Raport Summr 2011 I Edycja 12 lipca 2011 www.langloo.com -larning Pirwsz w Polsc ddykowan badani intrnautów na tmat -larningu przy współpracy z firmą badawczą Gmius Partnr badania www.tstbynt.com -larning w biznsi -larning na uczlniach blndd larning gamifikacja social larning cas study rynk -larningu w Polsc i na świci PARTNERZY WYDANIA PARTNER MEDIALNY www.-nauczani.org idata.pl www.prsonl.infor.pl www.dustacja.pl PARTNERZY www.vnturshub.pl www.ms.wbhat.pl www.itxon.pl ODBIERZ LICENCJĘ programu Acronis Tru Imag Hom. Szczgóły na 25 stroni raportu.
-larning Spis trści partnrzy wydania SPIS TREŚCI Wstęp................................................................................................. 5 Co ósmy intrnauta w Polsc korzysta z -larningu! Raport z pirwszych w Polsc badań intrnautów na tmat -larningu przy współpracy z fi rmą badawczą Gmius............................................................. 6 Rozmowa z dr Tomaszm Kamińskim twórcą gry uczącj zarządzania projktami unijnymi................... 12 E-larning w polskich organizacjach 2011 raport z badań.................................................. 15 Komntarz do wyników badań Combidata..............................................................18 Komntarz do wyników badań Piotr Pszko.............................................................19 Komntarz do wyników badań Mark Hyla............................................................. 20 Komntarz do wyników badań Dariusz Sokołowski...................................................... 21 Komntarz wyników badań Jrzy Durślwicz - Tomorrow.................................................22 Czy Twoj dan są bzpiczn? Potncjaln zagrożnia i wybran mtody ochrony systmów IT...........................................25 E-larning, który procntuj.......................................................................... 30 Grywalizacja w -larningu............................................................................35 Nauczani przdsiębiorczości w szkołach ponadgimnazjalnych z wykorzystanim -larningu z lmntami gry oraz gry dcyzyjnj cas study.......................................................41 Nowoczsn nauczani z marką Pluszaki Rozrabiaki..................................................... 49 Social Larning....................................................................................... 51 Skutczność -larningu............................................................................. 59 Nadchodzi m-larning!............................................................................... 62 Blndd larning.................................................................................... 69 Blndd-larning? Mix-larning? Hybryd larning? Modlowani rozwiązań szkolniowych zintgrowan rozwiązani dydaktyczn..........................73 I nich stani się gra!...............................................................................75 Czym jst -rozwój?..................................................................................77 Rlacja z konfrncji -larning Trnds 2011............................................................. 79 Rachunk zysków i strat (ni tylko konomiczny) szkolń -larningowych................................ 84 E-larning na uczlni i w administracji publicznj........................................................ 86 E-larning na uczlni i w administracji publicznj Platforma dukacyjna w szkol........................... 93 ZOZ na poziomi biznsowym Projkt wdrożnia systmu TETA Businss Intllignc w SZPZLO Warszawa-Bródno....................... 95 Samokształcni................................................................................... 100 Sklp z widzą. Zastosowani platformy -larningowj w sici Ral cas study..........................102 Dlaczgo -larning ni działa?....................................................................... 106 Rozwój -larningu zalży od naszj dtrminacji do nauki - wywiad z Markim Hylą...................... 109 Stan -larningu na uczlniach coraz lpszy - wywiad z Elżbitą Jarosińską................................ 111 2
-larning partnrzy wydania Zapraszamy na drugą dycję konfrncji Warszawa, 29-30 wrzśnia 2011 roku Tmat wiodący konfrncji: Now trndy w biznsi -larningowym REKLAMA 3
-larning Wstęp partnrzy wydania Szanowni Czytlnicy, Raport E-larning Trnds 2011 to pirwsza publikacja Langloo.com dotycząca rynku -larningowgo. Raport zaczynamy od naszgo badania przprowadzongo wspólni z firmą Gmius, która ma nam odpowidzić między innymi na następując pytania: - ilu intrnautów w Polsc korzysta z -larningu, - gdzi z nigo korzystają, - czy było to pozytywn doświadczni - czy płacili za korzystani. W Radzi Programowj badania uczstniczy Mark Hyla, Piotr Pszko, Marcin Sołodki, Jrzy Durślwicz oraz Sławomir Łais. Wyniki opracował dr Grzgorz Szymański z Politchniki Łódzkij, Wydział Organizacji i Zarządzania. Ninijszy raport jst wstępm do głębszych badań tgo rynku, któr zamirzamy kontynuować w koljnych raportach. W Raporci przybliżamy now trndy w -larningu taki jak m-larning, social larning, blndd larning czy gamifikację (grywalizację). Szybko zminiająca się rzczywistość i otoczni biznsow, związan z dynamicznym rozwojm intrntu oraz nowych tchnologii, wymuszają zmiany w nauczaniu i szkolniach. Organizacj potrzbują coraz szybszgo procsu ucznia (rapid larning), szybkij wryfikacji widzy oraz dostarcznia użytkownikom najatrakcyjnijszych narzędzi. W naszj publikacji będzi można zapoznać się z tymi trndami oraz poznać opini rynkowych ksprtów. E-larning wykorzystywany jst zarówno na uczlniach, w administracji publicznj jak i w organizacjach biznsowych. W naszym raporci chcmy pokazać aktualny stan -larningu w każdj z tych katgorii. Wartość światowgo rynku zdalngo nauczania -larning u jst szacowana na co najmnij 50 miliardów uro w ubigłym roku. Obcni -larning jst przd wszystkim wykorzystywany w dwóch dzidzinach: szkolniu pracowników w dużych firmach, jak i uczlniach wyższych. Budżty korporacji na świci wzrosły w 2010 r. o ok. 30% w porównaniu z rokim 2009, a -larning jst już drugą pod względm popularności mtodą szkolniową (na pirwszym mijscu pozostaj wciąż szkolni z trnrm). Tak znaczny rozwój światowgo -larningu został umożliwiony dzięki rozwojowi Intrntu i tchnik multimdialnych. Badania pokazują, ż dzięki multimdialnj zawartości i tchnicznj jakości przkazu, poziom satysfakcji uczstników kursów -larningowych jst podobny do uczstników tradycyjnych szkolń. Podobny wynik uzyskaliśmy w naszym badaniu przytłaczająca większość badanych intrnautów potwirdziła, ż korzystani z -larningu było dla nich pozytywnym doświadcznim! Widać tu zatm, ż jakość kursów, szkolń czy nauczania osiągnęła już wymagany poziom tchniczny i jakościowy. Wydaj się więc, ż rok 2011 moż być przłomowym rokim w Polsc pod względm rozwoju platform -larnigowych. Intnsywny rozwój biznsu intrntowgo w sgmnci rklamy intrntowj czy -commrc prznosi się równiż na inna aspkty biznsu w sici. Coraz więcj firm rozwija się w intrnci i coraz większa liczba będzi potrzbowała zdalngo wsparcia w procsi szkolnia. Ważn jst równiż to, ż czołowi ksprci są coraz mnij dostępni i jdyną szansę na uczstnictwo w ich szkolniach daj nam -larning. Pamiętajmy równiż, ż dla większości organizacji dobrz wyszkolony zspół to podstawa sukcsu. Zdajmy sobi sprawę, ż nasza pirwsza publikacja ni wyczrpuj w płni tmatu -larningu AD 2011. Chciliśmy poruszyć najbardzij istotn dla branży tmaty, pokazać now trndy oraz przprowadzić pirwsz badani intrnautów dotycząc wykorzystania nauki i szkolń przz sić. Na pwno to ni będzi nasza ostatnia publikacja i w koljnych poruszymy bardzij szczgółowo różn aspkty tgo nizwykl przyszłościowgo rynku. Bardzo dziękujmy wszystkim autorom, Radzi Programowj badania, partnrom oraz partnrom mdialnym za umożliwini powstania tj publikacji. Zapraszamy do lktury! Dariusz Sokołowski REKLAMA 5
-larning partnrzy wydania Co ósmy intrnauta w Polsc korzysta z -larningu! Raport z pirwszych w Polsc badań intrnautów na tmat -larningu przy współpracy z fi rmą badawczą Gmius Jdyni co 8 Polak korzysta z nauczania na odlgłość w formi -larningu. Pod pojęcim -larningu kryj się procs nauczania i ucznia się przprowadzany za pomocą tchnologii lktronicznych, wśród których można wyróżnić: komputr, intrnt, intrant. Partnr badania E-larning objmuj m.in. programy komputrow, kursy intrntow, wwnętrzn i zwnętrzn portal naukow, portal dydaktyczn, a nawt komplksow i intraktywn symulacj. Jdnak najczęścij spotykaną wśród polskigo społczństwa intrprtacją pojęcia, jst utożsamini jj z formą nauczania na odlgłość, za pomocą mdium intrntu. Wyniki badania obrazują, iż jdyni co 8 intrnauta w Polsc korzysta z -larningu. Chętnij wykorzystują tę formę nauczania osoby starsz (powyżj 50 roku życia), a najmnij popularna jst wśród studntów, którzy studiują główni na rzczywistych uczlniach wyższych. Biorąc pod uwagę dochody osób objętych badanim zauważa się, ż szkolnia -larningow są dwa razy bardzij popularn u/wśród osób posiadających dochody ntto z przdziału 500-1000 zł niż charaktryzujących się dochodami powyżj 3000 zł. Najbliższy rok prawdopodobni ni przynisi większych zmian w popularności -larningu w Polsc, tak wynika z przprowadzongo badania, gdzi jdyni co ósmy rspondnt zamirza skorzystać z tj formy nauczania. E-Larning jako forma ucznia się ma w Polsc duż grono ntuzjastów, al równiż nimało scptyków, którzy podchodzą do nigo z dużą rzrwą - co drugi Polak ni wi czy w 2011 roku skorzysta z nauczania na odlgłość. Dzaprobata ta moż wynikać z faktu niznajomości spcyfiki tj formy nauczania i ucznia się, lub moż być podsycana przz strotypy i nichęć dotycząc tgo zjawiska. Rspondnci będący bzrobotni oraz ni pracujący, którzy zajmują się domm, dzićmi, lub będący na rnci/mryturz są w groni osób najbardzij przkonanych o braku potrzby -larningu w najbliższym roku. Czy obcni korzystasz z -larningu? 88% 12% tak ni 6
-larning Co ósmy intrnauta w Polsc korzysta z -larningu! partnrzy wydania Popularność tgo poglądu systmatyczni zwiększa się wraz z wykształcnim rspondntów - jdyni co trzci badany z wykształcnim nipłnym al jaki nipłn bo moż być nipłn śrdni i nipłn wyższ oraz 45 % osób z wykształcnim wyższym ni planuj w 2011 roku uczstniczyć w formi nauczania -larningowgo. Najmnij zdcydowaną grupą są pracownicy fizyczni oraz rolnicy, wśród których 64% ankitowanych ni wi czy skorzystają w najbliższj przyszłości z -larningu. Zdcydowani najpopularnijszym clm wykorzystania -larningu jst wspomagani tradycyjngo systmu nauczania jako źródła zagadniń potrzbnych w szkol lub na uczlni. Co trzcia ankitowana osoba wśród korzystających obcni z -larningu uczy się języków obcych i ta prawi taka sama liczba rspondntów wykorzystuj tę formę do nauki obsługi programów komputrowych. 80% rspondntów korzystających z -larningu w wiku 15-24 lat uczy się zagadniń potrzbnych im w szkol lub na uczlni. Osoby w wiku 35-49 lat, główni szkolą się z widzy o produktach i ofrtach firm, a takż z zakrsu języków obcych. Rspondnci powyżj 50 roku życia najczęścij wykorzystują lktroniczn systmy nauczania na odlgłość do nauki obsługi programów komputrowych. Obsługi urządzń uczy 49% A czy planujsz skorzysta z -larningu w ci gu najbli szgo roku? 13% się aż 71% rspondntów będących prywatnymi przdsiębiorcami, a jdyni co 20 pracownik umysłowy wyższgo szczbla. Co druga osoba wykorzystująca -larning i charaktryzująca się dochodami gospodarstwa domowgo na poziomi wyższym od 3000 zł na osobę ntto, uczy się języków obcych. Natomiast wśród osób o dochodzi 2001-3000 zł najpopularnijszym clm jst szkolni się z widzy o produktach, którą to odpowidź wskazało 49%, podobną popularność 39% tak ni ni wim / trudno powidzi wśród najuboższych rspondntów (poniżj 500 zł) cchuj się nauka zagadniń potrzbnych w szkol lub na uczlni. Rspondnci obu płci wykorzystują nauczani na odlgłość do znaczni odminnych clów. Odminn prfrncj wykorzystania -larningu kobit i mężczyzn Zdcydowani więcj kobit sięga po tzw. blndd larning, niż mężczyzn. Blndd larning to rodzaj nauczania, w którym W jakim clu korzystasz z -larningu? 50% 45% 44% 40% 35% 30% 34% 32% 25% 20% 15% 10% 22% 14% 22% 11% 16% 5% 0% u si obs ugi urz dz szkol si z umi no ci "mi kkich" chniki sprzda y, ngocjacj, obs uga klin a) szkol si z widzy o produk ach / of y mojj rmy u s zagadni po zbnych mi w szkol lub na uczlni u si j zyków obcych u si obs ugi programów kompu wych szkol si z BHP w innym clu 7
-larning Co ósmy intrnauta w Polsc korzysta z -larningu! partnrzy wydania 60% W jakim clu korzystasz z -larningu? 53% kobita m zyzna 50% 40% 34% 40% 36% 30% 28% 29% 29% 27% 22% 20% 16% 18% 15% 15% 10% 10% 8% 10% 0% u si obs ugi urz d szkol si z umij tno ci szkol si z widzy o u si zagadni potrzbnych "mi kkich" (tchniki sprzda y, produktach / ofrty mo rmy mi w szkol lub na uczlni ngocjacj, obs uga klinta) u si j zyków obcych u si obs ugi programów komputrowych szkol si z BHP w innym clu tradycyjna forma przplatana jst przz nauczani za pomocą narzędzi lktronicznych (najczęścij mdium intrntu). Mtoda amplifikacji w blndd larningu odnosi się przważni do uzupłninia bądź wzbogacnia tradycyjngo procsu dydaktyczngo w odróżniniu do intgracji czy wirtualizacji, w których lmnty tradycyjn i -larningow mają tn sam status i wartość. Natomiast mężczyźni chętnij niż kobity uczą się programów komputrowych oraz obsługi urządzń w systmi -larningowym. Dwa razy więcj mężczyzn niż kobit szkoli się takż z zakrsu widzy o produktach i umijętności miękkich, domną kobit są natomiast szkolnia BHP oraz inn cl ni wyminion w kwstionariuszu. Szkolnia miękki są nastawion przważni na rozwój indywidualnych umijętności oraz dukację nowych postaw oraz zachowań. Natomiast szkolnia tward dotyczą podnosznia poziomu kwalifikacji i umijętności zawodowych, tchnicznych jdnostk oraz przkazania fachowj widzy z okrślonj branży, np. finansów, BHP czy dystrybucji i logistyki. Impratyw domu jako mijsca wykorzystywania systmów -larningowych. Najnowsz badania GUS pokazują, iż 4 z 5 polskich gospodarstw domowych posiada i korzysta z intrntu, co moż być głównym czynnikim tgo, ż aż 75% ankitowanych korzysta z -larningu w zaciszu domowym, ponadto co czwarta osoba wskazuj równiż pracę jako mijsc nauki na odlgłość. Popularność szkolń -larningowych widać takż wśród osób w wiku 25-49 lat, gdzi śrdnio 43% ankitowanych wykorzystuj j w pracy. Najmnij popularnym mijscm jst kafjka intrntowa, do którj ni uczęszczają osoby w wiku 25-49 lat, natomiast 46% osób nipracujących dklaruj j jako mijsc gdzi korzystają z -larningu. Z kafjki chętnij korzystają mężczyźni niż kobity, w przciwiństwi do bibliotki, gdzi jdyni 1% mężczyzn uczęszcza w opozycji do 12% kobit. Bibliotka jst takż najpopularnijszym mijscm wśród osób bzrobotnych, gdzi co trzci rspondnt z takim statusm zawodowym dklaruj bibliotkę jako mijsc szkolnia -larningowgo. Można zauważyć takż inn zalżności wpływu statusu zawodowgo na mijsc ucznia się w -larningu, żadn pracownik fizyczny ni szkoli się 80% 75% Gdzi korzystasz z -larningu? 70% 60% 50% 40% 30% 26% 20% 10% 14% 15% 5% 7% 10% 12% 0% w domu w pracy na uczlni w szkol w kafjc intrntowj w bibliotc tam gdzi akurat jstm (korzystam z urz dz mobilnych) w innych mijscach 8
-larning Co ósmy intrnauta w Polsc korzysta z -larningu! partnrzy wydania W jaki sposób opłacasz -larning? 24% op acam sam(a) ("z w asnj kiszni") 60% 12% koszty -larningu pokrywa za mni pracodawca / szko a / uczlnia koszty -larningu pokrywaj za mni inn osoby korzystam z bzp atnj formy -larningu 4% w pracy, a aż 80% w domu. Natomiast blisko 60% pracowników umysłowych uczy się w pracy. Prawi 2/3 rspondntów korzystających z -larningu wykorzystuj darmow szkolnia, a co czwarty uczstnik -kursu opłaca go samodzilni, zaś za 12% ankitowanych szkolni opłaca pracodawca. Jak nalżało się spodziwać, można zauważyć systmatyczność wzrostu liczby rspondntów opłacających samodzilni -szkolnia wraz z wzrostm wiku, jdyni 15% osób w wiku poniżj 24 roku życia opłaca samodzilni, a już co trzci w wiku powyżj 50 lat. Bzpłatna forma -larningu jst bardzo popularna wśród uczniów szkół śrdnich i studntów, czyli osób w wiku 15-24 lata uczących się, gdzi powyżj 70% ankitowanych korzysta z tj formy, która jst jszcz bardzij charaktrystyczna dla rolników lub pracowników fizycznych, wśród których 95% jst jj uczstnikim. Najbogatsi i bzrobotni opłacają samodzilni nauczani -larningow. Cikawostką jst zalżność, ż prawi 90% bzrobotnych rspondntów biorących udział w -larningu opłaca samodzilni szkolnia, a jdyni 6% wykorzystuj dostępn darmow tryby nauczania na odlgłość. Natomiast osoby charaktryzując się śrdnim dochodm czyli z przdziału 2001-3000 zł ntto na osobę, wybirają najczęścij 50% 45% Czy skorzystani z -larningu było pozytywnym czy tż ngatywnym doświadcznim? 45% 40% 35% 35% 30% 25% 20% 15% 12% 10% 8% 5% 0% 1% zdcydowani pozytywnym raczj pozytywnym raczj ngatywnym zdcydowani ngatywnym ni wim / trudno powid 9
-larning Co ósmy intrnauta w Polsc korzysta z -larningu! partnrzy wydania 60% Jakich usług -larningowych brakuj, Twoim zdanim, w Polsc? 56% 50% 40% 30% 20% 12% 10% 4% 5% 6% 6% 6% 9% 0% kursy j zykow bzp atn dzidziny spcjalistyczn lpsza jako dos pno przys pno warto mrytoryczna) kursy daj c konkrtn umi no prawo jazdy gra na instrumntach itp.) ni brakuj adnych inn ni wim / trudno powid bzpłatną formę nauczania(59%), a jdyni 14% z nich dcyduj się opłacać j samodzilni. 4 na 5 osób biorących aktualni udział w nauczaniu -larningowym uważa j za pozytywn doświadczni. Najbardzij zadowolonymi rspondntami są osoby w wiku 15-24, wśród których 80% uważa tę formę nauczania na pozytywn zjawisko, a ani jdna osoba ni odniosła ngatywngo wrażnia. Takż ponad 80% osób starszych (powyżj 50 lat) jst pozytywni nastawiona, a jdyni jdnostki spotkały się z ngatywnymi wrażniami. Najwięcj ankitowanych, którzy mają ngatywn doświadcznia są to osoby ni pracując, główni zajmując się domm, dzićmi lub będąc na rnci/mryturz, a takż osoby bzrobotn. Wśród statusów zawodowych najbardzij pozytywni odbirają -larning pracownicy fizyczni oraz prywatni przdsiębiorcy, wśród których prawi 90% uważa j za pozytywn doświadczni. Natomiast najwięcj ngatywnych wrażń doświadczyły osoby zatrudnion na stanowisku pracownika umysłowgo niższgo szczbla. Najbidnijsi oczkują bzpłatnych kursów językowych. Na pytani: Jakich usług -larningowych brakuj w Polsc? ni można znalźć jdnoznacznj odpowidzi, wszystki wyminion rodzaj ciszą się porównywalni jdnakową popularnością w granicach 5%. Różnic można zauważyć w podzial na płć - co dzisiąta kobita uważa, ż brakuj darmowych kursów, a taki samo zdani ma jdyni 1% mężczyzn. Szkolń darmowych brakuj takż osobom młodym w wiku 15-24 lat, gdzi 12% ankitowanych tak uważa, a takż rspondntom zamiszkujących duż konglomracj mijski powyżj 500 tys. miszkańców i osobom bidnym o dochodach poniżj 500zł. Ubodzy ankitowani oczkują takż chętnij niż inni kursów językowych (14%), tych samych -szkolń oczkuj młodziż w wiku 15-24 lat. E-larning z dzidzin spcjalistycznych jst poszukiwany przz 11% mężczyzn i tylko 2% kobit, natomiast takż co czwarta osoba biorąca udział w -larningu będąca zatrudniona na stanowisku pracownika umysłowgo wyższgo szczbla oczkuj większj liczby -szkolń o spcjalistycznym profilu. Co trzci miszkanic miast powyżj 500 tys. uważa, iż brakuj usług -larningowych lpszj jakości, podobną opinię mają osoby o dochodach przwyższających 3000 zł ntto na osobę w gospodarstwi domowym, wśród których ponadto co drugi ankitowany oczkuj innych o zagadniniach ni wyminionych w kwstionariuszu. Innych szkolń brakuj takż co trzcimu pracownikowi fizyczngo lub rolnikowi i co czwartmu o dochodach z przdziału 2001-3000 zł. dr Grzgorz Szymański dr Grzgorz Szymański Adiunkt na Politchnic Łódzkij Wydział Organizacji i Zarządzania. Jst pracownikim naukowo- -dydaktycznym Katdry Systmów Zarządzania i Innowacji. Jgo obszary badawcz -gospodarka, -commrc, -bizns w zakrsi małych i śrdnich przdsiębiorstw, -larning, tchnologi intrntow w systmach zarządzania innowacjami, a takż komputrow wspomagani rklamay i -promocj. 10
www.xr.com.pl
-larning Rozmowa z dr Tomaszm Kamińskim partnrzy wydania Rozmowa z dr Tomaszm Kamińskim, twórcą gry rklamowanj na sąsidnij stroni Nikt ni czyta artykułów sponsorowanych, czy ni lpij było przznaczyć piniądz na zwiększni powirzchni rklamy, która jst obok? Odpowidź jst prosta w budżci projktu mam zapisan środki na zakup artykułów sponsorowanych i muszę j wydać. Czy to ni jst bz snsu? Ni rozpatrywałbym tgo w katgoriach snsu. Projkty unijn rządzą się swoimi prawami, mają własną logikę. Pracuję w tj branży prawi 10 lat i już wyrosłm z fazy gniwania się na rzczywistość. Do spcyfiki projktów unijnych trzba się przyzwyczaić, jśli chc się dobrz nimi zarządzać. Tym managrm sprytni nawiązał Pan do nazwy spółki, którj jst Pan współwłaścicilm Tak, E-managr to nazwa firmy, która otrzymała dotację unijną na stworzni symulatora, który pozwala wcilić się w postać osoby zarządzającj projktm szkolniowym lub inwstycyjnym. Gracz dostaj swój pokój, biurko, komputr i projkt do wdrożnia. Szf mu mówi Masz biurczko, działaj Królu i znika. Znikąd pomocy. Królu? Ni stosujci języka równościowgo? Czy to zgodn z polityką równości szans? Królowa naszym zdanim ma podtkst sksistowski, a tych staraliśmy się w grz unikać. A tak na srio zrobiliśmy wszystko żby gra była równi atrakcyjna dla kobit, jak i dla mężczyzn. Z zasady równości szans wcal się ni śmijmy powinna być oczywistością, szkoda, ż wciąż ni jst. Czy gra jst faktyczni fajna? Zalży dla kogo. Dla tych, którzy ni mają pojęcia o funduszach uropjskich, pwni ni. Ciężko im będzi się zorintować, co mają robić. Dlatgo polcamy tn symulator jako uzupłnini tradycyjnych szkolń. Naszym zdanim, zamiast słuchać często nudngo tortyzowania o mtodykach zarządzania projktami, lpij zanurzyć uczstników w często nudną rzczywistość projktową. Wykrowaną spcjalni dla nich przz chłopców z Exr Coaching Gams. Zapomniał Pan powidzić o trnrach? Faktyczni, dziękuję Panu za przypomnini. Jdn z scnariuszy gry jst stworzony spcjalni z myślą o trnrach i nauczycilach akadmickich. Pozwala on na prowadzni zajęć z wykorzystanim gry i podjmowani wspólnych dcyzji projktowych, powstał dr Tomasz Kamiński Exr Coaching Gams - Adiunkt na Wydzial Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwrsyttu Łódzkigo. Trnr, ksprt w dzidzini zarządzania projktami, twórca gry intrntowj Zarządzani projktami unijnymi. Trnr, ksprt w dzidzini zarządzania projktami, spcjalizuj się w projktach innowacyjnych. Autor ponad 100 wniosków o dofinansowani projktów z środków unijnych. 12
-larning Rozmowa z dr Tomaszm Kamińskim partnrzy wydania z myślą o pracy w grupach, można go tż traktować jako ilustrację czynności, o których trzba pamiętać, ralizując projkt. W tym ostatnim warianci gra będzi tak naprawdę zaawansowaną przntacją multimdialną. Czy gra jst droga? Ni, ni jst droga i na pwno w tym roku ni będzi droga. Musimy osiągnąć założon wskaźniki rzultatu projktu, więc chcmy zachęcić jak najwięcj osób, żby się zalogowały i stały użytkownikami -usługi. Ni podam tu oczywiści cnnika, żby zachęcić wszystkich do zajrznia na naszą stronę intrntową: plu_rklama_q.ai 22-03-11 12:55:31 www.xr.com.pl. To tż w clu zralizowania wskaźników. Na konic spytam jszcz, skąd pomysł na taką grę? Chyba ni liczyci, ż na tym produkci zarobici kokosy? Chodziło o wyciągnięci unijnych piniędzy? Ni jstśmy wyłudzaczami piniędzy unijnych jstśmy szkolniowcami, którzy od lat mili problm, jak fajni poprowadzić zajęcia dotycząc zarządzania projktami. Ni lubimy opowiadać o mtodyc PRINCE II, czy jakijś innj, którj większość uczstników i tak ni będzi stosować. Chciliśmy przygotować narzędzi, któr sprawi, ż szkolnia będą bardzij fktywn, cikawsz i zgodn z zasadą sformułowaną przz chińskigo mędrca Lao Tzu w VI w. p.n..: Jśli mi powisz, będę słuchał. Jśli mi pokaższ, zobaczę. Jśli dasz mi tgo doświadczyć, to się nauczę. Zakończył Pan jak na doktora nauk humanistycznych przystało Taki jst wyobrażni o doktorach, ni chcę go burzyć. Zapraszam do zapoznania się z naszą ofrtą. Chyba tak powininm skończyć, Pani Rdaktorz, prawda? REKLAMA 13
-larning partnrzy wydania E-larning w polskich organizacjach 2011 raport z badań Zapraszamy Państwa do zapoznania się z wynikami badań -larning w polskich organizacjach przprowadzonych przz firmę INTERSIEĆ w ramach portalu -larning.biz.pl. Badani miało na clu okrślni poziomu widzy o larningu oraz stopnia jgo wykorzystania w polskich organizacjach, których działalność związana jst z szroko rozumianymi usługami dukacyjnymi. W związku z tym do próby badawczj wybrano firmy szkolniow, ośrodki szkolnia kirowców, szkoły językow oraz szkoły wyższ, bowim zajmują się on przkazywanim widzy, a -larning jst lub tż moż być jdnym z nowoczsnych narzędzi wspomagających procs dukacyjny. Przprowadzon badani miało charaktr ankitowy i odbyło się drogą lktroniczną w okrsi od 10 maja do 10 czrwca biżącgo roku. Pozwoliło poznać stopiń świadomości i wykorzystania -larningu w organizacjach dukacyjnych w Polsc. Badani zostało zralizowan przz firmę INTERSIEĆ, która spcjalizuj się w rozwiązaniach larningowych, ofrując platformy -larningow na własność, dzirżawy platform, szkolnia tworzon na zamówini, gotow kursy, hosting Moodl oraz szkolnia z -larningu. Dlaczgo badani -larningu? Od kilku lat obsrwujmy coraz większ zaintrsowani larningim. Na rynku powstają koljn firmy ofrując rozwiązania larningow, półki w księgarniach wzbogacan są o coraz to nowsz pozycj litraturow z tgo obszaru, jak równiż zwiększa się liczba kursów, szkolń czy nawt studiów prowadzonych właśni w tj formi. E-larning stał się obcni tmatm coraz większj liczby dyskusji, coraz więcj się o nim mówi oraz pisz. Pojawia się zarówno w kontkści świata nauki al równiż biznsu. Ni bz znacznia jst równiż doping z strony Unii Europjskij, która zachęca do rozwoju nowoczsnych form szkolnia, jaką niwątpliwi jst -larning. Postanowiliśmy zatm sprawdzić jak to rzczywiści wygląda w polskich firmach. Czy organizacj wykorzystują nowoczsn środki wspomagając przkazywani widzy, czy jst im znan zagadnini -larningu, a jśli tak to w jaki sposób jst on wykorzystywany. Oddajmy w Państwa ręc raport podsumowujący przprowadzon badania. Mamy nadziję, iż będzi on dla Państwa źródłm cnnj i wartościowj widzy, którą będą Państwo mogli wykorzystać w swojj codzinnj działalności. Być moż raport tn będzi dla Państwa swgo rodzaju inspiracją do rozpoczęcia przygody z -larningim. O -larningu słów kilka Czym jst -larning? E larning - nauczani na odlgłość z wykorzystanim tchnik komputrowych i Intrntu, oznacza wspomagani dydaktyki za pomocą komputrów osobistych i Intrntu. Pozwala na ukończni szkolń czy kursów bz koniczności fizycznj obcności w sali wykładowj. Doskonal uzupłnia równiż tradycyjny procs nauczania. E-larning służy nauczaniu na odlgłość oraz nauczaniu lastycznmu, jdnak moż być równiż łączony z tradycyjnym nauczanim w formi kursów miszanych tzw. blndd larning. Połączni idaln BLENDED LEARNING W dzisijszj gospodarc jśli się ni rozwijamy to ni tylko stoimy w mijscu al wręcz zostajmy powoli wykluczani z rynku. Coraz więcj mówi się o gospodarc opartj na widzy, jako kluczu do sukcsu rynkowgo. W gospodarc tj rozwój opira się na intnsywnym wykorzystaniu widzy i doświadcznia. Firma moż rozwijać się szybcij od innych, bowim gnruj szybszy postęp tchniczno-organizacyjny, dysponuj lpij wydukowanymi ludźmi i bardzij fktywni wykorzystuj kapitał ludzki i kapitał produkcyjny. Zatm ni pozostaj nic inngo jak tylko niustanni się doskonalić, aby pozostać konkurncyjnym. Al jak to zrobić? Jak znalźć na to fundusz, al przd wszystkim czas, którgo ciągl brak? Odpowidzią na t pytania jst właśni -larning, czyli nauka przz Intrnt. Bardzo wil organizacji już zdało sobi sprawę, ż koszty szkolń prowadzonych przz instruktorów są zbyt wy- 15
-larning E-larning w polskich organizacjach 2011 raport z badań partnrzy wydania soki, zwłaszcza, gdy pracownicy są rozproszni gograficzni, co stwarza dodatkow problmy logistyczn. Na przykład, jak zapwnić spójność szkolń w wilu rgionach, a nawt krajach? Jak szkolić pracowników, gdy w grę wchodzą bariry językow? E-larning jst rozwiązanim tych problmów bowim jst to tchnologia intrntowa. Kogo badaliśmy? W badaniu wzięło udział 50 organizacji z trnu całj Polski. Dobirając próbę badawczą kirowaliśmy się działalnością danj jdnostki, bowim zalżało nam aby przbadać t organizacj, których działalność związana jst z szroko rozumianym przkazywanim widzy. Jaką rprzntują Państwo organizację? ośrodk kształcnia kirowców wizualizr; laptopy; kafjka intrntowa. Pytani 2. Prosiliśmy o ocnę dotychczasowgo przygotowania i sprawdzania widzy w organizacjach. Chciliśmy sprawdzić, czy członkowi danj organizacji uważają, iż procs dukacyjny przbiga w właściwy sposób, czy moż widzą potrzbę zmian i udoskonalń. Blisko 40 % badanych zauważa potrzbę zmian. 27%, któr twirdzi, iż procs przygotowania i sprawdzania widzy w ich organizacji przbiga śrdnio daj podstawy do stwirdznia, Jak Państwo ocniają dotychczasow przygotowani i sprawdzani widzy w Państwa organizacji? 24% 2% 7% 24% 4% cntrum szkolń bhp inną firmę szkolniową 38% 36% dobrz śrdnio potrzbn są zmiany 38% szkołę językową 27% uczlnię wyższą firmę z branży: Procntowy rozkład rspondntów wdług rodzaju organizacji, którą rprzntują przdstawia poniższy wykrs. Przjdźmy traz do pytań kluczowych w naszym badaniu. Pytani 1. Pytani to miało na clu idntyfikowani czy organizacj wykorzystują nowoczsn formy wspomagania dukacji, a jśli tak, to któr. Zdcydowana większość rspondntów, bowim aż 91%, wspira procs dukacyjny poprzz zastosowani nowoczsnych narzędzi. Projktor, tablica intraktywna, czy nauczani z wykorzystanim -larningu wykorzystuj 84% badanych. Osoby, któr zaznaczyły, iż korzystają z innych form wspirania dukacji wskazały, ż do form tych nalżą: Czy w codzinnj działalności korzystają Państwo z nowoczsnych form wspomagania dukacji? ż w organizacjach tych równiż przydałyby się udoskonalnia, bowim ni wszystko przbiga zgodni z oczkiwaniami członków organizacji. 36% jdnoznaczni stwirdza, iż procs dukacyjny prowadzony jst w dobry sposób i ni widzi potrzby zmian. Pytani 3. Koljn z pytań miało na clu okrślni dla kogo, zdanim badanych, -larning jst najlpszym roz wiązanim. Zdcydowana większość rspondntów uważa, iż -larning to idaln rozwiązani dla osób, któr chcą się doszkolić, podniść poziom swojj widzy, aczkolwik pracują i ni dysponują czasm, który musiliby przznaczyć na dojazd do sidziby instytucji szkolącj. 20 % badanych widzi zastosowani -larningu w kształcniu osób nipłnosprawnych, którzy z względu na swoją nidostatczną sprawność, przd wszystkim ruchową ni mogą uczstniczyć w szkolniach stacjonarnych. Wiąż się to przd wszyst- Dla kogo Państwa zdanim nauczani na odlgłość przy wspomaganiu komputra (-larning) jst najlpszym rozwiązanim? 7% 9% tak, projktor multimdialny 38% tak, -larning 16% tak, tablica intraktywna 2% 2% 20% 2% pracujących, ni mających czasu na dojżdżani do sidziby instytucji szkolącj 73% miszkających za granicą uczących się w trybi dzinnym 31% tak, inn formy ni, ni korzystamy z powyższych form nipłnosprawnych inna katgoria osób 16
-larning E-larning w polskich organizacjach 2011 raport z badań REKLAMA partnrzy wydania kim z faktu, iż osoby taki muszą zadać sobi wil trudu aby dotrzć do mijsca, gdzi miałoby się odbyć szkolni, bowim zarówno komunikacja jak i urbanistyka większości mijscowości w Polsc ni jst dostosowana do potrzb osób nipłnosprawnych. Pytani 4. Zadając badanym koljn z pytań miliśmy na clu zidntyfikowani lmntów, któr są największymi barirami przy Proszę o wskazani jaki są Państwa zdanim największ bariry w wdrażaniu -larningu. 29% 13% 2% 2% 20% 33% wdrażaniu -larningu w organizacjach. Dla 33% badanych -larning kojarzy się z wysoką cną wdrożnia i jst to dla nich główna barira stosowania tgo rozwiązania w organizacjach. Motywacja pracowników do ukończnia szkolnia w trybi -larningowym jst na drugim mijscu największych barir. Zaraz po motywacji znajduj się brak bzpośrdnigo kontaktu z trnrm, który rspondnci uważają za bardzo ważny podczas szkolń. Jako inn wady wskazano opór z Stroby czynnych wykładowców, którzy widzą w -larningu zagrożni dla swojj pracy oraz niskij jakości łącza intrntow. Pytani 5. Ostatni z pytań pozwoliło okrślić w jakich obszarach stosowany jst lub mógłby być stosowany -larning w danych organizacjach. wysoka cna wdrożnia systmu brak bzpośrdnigo kontaktu z trnrm obawy pracowników, ż wyniki -szkolń będą użyt przciwko nim trudności w zmotywowaniu pracowników do ukończnia szkolnia czasochłonn projktowani zamawianj trści inn wady Jak widzimy obszarów zastosowań -larningu jst wil. Dominuj tu nauka języków obcych, co przkłada się na rzczywistość, bowim coraz więcj szkół językowych oprócz stacjonarnych kursów ofruj równiż naukę języków obcych przz Intrnt. Co cikaw, rspondnci widzą zastosowani -larningu zarówno wwnątrz organizacji na przykład do clów przszkolnia nowych pracowników lub tż odbycia okrsowych szkolń jak BHP, al -larning to dobr rozwiązani równiż poza organizacją. Na przykład dla własngo rozwoju, zwiększnia widzy, nabycia nowych umijętności i kwalifikacji. Podsumowani Przprowadzon przz nas badani miało na clu rozpoznani czy polski organizacj wykorzystują w swojj działalności -larning oraz w jakich obszarach widzą jgo zastosowani. Tylko 31% badanych wspira procs dukacyjny rozwiązaniami -larningowymi. Biorąc pod uwagę światow trndy, mówiąc o ciągłym wzrości zaintrsowania -larningu w organizacjach to mało. Wszystkim tym, którzy ni korzystają jszcz z systmów -larningu w swojj organizacji proponujmy bliższ zapoznani się z tym tmatm i rozpoczęci przygody z -larningm, a bardzo szybko odczują oni wymirn korzyści. Zaintrsowanych tmatm -larningu srdczni zapraszamy do odwidznia stron intrntowych www.-larning. biz.pl oraz www.moodl.biz.pl, gdzi mogą Państwo znalźć wil intrsujących informacji. Mamy nadziję, iż nasz badania, jak równiż ninijszy raport przyczyniły się do zwiększnia Państwa widzy oraz zaintrsowania rozwiązaniami -larningowymi. W jakich obszarach widziliby Państwo zastosowani/stosują Państwo -larning w swojj organizacji? szkolnia z zakrsu nauki języków obcych szkolnia tortyczn np. dla kursów nauki jazdy szkolnia okrsow (np. bhp) rozwój umijętności miękkich szkolnia z zakrsu obsługi programów komputrowych szkolnia produktow szkolnia prawn i organizacyjn szkolnia dla nowozatrudnionych pracowników inn 4% 4% 7% 7% 7% 11% 9% 20% 31% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Od kilku lat zajmujmy się -larningim i z czystym suminim możmy Państwu powidzić: to się opłaca! Z życzniami sukcsów Zspół -larning.biz.pl 17
-larning partnrzy wydania Komntarz do wyników badań Combidata Analiza wyników badań wskazuj na raczkujący charaktr polskigo rynku usług -larningowych. Aż 88% z nas ni korzysta z -larningu w ogól. Zaskakująco niwilki współczynnik osób, któr chcą skorzystać z -larningu w przyszłym roku (13%) wskazuj na zbyt małą promocję tgo rodzaju form kształcnia. Bzpośrdnią konskwncją słabj promocji jst niwilki poziom widzy aż 56% pytanych ni wi, jakich usług -larning owych brakuj w Polsc. Wyniki dotycząc golokalizacji osób korzystających z -larning u ni zaskakują. Możliwość dostępu do widzy i nauka z dowolngo mijsca o dowolnym czasi potwirdza się w wynikach: najwięcj punktów zbrały opcj korzystam na wsi i korzystam w miści do 100 tys. miszkańców. Aż 75% z nas korzysta z -larningu w domowym zaciszu, na drugim mijscu jst praca z 26% rspondntów. Wysoki wynik opcji korzystam z bzpłatnj formy -larningu w pytaniu w jaki sposób opłacasz -larning jst powiązany z popularnością i dostępnością projktów dofinansowanych z środków unijnych, w których dostarczan są kursy -larning. Widać dość duż wysycni -larning u na rynku językowym. Aż 34% osób korzysta z -larning u w clu nauki języków obcych (z tgo zdcydowana większość to pani). Jdnoczśnij kursy językow otrzymały najmnij 4% głosów w pytaniu jakich usług -larning brakuj w Polsc. Wśród Panów wzięcim ciszą się kursy z tmatyki: obsługi urządzń umijętności miękkich (tchniki sprzdaży, ngocjacj, obsługa klinta) widzy o produktach / ofrty mojj firmy obsługi programów komputrowych Ciszy wysoki poziom dostarczanych matriałów. Aż 80% badanych okrśliło swoj doświadcznia z -larning im jako raczj pozytywnym lub zdcydowani pozytywnym. REKLAMA "Odk¹d wspó³pracujmy z firm¹ Konrad nasi -larningowcy maj¹ wiêcj czasu dla sibi." dystrybutor narzêdzia do -larningu www.konrad.pl 62-510 Konin, ul. Spó³dzilców 8 tl./fax: (63) 242 12 13 Twój partnr w -larningu 18
-larning partnrzy wydania Komntarz do wyników badań Piotr Pszko Po dokładnym przanalizowaniu raportu stwirdzić można, ż jst on raczj potwirdznim tgo, ż -larning w Polsc jst jszcz bardzo w powijakach i wynik w okolicach 10% jdnoznaczni to potwirdza. Po drugi grupa badawacza 100 osób, któr korzystały z -larningu wgług mojgo uznania ni jst rprzntatywna dla wywodznia wniosków, czy opisywania trndów. Wyznaczją on jdnak trnd, pokazują kirunk w jakim zmirzamy, a jst on taki nasz... polski... Po dokłądnym przanalizowaniu raportu stwirdzić można, ż jst on raczj potwirdznim tgo, ż -larning w Polsc jst jszcz bardzo w powijakach i wynik w okolicach 10% jdnoznaczni to potwirdza. Po drugi grupa badawacza 100 osób, któr korzystały z -larningu wgług mojgo uznania ni jst rprzntatywna dla wywodznia wniosków, czy opisywania trndów. Wyznaczją on jdnak trnd, pokazują kirunk w jakim zmirzamy, a jst on taki nasz... polski... Nich będzi pochwalony... Do spowidzi z -larningu przystępuję po raz pirwszy. Przyznaję się, ż podobni jak 12% innych ludzi w Polsc popłniłm grzch ucznia się przz Intrnt. Mam ponad 50 lat i śrdni wykształcni, jstm prywatnym przdsiębiorcą i jakoś powoli wiążę konic z końcm. Korzystałm główni do nauki języków obcych, al mój syn tż korzystał, mówił ż na studia mu potrzba i ż się programów na tn komputr uczy. Ja to przyznam, ż bz przymusu do tgo - -larningu podszdłm. Dawała unia to się zapisałm na szkolni za darmo, pokazali jak, a potm to nawt sam zapłaciłm, z swojj kiszni, no i podobało się, w tj naszj 10-osobowj grupi to prawi wszystkim się podobało. Dwóch było tylko takich co krzywo patrzyli, al to oni ni widzą co dobr. Więcj o -larningu ni pamiętam i ni wim czy coś bym jszcz się pouczył. Więcj potrzb szkolniowych ni pamiętam. Nistty właśni tak mogłaby wyglądać spowidź Polaka korzystającgo z -larningu. Po analizi przprowadzongo raportu mogę stwirdzić, nistty mało optymistyczni, ż jaka jst promocja i odgórna chęć dukowania przz intrnt, taka i odpowidź narodu. Nistty ni ma tż co być spcjalnym optymistą. Ci którzy skorzystali z -larningu za darmo, lub niby za darmo w wyniku udziału w różnych unijnych projktach pwni ni będą mili ochoty na zapłacnia za koljn kursy pomimo swojgo zadowolnia. W ciągu kilku najbliższych lat bardzo optymistyczną wizją moż być osiągnięci 20% z zasady Parto i pomimo tgo, ż będzi to 100% wzrost aktualngo rynku szkolń można spodziwać się youtubizacji szkolń onlin, gdyż dostępność oprogramowania dla szkolniowych rzmiślników sprawia, ż tgo typu matriałów, zwłaszcza do zarabiania szybkich pinięszy i zbijania fortun w wkndy pojawia się coraz więcj. Pozostaj jdnak pytani czy rzmiślnicy, którzy szkolą się sami od sibi są w stani zbudować właściwą przyszłość polskij dukacji onlin... Piotr Pszko -larning Dsignr, Spcjalista ds. Szkolń i Rozwoju Sabr Holdings Polska. Pasjonat -larningu, o którym bloguj od 2006 roku pomysłodawca i organizator konfrncji EduCamp, Rdaktor Naczlny portalu Edukacja Intrnt Dialog. Prywatni ojcic, mąż i rowrzysta. 19
-larning partnrzy wydania Komntarz do wyników badań Mark Hyla Patrząc na wyniki warto mocno podkrślić, iż badani dotyczyło wykorzystania -larningu na rynku konsumnckim. Patrzyło więc na zagadnini z prspktywy indywidualnj osoby zdtrminowanj (poprzz czynniki wwnętrzn lub zwnętrzn) by rozwinąć jakąś komptncję. Absolutni ni uwzględniało więc innych prspktyw: szfa działu HR w firmi, dyrktora szkoły, czy mndżra odpowidzialngo za wyniki biznsow organizacji. Trzba równiż zauważyć, iż rspondntami badania były główni osoby często korzystając z komputra i mając dostęp do sici (Intrnt havy usrs to ponad 90% rspondntów) co, zapwn, ni pokrywa się z przkrojm użytkowników -larningu szczgólni tych, którzy korzystają z tj formy ucznia się w sformalizowanym modlu w różnych organizacjach (firmach, organach administracji publicznj, itd.). Wprawdzi ralizowan badani dość powirzchowni dotyka zagadninia -larningu, nimnij można z nigo wyciągnąć szrg intrsujących wniosków. Po pirwsz ogromna większość osób dklaruj korzystani w mchanizmów -larningowych w domu. Z jdnj strony można uznać to za normaln przy takim profilu badania z drugij zaś świadczy to, moim zdanim, o tym, ż rspondnci ni utożsamiają -larningu wyłączni z formalnymi -szkolniami, rozumijąc to pojęci dość szroko i włączając wń różn formy samodzilngo pozyskiwania komptncji. Drugim nasuwającym się wnioskim jst duż przyzwyczajni do darmowj trści. Aż 60% rspondntów wskazuj bzpłatn formy ucznia się jako t, z których korzysta. Do cikawych konkluzji prowadzi przy tym porównani odstka rspondntów, którzy korzystają z -larningu w pracy (26%) oraz tych, którym pracodawca, szkoła lub uczlnia opłaca tgo typu formę rozwoju (12%). Jśli uznać t dan za wiarygodn to albo każdy z nas ma większą świadomość koniczności rozwoju od pracodawcy czy szkoły (i, korzystając z darmowych form, tę potrzbę ralizuj), albo po prostu nudząc się w pracy lub na uczlni sięgamy do trści, któr mogą pomóc nam się czgoś nauczyć. Ciszy fakt, iż aż 80% rspondntów pozytywni ocnia swoj doświadczni z -larningim. Warto zauważyć, iż najgorzj tę formę ucznia się ocniają ludzi młodzi (poniżj 24 roku życia) oraz ludzi starsi (powyżj 50 roku życia). Mark Hyla Dyrktor Zarządzający -larning.pl Różnic wprawdzi ni są duż, nimnij mogą być potwirdznim tzy wskazującj na problm z budowanim fktywngo i atrakcyjngo przkazu na styku różnych gnracji. Mark Hyla 20