Redystrybucja wewnątrzpokoleniowa w systemie emerytalnym Magda Malec GRAPE FAME & Szkoła Główna Handlowa Konferencja Długoterminowe Oszczędzanie 20-21 czerwca 2016
Motywacja Redystrybucja w ramach systemu emerytalnego Ekonomia polityczna - redystrybucja dochodu funkcją państwa dobrobytu
Motywacja Redystrybucja w ramach systemu emerytalnego Ekonomia polityczna - redystrybucja dochodu funkcją państwa dobrobytu Forster (2003), Mulligan (2004), Barr (2006), Fehr (2013): redystrybucyjny charakter systemów emerytalnych
Motywacja Redystrybucja w ramach systemu emerytalnego Ekonomia polityczna - redystrybucja dochodu funkcją państwa dobrobytu Forster (2003), Mulligan (2004), Barr (2006), Fehr (2013): redystrybucyjny charakter systemów emerytalnych Redystrybucja w ramach kohorty (vs pomiędzy kohortami)
Motywacja Redystrybucja wewnątrz kohorty: kobiety i mężczyźni Emerytury wyliczane na podstawie uniwersalnych tablic średniego dalszego trwania życia (OECD, 2013)
Motywacja Plan prezentacji 1 Motywacja 2 Opis modelu 3 Wyniki 4 Wnioski
Motywacja Cel i metoda badania Podstawowe pytania o skalę Redystrybucja od (krócej żyjących) mężczyzn do (dłużej żyjących) kobiet
Motywacja Cel i metoda badania Podstawowe pytania o skalę Redystrybucja od (krócej żyjących) mężczyzn do (dłużej żyjących) kobiet Efekty wydłużania się życia
Motywacja Cel i metoda badania Podstawowe pytania o skalę Redystrybucja od (krócej żyjących) mężczyzn do (dłużej żyjących) kobiet Efekty wydłużania się życia Narzędzia i metoda Pięciookresowy model OLG z heterogenicznością: płeć różna długość życia kobiet i mężczyzn pracuje od i = 1 do i = 3, emerytura od i > 4 niezerowe prawdopodobieństwo śmierci między i = 4 oraz i = 5
Motywacja Cel i metoda badania Podstawowe pytania o skalę Redystrybucja od (krócej żyjących) mężczyzn do (dłużej żyjących) kobiet Efekty wydłużania się życia Narzędzia i metoda Pięciookresowy model OLG z heterogenicznością: płeć różna długość życia kobiet i mężczyzn pracuje od i = 1 do i = 3, emerytura od i > 4 niezerowe prawdopodobieństwo śmierci między i = 4 oraz i = 5 system PAYG DC
Opis modelu Struktura modelu - firma i system emerytalny Firmy rozwiązują problem maksymalizacyjny: max Y t w tl t (r t + δ)k t (1) (Y t,k t,l t ) s.t. Y t = K α t L 1 α t zbilansowany system emerytalny PAYG DC t budżet rządu zbilansowany t nie generuje długu publicznego
Opis modelu Struktura modelu - dwa typy agentów Różnica w płacach (ψ): luka płacowa kobiet i mężczyzn
Opis modelu Struktura modelu - dwa typy agentów Różnica w płacach (ψ): luka płacowa kobiet i mężczyzn zagregowana podaż pracy w gospodarce: L = t 3 (1 1 2 ψ)nj t (2) j=1 to samo prawdopodobieństwo narodzin stabilna populacja (brak wzrostu populacji), ale różne prawdopodobieństwa przeżycia Prawdopodobieństwa przeżycia (θ t), zmienne w czasie (2005-2095)
Opis modelu Struktura modelu - dwa typy agentów Różnica w płacach (ψ): luka płacowa kobiet i mężczyzn zagregowana podaż pracy w gospodarce: L = t 3 (1 1 2 ψ)nj t (2) j=1 to samo prawdopodobieństwo narodzin stabilna populacja (brak wzrostu populacji), ale różne prawdopodobieństwa przeżycia Prawdopodobieństwa przeżycia (θ t), zmienne w czasie (2005-2095)
Opis modelu Struktura modelu - kobiety Koszt wychowania dzieci (τ c), w pierwszym okresie życia (mniejszy udział w rynku pracy)
Opis modelu Struktura modelu - kobiety Koszt wychowania dzieci (τ c), w pierwszym okresie życia (mniejszy udział w rynku pracy) rozwiązują problem maksymalizacji użyteczności, którą czerpią z konsumpcji: max logc 1 t + θ 2βlogc 2 t+1 + θ 3β 2 logc 3 t+2 + θ 4β 3 logc 4 t+3 + θ 5β 4 logc 5 t+4 (3) mając zadane ograniczenie budżetowe: c 1 t + s 1 t = ψw t(1 τ t)(1 τ t c ) c 2 t+1 + s 2 t+1 = ψw t+1(1 τ t+1) + (1 + r t+1)s 1 t c 3 t+2 + s 3 t+2 = ψw t+2(1 τ t+2) + (1 + r t+2)s 2 t+1 c 4 t+3 + s 4 t+3 = (1 + r t+3)s 3 t+3 + b t+3 c 5 t+4 = (1 + r t+4)s 4 t+4 + b t+4
Opis modelu Struktura modelu - mężczyźni rozwiązują problem maksymalizacji użyteczności, którą czerpią z konsumpcji: max logc 1 t + θ 2βlogc 2 t+1 + θ 3β 2 logc 3 t+2 + θ 4β 3 logc 4 t+3 + θ 5β 4 logc 5 t+4 (4) mając zadane ograniczenie budżetowe: c 1 t + s 1 t = w t(1 τ t) c 2 t+1 + s 2 t+1 = w t+1(1 τ t+1) + (1 + r t+1)s 1 t c 3 t+2 + s 3 t+2 = w t+2(1 τ t+2) + (1 + r t+2)s 2 t+1 c 4 t+3 + s 4 t+3 = (1 + r t+3)s 3 t+3 + b t+3 c 5 t+4 = (1 + r t+4)s 4 t+4 + b t+4
Opis modelu Prawdopodobieństwa przeżycia - dla 65latków i 80latków
Opis modelu Scenariusze symulacji: mężczyźni żyją krócej Baseline: system używa wspólnych tablic + koszty dzietności obciążają kobiety + płace kobiet niższe Warianty symulacji: zawsze PAYG DC 1 tablice trwania życia specyficzne dla płci
Opis modelu Scenariusze symulacji: mężczyźni żyją krócej Baseline: system używa wspólnych tablic + koszty dzietności obciążają kobiety + płace kobiet niższe Warianty symulacji: zawsze PAYG DC 1 tablice trwania życia specyficzne dla płci 2 + równe płace i równe koszty dzietności
Opis modelu Scenariusze symulacji: mężczyźni żyją krócej Baseline: system używa wspólnych tablic + koszty dzietności obciążają kobiety + płace kobiet niższe Warianty symulacji: zawsze PAYG DC 1 tablice trwania życia specyficzne dla płci 2 + równe płace i równe koszty dzietności 3 tablice wspólne, ale równe płace i równe koszty dzietności
Wyniki Ile zapłacę, by nie zmieniać baseline Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety + płace kobiet niższe
Wyniki Ile zapłacę, by nie zmieniać baseline Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety + płace kobiet niższe Porównuję w jednostkach konsumpcji w cyklu życia (tzw. ekwiwalent konsumpcji)
Wyniki Ile zapłacę, by nie zmieniać baseline Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety + płace kobiet niższe Porównuję w jednostkach konsumpcji w cyklu życia (tzw. ekwiwalent konsumpcji) Redystrybucja (od mężczyzn do kobiet): 0.5% and 0.7% ekwiwalentu konsumpcji
Wyniki Ile zapłacę, by nie zmieniać baseline Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety + płace kobiet niższe Porównuję w jednostkach konsumpcji w cyklu życia (tzw. ekwiwalent konsumpcji) Redystrybucja (od mężczyzn do kobiet): 0.5% and 0.7% ekwiwalentu konsumpcji Efekt głównie z powodu emerytury: Baseline Tablice specyficzne Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Pierwszy stan ustalony 6.82% 8.34% 6.32% 8.90%... wydarza się przejście demograficzne...
Wyniki Ile zapłacę, by nie zmieniać baseline Porównuję do baseline: wspólne tablice + koszty dzietności obciążają kobiety + płace kobiet niższe Porównuję w jednostkach konsumpcji w cyklu życia (tzw. ekwiwalent konsumpcji) Redystrybucja (od mężczyzn do kobiet): 0.5% and 0.7% ekwiwalentu konsumpcji Efekt głównie z powodu emerytury: Baseline Tablice specyficzne Kobiety Mężczyźni Kobiety Mężczyźni Pierwszy stan ustalony 6.82% 8.34% 6.32% 8.90%... wydarza się przejście demograficzne... Drugi stan ustalony 5.10% 6.32% 4.60% 6.86% Nierówne płace są równoważone wyższymi emeryturami
Wyniki Ile zmienia rynek pracy? Równe płace i równe koszty dzietności: +18.34% (statycznie)
Wyniki Ile zmienia rynek pracy? Równe płace i równe koszty dzietności: +18.34% (statycznie) i +18.86% (dynamicznie)
Wyniki Ile zmienia rynek pracy? Równe płace i równe koszty dzietności: +18.34% (statycznie) i +18.86% (dynamicznie) + specyficzne tablice: +19.18% (+19.98% dynamicznie)
Wnioski Jaki z tego morał? zróżnicowanie wieku emerytalnego między kobietami i mężczyznami w systemie emerytalnym pogłębia nierówności sama skala redystrybucji umiarkowana (eliminacja wahań koniunktury 1% ekwiwalentu konsumpcji)
Wnioski Dziękuję za uwagę! Magda Malec mgd.malec@gmail.com www: grape.org.pl