwzględnia się tylko osiągnięcia dziecka w stosunku do niego samego, nigdy w relacji do innych. Oceniany jest przede wszystkim wysiłek włożony w wykonanie, a nie efekty, uwzględnia się możliwe problemy z pamięcią utrudniające uczniowi naukę tabliczki mnożenia, dni tygodnia, nazw miesięcy, naukę wierszy itp., prowadzony jest arkusz/zeszyty obserwacji, gdzie odnotowywane są na bieżąco postępy i zachowanie dziecka. omawianie niewielkich partie materiału i o mniejszym stopniu trudności; pozostawianie więcej czasu na jego utrwalenie;
podawanie poleceń w prostszej, dostępnej dla ucznia formie; unikanie trudnych i abstrakcyjnych pojęć; częste odwoływanie się do konkretu i przykładu; unikanie pytań problemowych i przekrojowych; wolniejsze tempo pracy, stosowanie zasady poglądowości; zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie wykonać samodzielnie.
zmniejszanie ilości, stopnia trudności i obszerności zadań; dzielenie materiału na mniejsze partie, wyznaczanie czasu na ich opanowanie i odpytywanie; wydłużanie czasu na odpowiedź, przeczytanie lektury; wprowadzanie dodatkowych środków dydaktycznych np. ilustracje, ruchomy alfabet, plansze tematyczne; odwoływanie się do znanych sytuacji z życia codziennego podczas wprowadzania nowego materiału; formułowanie pytań w formie zdań o prostej konstrukcji powołujących się na ilustrujące przykłady; częste podchodzenie do ucznia w trakcie samodzielnej pracy w celu udzielania dodatkowej pomocy, wyjaśnień;
zajęcia w ramach zespołu dydaktyczno-wyrównawczego, szczególnie u młodszych dzieci usprawniać funkcje poznawcze ( procesy intelektualne i percepcyjne ); zezwolić na dokończenie w domu niektórych prac wykonywanych na lekcjach; dyktanda przeprowadzać indywidualnie w wolniejszym tempie, gdyż dzieci te często nie nadążają za klasą; Prowadzić ćwiczenie motoryki dużej i małej w celu poprawy ogólnej sprawności i możliwości edukacyjnych;
Cele nadrzędne edukacyjno-wyrównawcze: zminimalizowanie negatywnego wpływu zaburzeń typu dyslektycznego na osiągnięcia edukacyjne ucznia przez korygowanie funkcjonowania najsilniej zaburzonych sfer rozwojowych poprzez indywidualne traktowanie zaburzeń ucznia; usprawnianie funkcji mających znaczenie kompensujące; niwelowanie zdiagnozowanej wady wymowy (usprawnienie aparatu artykulacyjnego); wzrost poziomu osiągnięć szkolnych w tym przede wszystkim umiejętności czytania i pisania.
Cele nadrzędne terapeutyczne: doprowadzenie do zrozumienia i przejściowego zaakceptowania przez dziecko własnych trudności przystosowawczych do wymagań szkoły; zmotywowanie do podejmowania wysiłku i rozbudzenie gotowości do uczenia się, zmobilizowanie do aktywnego działania, mimo istniejących przeszkód i nauczenie sposobów pokonywania niepowodzeń; rozwinięcie poczucia własnej wartości i wzbudzenie wiary w możliwość osiągania sukcesów; zapobieganie mogącym się pojawiać zaburzeniom emocjonalnym, wtórnym wobec zaburzeń o charakterze dyslektycznym; zbudowanie postawy zrozumienia i życzliwości wobec ucznia ze strony innych dzieci i rodziców.
Uczeń potrafi: dzielić wyrazy na sylaby, wyróżniać samogłoski i spółgłoski; tworzyć wyrazy rozpoczynające się od danej sylaby; czytać cicho ze zrozumieniem proste zdania; czytać głośno proste zdania; pisać z pamięci i ze słuchu proste teksty z uwzględnieniem zasad ortograficznych; prawidłowo przepisywać tekst; uczestniczyć w rozmowie i dyskusji na określony temat;
nadawać tytuł obrazkom; samodzielnie i poprawnie budować krótką wypowiedź na określony temat; omawiać treść obrazka; porównywać obrazki i wyszukiwać elementy podobne i różniące je; złożyć obrazek z kilku elementów i ułożyć podpis z rozsypanki sylabowej i literowej; uczeń rozumie swoje ograniczenia jest zmotywowany do ich pokonywania; zna swoją wartość i potrafi eksponować swoje dobre i mocne strony.
Włączanie w tok zajęć ćwiczeń usprawniających funkcjonowanie percepcyjnomotoryczne, szczególnie istotne w procesie nauki czytania i pisania. W tym ćwiczenia (na materiale bezliterowym i literowym) wpływające na poprawę: koncentracji uwagi; orientacji w schemacie ciała i przestrzeni; sprawności manualnej; percepcji wzrokowej; percepcji słuchowej; koordynacji słuchowo - wzrokowo - ruchowej; doskonalące mowę i umiejętność wypowiadania się.
słowne: pogadanka, dyskusja, dialog, instrukcja, rozmowa, opis, wyjaśnienia; poglądowe: obserwacja, pokaz, demonstracja; ćwiczenia praktyczne: samodzielne ćwiczenia utrwalające; uczenie polisensoryczne (wielozmysłowe). Angażowanie możliwie wszystkich zmysłów przy maksymalnym wykorzystywaniu tych, które funkcjonują prawidłowo z jednoczesnym ćwiczeniem słabszych.
Wykorzystanie elementów metod: Dobrego Startu M. Bogdanowicz, Ruchu Rozwijającego W. Sherborne, 18 struktur wyrazowych E. Kujawy i M. Kurzyny; elementy ćwiczeń w oparciu o metodę sylabową w czytaniu i pisaniu (K. Grabałowska, J, Jastrząb, J. Mickiewicz, M. Wojak);
stosowanie pomocy dydaktycznych ułatwiających naukę czytania i pisania: np. kolorowe nakładki i wskaźniki do czytania, "podkładka" na książkę, umożliwiająca dziecku śledzenie tekstu pod pewnym kątem, "okienko" ułatwiające czytanie i ograniczające do minimum mylenie wersów, nasadki do narzędzia pisarskiego lub długopisy specjalnego typu); wykorzystywanie zabawy jako elementu gratyfikacyjnowzmacniającego w uczeniu się czytania i pisania; pomoc dziecku w łączeniu nowych informacji z tymi, które już posiada, w nabyciu umiejętności przyporządkowywania ich do odpowiednich kategorii; sprawdzanie, czy dziecko dobrze zrozumiało, co ma robić i czego się od niego oczekujesz. Podawanie tylko prostych, krótkich poleceń;
stosowanie wielu ćwiczeń i powtórzeń, aby zdobyta już przez dziecko wiedza się utrwaliła, a czynności uległy automatyzacji; uczenie odpowiedzialności za wykonaną pracę przez wykształcenie nawyku jej kontrolowania i poprawiania, zanim zostanie oddana do sprawdzenia; wprowadzanie twórczych, niekonwencjonalnych i interesujących rozwiązań urozmaicających pracę dziecka np. układanie wzoru liter z różnych przedmiotów; stosowanie krótkich przerw relaksacyjnych połączonych z aktywnością ruchową dziecka;
zaspokojenie potrzeby sukcesu poprzez stwarzanie sytuacji dających uczniowi okazję do zadowolenia, doświadczania radości z osiągnięć przez udział w zadaniach, konkursach, pełnienie funkcji, udział w przedstawieniach teatralnych, eksponowanie prac dziecka na forum społeczności szkolnej; stosowanie wzmocnień pozytywnych wyraźnych i następujących bezpośrednio po wykonaniu zadania: nagradzanie, pochwały, okazywanie zadowolenia za wykonanie jakiejś czynności, życzliwy stosunek do dziecka
udział rodziców w obradach zespołu do spraw specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów dotyczących przeglądu i oceny skuteczności świadczonej uczniowi pomocy; ścisły kontakt z wychowawcą, nauczycielami specjalistami w celu opracowania planu pokonywania trudności jakie dziecko napotyka podczas zajęć edukacyjnych (dzielenie się spostrzeżeniami, pomysłami, wzajemna wymiana doświadczeń); udzielanie wskazówek (nauczyciele, specjaliści), jak pracować z dzieckiem w domu np. praca w oparciu o program I. Mańkowskiej i M. Rożyńskiej Ortograffiti z Bratkiem lub J. Mickiewicz Ćwiczenia ułatwiające naukę czytania i pisania dla uczniów klas młodszych
organizowanie konsultacji indywidualnych ze specjalistami z PPP; zawarcie kontraktu o współpracy zachęcanie do wykonywania wskazanych ćwiczeń, okresowe sprawdzanie ich wykonania; wskazywanie literatury pedagogicznej dotyczącej problemu dziecka; wskazywanie stron internetowych, które zawierają publikacje na ten temat; wskazywanie instytucji wspierających rodziców w pracy z dziećmi; organizowanie szkoleń i warsztatów w celu poszerzania wiadomości i umiejętności wg. potrzeb i oczekiwań rodziców.
Stała współpraca z poradniami, szczególnie ze Specjalistyczną Poradnią dla Dzieci Dyslektycznych: konsultacje indywidualne dla rodziców, nauczycieli i specjalistów; szkolenia i warsztaty (rodzice, nauczyciele, specjaliści); zajęcia korekcyjno-kompensacyjne na terenie poradni w przypadku pogłębiających się trudności; specjalistyczne badania uczniów po ukończeniu klasy III.