BOTANIKA SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Rok studiów /semestr Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny system zajęć i egzaminów) Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu Opis Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny ochrona środowiska studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki stacjonarne 0200-OS1-1BOT polski obowiązkowy, moduł kierunkowy I rok, II semestr Student powinien posiadać zakres wiadomości ogólnobiologicznych na poziomie podstawowym matury z biologii. wykład 30 godz. laboratoria 30 godz. zajęcia terenowe 16 godz. Celem przedmiotu jest wprowadzenie studenta w podstawowe zagadnienia z zakresu botaniki. W trakcie realizacji przedmiotu student poznaje zasady współczesnej nomenklatury biologicznej, bioróżnorodność organizmów jedno- i wielokomórkowych, formy morfologiczne i specjalizację budowy organizmów, podstawowe procesy związane z rozmnażaniem się roślin zarodnikowych i kwiatowych oraz główne hipotezy i teorie pochodzenia roślin plechowych i osiowych. Student zapoznaje się z przeglądem systematycznym i charakterystyką (filogeneza, rozmieszczenie, siedlisko życia, znaczenie) różnych grup organizmów w obrębie Monera, Protista, Fungi i Plantae. Student zna problemy związane z zagrożeniami tych grup organizmów i ich ochroną. Metody dydaktyczne: wykład, konsultacje, wykonywanie obserwacji mikro- i makroskopowych według instrukcji podczas zajęć laboratoryjnych. Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę laboratoriów, egzamin, zaliczenie na ocenę zajęć terenowych. Efekty kształcenia i 1. Student zna podstawowe zagadnienia z biologii i ekologii roślin i grzybów (porosty) oraz zasady ich taksonomii. 2. Student opisuje zróżnicowanie morfologiczne i taksonomiczne najważniejszych grup roślin zarodnikowych, kwiatowych i porostów oraz zna problemy związane z zagrożeniami tych grup organizmów i ich ochroną. 3. Student posługuje się terminologią fachową w celu scharakteryzowania różnych grup roślin i porostów oraz pojęć związanych z ich ewolucją i tendencjami rozwojowymi. 4. Student potrafi wskazywać cechy diagnostyczne roślin zarodnikowych, kwiatowych i porostów oraz rozpoznawać ważniejsze gromady i wybrane gatunki roślin i charakteryzować je w oparciu o źródła monograficzne oraz wykorzystywać klucze do identyfikacji gatunków. 5. Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z mikroskopem, lupą binokularną, wykonywania preparatów, prowadzenia obserwacji mikroskopowej i wykonywania rysunków spod mikroskopu i lupy binokularnej. 6. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i innych. Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia K_W01, K_K11 K_W09, K_U09 K_W03, K_K12 K_U01, K_U06, K_K05 K_U07, K_U20 K_K04, K_K07 Punkty ECTS 8
Bilans nakładu pracy studenta ii Wskaźniki ilościowe Ogólny nakład pracy studenta: 200 godz. w tym: udział w wykładach: 30 godz.; udział w zajęciach laboratoryjnych: 30 godz.; udział w zajęciach pozawykładowych: 46 godz.; 114,5 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 9,5 godz. Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii : Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 85,5 3,4 o charakterze praktycznym 170,0 6,8 Data opracowania: 18.05.2012 Koordynator przedmiotu: dr hab. Mirosława Kupryjanowicz, prof. UwB
SYLABUS B. Informacje szczegółowe Elementy składowe sylabusu Opis Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr botanika 0200-OS1-1BOT ochrona środowiska, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB polski I rok, II semestr (letni) Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz 30 godzin - wykład forma prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS 8 Prowadzący dr hab. Mirosława Kupryjanowicz, dr Anna Matwiejuk Treści merytoryczne przedmiotu 1. Rola i zadania taksonomii. Systemy sztuczne, naturalne, filogenetyczne. Jednostki taksonomiczne. Zasady współczesnej nomenklatury botanicznej. Główne hipotezy i teorie pochodzenia roślin plechowych i osiowych. 2. Przegląd systematyczny głównych linii rozwojowych glonów opis, przykłady, filogeneza, rozmieszczenie i siedlisko, znaczenie i zagrożenia. 3. Pochodzenie i główne kierunki rozwojowe roślin lądowych, teorie pochodzenia tkankowców, morfologia sporofitu, budowa anatomiczna organów, tkanki i ich zróżnicowanie, rozmnażanie bezpłciowe, płciowe i pomnażanie wegetatywne, strategie życiowe tkankowców 4. Przegląd systematyczny Bryophytina, Psilophyta, Psilotophyta, Pteridophyta. Zagrożenia i ochrona. 5. Porosty organizmy pionierskie i wskaźniki stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Zagrożenia i ochrona. 6. Pinophyta - budowa kwiatu, teorie powstania kwiatu, kwiatostany, zapylenie, zapłodnienie, powstanie nasion, podział systematyczny 7. Magnoliophyta - budowa kwiatu, ekologia kwitnienia, budowa gametofitu, przemiana pokoleń, zapylenie, zapłodnienie, udział zalążni i słupka w tworzeniu owoców, rodzaje owoców, zróżnicowanie morfologiczne i anatomiczne liści, pędów i korzeni, przystosowanie roślin do określonych warunków środowiska - ekologiczne grupy roślin wyróżnione na podstawie ich cech przystosowawczych, wybrane czynniki środowiskowe kształtujące określony typ morfologiczny roślin, podział systematyczny Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich Efekty kształcenia: weryfikacji 1. Student zna podstawowe zagadnienia z biologii i ekologii roślin i grzybów (porosty) oraz zasady ich taksonomii. 2. Student opisuje zróżnicowanie morfologiczne i taksonomiczne najważniejszych grup roślin zarodnikowych, kwiatowych i porostów oraz zna problemy związane z zagrożeniami tych grup organizmów i ich ochroną. 3. Student posługuje się terminologią fachową w celu scharakteryzowania różnych grup roślin i porostów oraz pojęć związanych z ich ewolucją i tendencjami rozwojowymi. Sposoby weryfikacji: 1. Egzamin pisemny podsumowujący przedmiot (test zamknięty, pytania otwarte opisowe, schematy i rysunki do uzupełnienia Forma i warunki zaliczenia przedmiotu opisów i objaśnień). 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia dwóch wykładów).
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej 2. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów. 3. Pozytywna ocena egzaminu. 4. Pozytywne zaliczenie zajęć terenowych. Literatura podstawowa: 1. A. Szweykowska, J. Szweykowski, Botanika. PWN, Warszawa, 1993. 2. Z. Podbielkowski, I. Rejment-Grochowska, A. Skirgiełło, Rośliny zarodnikowe. PWN, Warszawa, 1982. 3. J. Z. Kadłubowska, Zarys algologii. PWN, Warszawa, 1975. 4. J. Mickiewicz, D. Sobotka, Zarys briologii. PWN, Warszawa, 1973. Literatura uzupełniająca: 1. E. Strasburger, Botanika. PWRiL, Warszawa, 1972. 2. I. Rejment-Grochowska, Cykle rozwojowe roślin. PWN, Warszawa, 1977. 3. Z. Podbielkowski, Rozmnażanie się roślin. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1990.. podpis osoby składającej sylabus
Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS C. Informacje szczegółowe Botanika Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący 0200-OS1-1BOT Ochrona środowiska, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB polski pierwszy rok, drugi semestr (letni) 30 godz., laboratoria dr Danuta Drzymulska, mgr Edyta Jermakowicz, mgr Marta Szal Treści merytoryczne przedmiotu: 1. Królestwo Monera sinice Cyanophyta. Królestwo Protista okrzemki Bacillariophyceae. Przegląd systematyczny glonów. 2. Królestwo Plantae zielenice Chlorophyta, brunatnice Phaeophyta, krasnorosty Rhodophyta. Przegląd systematyczny glonów. 3. Królestwo Fungi porosty Lichenes. Charakterystyka plech porostowych i sposobów rozmnażania. Lichenoindykacja. 4. Królestwo Plantae mszaki Bryophytina, klasa mchy Bryopsida: torfowce Sphganidae, mchy liściaste Bryidae, płonniki Polytrichidae. 5. Królestwo Plantae: widłakowe Lycophytina i skrzypowe Sphenophytina. Charakterystyka widłaków jednakozarodnikowych Lycopsida i różnozarodnikowych Isoetopsida oraz skrzypowców Equisetales. 6. Królestwo Plantae: Paprociowe Pterophytina. Charakterystyka paproci cienkozarodniowych Filicidae. 7. Królestwo Plantae: nagozalążkowe drobnolistne Pinophytina. Klasy miłorzębowych Ginkgopsida (rodzina Ginkgoaceae) i szpilkowych Pinopsida (rodzina Taxaceae). 8. Nagozalążkowe drobnolistne Pinophytina. Klasa Pinopsida (rodziny Pinaceae i Cupressaceae). 9. Królestwo Plantae: okrytozalążkowe dwuliścienne. Charakterystyka i przegląd systematyczny rodzin Ranunculaceae i Caryophyllaceae. 10. Okrytozalążkowe dwuliścienne. Charakterystyka rodzin Rosaceae i Apiaceae. 11. Okrytozalążkowe dwuliścienne. Charakterystyka i przegląd systematyczny rodzin Fabaceae i Brassicaceae. 12. Okrytozalążkowe dwuliścienne. Charakterystyka rodzin Lamiaceae i Asteraceae. 13. Okrytozalążkowe dwuliścienne. Charakterystyka rodzin Salicaceae i Betulaceae 14. Okrytozalążkowe jednoliścienne. Charakterystyka rodzin Poaceae i Cyperaceae. 15. Okrytozalążkowe jednoliścienne. Charakterystyka rodzin Liliaceae i Juncaceae.
Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Efekty kształcenia: 1. Student opisuje podstawowe elementy budowy różnych grup roślin oraz porostów i wiąże je z procesami fizjologicznymi i pełnioną funkcją, posługując się przy tym terminologią fachową. 2. Student nabiera praktycznej umiejętności pracy z materiałem roślinnym i porostowym, w tym wykonywania preparatów mikroskopowych. 3. Student rozpoznaje przedstawicieli głównych grup roślin: glony, mszaki, paprotniki, nagonasienne, okrytonasienne oraz porostów. 4. Student wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium i świadomość poszanowania pracy własnej i innych. Sposoby weryfikacji: 1. Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami (wejściówki). 2. Trzy przekrojowe sprawdziany pisemne w formie testu zamkniętego i pytań otwartych opisowych. 3. Bieżąca ocena pracy studenta podczas pracy z materiałem roślinnym, w tym wykonywania preparatów mikroskopowych. 1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia jednego laboratorium z koniecznością odpracowania). 2. Pozytywna ocena pracy studenta podczas zajęć. 3. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów (pozytywna ocena trzech sprawdzianów pisemnych). Literatura podstawowa: 1. A. Szweykowska, J. Szweykowski, Botanika. PWN, Warszawa, 1993. 2. Z. Podbielkowski, I. Rejment-Grochowska, A. Skirgiełło, Rośliny zarodnikowe. PWN, Warszawa, 1982. 3. J. Z. Kadłubowska, Zarys algologii. PWN, Warszawa, 1975. Literatura uzupełniająca: 1. J. Bystrek, Podstawy lichenologii. Wyd. UMCS, Lublin, 1997. 2. E. Strasburger, Botanika. PWRiL, Warszawa, 1972. 3. B. Halicz, Podstawy botaniki. PWN, Warszawa, 1986.
SYLABUS B. Informacje szczegółowe Elementy składowe sylabusu Opis Nazwa przedmiotu Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć Prowadzący Treści merytoryczne przedmiotu Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej botanika 0200-OS1-1BOT ochrona środowiska, studia pierwszego stopnia Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB polski I rok, II semestr (letni) 16 godzin ćwiczenia terenowe mgr Edyta Jermakowicz, mgr Marta Szal 1. Rozpoznawanie drzew i krzewów, w tym informacje o biologii, morfologii i taksonomii wybranych gatunków roślin. 2. Rozpoznawanie roślin zielnych, w tym informacje o biologii, morfologii i taksonomii wybranych gatunków roślin 3. Stosowanie kluczy binominalnych i obrazkowych do identyfikacji gatunków roślin. Zielnikoznawstwo. Efekty kształcenia: 1. Student rozpoznaje podstawowe dla rodzimej flory gatunki drzew, krzewów i roślin zielnych. 2. Student potrafi posługiwać się odpowiednimi kluczami do identyfikacji gatunków roślin. 3. Student opisuje morfologię roślin i identyfikuje cechy charakterystyczne dla danej grupy taksonomicznej. Sposoby weryfikacji: 1. Test praktyczny z rozpoznawania roślin pod koniec każdych zajęć terenowych (na ocenę) 2. Weryfikacja prawidłowości oznaczeń roślin w przygotowanym zielniku (na ocenę) 1. Obecność na zajęciach 2. Pozytywna ocena dwóch zaliczeń praktycznych. 3. Samodzielne przygotowanie zielnika i zaliczenie tego zadania na pozytywną ocenę. Literatura podstawowa: 1. A. Szweykowska, J. Szweykowski, Botanika. PWN, Warszawa, 1993. 2. Rutkowski L. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. PWN, Warszawa, 2005 3. Szafer W. Rośliny Polskie. PWN, Warszawa, 1953 4. Drobnik J. Zielinik i zielnikoznawstwo. PWN, Warszawa, 2008. Literatura uzupełniająca: 1. Rothmaler W., Exkursionsflora von Deutschland, t. 3. Gefäßpflanzen: Atlasband. podpis osoby składającej sylabus i Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć. Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne). ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach, realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS 25 30 h. iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.