Innowacje i ich wpływ na rozwój polskich przedsiębiorstw

28 2014 r. Branża (w tys. zł) 1 POLSKI KONCERN NAFTOWY ORLEN GK 106 832 000 SUROWCE I PALIWA 2 JERONIMO MARTINS POLSKA 35 891 597 HANDEL 3 PGNIG GK 34 304 000 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 4 GRUPA LOTOS GK 28 501 887 SUROWCE I PALIWA 5 GRUPA KAPITAŁOWA PGE GK 28 137 000 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 6 TAURON POLSKA ENERGIA GK 18 440 763 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 7 EUROCASH GK 16 963 845 HANDEL 8 KGHM POLSKA MIEDŹ 16 663 000 SUROWCE I PALIWA 9 POWSZECHNA KASA OSZCZĘDNOŚCI BANK POLSKI 14 739 586 FINANSE 10 FIAT AUTO POLAND 13 335 871 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 11 ARCELORMITTAL 12 856 612 PRODUKCJA METALI 12 ORLEN PALIWA 12 601 600 SUROWCE I PALIWA 13 ORANGE POLSKA GK 12 212 000 TELEKOMUNIKACJA 14 LIDL POLSKA SKLEPY SPOŻ. 11 500 000 HANDEL 15 TESCO 11 200 000 HANDEL 16 BP EUROPA SE 11 097 746 SUROWCE I PALIWA 17 GRUPA PKP 10 505 341 TSL 18 ENERGA GK 10 331 500 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 19 VOLKSWAGEN POZNAŃ 9 909 000 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 20 GRUPA AZOTY GK 9 898 476 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 21 ENEA GK 9 855 395 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 22 PHILIP MORRIS POLSKA 9 789 945 PRODUKCJA WYROBÓW TYTONIOWYCH 23 BANK POLSKA KASA OPIEKI 9 310 571 FINANSE 24 KOMPANIA WĘGLOWA 9 292 640 SUROWCE I PALIWA 25 CARREFOUR 8 886 000 HANDEL 26 PSH LEWIATAN GK 8 550 000 HANDEL 27 CINKCIARZ.PL 8 449 485 FINANSE 28 PGL LASY PAŃSTWOWE 8 392 905 LEŚNICTWO 29 BANK ZACHODNI WBK GK 8 351 801 FINANSE 30 KAUFLAND POLSKA MARKETY* 8 291 434 HANDEL 31 PZU 8 261 752 FINANSE 32 BPS FAKTOR 7 879 276 FINANSE 33 AUCHAN 7 700 000 HANDEL 34 PELION GK 7 698 753 FARMACJA 35 POLSKA GRUPA FARMACEUTYCZNA 7 698 750 FARMACJA 36 CYFROWY POLSAT GK 7 409 900 TELEKOMUNIKACJA 37 PPHU SPECJAŁ GK 7 288 402 HANDEL 38 JSW 7 267 500 SUROWCE I PALIWA 39 POLSKIE SIECI ELEKTROENERGETYCZNE 7 100 583 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 40 JASTRZĘBSKA SP. WĘGLOWA GK 6 814 900 SUROWCE I PALIWA 41 GRUPA METRO AG W POLSCE* 6 680 000 HANDEL 42 POLKOMTEL 6 666 700 TELEKOMUNIKACJA 43 NEUCA 6 568 700 FARMACJA 44 T-MOBILE POLSKA 6 245 000 TELEKOMUNIKACJA 45 SAMSUNG ELECTRONICS 5 812 224 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 46 POCZTA POLSKA 5 665 076 TSL 47 VOLKSWAGEN MOTOR POLSKA 5 659 375 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 48 ABC DATA GK 5 573 430 IT 49 CASTORAMA* 5 479 037 HANDEL 50 ACTION GK 5 445 189 HANDEL 51 ITM POLSKA 5 430 000 HANDEL 52 ROSSMANN SD 5 425 330 HANDEL 53 FARMACOL GK 5 361 189 FARMACJA 54 MBANK 5 355 855 FINANSE 55 GRUPA ERGO HESTIA 5 182 926 FINANSE 56 PHILIPS LIGHTING POLAND 5 153 948 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 57 ŻABKA 5 104 145 HANDEL 58 GRUPA SKANSKA 5 081 675 BUDOWNICTWO 59 BORYSZEW 5 058 120 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 60 STATOIL FUEL & RETAIL 5 016 828 SUROWCE I PALIWA 61 SHELL 4 962 775 SUROWCE I PALIWA 62 BUDIMEX 4 949 940 BUDOWNICTWO 63 GRUPA CAN-PACK 4 937 508 PRODUKCJA METALI 64 PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE 4 897 160 TSL 65 GRUPA WARTA 4 895 032 FINANSE 66 ING BANK ŚLĄSKI 4 893 000 FINANSE 67 LG ELECTRONICS WROCŁAW 4 798 239 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 68 LG ELECTRONICS MŁAWA 4 794 563 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 69 LPP GK 4 769 055 HANDEL 70 SYNTHOS GK 4 618 845 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 71 POLSKA GRUPA ZBROJENIOWA 4 500 000 PRZEMYSŁ OBRONNY/OCHRONA 72 KOLPORTER 4 492 176 HANDEL 73 EDF POLSKA GK 4 421 769 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 74 P4 4 392 378 TELEKOMUNIKACJA 75 GETIN NOBLE BANK 4 338 676 FINANSE 76 PKP ENERGETYKA, WARSZAWA 4 316 900 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 77 BSH SPRZĘT GOSP. DOMOWEGO 4 285 756 PRODUKCJA ELEKTRONIKI Szanowni Państwo, - Robienie pieniędzy jest sztuką, praca również jest sztuką, lecz najlepszą sztuką na świecie jest dobry interes - tak Andy Warhol zdefiniował sukces. Jego osiągnięcie jest aktualnie domeną kilkuset firm w naszym kraju, które dzięki ciężkiej pracy, pomysłowości oraz zrozumieniu potrzeb klienta triumfują w naszym zestawieniu. Już po raz kolejny bowiem, redakcja Gazety Finansowej oddaje w Państwa ręce ranking 1000 największych firm w Polsce. Ranking został sporządzony według wysokości przychodów za 2014 r., na podstawie otrzymanych zgłoszeń oraz sprawozdań finansowych ogólnie dostępnych. W zestawieniu znalazły się firmy z największych i najbardziej znaczących sektorów polskiej gospodarki. W tegorocznej edycji pragniemy przedstawić Państwu także zestawienie 10 najbardziej atrakcyjnych produktów dla korporacji. Na podstawie otrzymanych zgłoszeń wytypowaliśmy rozwiązania godne polecenia dla największych firm w Polsce. Prezentujemy wyróżnienia w kolejności alfabetycznej według nazwy firmy. Po raz kolejny przekonaliśmy się, że atrakcyjność ofert przedsiębiorstw działających na polskim rynku warta jest docenienia. Przedsiębiorstwom, które znalazły się na naszej liście, serdecznie gratulujemy osiągnięć i życzymy kolejnych sukcesów. Jacek Spychała Sprawny i nowoczesny system logistyczny to obecnie podstawa, aby spełniać wysokie oczekiwania współczesnych konsumentów. Innowacyjne rozwiązania obejmują przede wszystkim infrastrukturę logistyczną, systemy do zarządzania łańcuchem dostaw oraz poszukiwania ekonomiczności i efektywności w synchronizacji procesów. Innowacjom towarzyszą coraz wyższe standardy w zakresie bezpieczeństwa przechowywania żywności, zwłaszcza wymagającej przechowywania w niskich temperaturach. Znaczenie drożnego i efektywnego systemu logistycznego wśród sieci handlowych rośnie, co widać w nakładach finansowych na inwestycje logistyczne. Redakcja Innowacje i ich wpływ na rozwój polskich przedsiębiorstw Innowacyjność w handlu detalicznym w dużym stopniu determinują zmiany zwyczajów zakupowych klientów, których oczekiwania wobec funkcjonowania placówek handlowych oraz ich oferty z roku na rok rosną. Konsumenci doceniają sukcesywne podnoszenie ich komfortu w trakcie codziennych zakupów, szybkość oraz jakość obsługi, dostępności towarów oraz unikalnych na rynku produktów i usług. Patrząc szerzej na zagadnienie z perspektywy 17 lat funkcjonowania na rynku obserwujemy szereg innowacji dotyczących procesu produkcji, transportu, przechowywania oraz dostarczania produktów do sklepów. Obecnie jednym z najsilniejszych trendów, związanych z z szybko rozwijającymi się technologiami, są nowe rozwiązania w zakresie personalizacji oferty rynkowej, ściśle dopasowanej do oczekiwań klientów. Konsument jest smart Rośnie rola smart shoppingu, klienci coraz bardziej świadomie dokonują zakupów, cenią wygodę i czas spędzony w sklepie, porównują oferty, analizują akcje promocyjne, poszukują unikatowych na rynku produktów etc. W odpowiedzi na ten trend sieci handlowe wprowadzają rozwiązania takie jak możliwość zakupu kilku sztuk produktów w korzystnej cenie, oferują klientom również dodatkowe dedykowane rabaty w ramach korzystania z kart, a także nagrody rzeczowe lub bilety do kina w programach lojalnościowych. Big Data Wysoka konkurencyjność powoduje, że klienci mają możliwość znalezienia oferty ściśle dopasowanej do ich potrzeb. Coraz większe zaawansowanie technologiczne, przenikanie się światów offline oraz online pozwala na personalizację i analizę zachowań konsumentów tu i teraz. Innowacyjność dotyczy nie tylko przechowywania informacji, ale przede wszystkim sposobu ich przetwarzania oraz zastosowania w obszarach marketingu czy sprzedaży w taki sposób, aby z jednej strony szybko i celnie odczytać potrzeby klientów, a z drugiej odnieść z tego korzyści biznesowe. Dzięki takim rozwiązaniom konsumenci otrzymują ofertę, której potrzebują i korzystają z niej, co w efekcie przekłada się na wyższą sprzedaż oraz lojalność konsumentów. Przewaga konkurencyjna, budowana w oparciu o big data w sieciach handlowych jest jeszcze w Polsce mało eksplorowana, niemniej jednak patrząc na ogólnoświatowe trendy rynkowe, to obszar najdynamiczniejszych w przyszłości innowacji, mających wpływ na gospodarkę. Autor jest dyrektorem ds. Public Relations w Żabka

29 Ubiegły rok dobry dla polskiej gospodarki Ubiegły rok był bardzo dobry dla polskiej gospodarki. Nasze PKB wzrosło w tym okresie o trzy i cztery dziesiąte procenta. I choć malkontenci mogą narzekać, że w przeszłości zdarzały się dużo lepsze wyniki tego wskaźnika (jak choćby 7,2 proc. w 2007 r., czy sześć i dwie dziesiąte rocenta rok wcześniej) to i tak ubiegłoroczne 3,4 proc. zapewniłoby Polsce miejsce wśród najszybciej wzrastających europejskich gospodarek. Marcin Mróz Dla porównania, w tym samym okresie średnia dynamika wzrostu gospodarczego w Unii Europejskiej wyniosła 1,3 proc., a w strefie euro uplasowała się nieco poniżej 1 proc. Zestawienie powyższych liczb pozwala na ciekawy wniosek. Pokazuje, że w ubiegłym roku polska gospodarka pokazała mocną dynamikę wzrostu nie dzięki korzystnym uwarunkowaniom zewnętrznym, ale wprost przeciwnie - wbrew niekorzystnym warunkom panującym poza naszymi granicami. Reklama Przeciwności handlowe Słaba dynamika wzrostu gospodarczego u naszych głównych partnerów handlowych to jedynie jedna z wielu przeciwności, które przydarzyły nam się w ubiegłym roku. Wspomnijmy jeszcze choćby o wojnie tuż za naszymi granicami, rosyjskim embargu, problemach ze stabilnością strefy euro, czy też dość nerwowej, globalnej sytuacji rynkowej. To, że pomimo wszystkich powyższych przeciwności polskie PKB pokazało całkiem niezły wynik, co jest zasługą popytu krajowego. Głównie konsumpcji, która dołożyła do ubiegłorocznej dynamiki PKB aż dwa i siedem dziesiątych punktu procentowego. Inwestycje też nie wypadły najgorzej dokładając do wzrostu gospodarczego kolejne jeden i siedem dziesiątych punktu procentowego. Dzięki tym dwóm agregatom udało się polskiej gospodarce nie tylko zrównoważyć negatywny wpływ uwarunkowań zewnętrznych, ale i osiągnąć niezłą dynamikę wzrostu. Po raz kolejny potwierdziło się więc to, że w czasach globalnych bądź też regionalnych zawirowań duży i stabilny rynek wewnętrzny jest atutem nie do przecenienia. Wzrost wynagrodzeń Dobre wyniki popytu krajowego, wspierane wzrostem konsumpcji i inwestycji, odzwierciedlały fakt, że zarówno sytuacja w krajowym sektorze przedsiębiorstw, jak i w gospodarstwach domowych była pozytywna. W pierwszym z powyższych sektorów wzrastająca sprzedaż wymuszała wzrost zatrudnienia i inwestycji. W efekcie wyraźnie poprawiła się sytuacja na rynku pracy. Stopa bezrobocia stopniowo spadała, a wynagrodzenia rosły. To z kolei mocno wsparło dochody gospodarstw domowych. Siła nabywcza wynagrodzeń wzrosła w ubiegłym roku o 3,4 czyli najmocniej od 2008 r. Czynnikiem, który dodatkowo wsparł wzrost siły nabywczej dochodów gospodarstw domowych był gwałtowny spadek inflacji, który od lipca przekształcił się w deflację, utrzymującą się już do końca roku. Czynniki deflacji Mówiąc o ubiegłorocznej deflacji warto wskazać na jej dwie istotne cechy. Po pierwsze, deflacyjne tendencje, które pojawiły się w polskiej gospodarce były przede wszystkim efektem działania zewnętrznych czynników podażowych, a dokładniej rosyjskiego embarga na eksport żywności, oraz spadających cen ropy na rynkach światowych. Po drugie, w ubiegłym roku zobaczyliśmy jedynie dobre następstwa deflacji. Niższe ceny stanowiły bowiem istotne wsparcie dla bieżącej konsumpcji. Jednocześnie, nie pojawiły się żadne efekty negatywne takie jak na przykład odkładanie konsumpcji w czasie. Tym samym deflacja była w sumie czynnikiem pozytywnym dla polskiej gospodarki. Dobra sytuacja handlu zagranicznego By dopełnić powyższego, pozytywnego obrazu warto dodać, że dobre wyniki polskiego PKB nie generowały żadnych większych ryzyk makroekonomicznych. Pomimo słabej sytuacji gospodarczej u naszych głównych partnerów handlowych oraz mocnego popytu krajowego sytuacja w handlu zagranicznym, i generalnie w ramach bilansu obrotów bieżących, była bardzo dobra. Deficyt na rachunku obrotów bieżących wyniósł jedynie -jeden I cztery diesiąte procenta PKB, co oznaczało jeden z najniższych historycznie poziomów tego wskaźnika. Stopniowej poprawie ulegała również sytuacja finansów publicznych. W 2014 roku deficyt sektora publicznego zmniejszył się do -trzy I dwie dziesiate procenta, a PKB z -czterech procent rok wcześniej. Podsumowując, za nami dobry rok w polskiej gospodarce. Rok który potwierdził, że pomimo niesprzyjających warunków zewnętrznych polska gospodarka potrafi radzić sobie całkiem dobrze. Co ważniejsze, za nami rok, który zbudował mocny punkt startowy na rok bieżący. Zarówno jeśli chodzi o dynamikę wzrostu gospodarczego, jak i szeroko rozumianą Autor jest głównym ekonomistą Grupy Copernicus

30 78 GLAXOSMITHKLINE PHARMACEUTICALS 4 218 418 FARMACJA 79 PKP CARGO 4 217 073 TSL 80 AB* 4 176 446 HANDEL 81 ANIMEX ANIMPOL 4 152 000 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 82 CARGILL 4 137 224 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 83 GRUPA VALEO W POLSCE 3 943 726 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 84 INTER CARS GK 3 940 390 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 85 GRUPA SAINT-GOBAIN W POLSCE 3 887 800 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 86 GRUPA MLEKOVITA 3 881 137 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 87 GRUPA POLOMARKET 3 840 000 HANDEL 88 KATOWICKI HOLDING WĘGLOWY GK 3 661 598 SUROWCE I PALIWA 89 SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA MLEKPOL 3 613 105 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 90 ELECTROLUX POLAND 3 518 955 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 91 TOTALIZATOR SPORTOWY 3 498 242 ROZRYWKA 92 GLENCORE 3 483 201 ROLNICTWO 93 POLSKIE LINIE LOTNICZE LOT 3 480 000 TSL 94 GRUPA BASELL ORLEN POLYOLEFIN 3 476 589 SUROWCE I PALIWA 95 GRUPA AZOTY ZAKŁADY AZOTOWE PUŁAWY 3 452 076 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 96 STU ERGO HESTIA 3 443 875 FINANSE 97 TUIR WARTA 3 350 213 FINANSE 98 UNILEVER POLSKA GK 3 350 000 ARTYKUŁY UŻYTKU OSOBISTEGO I DOMOWEGO 99 ANWIL GK 3 290 535 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 100 BANK MILLENNIUM 3 278 540 FINANSE 101 GRUPA MASPEX 3 262 986 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 102 CIECH GK 3 243 900 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 103 INDESIT COMPANY 3 240 501 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 104 SELGROS 3 237 255 HANDEL 105 BASF 3 222 604 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 106 GRUPA SOKOŁÓW 3 203 531 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 107 FLEXTRONICS INTERNATIONAL POLAND* 3 132 663 TECHNOLOGIE 108 ARCTIC PAPER KOSTRZYN GK 3 099 364 PRZEMYSŁ PAPIERNICZY 109 KGHM METRACO 3 098 714 SUROWCE I PALIWA 110 TRW 3 093 836 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 111 GRUPA ŻYWIEC GK 3 093 169 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 112 KOMPANIA PIWOWARSKA* 3 085 090 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 113 GRUPA EMPIK MEDIA & FASHION 2 983 127 HANDEL 114 AMREST HOLDINGS GK 2 952 651 USŁUGI 115 DELPHI POLAND 2 875 297 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 116 STALPRODUKT GK 2 859 387 PRODUKCJA METALI 117 NETTO 2 853 172 HANDEL 118 VOLVO POLSKA, WROCŁAW 2 829 006 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 119 NESTLE 2 821 905 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 120 IMPEXMETAL GK 2 819 488 PRODUKCJA METALI 121 GRUPA MAGNETI MARELLI W POLSCE, SOSNOWIEC 2 766 522 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 122 MONDI ŚWIECIE GK 2 766 144 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 123 OPEN LIFE TUŻ 2 753 863 FINANSE 124 E. LECLERC 2 747 382 HANDEL 125 NEONET* 2 710 152 HANDEL 126 ZESPÓŁ ELEKTROWNI PAK GK 2 680 111 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 127 STRABAG 2 611 117 BUDOWNICTWO 128 WĘGLOKOKS 2 575 159 SUROWCE I PALIWA 129 RAIFFEISEN POLBANK 2 533 569 FINANSE 130 GRUPA TZMO 2 529 697 FARMACJA 131 CMC 2 509 180 PRODUKCJA METALI 132 PHILIP MORRIS INTERNATIONAL W POLSCE 2 502 094 PRODUKCJA WYROBÓW TYTONIOWYCH 133 ZAKŁADY TŁUSZCZOWE KRUSZWICA 2 487 070 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 134 RWE 2 484 000 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 135 ANWIM 2 456 654 SUROWCE I PALIWA 136 ABB 2 433 692 TECHNOLOGIE 137 GRUPA AZOTY ZAKŁADY CHEMICZNE POLICE 2 412 443 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 138 AVON OPERATIONS 2 398 680 PRODUKCJA KOSMETYKÓW 139 IKEA RETAIL* 2 380 000 HANDEL 140 RENAULT POLSKA 2 377 921 MOTORYZACJA HANDEL 141 CELSA HUTA OSTROWIEC 2 367 321 PRODUKCJA METALI 142 CREDIT AGRICOLE POLSKA 2 286 212 FINANSE 143 INTERNATIONAL PAPER-KWIDZYN 2 272 713 PRZEMYSŁ PAPIERNICZY 144 GRUPA KAPITAŁOWA REMONTOWA HOLDING 2 261 651 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 145 ALIOR BANK 2 246 683 FINANSE 146 BANK HANDLOWY W WARSZAWIE 2 215 267 FINANSE 147 CNH INDUSTRIAL POLSKA 2 211 481 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 148 EDF PALIWA 2 209 487 SUROWCE I PALIWA 149 THYSSENKRUPP ENERGOSTAL 2 207 791 SUROWCE I PALIWA 150 GETIN HOLDING 2 183 110 FINANSE 151 HENKEL POLSKA 2 164 899 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 152 BANK BGŻ 2 152 340 FINANSE 153 ZRP FARMUTIL HS GK 2 142 302 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 154 KOMPUTRONIK GK 2 140 894 IT Aktualna sytuacja Brak środków obrotowych i długie terminy płatności to główna bolączka branży transportowej. Odpowiedzią na ten problem może być faktoring. Poza samym finansowaniem bieżącej działalności, usługa ta wspiera przedsiębiorców w zarządzaniu ryzykiem finansowym. Monitoring płatności i wywiad gospodarczy pozwalają uniknąć powstania zatorów finansowych, a także należności określanych jako trudno ściągalne. Grzegorz Pardela Nieterminowe regulowanie należności stanowi problem w większości branż. Wraz z poprawą warunków makroekonomicznych sytuacja okresowo ulega poprawie. Przedsiębiorcy wciąż jednak walczą o klienta nie tylko ceną, ale i wydłużaniem terminów płatności. Mimo udzielania odbiorcom kredytów kupieckich, często tygodniami oczekują na wpływ gotówki. Odzyskanie należności na drodze sądowej to również długotrwały proces. Z raportu Doing Business Banku Światowego wynika, że średni okres Z raportu The Global Business Travel Association wynika, że w 2015 r. wydatki służbowe sięgną niemal 1,2 bln dolarów, czyli wzrosną o 6,9 proc. w porównaniu z rokiem 2014. Generowane koszty dotyczą nie tylko floty samochodowej, opłat drogowych, zakupu biletów kolejowych, hoteli, ale również kosztów reprezentacyjnych czy naliczanych diet. Nie bez znaczenia pozostają koszty operacyjne związane z rozliczeniami tj. konieczność utrzymywania kas, w tym również walutowych, obieg papierowej dokumentacji, ręczne naliczanie diet, dodatkowe etaty, utrzymywanie kilku narzędzi (kilka kart, kilka systemów). Polska rzeczywistość W Polsce większość procesów dotyczących rozliczeń wydatków służbowych odbywa się w formie dokumentacji papierowej (77 proc. autoryzacji delegacji, 82 proc. akceptacji wypłaty zaliczki, 77 proc. rozliczenie wydatków) wynika z badań przeprowadzonych przez firmę badawczą Nielsen na zlecenie Edenred. Najczęściej stosowanym narzędziem do rozliczania jest Excel. Blisko 80 proc. firm stosuje zaliczki lub pracownicy angażują środki własne na wydatki służbowe. Wszystko to powoduje, że proces obliczania diet, rozliczania wydatków i księgowań jest długi i uciążliwy, a tym samym kosztowny. Można to jednak zmienić. Jak? Na przykład korzystając z systemu kompleksowej obsługi wydatków służbowych Spendeo by Edenred. oczekiwania na zapłatę od momentu skierowania pozwu wynosi w naszym kraju aż 685 dni. W transporcie sytuacja jest jeszcze bardziej skomplikowana. Opieszałość płatnicza odbiorców firm transportowych wynika z dużej konkurencyjności na rynku tych usług. Firmy wiedzą, że mogą dyktować warunki przewoźnikom, bo w każdej chwili znajdą firmę gotową przejąć obsługę ich transportu. Ponadto, zgodnie z polskim prawem, roszczenia dla usług transportowych przedawniają się już po roku. Z tego powodu bierność w dochodzeniu rosz- Proste zarządzanie wydatkami służbowymi Optymalizacja wydatków w każdym przedsiębiorstwie to jeden z kluczowych priorytetów. W pierwszej kolejności optymalizacja obejmuje najbardziej istotne kategorie zakupowe, na plan dalszy przesuwając wydatki służbowe. Dlaczego? Wszystko dlatego, ze nominalnie nie są to duże kwoty, a dodatkowo wydatki te są często rozproszone po kilku centrach kosztowych i umieszczane w różnych budżetach. Warto jednak sprawdzić ile w sumie firma wydaje, bo może się okazać, że to znacząca kwota. Wygoda i funkcjonalność Firma Edenred korzystając z doświadczeń globalnych, ale dostosowując Spendeo by Edenred do lokalnego rynku, buduje polski standard zarządzania wydatkami służbowymi. Przedsiębiorcy przy pomocy jednego narzędzia Spendeo, mogą usprawnić wiele procesów, zredukować koszty operacyjne, zminimalizować obieg papierowej dokumentacji. Spójna i przejrzysta informacja oraz bieżąca kontrola zasadności wydatków pozwalają zaoszczędzić konkretne kwoty. Korzyści też zyskuje pracownik, który skupia się na realizacji zadań bez konieczności angażowania prywatnych środków lub pobierania zaliczek. Rozwiązanie Spendeo by Edenred to połączenie dwóch elementów w jedno zintegrowane narzędzie: karty płatniczej oraz platformy obsługującej proces rozliczeń między pracodawcą i pracownikami. Karta płatnicza zastępuje uciążliwe zaliczki i minimalizuje ryzyko związane z obrotem gotówkowym. Dodatkowo jedna karta Spendeo jest wygodną alternatywą do kilku innych kart: paliwowych, taksówkowych czy bankowych. Kontrola i bezpieczeństwo Wprowadzenie Spendeo pomaga przeciwdziałać ewentualnym nadużyciom. Wszystkie transakcje są na bieżąco monitorowane, a płatności niezgodne z ustalonymi zasadami są wyróżnione w systemie. Platforma ma wbudowany obieg akceptacji, zgodny ze strukturą organizacyjną firmy. Ponadto dzięki konsolidacji danych Spendeo jest także narzędziem analitycznym. Zainteresowało Cię rozwiązanie Spendeo by Edenred? Skontaktuj się z naszym ekspertem: 22 209 82 09. prezentacja Izabela Supeł Autorka jest dyrektorem marketingu w firmie Edenred Polska

31 branży TSL czeń jest szczególnie niewskazana, bo może oznaczać bezpowrotną utratę gotówki. Reklama Faktoring jako prewencja przed powstaniem zatorów Faktoring to często oferowane przewoźnikom narzędzie finansowania należności niewymagalnych, pozwalające otrzymać gotówkę z tytułu wystawionych faktur przed terminem płatności. Pełni często funkcję prewencyjną, przeciwdziałając powstaniu zatorów płatniczych. Taką rolę spełnia monitoring płatności, który wobec odbiorców klienta faktoringowego przejmuje instytucja finansująca. Polega on na tym, iż firma faktoringowa kontroluje terminowość wpłat, a w razie opóźnień monituje o ich dokonanie. Monitoring płatności działa dyscyplinująco na odbiorców. Scedowanie trudnego obowiązku kontrolowania płatności pozwala dodatkowo uniknąć napięć na linii dostawca usług klient. W sytuacji braku wpływu należności to nie przewoźnik (oferent) upomina się o dokonanie zapłaty, ale zewnętrzny podmiot. Bieżąca kontrola finansów jest bardzo ważna w branży transportowej z uwagi na krótki okres przedawnienia roszczeń. Szybka reakcja to sukces windykacji W sytuacji braku płatności, skierowanie należności do windykacji na wczesnym etapie daje duże prawdopodobieństwo szybkiego wyegzekwowania zapłaty. Faktor zapewniają profesjonalną obsługę prawną transakcji, która w perspektywie znacząco wpływa na skuteczność odzyskiwania zaległych należności. Część firm faktoringowych oferuję również tzw. miękką windykację, a cześć posiada w swoich strukturach profesjonalnych windykatorów. Zlecenie windykacji jest w tym przypadku tańsze niż w standardowej ofercie rynkowej. Podobną jak monitoring rolę, pozwalającą uniknąć ryzyka w transakcjach handlowych, spełnia wywiad gospodarczy. Przeprowadzany przez instytucją finansującą, jeszcze przed udzieleniem finansowania wobec odbiorców klienta faktoringowego, wyklucza z finansowania klientów, z którymi współpraca wiązałaby się z ryzykiem niewypłacalności. Wdrożenie rozwiązania finansowego jakim jest faktoring, poza dostępem do kapitału obrotowego, w branżach podwyższonego ryzyka może znacząco wesprzeć menadżerów w zarządzaniu ryzykiem finansowych przedsiębiorstw. Autorem jest dyrektorem handlowym i członkiem zarządu Pragma Faktoring SA Źródło: infowire.pl TSL 1 GRUPA PKP 10 505 341 2 POCZTA POLSKA 5 665 076 3 PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE 4 897 160 4 PKP CARGO 4 217 073 5 POLSKIE LINIE LOTNICZE LOT 3 480 000 6 OGP GAZ-SYSTEM 1 920 766 7 SCHENKER 1 428 486 8 DPD POLSKA 882 172 9 OT LOGISTICS GK 831 793 10 FM LOGISTIC POLSKA 803 338 11 MIEJSKIE ZAKŁADY AUTOBUSOWE 791 749 12 ENTER AIR 754 424 13 PEKAES GK 722 013 14 PEKAES 701 785 15 PERN PRZYJAŹŃ 625 017 16 KOLEJE MAZOWIECKIE KM 605 953 17 GRUPA INTEGER.PL 604 068 18 ROHLIG SUUS LOGISTICS 573 987 19 GEFCO POLSKA 557 550 20 GLOBE TRADE CENTRE GK 520 153 21 MPK 466 944 22 JAS-FBG 457 781 23 KUEHNE + NAGEL 446 986 24 PANALPINA 392 652 25 ERONTRANS 389 116 26 RHENUS 336 049 27 GRUPA DELTA TRANS 325 054 28 LINK 247 844 29 TRADE TRANS LOG 247 318 30 MEXEM 201 487

32 Najlepsze produkty Affre i Wspólnicy ZA POLITYKĘ DYSTRYBUCJI SZYTĄ NA MIARĘ Kancelaria oferuje weryfikację zgodności z prawem istniejącego systemu dystrybucji lub przygotowanie nowej polityki dystrybucyjnej zgodnej z prawem konkurencji, przy jednoczesnym uwzględnieniu celów biznesowych przedsiębiorcy. Audyt dokumentów handlowych klienta, programów motywacyjnych oraz komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej. Wywiady z pracownikami różnych szczebli. Analizę praktycznych aspektów prowadzenia biznesu. Procedur wewnętrznych klienta. Przygotowaniem raportu ze wskazaniem najistotniejszych ryzyk. Propozycją ich wyeliminowania lub też ich minimalizacji. Omówieniem proponowanych scenariuszy zmian pod kątem możliwości ich wdrożenia u klienta. Wdrożeniem programu compliance obejmującego szkolenia pracowników dostosowane do zakresu ich obowiązków oraz zajmowanego stanowiska. Powtórzeniem audytu po pół roku w celu weryfikacji i ewentualnej korekty nowej polityki. Bank Millennium ZA FINANSOWANIE HANDLU W ramach oferty Finansowania Handlu w Banku Millennium klienci mogą korzystać w szczególności z inkasa dokumentowego, akredytywy dokumentowej, gwarancji bankowej oraz linii na gwarancje bankowe i akredytywy dokumentowe. Bank Millennium za pośrednictwem systemu bankowości internetowej Millenet dla przedsiębiorstw udostępnia także nowy, zaawansowany moduł finansowanie handlu on-line. Umożliwia on klientom zarządzanie i monitorowanie przez internet akredytyw dokumentowych, gwarancji bankowych oraz regwarancji na każdym etapie ich realizacji od momentu wprowadzenia zlecenia przez klienta aż do zamknięcia transakcji. Zapewnia on m.in. pełny dostęp do raportów transakcyjnych i statusów realizacji zleceń, waliduje dane na formularzach eliminując ryzyko wystąpienia błędów, pozwala na tworzenie szablonów transakcji, a także tworzenie nowych zleceń na podstawie wcześniej wprowadzonych. Dodatkowo moduł ten posiada unikatowe na rynku rozwiązanie umożliwiające opiniowanie/negocjowanie z Bankiem on- -line wzorów gwarancji przedstawionych przez klienta. Bank Zachodni WBK ZA SANTANDERTRADE.COM SantanderTrade.com to unikalny portal internetowy skierowany do klientów Grupy Santander, w tym do klientów Banku Zachodniego WBK, planujących ekspansję zagraniczną. Narzędzie jest przeznaczone dla podmiotów, które są zainteresowane importem surowców i towarów, eksportem produktów i usług, ale również inwestycjami bezpośrednimi na zagranicznych rynkach. SantanderTrade.com, oprócz podstawowych informacji o poszczególnych krajach pod kątem ich atrakcyjności biznesowej, warunkach handlu na poszczególnych rynkach, walutach, usługach bankowych oraz ewentualnych partnerach handlowych, zawiera dodatkowe funkcjonalności, które są dostępne tylko dla członków Santander Trade Club specjalnego klubu dla klientów Grupy Santander. Wśród głównych korzyści z przynależności do klubu są m.in. webinaria związane z zagadnieniami dotyczącymi handlu międzynarodowego, wirtualne misje handlowe oraz szkolenia prowadzone i certyfikowane przez Międzynarodową Izbę Handlową (ICC). Dachser ZA ENTARGO Rodzina produktów Dachser entargo odzwierciedla różne potrzeby klientów zainteresowanych transportem przesyłek drobnicowych na terenie całej Europy. Produkty entargo to targospeed, targofix i targoflex. W targospeed najważniejszy jest termin dostawy, który jest wyznaczany na podstawie odległości. Usługi targospeed realizowane są od 1 do 4 dni roboczych, z określeniem godziny dostawy do 10 (targospeed 10) lub 12 (targospeed 12). Jeśli czas nie jest najistotniejszym elementem w zamówieniu, a liczy się wysoka jakość obsługi, idealna będzie usługa targoflex, w ramach której Dachser w ramach zintegrowanych usług transportowych proponuje usługę z elastycznym terminem dostawy w konkurencyjnej cenie. Trzecia usługa targofix jest odpowiednia, jeśli klientowi zależy na dostawie na konkretny dzień. Klienci mogą wybrać między targofix 10 i targofix 12, z dostawą realizowaną do 10 lub 12 godz. danego dnia. W 2014 r. Dachser w ramach usług entargo aż 98,25 proc. dostaw zrealizował zgodnie z uzgodnionym czasem. EDENRED POLSKA za Spendeo by Edenred Spendeo by Edenred to jedyne na polskim rynku kompleksowe rozwiązanie wspierające proces obsługi wydatków służbowych. Spendeo opiera się na innowacyjnym połączeniu karty płatniczej oraz platformy, obsługującej proces rozliczeń między pracodawcą i pracownikiem, w jedno zintegrowane narzędzie. Przedpłacona karta MasterCard zastępuje uciążliwe zaliczki i minimalizuje ryzyko związane z obrotem gotówkowym. Posiadacz karty jest użytkownikiem platformy (dostępnej także w wersji mobilnej), na której dokonuje rozliczeń, opisując transakcje według parametrów wymaganych przez pracodawcę. Spendeo wspiera planowanie delegacji od elektronicznego wniosku po naliczenie diet. Natomiast platforma porządkuje wszystkie wydatki w jednym miejscu, co pozwala na bieżącą kontrolę ich zasadności, wspieraną przez obieg akceptacji, spójny ze strukturą organizacyjną w firmie. Dzięki konsolidacji danych Spendeo jest również narzędziem analitycznym. Pozwala m.in. analizować strukturę wydatków wraz z celem ich przeznaczenia, co pozwala na redukcję kosztów operacyjnych oraz minimalizację papierowej dokumentacji.

33 dla korporacji Enel-Med ZA OPIEKĘ ABONAMENTOWĄ Centrum Medyczne ENEL-MED oferuje szeroki wybór pakietów medycznych dla firm gwarantujących usługi zdrowotne, bardzo wysoko oceniane przez finalnych odbiorów pracowników, korzystających z opieki medycznej dzięki ryczałcie abonamencie, opłacanym przez pracodawcę. Dział zakupów negocjujący umowy skupia swoje zapytanie na zakresie usług wchodzących w skład pakietu, cenie produktu oraz ilości placówek medycznych posiadanych przez serwis medyczny. My nie sprzedajemy najtańszych abonamentów na rynku, gdyż mamy świadomość, że niska cena w usługach medycznych będzie oznaczała kompromisy, których skutki będą odczuwalne przez finalnych użytkowników. Usługa jaką gwarantujemy to opieka medyczna, dzięki której dbamy o zdrowie pracownika firmy i jego najbliższej rodziny. Aby usługa była bezpieczna trzeba mieć na uwadze wiele aspektów organizacyjnych i kosztowych. Jednym z najważniejszych z nich jest jakość personelu medycznego, któremu za zamkniętymi drzwiami gabinetu powierzamy zdrowie naszych pacjentów. Link4 ZA UBEZPIECZENIE FLOTY SAMOCHODOWEJ Flota w LINK4 Najważniejsze elementy, które charakteryzują produkt flotowy to szeroki zakres ochrony oparty o formułę all risk; zapewnienie całodobowego dostępu do zespołów wspierających poszkodowanych na wypadek zaistnienia szkody; gwarancja kontaktu z dedykowanym opiekunem do spraw likwidacji szkód; minimum formalności po stronie klienta w przypadku procedur likwidacyjnych; wyceny szkód wykonywane są przez niezależnych certyfikowanych rzeczoznawców. Ponadto oględziny wykonywane są w miejscu i czasie dogodnym dla poszkodowanych, którzy mogą skorzystać z kilkudziesięciu warsztatów naprawczych w całej Polsce, zapewniających bezpłatny samochód zastępczy na czas likwidacji szkody. Wszystkie warsztaty wskazane przez LINK4 posiadają uprawnienia do samolikwidacji szkód, bez względu na wysokość świadczenia i stopień uszkodzenia pojazdu, a w przypadku szkód szybowych LINK4 zapewnia ogólnopolski dostęp do ponad 500 renomowanych warsztatów szybowych. Standardowo flotowy produkt LINK4 zawiera wariant napraw na częściach oryginalnych, bez amortyzacji tych części oraz brak konsumpcji sumy ubezpieczenia. Oferujemy szeroki wachlarz działań prewencyjnych i usług zarządzania ryzykiem wspierający obni- Raiffeisen Polbank ZA FAKTORING PEŁNY PLUS Usługa, w ramach której bank wykupuje faktury przed terminem ich płatności z przejęciem ryzyka braku zapłaty. Bezpłatnie przeprowadza wstępną weryfikację kontrahentów bez konieczności dostarczania ich dokumentów finansowych. Jest to jedyne rozwiązanie na rynku, w którym zarówno finansowanie, jak i przejęcie ryzyka jest oferowane przez bank, bez udziału ubezpieczyciela. Klient zna z góry cały koszt przypadający na daną fakturę. Brak odsetek za opóźnienie, opłat windykacyjnych, kosztów stałych. To Klient decyduje, która faktura ma być skupiona i ubezpieczona (obsługa online). Gotówka za finansowaną przez bank fakturę jest na rachunku Klienta w ciągu dwóch godzin od momentu zgłoszenia. SAF ZA WINDYKACJE COMPLEX Windykacja nieograniczonej liczby spraw za jedyne 119,90 zł miesięcznie to produkt, który zyskał aprobatę małych i średnich przedsiębiorców także stałych klientów SAF na przełomie 2014 i 2015 roku. Współpraca w ramach windykacji Complex Plus gwarantuje przeprowadzenie pełnego procesu odzyskania należności od windykacji polubownej, przez sądową, aż po komorniczą, a także odzyskanie od dłużnika kosztów windykacji. Dzięki temu jedyną opłatą ponoszoną przez klientów SAF jest niewysoka miesięczna taryfa abonamentowa. Zwalnia ona z ponoszenia przez klienta kosztów obsługi spraw (niezależnie od ich ilości) i opłat organizacyjno-prawnych w przypadku bezskuteczności działań. Nie ma znaczenia stopień przeterminowania spraw ani ich wartość. Wynagrodzenie SAF pokrywane jest przez dłużników. Żeby zyskać także ich przychylność. spółka wprowadza okresowe promocje obniżające wysokość prowizji. Unit4 Polska ZA TETA WEB TETA Web to portal do samoobsługi pracowniczej. W obszarze HR zawiera pakiet aplikacji wspomagających miękkie obszary zarządzania zasobami ludzkimi, czyli na przykład: zarządzanie ścieżkami kariery, analizę kompetencji pracowników itp. Jest to samoobsługowa platforma internetowa, z której mogą korzystać pracownicy i menedżerowie organizacji. Zakres funkcjonalny systemu zawarty jest w aplikacjach: zarządzanie czasem pracy, urlopy, raportowanie, wyjazdy służbowe, rekrutacja, kompetencje, bilingi. Ważnym komponentem modułu controllingu jest tzw. Pulpit Menedżera, który stanowi zintegrowane środowisko pracy dla menedżerów wszystkich szczebli zarządzania.

34 155 FERRERO POLSKA 2 131 396 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 156 GRUPA POLSKIE SKŁADY BUDOWLANE 2 115 237 BUDOWNICTWO 157 METLIFE TUNŻIR 2 111 845 FINANSE 158 TOYOTA MOTOR POLAND COMP.* 2 103 735 MOTORYZACJA HANDEL 159 POLIMEX-MOSTOSTAL GK 2 102 197 BUDOWNICTWO 160 AVIVA TUNŻ 2 061 456 FINANSE 161 GRUPA AZOTY ZAKŁADY AZOTOWE KĘDZIERZYN GK 2 060 378 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 162 PIOTR I PAWEŁ GK 2 035 000 HANDEL 163 MORPOL 2 030 910 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 164 AMICA 2 027 500 TECHNOLOGIE 165 LUBELSKI WĘGIEL BOGDANKA GK 2 013 568 SUROWCE I PALIWA 166 CCC GK 2 011 888 HANDEL 167 FAURECIA WAŁBRZYCH 1 997 567 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 168 EMPERIA HOLDING GK 1 978 042 HANDEL 169 RECKITT BENCKISER PRODUCTION 1 954 696 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 170 OGP GAZ-SYSTEM 1 920 766 TSL 171 LOUIS DREYFUS COMMOD. 1 857 216 HANDEL 172 ORLEN GAZ 1 849 099 SUROWCE I PALIWA 173 FIRMA OPONIARSKA DĘBICA 1 837 800 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 174 GRUPA KĘTY GK 1 835 161 TECHNOLOGIE 175 ALSTOM POWER* 1 832 293 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 176 ORLEN PETROTANK 1 825 355 SUROWCE I PALIWA 177 BAYER 1 823 523 FARMACJA 178 SLOVNAFT 1 816 953 SUROWCE I PALIWA 179 BANK BPH 1 809 941 FINANSE 180 ORLEN ASFALT 1 806 400 SUROWCE I PALIWA 181 KRAJOWA SPÓŁKA CUKROWA 1 803 092 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 182 GRUPA SANOFI-AVENTIS 1 800 196 FARMACJA 183 TOYOTA MOTOR MANUF.* 1 795 545 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 184 GRUPA BRENNTAG 1 782 184 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 185 GRUPA KAPITAŁOWA BAUER MEDIA 1 780 616 MEDIA 186 ZF POLPHARMA 1 776 566 FARMACJA 187 TUIR ALLIANZ POLSKA 1 765 944 FINANSE 188 ROVESE GK 1 762 286 HANDEL 189 PETRODOM VENNA 1 754 565 SUROWCE I PALIWA 190 GRUPA UBEZPIECZENIOWA EUROPA - TU EUROPA 1 745 931 FINANSE 191 BAĆ-POL GK 1 743 983 HANDEL 192 WORK SERVICE GK 1 739 756 USŁUGI 193 CERSANIT 1 726 290 PRODUKCJA CERAMIKI 194 GRUPA IMPEL 1 722 541 USŁUGI 195 BGK 1 698 117 FINANSE 196 ERBUD GK 1 693 818 BUDOWNICTWO 197 POLSKI KONCERN MIĘSNY DUDA GK 1 688 424 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 198 SOLARIS BUS & COACH 1 688 335 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 199 COMPAL ELECTRONICS EUROPE 1 687 081 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 200 NETIA GK 1 674 039 TELEKOMUNIKACJA 201 RUCH, WARSZAWA 1 669 405 HANDEL 202 ALMA MARKET GK 1 656 658 HANDEL 203 TOYOTA MOTOR INDUSTRIES* 1 648 633 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 204 NOWA ITAKA 1 638 900 USŁUGI 205 BLACK RED WHITE GK 1 630 539 PRODUKCJA MEBLI 206 POJAZDY SZYNOWE PESA 1 626 793 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 207 HUTCHINSON 1 611 957 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH 208 PROVIDENT 1 602 980 FINANSE 209 TRAKCJA PRKII GK 1 601 674 BUDOWNICTWO 210 TRAKCJA POLSKA 1 601 670 BUDOWNICTWO 211 TVN GK 1 593 804 MEDIA 212 COMPENSA TU NA ŻYCIE VIENNA 1 573 737 FINANSE INSURANCE GROUP 213 NSG GROUP W POLSCE 1 572 252 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 214 OKRĘGOWA SPÓŁDZIELNIA 1 566 741 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH MLECZARSKA W ŁOWICZU 215 ING TUNŻ 1 548 881 FINANSE 216 HURTAP 1 546 852 FARMACJA 217 TUNŻ WARTA 1 544 819 FINANSE 218 JYSK 1 538 199 HANDEL 219 PBG GK, PRZEŹMIEROWO 1 530 248 BUDOWNICTWO 220 STUNŻ ERGO HESTIA 1 530 132 FINANSE 221 PFLEIDERER GRAJEWO GK 1 522 819 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 222 TELEWIZJA POLSKA 1 520 000 MEDIA 223 L' ORÉAL POLSKA 1 514 055 PRODUKCJA KOSMETYKÓW 224 WIPASZ 1 510 795 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 225 MOSTOSTAL WARSZAWA GK 1 509 524 BUDOWNICTWO 226 GRUPA SOLID 1 502 235 PRZEMYSŁ OBRONNY/OCHRONA 227 SITECH 1 495 939 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 228 UPC 1 482 581 TELEKOMUNIKACJA 229 INCOM 1 471 134 IT 230 MARKET-DETAL 1 446 063 HANDEL 231 GRUPA VELUX 1 435 526 WYPOSAŻENIE WNĘTRZ Ubezpieczenie nieruchomości o czym należy pamiętać przy wyborze polisy? Pożar, powódź, kradzież, włamanie to tylko kilka przykładów zagrożeń dla domu czy mieszkania. Trudno je przewidzieć, ale zakup odpowiedniego ubezpieczenia może zrekompensować powstałe w ich wyniku straty. Na co należy zwrócić uwagę, decydując się na wybór polisy? Andrzej Paduszyński Przed dokonaniem wyboru odpowiedniego ubezpieczenia, należy dokładnie przeanalizować własne potrzeby i zastanowić się, jakie elementy domu lub mieszkania powinny zostać ubezpieczone. Jest to najistotniejszy krok, który w razie wypadku, zapewni satysfakcjonujące odszkodowanie. Zakres polisy może być bardzo szeroki uzależniona jest od niego nie tylko wysokość składki, ale również nasz komfort i poczucie bezpieczeństwa. Pożar najgroźniejszy dla domu W ciągu roku w Polsce odnotowywanych jest blisko 140 tysięcy pożarów w tym około 30-40 tysięcy to pożary mieszkań i domów. Spośród szkód powstających w wyniku różnego rodzaju wypadków, te spowodowane przez pożary wyrządzają największe straty. Właśnie dlatego podstawowy wariant ubezpieczenia to tak zwana linia od ognia. Obejmuje ona ubezpieczenie murów budynku mieszkalnego oraz jego stałe elementy, do których zaliczają się m.in.: tynk, kafelki, boazeria, panele, parkiet, terakota, jak również elementy instalacji. Warto pamiętać, że w przypadku ubezpieczenia domu, do stałych elementów zaliczany jest także dach oraz wszystkie części, które się na nim znajdują. Sprawdź co masz w szafie Zakres polisy może być szerszy i obejmować także ruchomości domowe, czyli wszystkie elementy, które znajdują się wewnątrz, począwszy od zastawy stołowej, poprzez ubrania, rzeczy osobiste, meble czy sprzęt elektroniczny. Można je ubezpieczyć od ognia i innych zdarzeń losowych oraz od kradzieży z włamaniem. Niektórzy ubezpieczyciele oferują także ochronę przedmiotów znajdujących się w piwnicy. Ubezpieczając ruchomości domowe, trzeba precyzyjnie oszacować ich wartość. Nie należy opierać się na przybliżonych kwotach. Warto dokładnie przeanalizować co mamy w domu, gdyż odpowiednio określona wartość przedmiotów gwarantuje, w razie zajścia zdarzenia satysfakcjonujące odszkodowanie. Jeśli wysokość sumy nie odpowiada rzeczywistej wartości posiadanych rzeczy, wówczas przyznane odszkodowanie może być zbyt niskie. Dla naszych agentów organizujemy ćwiczenie pokaż, co masz w szafie polegające na rozpisaniu np. liczby koszul, par spodni czy butów. To zadanie pozwala zrozumieć, że dokładne określenie wartości posiadanych przedmiotów nie jest tak proste, jakby się mogło wydawać.. Definicje czy wyłączenia? Wybierając ubezpieczenie, należy wykazać się zmysłem przewidywania, zastanowić się jakie potencjalne zagrożenia mogą się przydarzyć oraz przeanalizować, które z nich obejmuje zakres ubezpieczenia. Warto również skorzystać z porady agenta, wytłumaczy on jak szeroka jest definicja danego zdarzenia. Pierwszy z nich opiera się na zasadzie all risk, nie opisuje zdarzeń, które mogą nastąpić, ponieważ ich katalog jest nieograniczony. Zawiera on jedynie wyłączenia, skatalogowane i wyjaśnione w przejrzysty sposób. Obie polisy są jednak elastyczne i można je dostosować do potrzeb nawet najbardziej wymagającego klienta. Elementy, które powinny wchodzić w skład ubezpieczenia są bardzo zróżnicowane i uzależnione od wielu czynników począwszy od regionu geograficznego, a skończywszy na rodzaju nieruchomości. Zgłoszenie szkody a czas likwidacji Kiedy już przydarzy się nieszczęśliwy wypadek, należy zgłosić szkodę możliwie jak najszybciej, najlepiej zaraz po zajściu zdarzenia. W tym celu wystarczy wypełnić odpowiedni formularz znajdujący się na stronie internetowej lub zadzwonić do ubezpieczyciela, podać numer polisy, określić kiedy wystąpiła szkoda i precyzyjnie opisać, co uległo zniszczeniu lub kradzieży. Na miejsce zdarzenia przysyłany jest mobilny ekspert, który oceni szkody i przygotuje wycenę. Czas procesu likwidacyjnego uzależniony jest od powagi zdarzenia i jego następstw. Jeśli szkody są drobne i opiewają na wartość do pieciu tysięcy złotych, istnieje możliwość telefonicznego ustalenia kwoty odszkodowania. Wówczas wysyłana jest ona na konto poszkodowanego często już następnego dnia. W przypadku większej szkody czas oczekiwania na rekompensatę regulowany jest kodeksem i wynosi 30 dni. Określ dokładnie swoje potrzeby zastanów się, co dokładnie chcesz ubezpieczyć. Oszacuj precyzyjnie wartość przedmiotów, które posiadasz. Sprawdź zakres swojego ubezpieczenia. Przeczytaj ze zrozumieniem definicje zdarzeń lub wyłączenia zawarte w OWU. Wykaż się zmysłem przewidywania zastanów się, jakie zagrożenia mogą czyhać na Twój dom lub mieszkanie. Miej polisę w zasięgu ręki jest to bardzo ważne przy ewentualnym zgłoszeniu szkody. Autor jest dyrektorem departamentu ubezpieczeń indywidualnych w towarzystwie ubezpieczeń Compensa Motoryzacja handel hurtowy i detaliczny 1 RENAULT POLSKA 2 377 921 2 TOYOTA MOTOR POLAND COMP.* 2 103 735 3 AHC KROTOSKI - CICHY SJ GK 1 328 169 4 DBK GK 1 310 616 5 GRUPA PGD 975 190 6 CONTINENTAL OPONY 928 891 7 VOLVO AUTO POLSKA, 753 401 WARSZAWA 8 MOTO-PROFIL 710 756 9 INTER-TEAM 543 768 10 NAWROT 166 461 11 DOM SAMOCHODOWY GERMAZ 147 676

Surowce organiczne coraz popularniejszymi biokomponentami Notowania cen ropy naftowej mają bezpośrednie przełożenie na wycenę innych surowców w tym biokomponentów. Przykładowo cena oleju rzepakowego spadła w ostatnich trzech miesiącach o blisko 10 proc. Zmiany te nie są korzystne dla rolników. Adam Stępień Biorąc pod uwagę korelację, jaka istnieje pomiędzy cenami paliw ciekłych i biopaliw, niski poziom notowań ropy nie wpływa zbyt dobrze na notowania biokomponentów. W ostatnim czasie ropa brent podrożała o ponad 5 proc., jednak w ciągu ostatniego roku jej cena spadła o 40 proc. Tendencję spadkową widać również na rynku biopaliw. Olej rzepakowy przez ostatnie 12 miesięcy potaniał o ponad 23 proc. Notowania soi w ciągu roku spadły o ponad 30 proc., kukurydzy, która jest najważniejszym w USA i UE surowcem do produkcji etanolu o blisko 20 proc. Notowania ropy naftowej od wielu lat determinują indeksy pozostałych surowców, również tych pochodzenia rolniczego, notowanych na giełdach Energetyka i ciepłownictwo 1 PGNIG GK 34 304 000 2 GRUPA KAPITAŁOWA PGE GK 28 137 000 3 TAURON POLSKA ENERGIA GK 18 440 763 4 ENERGA GK 10 331 500 5 ENEA GK 9 855 395 6 POLSKIE SIECI 7 100 583 ELEKTROENERGETYCZNE 7 EDF POLSKA GK 4 421 769 8 PKP ENERGETYKA 4 316 900 9 ZESPÓŁ ELEKTROWNI PAK GK 2 680 111 10 RWE 2 484 000 11 POLISH ENERGY PARTNERS 934 513 12 POLENERGIA 934 513 13 FORTUM GK 896 536 14 ZEW KOGENERACJA GK 880 318 15 GRUPA DUON 635 924 16 ENERGA WYTWARZANIE 484 794 17 MPEC KRAKÓW 481 392 18 BGS ENERGY PLUS 303 955 19 ENERGETYKA 299 321 20 ELEKTROCIEPŁOWNIA 75 996 21 SKYSTONE CAPITAL 15 520 Sytuacja ropy naftowej na giełdzie Notowania ropy naftowej od wielu lat determinują indeksy pozostałych surowców, również tych pochodzenia rolniczego, notowanych na giełdach. Inwestorzy zaczęli bardziej interesować się handlem kontraktami na produkty rolne w okresie, kiedy cena ropy była rekordowo wysoka (ok. 140 dolarów), a biopaliwa z produktów rolniczych zaczęły być postrzegane jako dobre alternatywne źródło energii. Dla inwestorów była to także alternatywa dla przewartościowanego rynku ropy. Rodzaje biokomponentów decydują o cenie Szczegółowa sytuacja zależy od rodzaju biokomponentów, które podlegają nieco innym zasadom kreowania cen w UE. Bioetanol (odnawialny substytut dla benzyn) produkowany jest Europie głównie ze zbóż i buraków cukrowych, z kolei w procesie estryfikacji olejów roślinnych otrzymujemy biodiesel, czyli biopaliwo. Domieszki obu tych biokomponentów stosowane są powszechnie w paliwach normatywnych w Polsce i innych krajach UE. Różnica między cenami surowców i ropy Istnieje dosyć duża zależność między notowaniami ropy naftowej i cenami surowców rolnych, na co wielokrotnie wskazywały m.in. raporty Banku Światowego. W związku z tym na przestrzeni ostatnich miesięcy spadły również ceny surowców rolnych, także tych wykorzystywanych do produkcji biokomponentów, za nimi stabilizacji uległ również światowy indeks cen żywności. To efekt swoistego rodzaju reakcji łańcuchowej, która pokazuje przy okazji faktyczną, minimalną rolę biopaliw w kreowaniu wzrostów cen żywności i spadku jej dostępności dla najuboższych. Autor jest dyrektorem generalnym Krajowej Izby Biopaliw, źrodło Newseria Przemysł chemiczny 1 GRUPA AZOTY GK 9 898 476 2 BORYSZEW 5 058 120 3 SYNTHOS GK 4 618 845 4 GRUPA AZOTY ZAKŁADY 3 452 076 AZOTOWE PUŁAWY 5 ANWIL GK 3 290 535 6 CIECH GK 3 243 900 7 BASF 3 222 604 8 GRUPA AZOTY ZAKŁADY 2 412 443 CHEMICZNE POLICE 9 HENKEL POLSKA 2 164 899 10 GRUPA AZOTY ZAKŁADY 2 060 378 AZOTOWE KĘDZIERZYN GK 11 RECKITT BENCKISER 1 954 696 PRODUCTION 12 GRUPA BRENNTAG 1 782 184 13 PHU CHEMIROL 1 406 538 14 SELENA FM GK 1 103 387 15 PCC ROKITA GK 1 092 943 16 KONIMPEX 781 218 17 STANCHEM 622 223 18 PPH STANDARD 618 373 19 KRAKCHEMIA 592 635 20 FABRYKA FARB I LAKIERÓW 546 045 ŚNIEŻKA GK, 21 PCC EXOL GK 511 032 22 AIR PRODUCTS 492 687 23 LERG, PUSTKÓW 470 506 24 GLOBAL COSMED 172 549 25 BORUTA-ZACHEM 20 077 Reklama Grupa Azoty opublikowała raport zintegrowany za rok 2014. Jest to już druga edycja raportu przygotowana zgodnie z międzynarodowym standardem G4 Global Reporting Initiative, stanowiącym spójny model prezentowania działalności firm i organizacji w kontekście zrównoważonego rozwoju i społecznej odpowiedzialności. grupaazoty.com 2014 Skala działalności oraz rozbudowana struktura Grupy Azoty sprawia, że przedstawienie jej działalności i osiągnięć jest zadaniem niełatwym. Dlatego w tym roku wprowadziliśmy nowy układ treści raportu, który podzieliliśmy na cztery główne części. Pierwsza z nich dotyczy samej grupy kapitałowej, jej władz, struktury i strategii. W części drugiej prezentujemy najważniejsze elementy naszego biznesu, zwracając szczególną uwagą na produkty powstające w ramach czterech segmentów działalności Grupy Azoty. Część trzecia to omówienie wszystkich aspektów dotyczących naszej biznesowej, społecznej i środowiskowej odpowiedzialności, natomiast czwarta to szczegółowe zestawienie wyników finansowych. Mamy nadzieję, że ten logiczny i czytelny układ treści ułatwi korzystanie z raportu wszystkim zainteresowanym. Zachęcamy do lektury, raport dostępny jest na stronie

36 232 KOPEX GK 1 430 477 SUROWCE I PALIWA 233 SCHENKER 1 428 486 TSL 234 COGNOR GK 1 422 546 HANDEL 235 ROCHE POLSKA 1 422 367 FARMACJA 236 PHU CHEMIROL 1 406 538 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 237 IMPERIAL TOBACCO POLSKA, TARNOWO PODGÓRNE 1 390 578 PRODUKCJA WYROBÓW TYTONIOWYCH 238 ORLEN POŁUDNIE GK 1 384 210 SUROWCE I PALIWA 239 AGROLOK 1 359 909 HANDEL 240 RONAL POLSKA 1 342 764 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 241 AHC KROTOSKI - CICHY SJ GK 1 328 169 MOTORYZACJA HANDEL 242 DEUTSCHE BANK POLSKA 1 325 741 FINANSE 243 UNIWERSYTET WARSZAWSKI 1 321 325 EDUKACJA 244 ASSECO POLAND 1 321 300 IT 245 FERMY DROBIU WOŹNIAK 1 315 362 ROLNICTWO 246 DBK GK 1 310 616 MOTORYZACJA HANDEL 247 GRUPA FAKRO 1 300 000 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 248 ROBERT BOSCH 1 292 449 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 249 HDS POLSKA GK 1 281 921 HANDEL 250 ING OFE 1 275 811 FINANSE 251 ALUMETAL GK 1 235 308 PRODUKCJA METALI 252 AGRI PLUS* 1 235 018 ROLNICTWO 253 GRUPA POLSKA STAL 1 232 994 SUROWCE I PALIWA 254 CEFETRA POLSKA 1 224 494 HANDEL 255 PRUSZYŃSKI GK 1 222 513 PRODUKCJA METALI 256 BARTER 1 213 733 SUROWCE I PALIWA 257 NGK CERAMICS* 1 211 582 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 258 S E BORDNETZE 1 208 401 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 259 AVIVA OFE AVIVA BZ WBK 1 203 293 FINANSE 260 GRUPA NOWY STYL 1 200 000 PRODUKCJA MEBLI 261 HEWLETT-PACKARD 1 185 795 IT 262 AXA ŻYCIE TU 1 184 235 FINANSE 263 RAFAKO GK 1 183 472 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 264 IBM 1 180 000 IT 265 NEXTEER AUTOMOTIVE POLAND 1 173 192 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 266 GASPOL GK 1 170 331 SUROWCE I PALIWA 267 OSADKOWSKI 1 156 217 ROLNICTWO 268 MPWIK 1 145 113 USŁUGI 269 HOLDING 1 1 142 635 FINANSE 270 IDEA BANK 1 131 957 FINANSE 271 INDYKPOL GK 1 121 941 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 272 GÓRAŻDŻE CEMENT GK 1 120 355 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 273 GKN DRIVELINE 1 113 339 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 274 ELEKTROBUDOWA GK 1 108 316 BUDOWNICTWO 275 SUDZUCKER* 1 106 619 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 276 SELENA FM GK 1 103 387 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 277 AGORA GK 1 102 417 MEDIA 278 KONSORCJUM STALI GK 1 095 676 PRZEMYSŁ METALI 279 TU INTERRISK 1 094 105 FINANSE 280 PCC ROKITA GK 1 092 943 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 281 AUTOLIV 1 092 304 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 282 DENSO THERMAL SYSTEMS 1 089 475 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 283 DELL* 1 080 933 IT 284 UNIBEP GK 1 079 703 BUDOWNICTWO 285 UNIQA TU 1 077 846 FINANSE 286 BNP PARIBAS BANK POLSKA 1 073 738 FINANSE 287 CARGOTEC 1 073 231 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 288 JOHNSON CONTROLS INTERNATIONAL* 1 053 162 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 289 WARBUD 1 049 886 BUDOWNICTWO 290 SAWEX 1 047 652 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 291 TU NA ŻYCIE EUROPA 1 042 616 FINANSE 292 MAHLE 1 040 509 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 293 GRUPA AGROS-NOVA 1 040 167 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 294 COMARCH GK 1 037 723 IT 295 HOOGWEGT 1 033 189 HANDEL 296 LEONI KABEL 1 032 180 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 297 PHUP GNIEZNO HURTOWNIA 1 022 357 HANDEL 298 NUTRICIA ZAKŁADY PRODUKCYJNE 1 017 423 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 299 INTERRISK TU VIENNA INSURANCE GROUP 1 009 336 FINANSE 300 AEGON TU NA ŻYCIE 1 005 262 FINANSE 301 EURO BANK 1 003 197 FINANSE 302 LAFARGE CEMENT 997 440 BUDOWNICTWO 303 HUTMEN GK 988 657 PRODUKCJA METALI 304 ALCHEMIA GK 988 015 PRZEMYSŁ METALI 305 GRUPA PGD 975 190 MOTORYZACJA HANDEL 306 DROSED GK 971 475 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 307 DALGETY AGRA 958 410 ROLNICTWO 308 RAINBOW TOURS GK 955 864 ROZRYWKA Przemysł artykułów spożywczych 1 ANIMEX ANIMPOL 4 152 000 2 CARGILL 4 137 224 3 GRUPA MLEKOVITA 3 881 137 4 SPÓŁDZIELNIA 3 613 105 MLECZARSKA MLEKPOL 5 GRUPA MASPEX 3 262 986 6 GRUPA SOKOŁÓW 3 203 531 7 GRUPA ŻYWIEC GK 3 093 169 8 KOMPANIA PIWOWARSKA* 3 085 090 9 NESTLE 2 821 905 10 ZAKŁADY TŁUSZCZOWE 2 487 070 KRUSZWICA 11 ZRP FARMUTIL HS GK 2 142 302 12 FERRERO POLSKA 2 131 396 13 MORPOL 2 030 910 14 KRAJOWA SPÓŁKA CUKROWA 1 803 092 15 POLSKI KONCERN 1 688 424 MIĘSNY DUDA GK 16 OKRĘGOWA SPÓŁDZIELNIA 1 566 741 MLECZARSKA W ŁOWICZU 17 WIPASZ 1 510 795 18 INDYKPOL GK 1 121 941 19 SUDZUCKER* 1 106 619 20 SAWEX 1 047 652 21 GRUPA AGROS-NOVA 1 040 167 22 NUTRICIA ZAKŁADY 1 017 423 PRODUKCYJNE 23 DROSED GK 971 475 24 KOFOLA GK 953 417 25 POLINDUS GK 950 161 26 NORDZUCKER* 931 915 27 OKRĘGOWA SPÓŁDZIELNIA 889 819 MLECZARSKA, PIĄTNICA 28 COLIAN GK 883 828 29 ZM HENRYK KANIA 851 748 30 POLMLEK 832 466 31 CEDC INTERNATIONAL 815 665 32 HORTEX HOLDING* 808 751 33 STOCK 724 122 34 AKWAWIT WRATISLAVIA GK 675 296 35 ZDM SUPERDROB 673 939 36 SM SPOMLEK 652 037 37 CEREAL PARTNERS POLAND 631 490 TORUŃ-PACIFIC 38 WAWEL 594 161 39 HOCHLAND POLSKA 590 733 40 ZAKŁADY MIESNE 569 471 ŁMEAT-ŁUKÓW 41 TARCZYŃSKI GK 494 401 42 STORTEBOOM HAMROL* 493 415 43 ZAKŁADY MIĘSNE SKIBA 484 240 44 HJ HEINZ POLSKA 452 524 45 OLEWNIK 443 243 46 PRIME FOOD 389 904 47 DROP 386 126 48 PAMAPOL 380 000 49 ZAKŁADY PRZEMYSŁU 279 763 CUKIERNICZEGO OTMUCHÓW 50 ZAKŁADY MIĘSNE 273 188 HENRYKA STOKŁOSY 51 ZAKŁĄDY MIĘSNE 241 902 WARMIA MARDI 52 NORTH COAST 181 336 53 SEKO 130 284 54 MAKARONY POLSKIE 123 801 55 PRZEDSIĘBIORSTWO PRZEMYSŁU 116 496 SPOŻYWCZEGO PEPEES 56 F.H.P. JANAS 106 336 57 HELIO 92 477 58 WILBO 40 433 59 GOSDROB FAMILY 27 090 60 BEEF-SAN ZAKŁADY MIĘSNE 11 402 Pozytywne Jedna piąta PKB Polski jest wytwarzana przez rolnictwo i sektor spożywczy. Branża spożywcza wyróżnia się na tle innych gałęzi gospodarki wysokim tempem rozwoju. Nawet w czasach kryzysu polscy konsumenci ostrożniej wybierają produkty spożywcze, ale nie zmieniają diametralnie swoich przyzwyczajeń żywieniowych. Edyta Iroko W 2014 roku po kilku trudniejszych latach, można było zauważyć poprawę sytuacji gospodarczej w Polsce, co przyczyniło się do wzrostu sprzedaży w tym sektorze. Prognozuje się, że trend jednocyfrowych wzrostów będzie się utrzymywał i w ciągu najbliższych pięć lat polski rynek spożywczy wzrośnie o około 20 proc. Przed producentami żywności oraz producentami towarów rolnych w najbliższych latach pojawią się wyzwania, ale i szanse na dalszy rozwój. Ważnym czynnikiem wpływającym już od ponad 10 lat na branżę spożywczą w Polsce jest członkostwo naszego kraju w Unii Europejskiej. Dzięki unijnym funduszom polskie firmy stały się konkurencyjne na międzynarodowych rynkach. Pierwsza fala inwestycji w branży rolno-spożywczej obejmująca głównie fundusze przedakcesyjne trafiła głównie do rolnictwa i pozwoliła dostosować polski przemysł spożywczy do wymagań rynku unijnego. Fundusze te zostały wykorzystane bardzo efektywnie. Więk- Handel 1 JERONIMO MARTINS POLSKA 35 891 597 2 EUROCASH GK 16 963 845 3 LIDL POLSKA SKLEPY SPOŻ. 11 500 000 4 TESCO 11 200 000 5 CARREFOUR 8 886 000 6 PSH LEWIATAN GK 8 550 000 7 KAUFLAND POLSKA MARKETY* 8 291 434 8 AUCHAN 7 700 000 9 PPHU SPECJAŁ GK 7 288 402 10 GRUPA METRO AG W POLSCE* 6 680 000 11 CASTORAMA* 5 479 037 12 ACTION GK 5 445 189 13 ITM POLSKA 5 430 000 14 ROSSMANN SD 5 425 330 15 ŻABKA 5 104 145 16 LPP GK 4 769 055 17 KOLPORTER 4 492 176 18 AB* 4 176 446 19 GRUPA POLOMARKET 3 840 000 20 SELGROS 3 237 255 21 GRUPA EMPIK MEDIA & FASHION 2 983 127 22 NETTO 2 853 172 23 E. LECLERC 2 747 382 24 NEONET* 2 710 152 25 IKEA RETAIL* 2 380 000 26 PIOTR I PAWEŁ GK 2 035 000 27 CCC GK 2 011 888 28 EMPERIA HOLDING GK 1 978 042 29 LOUIS DREYFUS COMMOD. 1 857 216 30 ROVESE GK 1 762 286

61 prognozy dla przemysłu spożywczego rodowym i osiąga coroczne wzrosty wartości eksportu. Kolejnym krokiem rozwoju naszego rynku będzie rozszerzenie i dywersyfikacja kanałów eksportu obecnie prawie 80 proc. polskiego eksportu w branży spożywczej skoncentrowane jest w UE. szość dotacji objęła inwestycje w know-how oraz nowoczesne technologie produkcyjne. Teraz mamy do czynienia z drugą falą inwestycji. Rozwój rynku eksportu Polega ona na inwestycjach bardziej skomplikowanych, głównie w automatyzację, końcowych linii produkcyjnych oraz pakowanie produktów. Mniejsze, trwałe, optymalnie dostosowane opakowania, a także odpowiednia paletyzacja, przekładają się na oszczędności w transporcie i mniejsze straty produktów. Dzięki członkostwu w UE polskie firmy uzyskały szereg nowych możliwości eksportowych, a zagraniczne firmy ułatwienia do lokowania swoich inwestycji i prowadzenia wymiany go- Reklama PERFEKCYJNA KRAKOWSKA SUCHA Dbałość o każdy detal, dokładność, odr obina finezji i zawsze te sa me pr opor cje pozwalają osiągnąć wyjątkową jakość www.perfekc yjnasucha.pl spodarczej z naszym krajem. Obecnie 70 proc. działających w kraju dużych firm spożywczych to podmioty z kapitałem zagranicznym, które kupują polskie surowce od polskich dostawców, zatrudniają polskich pracowników i generują eksport. Warto podkreślić, że branża spożywcza jako jedyna w całym polskim przemyśle ma dodatnie saldo w handlu międzyna- Rozbudowa produkcji żywności Ze wszystkich krajów, które na początku XXI wieku przystąpiły do UE, tylko Polska zdołała tak znacząco rozbudować swoją produkcję żywności i tylko polska branża spożywcza uzyskała tak wysoką pozycję na unijnym rynku. Dowodzi to potencjału polskiego przemysłu spożywczego, Jednak polski rynek wymaga i w najbliższych latach nadal będzie wymagał inwestycji w badania i rozwój (R&D), i większej współpracy między nauką a branżą spożywczą, które nadal utrzymują się na relatywnie niskim w porównaniu do innych europejskich krajów poziomie. Bez innowacyjności i inwestycji w badania i rozwój trudno będzie nam uzyskać konkurencyjną pozycję na europejskim rynku. Niemniej jednak z roku na rok na ten cel wydaje się coraz więcej. Międzynarodowe koncerny prowadzą większość prac badawczo-rozwojowych na poziomie globalnym, a część z nich prowadzona jest w Polsce. Perspektywy są więc optymistyczne. Autorka jest koordynatorem do spraw komunikacji w Nestlé Polska S.A.

62 309 KOFOLA GK 953 417 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 310 BUDMAT BOGDAN WIĘCEK GK 953 192 BUDOWNICTWO 311 FAURECIA GORZÓW 950 645 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 312 POLINDUS GK 950 161 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 313 GENERALI ŻYCIE T.U. 941 052 FINANSE 314 POLISH ENERGY PARTNERS 934 513 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 315 POLENERGIA 934 513 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 316 PROCTER & GAMBLE DS* 932 595 HANDEL 317 MIRBUD GK 932 306 BUDOWNICTWO 318 NORDZUCKER* 931 915 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 319 CONTINENTAL OPONY 928 891 MOTORYZACJA HANDEL 320 FAURECIA AUTOMOTIVE 918 826 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 321 EXIDE TECHNOLOGIES 908 941 TECHNOLOGIE 322 NEWAG 900 611 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 323 FORTUM GK 896 536 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 324 NSK STEERING SYSTEMS EUROPE* 895 172 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 325 GEDIA POLAND 893 190 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 326 OKRĘGOWA SPÓŁDZIELNIA MLECZARSKA, PIĄTNICA 889 819 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 327 COLIAN GK 883 828 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 328 DPD POLSKA 882 172 TSL 329 ZEW KOGENERACJA GK 880 318 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 330 BANK OCHRONY ŚRODOWISKA 879 914 FINANSE 331 GENERALI T.U. 874 672 FINANSE 332 LIBERTY 873 543 FINANSE 333 HUTA POKÓJ 870 195 SUROWCE I PALIWA 334 PHP MERCUS 867 551 HANDEL 335 MOSTOSTAL ZABRZE GK, ZABRZE 861 921 BUDOWNICTWO 336 GRAAL GK 856 681 HANDEL 337 NAVO ORBICO 855 986 HANDEL 338 ZM HENRYK KANIA 851 748 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 339 PKO ŻYCIE TU 851 283 FINANSE 340 TROPHYRESORT 849 632 ROZRYWKA 341 ZGH BOLESŁAW 845 990 PRODUKCJA METALI 342 ONNINEN 842 372 HANDEL 343 ALSTOM KONSTAL 835 752 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 344 POLMLEK 832 466 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 345 KPM AGATA 832 278 HANDEL 346 OT LOGISTICS GK 831 793 TSL 347 RECKITT BENCKISER 830 482 ARTYKUŁY UŻYTKU OSOBISTEGO I DOMOWEGO 348 SGL CARBON 825 296 TECHNOLOGIE 349 FABRYKI MEBLI FORTE 822 414 PRODUKCJA MEBLI 350 CEDC INTERNATIONAL 815 665 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 351 SUN GARDEN 810 015 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 352 HORTEX HOLDING* 808 751 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 353 CRONIMET PL 804 275 PRZEMYSŁ METALI 354 FM LOGISTIC POLSKA 803 338 TSL 355 CORNING OPTICAL COMMUNICATIONS 800 056 TECHNOLOGIE 356 MENNICA POLSKA GK 797 238 PRODUKCJA METALI 357 MIEJSKIE ZAKŁADY AUTOBUSOWE 791 749 TSL 358 INTRA 790 892 FARMACJA 359 SOTPM 787 262 HANDEL 360 DS SMITH PACKAGING GK 785 475 PRODUKCJA OPAKOWAŃ 361 DOM DEVELOPMENT GK 784 264 BUDOWNICTWO 362 INTERFOOD 783 872 HANDEL 363 KONIMPEX 781 218 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 364 TU ALLIANZ ŻYCIE POLSKA 775 548 FINANSE 365 TORPOL GK 775 399 BUDOWNICTWO 366 BON PRIX* 774 274 HANDEL 367 ELEMENTAL HOLDING GK 772 325 RECYKLING 368 SANOCKIE ZAKŁADY PRZEMYSŁU 768 610 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA GUMOWEGO STOMIL 369 PETRAX 767 664 SUROWCE I PALIWA 370 TRASKO-INWEST 764 504 BUDOWNICTWO 371 KONSALNET GK 761 036 PRZEMYSŁ OBRONNY/OCHRONA 372 ENTER AIR 754 424 TSL 373 VOLVO AUTO POLSKA, WARSZAWA 753 401 MOTORYZACJA HANDEL 374 NOVA TRADING 751 151 SUROWCE I PALIWA 375 BOWIM 750 635 SUROWCE I PALIWA 376 MARVIPOL GK 748 171 BUDOWNICTWO 377 POL-OIL-COMPANY 748 042 SUROWCE I PALIWA 378 JOHNSON CONTROLS SIEMIANOWICE 747 046 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 379 STALPROFIL GK 740 192 SUROWCE I PALIWA 380 CAPGEMINI 739 857 FINANSE 381 GRUPA MEBLOWA SZYNAKA 727 483 PRODUKCJA MEBLI 382 NTT SYSTEM GK 725 556 IT 383 APATOR GK 725 527 IT 384 STOCK 724 122 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 385 PEKAES GK 722 013 TSL Sprawdź dlaczego warto Planując zaciągnięcie kredytu bądź pożyczki, klient często nie wie na jaką ofertę się zdecydować. W związku z tym wiele osób dokonuje wyboru zbyt szybko, nie analizując dokładnie propozycji instytucji, do której się zgłosili. Niestety czasem zmuszeni są ponieść konsekwencje swojej decyzji. Wybór sprawdzonego i wiarygodnego pośrednika pozwoli zaoszczędzić sporo czasu, pieniędzy i nerwów. Finanse 1 POWSZECHNA KASA 14 739 586 OSZCZĘDNOŚCI BANK POLSKI 3 BANK POLSKA KASA OPIEKI 9 310 571 4 CINKCIARZ.PL 8 449 485 5 BANK ZACHODNI WBK GK 8 351 801 6 PZU 8 261 752 7 BPS FAKTOR 7 879 276 8 MBANK 5 355 855 9 GRUPA ERGO HESTIA 5 182 926 10 GRUPA WARTA 4 895 032 11 ING BANK ŚLĄSKI 4 893 000 12 GETIN NOBLE BANK 4 338 676 13 STU ERGO HESTIA 3 443 875 14 TUIR WARTA 3 350 213 15 BANK MILLENNIUM 3 278 540 16 OPEN LIFE TUŻ 2 753 863 17 RAIFFEISEN POLBANK 2 533 569 18 CREDIT AGRICOLE POLSKA 2 286 212 19 ALIOR BANK 2 246 683 20 BANK HANDLOWY 2 215 267 W WARSZAWIE 21 GETIN HOLDING 2 183 110 22 BANK BGŻ 2 152 340 23 METLIFE TUNŻIR 2 111 845 24 AVIVA TUNŻ 2 061 456 25 BANK BPH 1 809 941 26 TUIR ALLIANZ POLSKA 1 765 944 27 GRUPA UBEZPIECZENIOWA 1 745 931 EUROPA - TU EUROPA 28 BGK 1 698 117 29 PROVIDENT 1 602 980 30 COMPENSA TU NA ŻYCIE 1 573 737 VIENNA INSURANCE GROUP 31 ING TUNŻ 1 548 881 32 TUNŻ WARTA 1 544 819 33 STUNŻ ERGO HESTIA 1 530 132 34 DEUTSCHE BANK POLSKA 1 325 741 35 ING OFE 1 275 811 36 AVIVA OFE AVIVA BZ WBK 1 203 293 37 AXA ŻYCIE TU 1 184 235 38 HOLDING 1 1 142 635 39 IDEA BANK 1 131 957 40 TU INTERRISK 1 094 105 41 UNIQA TU 1 077 846 42 BNP PARIBAS BANK POLSKA 1 073 738 43 TU NA ŻYCIE EUROPA 1 042 616 44 INTERRISK TU VIENNA 1 009 336 INSURANCE GROUP 45 AEGON TU NA ŻYCIE 1 005 262 46 EURO BANK 1 003 197 47 GENERALI ŻYCIE T.U. 941 052 48 TU EUROPA 904 465 49 BANK OCHRONY ŚRODOWISKA 879 914 50 GENERALI T.U. 874 672 Paweł Kosmala Podejmując decyzję o zaciągnięciu kredytu klient zwykle kieruje pierwsze kroki do najbliższego lub najmocniej promowanego w kampaniach telewizyjnych banku. Często też rozpoczyna poszukiwania od placówki, w której już posiada konto. Niejednokrotnie jednak rozczarowuje się, poznając propozycję banku. Okazuje się, że na szczególnych warunkach kredyt uzyskują jedynie najlepsi klienci, np. wysoko sytuowani pracownicy wielkich firm, zaciągający wysokie kredyty, posiadający dobrą zdolność kredytową. Reszta klientów jest traktowana zgodnie ze standardową ofertą i z reguły nie może liczyć na możliwości negocjowania oprocentowania. Tutaj pojawiają się schody. Klient stoi przed wyborem czy samemu przeprawiać się przez gąszcz skomplikowanych procedur czy też skontaktować się z biurem pośrednictwa kredytowego. Taka instytucja wskaże najbardziej korzystną ofertę i przeprowadzi przez cały proces od wspólnego wypełnienia i złożenia wniosku, aż po podpisanie umowy. Profesjonalny doradca pożyczkowy wyjaśni także wszelkie zawiłości prawne. Dokonując wyboru można kierować się wieloma wskaźnikami, takimi jak czas obecności firmy na rynku oraz portfolio klientów, jeśli doradca działa także na rynku instytucjonalnym. Jako że każda firma doradcza posiada wykaz dokumentów wymaganych przez banki z nią współpracujące, można o nią poprosić. Osoby, które nie mają doświadczenia bądź wiedzy z zakresu bankowości czy finansów, procedury przyznawania kredytu mogą uznać za zawiłe. W takim przypadku warto współpracować z pośrednikiem kredytowym, który ma dużą wiedzę merytoryczną oraz doświadczenie we współpracy z bankami. Niejednokrotnie bank, współpracując z instytucjami pośrednictwa kredytowego, stosuje lepsze warunki kredytowania. Podmiotami, które ubiegają się o uprawnienia związane z wykonywaniem czynności pośrednictwa kredytowego są przede wszystkim osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Wśród nich największą grupę stanowią ci, którzy posiadają już jakieś doświadczenie w pracy na szeroko rozumianym rynku finansowym, zajmują się doradztwem i pośrednictwem w udzielaniu kredytów czy też pracują w bran- Inwestycje 1 IPOPEMA SECURITIES 104 182 2 COPERNICUS 97 724 3 GRUPA KAPITAŁOWA IMMOBILE 90 856 4 DOM INWESTYCYJNY XELION 52 623 5 POWSZECHNE TOWARZYSTWO 43 479 INWESTYCYJNE 6 MCI MANAGEMENT 25 377 7 IQ PARTNERS 21 911 8 MONDAY DEVELOPMENT 12 366 9 INVESTMENT FRIENDS 12 149 10 GO TFI 12 088

63 skorzystać z usług pośrednika kredytowego? żach pokrewnych, takich jak ubezpieczenia lub fundusze inwestycyjne. Przy wyborze pośrednika należy kierować się kilkoma zasadami. Jako kompetentny specjalista, powinien on znać odpowiedź na każde pytanie klienta. Oczekujmy od niego sprawdzenia zdolności kredytowej w kilku bankach, bowiem doradcy dysponują niezbędnymi do tego celu narzędziami. Powinniśmy też otrzymać wszelkie informacje na temat kosztów i opłat związanych z zaciągniętym kredytem. Gdy już zdecydujemy się na konkretną instytucję, sprawdźmy dla ilu oraz jakich instytucji finansowych pracuje doradca. Ważne, by w porównaniu warunków kredytowych wystąpiło jak najwięcej podmiotów pomoże to wybrać ofertę najatrakcyjniejszą z punktu widzenia naszego portfela. Po sfinalizowaniu procesu zaciągania kredytu zachowajmy kontakt ze stałym i zaufanym doradcą, gdyż po paru latach może nam wskazać nowe formy finansowania oraz zmienić nasz stary kredyt na korzystniejszy. Usługi pośredników kredytowych są nieodpłatne, bowiem doradca współpracujący z bankiem jest wynagradzany za swoją pracę. Taki system sprawia, że doradcy bardzo mocno angażują się w proces ubiegania się o kredyt, stanowiąc dla klientów bardzo cenne źródło wsparcia. Autor jest prezesem Górnośląskiego Towarzystwa Finansowego GTF Sp. z.o.o. Provident dojrzała firma pożyczkowa na polskim rynku Prawie 18 lat temu, w sierpniu 1997 roku Provident rozpoczął swoją działalność w Polsce. Wtedy nikt nie wiedział, co kryje się pod hasłem pożyczki udzielane i spłacane w domu klienta. Nazwa Provident była wówczas często mylona z usługami stomatologicznymi. Teraz mało już kto pamięta, że to właśnie Provident jako pierwszy zaproponował polskim klientom nowy prosty produkt finansowy pożyczkę gotówkową, otrzymywaną i spłacaną bez wychodzenia z domu. Siła tkwi w marce Nowy model obsługi i spotkania z konsumentem spotkał się z ogromnym zainteresowaniem Polaków i nadal cieszy się dużym powodzeniem. Obecnie Provident Polska jest liderem na rynku home credit obsługując aktualnie ponad 800 tysięcy klientów, a w ciągu tych 18 lat było ich ponad 3,5 miliona. Rozpoznawalność marki wynosi 70 proc. i jest ona jedną z najlepiej znanych na rynku finansowym. Właściciel Providenta brytyjski koncern IPF jest notowany na londyńskiej i warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Produkty rodzące się z potrzeb Brytyjska spółka to firma z wielkimi tradycjami sięgającymi ponad 130 lat. W 1880 roku założył ją Sir Joshua Waddilove. Pracując przez wiele lat jako agent ubezpieczeniowy, dokładnie poznał realia życia przeciętnej angielskiej rodziny, wiedział z jakimi trudnościami borykała się na co dzień klasa pracująca i jak bardzo aspiracje rozmijały się z możliwościami. Bazując na tej wiedzy opracował koncepcję systemów czekowych, które można było wymienić na gotówkę. Tak rozumiana pożyczka była następnie spłacania w niedużych, cotygodniowych ratach, bezpośrednio w domu. Do roku 1910 firma, znana wtedy pod nazwą Provident Clothing and Supply Co. Ltd., miała już 85 oddziałów, ponad 3000 przedstawicieli i roczny obrót sięgający jednego miliona funtów. Główne wartości firmy Najważniejsze wartości jakie obowiązują w firmie pozostają niezmienne klienci otrzymują pożyczki w sposób odpowiedziany, przejrzysty i bezpieczny. Bez ukrytych kosztów, z dokładnym wyliczeniem raty do oddania, z prostą konstrukcją pożyczki i zrozumiałą, jasno napisaną umową. Z badań wynika, że 90 proc. klientów jest zadowolonych zarówno z poziomu obsługi przez doradców Providenta, jak i szybkości dostarczenia pieniędzy. Cenią sobie to, że doradcy starają się dostosować wielkość pożyczki i czas jej spłacania do ich finansowych możliwości. Widzą także, że nie są wciągani w pętlę zadłużenia i wpędzani w dodatkowe koszty wydłużania czasu pożyczki albo spłacania jednej zaciąganiem kolejnej. Firma kieruje się tu prostą zasadą, że zarabia wtedy, kiedy klient spłaca dług, dlatego udziela pożyczek takim klientom, którzy będą w stanie je spłacić i w taki sposób, by zdołali to zrobić. Działalność doceniona Provident zdobył wiele prestiżowych nagród i wyróżnień, między innymi Perły Polskiej Gospodarki w sektorze finansowym. Jest także jednym z laureatów konkursu Inwestor w Kapitał Ludzki, a także trzykrotnym laureatem Top Employer. Ostatnio otrzymał nagrodę Etyczna Firma, którą wyróżniane są przedsiębiorstwa o najwyższym wskaźniku odpowiedzialności i kultury organizacyjnej, opartej o etykę i wartości, wyróżniające się na tle innych firm w Polsce. Czym jest etyka? To robienie właściwych rzeczy nawet wtedy, gdy wiesz, że nikt nie patrzy. Odnosi się to do relacji z klientami, współpracownikami i partnerami biznesowymi. Słowem do wszystkich tak mówił, odbierając to wyróżnienie, David Parkinson, prezes zarządu Provident Polska. Przyznany tytuł jest niezależnym potwierdzeniem, że to w co wierzymy w Providencie, także dla innych jest zgodne z najwyższymi standardami. Jest dowodem, że prowadzimy etyczny biznes, działając w zgodzie z naszymi wartościami, którymi są szacunek, odpowiedzialność i rzetelność dodał. Najważniejsze wartości jakie obowiązują w firmie pozostają niezmienne klienci otrzymują pożyczki w sposób odpowiedziany, przejrzysty i bezpieczny. Bez ukrytych kosztów, z dokładnym wyliczeniem raty do oddania, z prostą konstrukcją pożyczki i zrozumiałą, jasno napisaną umową Szansa dla młodych i zdolnych Provident zatrudnia ponad 11 tys. osób. Co roku przyjmuje też na płatne praktyki wakacyjne kilkudziesięciu studentów, z których mniej więcej co trzeci pozostaje potem w firmie na dłużej. 18 lat obecności na polskim rynku finansowym to dowód, że etyczne pożyczanie procentuje zaufaniem klientów. prezentacja

64 386 GATES POLSKA 720 202 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH 387 KGHM ZANAM 720 074 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 388 UMC POLAND 717 327 TECHNOLOGIE 389 PAGED GK 710 923 PRODUKCJA MEBLI 390 MOTO-PROFIL 710 756 MOTORYZACJA HANDEL 391 FABRYKA MASZYN FAMUR GK 708 773 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 392 KIMBALL ELECTRONICS 707 932 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 393 ORBIS GK 707 785 USŁUGI 394 MULTIMEDIA POLSKA GK 705 822 TELEKOMUNIKACJA 395 NICROMET 705 591 PRODUKCJA METALI 396 POLSKA WYTWÓRNIA PAPIERÓW 703 631 PRZEMYSŁ PAPIERNICZY WARTOŚCIOWYCH 397 PEKAES 701 785 TSL 398 ORACLE POLSKA 700 000 IT 399 HUTA CYNKU MIASTECZKO ŚLĄSKIE 692 884 PRODUKCJA METALI 400 DEICHMANN OBUWIE 689 600 HANDEL 401 ONICO 681 383 HANDEL 402 WIX-FILTRON 681 285 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 403 AKWAWIT WRATISLAVIA GK 675 296 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 404 ZDM SUPERDROB 673 939 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 405 ZARA POLSKA* 668 397 HANDEL 406 ERGIS GK 667 377 PRODUKCJA METALI 407 UNIMOT 664 816 HANDEL 408 3M POLAND 662 098 TECHNOLOGIE 409 OFE PZU ZŁOTA JESIEŃ 660 545 FINANSE 410 IDS-BUD 660 021 BUDOWNICTWO 411 KOMSA 659 818 TELEKOMUNIKACJA 412 MOTA-ENGIL CENTRAL EUROPE 658 133 BUDOWNICTWO 413 OSADKOWSKI CEBULSKI 657 353 ROLNICTWO 414 SM SPOMLEK 652 037 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 415 ZUE GK 644 131 BUDOWNICTWO 416 ERICSSON 640 000 TECHNOLOGIE 417 RAWLPLUG GK 639 479 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH 418 BROWN-FORMA* 637 627 HANDEL 419 MARCPOL 637 566 HANDEL 420 GRUPA DUON 635 924 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 421 POLSKI HOLDING OBRONNY 632 332 PRZEMYSŁ OBRONNY/OCHRONA 422 CEREAL PARTNERS POLAND TORUŃ-PACIFIC 631 490 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 423 TUI POLAND* 628 000 ROZRYWKA 424 BALEX METAL GK 625 305 PRODUKCJA METALI 425 PERN PRZYJAŹŃ 625 017 TSL 426 STANCHEM 622 223 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 427 PPH STANDARD 618 373 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 428 COROPLAST 617 742 TECHNOLOGIE 429 NEAPCO EUROPE 614 775 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 430 LEASEPLAN FLEET MANAGEMENT 613 588 FINANSE 431 KOLEJE MAZOWIECKIE KM 605 953 TSL 432 GRUPA INTEGER.PL 604 068 TSL 433 IMPERIAL TOBACCO POLSKA 603 905 PRODUKCJA WYROBÓW TYTONIOWYCH MANUFACTURING, RADOM* 434 BLUE MEDIA GK 602 864 IT 435 TETRA PAK 601 369 PRODUKCJA OPAKOWAŃ 436 AGROSIMEX 601 256 ROLNICTWO 437 QUAD GRAPHICS EUROPE 599 009 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 438 DOLNOŚLĄSKIE KONSORCJUM 596 922 WINDYKACJA OBSŁUGI WIERZYTELNOŚCI 439 COTY POLSKA* 596 219 HANDEL 440 WAWEL 594 161 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 441 KRAKCHEMIA 592 635 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 442 HOCHLAND POLSKA 590 733 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 443 WIELTON GK 584 263 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 444 EY 583 297 FINANSE 445 COMP GK 581 342 IT 446 HOCHTIEF POLSKA 579 300 Budownictwo 447 ECHO INVESTMENT GK 579 265 BUDOWNICTWO 448 QUMAK 577 511 IT 449 ACCENTURE GK 574 350 TECHNOLOGIE 450 ROHLIG SUUS LOGISTICS 573 987 TSL 451 GOTHAER TU 569 860 FINANSE 452 ZAKŁADY MIESNE ŁMEAT-ŁUKÓW 569 471 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 453 INSTAL KRAKÓW GK 566 004 BUDOWNICTWO 454 PRZEDSIĘBIORSTWO BUDOWY KOPALŃ PEBEKA 560 879 BUDOWNICTWO 455 PWC GK* 560 600 FINANSE 456 PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLOWE A-T 560 063 HANDEL 457 GEFCO POLSKA 557 550 TSL 458 NEMAK 555 709 PRODUKCJA METALI 459 MASTERLEASE 555 065 FINANSE 460 HUTA ŁABĘDY 552 145 PRODUKCJA METALI 461 SCANDAGRA 549 845 HANDEL Dbajmy o nasze dane Obawy o bezpieczeństwo dotyczą dziś praktycznie każdego działu współczesnych przedsiębiorstw. Wiele z tych obaw wiąże się ze wzrostem liczby ataków hakerskich to zagrożenie, które wciąż znacznie wyprzedza inne formy ataków i rozwija się wraz z lukratywnym czarnym rynkiem informacji. Alan Hartwell Od programów typu RAM scraper, które przechwytują dane z pamięci operacyjnej, po wirusy szyfrujące pliki działalność hakerów rośnie coraz bardziej, ponieważ do grona przestępców dołączają szeregi ich naśladowców. Trend ten sprawia, że przedsiębiorstwa są bardziej podatne na ataki niż kiedykolwiek dotąd. Z opublikowanego niedawno raportu wynika, że bazy danych są drugim co do popularności celem przestępców wewnątrz przedsiębiorstwa, ustępując tylko komputerom stacjonarnym. Potwierdzają to osoby podejmujące decyzje w sprawach informatycznych, należące do organizacji Independent Oracle Users Group (IOUG) 58 proc. z nich twierdzi, że baza danych to punkt najbardziej podatny na ataki. Środowisko bazy danych staje się coraz częstszym celem hakerów przeprowadzających ataki typu SQL injection, w ramach których włączają oni w zapytania instrukcje SQL, aby pozyskiwać i modyfikować informacje w bazie. Skutkiem tego typu ataków bywają kradzieże lub manipulacje obejmujące całe tabele z rekordami danych pracowników i klientów. Czasem w atakach uczestniczą szpiedzy korporacyjni, którzy podszywają się pod pracowników i wstawiają swoje dane do kadrowych baz danych. Wydaje się dziwne, że przedsiębiorstwa nie traktują inwestycji w ochronę swoich baz danych priorytetowo. Media 1 GRUPA KAPITAŁOWA 1 780 616 BAUER MEDIA 2 TVN GK 1 593 804 3 TELEWIZJA POLSKA 1 520 000 4 AGORA GK 1 102 417 5 OPONEO.PL 322 735 6 ATM GRUPA 153 086 7 K2 INTERNET 79 294 8 PMPG POLSKIE MEDIA 58 392 9 CAM MEDIA 52 396 10 POLSKIE TOWARZYSTWO 32 779 WSPIERANIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI 11 SARE 25 021 12 4FUNMEDIA 21 633 13 NOWOCZESNA FIRMA 21 030 14 COMPERIA.PL 17 319 15 E-MUZYKA 16 944 16 ARTNEWS 16 111 17 INWESTYCJE.PL 10 906 Rodzaje zabezpieczeń Jak wynika z badania IOUG, firmy zwykle inwestują największe środki w proste zabezpieczenia sieciowe (65 proc.), w drugiej kolejności w zabezpieczenia serwerów (57 proc.), a dopiero potem w ochronę bazy danych (56 proc.). Co więcej, ataki typu SQL injection niełatwo jest opanować, ponieważ hakerzy mogą prosto je przeprowadzić, firmom trudno jest im jednak zapobiegać. Aby zapewnić sobie pełną ochronę, przedsiębiorstwo musiałoby przejrzeć całą swoją bazę kodów aplikacji i zastąpić wszelkie podatne na ataki kody SQL kodem zabezpieczonym. Być może ta trudność sprawia, że tylko 38 proc. przedsiębiorstw podejmuje kroki zapobiegające atakom typu SQL injection. Niezależnie od tego istnieją strategie dotyczące bezpieczeństwa, które mogą wesprzeć administratorów baz danych w ochronie tych najcenniejszych zasobów. W zdecydowanym ograniczeniu ataków tego typu mogą pomóc na przykład zapory dla baz danych, które umożliwiają administratorom monitorowanie i blokowanie szkodliwego kodu SQL. Niezbędne jest również bardziej prewencyjne podejście do bezpieczeństwa danych. Wiele informacji, które są celem przestępców, jest zbyt często stosunkowo słabo zabezpieczone i tkwi w środowiskach testowych lub wspomagających opracowywanie aplikacji. Programiści testujący aplikacje w środowiskach nieprodukcyjnych mają zwykle dostęp do tych samych poufnych danych, które są wykorzystywane w systemach produkcyjnych, takich jak dane osobowe, informacje finansowe, numery ubezpieczenia społecznego i dane kart płatniczych. Telekomunikacja 1 ORANGE POLSKA GK 12 212 000 2 CYFROWY POLSAT GK 7 409 900 3 POLKOMTEL 6 666 700 4 T-MOBILE POLSKA 6 245 000 5 P4 4 392 378 6 NETIA GK 1 674 039 7 UPC 1 482 581 8 MULTIMEDIA POLSKA GK 705 822 9 KOMSA 659 818 10 TELE-POLSKA HOLDING 250 390 11 MNI 174 955 12 HYPERION 18 449 13 EASYCALL.PL 14 699 14 AITON CALDWELL 14 056

65 Gdy przedsiębiorstwa zabezpieczają aplikacje, lecz pozostawiają bazę danych bez ochrony, ryzykują, że staną się celem ataków przez obejście aplikacji. Z badania IOUG wynika, że 71 proc. firm nie wdrożyło narzędzi kontrolnych. Aby ich uniknąć, zabezpieczenia aplikacji i baz danych muszą iść ze sobą ręka w rękę. Prewencja w zabezpieczeniach W ramach tego bardziej prewencyjnego podejścia do bezpieczeństwa danych administratorzy powinni określić, gdzie znajdują się dane poufne w całym przedsiębiorstwie, uwzględniając przy tym wszystkie środowiska. Po wskazaniu lokalizacji danych kluczową linią obrony cennych informacji zawartych w bazie staje się szyfrowanie. Dlatego niepokoi, że tylko 18 proc. przedsiębiorstw szyfruje dane w spoczynku znajdujące się w ich bazach danych, a 51 proc. nie wdrożyło nawet środków, które zapobiegałyby przypadkowym szkodom w bazie danych lub aplikacjach o znaczeniu newralgicznym. Budowa strategii ochrony bazy danych jest pierwszym krokiem pozwalającym stworzyć kompleksowy system zabezpieczeń. Nawet gdy granice przedsiębiorstwa zostaną naruszone, ochrona poufnych danych, wykrywanie ataków typu SQL injection i zapobieganie im, monitorowanie aktywności w bazie danych, szyfrowanie danych w spoczynku i podczas ich przesyłania oraz maskowanie nieprodukcyjnych baz danych pozwala przedsiębiorstwom skutecznie obniżyć ryzyko wyprowadzenia danych na zewnątrz. Autor jest szef działu rozwiązań bezpieczeństwa i zarządzania tożsamością w regionie Oracle EMEA Produkcja elektroniki 1 SAMSUNG ELECTRONICS 5 812 224 2 PHILIPS LIGHTING POLAND 5 153 948 3 LG ELECTRONICS WROCŁAW 4 798 239 4 LG ELECTRONICS MŁAWA 4 794 563 5 BSH SPRZĘT GOSP. DOMOWEGO 4 285 756 6 ELECTROLUX POLAND 3 518 955 7 INDESIT COMPANY 3 240 501 8 COMPAL ELECTRONICS EUROPE 1 687 081 9 ROBERT BOSCH 1 292 449 10 KIMBALL ELECTRONICS 707 932 11 ELEKTROTIM 197 958 12 ES-SYSTEM 169 016 Jak komercjalizować innowacyjne rozwiązania Patryk Brożek Stale przybywa w Polsce firm z innowacyjnymi pomysłami. Odzwierciedleniem tego trendu jest choćby wzrost liczby patentów. W porównaniu z zachodnimi gospodarkami łączna liczba zastrzeżonych rozwiązań jest, co prawda, wciąż niewielka, ale ten stan sukcesywnie się zmienia. Niekiedy firmy wspomagają się środkami unijnymi, przeznaczone na działania badawczo-rozwojowe. Faktem jest jednak to, że nie wszystkie przedsiębiorstwa mogą korzystać ze wsparcia publicznego dofinansowania. Nie zamyka to jednak drogi do sukcesu. Innowacja to mądra ewolucja Potencjalni klienci zapytani przez Henry Forda, czego sobie życzą mieli odpowiedzieć, że chcą szybszych koni. Gdyby amerykański przemysłowiec kierował się wyłącznie życzeniami swoich rozmówców, prawdopodobnie zająłby się hodowlą super szybkich rumaków i nigdy nie zbudowałby produkowanego na masową skalę, ikonicznego dziś, modelu Ford T. W rzeczywistości jednak klienci Forda chcieli po prostu szybciej i sprawniej podróżować. Oczywiście, można odkrywać koło na nowo, ale nie jest to konieczne, aby być innowacyjnym. Czasem wystarczy umieć wsłuchać się w potrzeby klientów i rynku oraz przyjrzeć się świeżym spojrzeniem czemuś co już istnieje, ale nie spełnia oczekiwań użytkowników. Być może, wykorzystując obecnie dostępne możliwości technologiczne udałoby się to rozwiązanie udoskonalić na tyle, aby zaspokoiło pokładane w nim nadzieje. Obecnie bowiem innowacja to w dużym stopniu mądra ewolucja. Na korzyść działa świadomość klientów. Z drugiej strony, aby odnieść komercyjny sukces, oferta powinna być bardziej nowoczesna lub tańsza, a produkt sprzedawany na możliwie najszerszą skalę. Bez finansowego wsparcia sztuka ta może się okazać trudniejsza niż przekonanie do korzyści płynących z rozwiązania, którego świat jeszcze nie widział. I to jednak nie należy do rzeczy najłatwiejszych. Wykreowanie potrzeb po stronie klienta jest znacznie trudniejsze niż zaoferowanie tańszej wersji rozwiązania, które już zna. Ryzyko może się jednak opłacić. Dobrym przykładem może być tu, np. wprowadzenie na rynek naszego pierwszego produktu systemu uwierzytelniania, wykorzystującego telefon komórkowy. Kiedy w 2004 roku zdecydowaliśmy się na ten ruch, smartfony w dzisiejszym rozumieniu jeszcze nie istniały. Zaryzykowaliśmy, bo wierzyliśmy, że telefony komórkowe to przyszłość i opłaciło się. Skoncentruj się na 1-2 innowacyjnych pomysłach Kiedy w latach 90. Steve Jobs ponownie przejął stery w Apple, nakreślił przed pracownikami kwadrat, który następnie przeciął dwiema liniami. W tak powstałych czterech polach wpisał po jednym kluczowym produkcie. Pozostałe rozwiązania, w tym drukarki, kazał usunąć ze sprzedaży. Podobną strategię powinny przyjąć także mniejsze firmy. Z ograniczonym budżetem rozsądniej jest skupić się na stworzeniu i promowaniu 1-2 produktów. Nie zamykaj się na nowe pomysły, ale poszerzenie portfolio produktów warto zostawić sobie na później, kiedy będzie na to pozwalała sytuacja na rynku oraz kondycja firmy. Innowacyjne komplementarne pomysły Firma nawet ze skromnym portfolio może sporo zyskać dzięki komplementarności swoich produktów. W tym celu, zamiast wdrażać politykę od sasa do lasa, warto rozwijać strategię zakładającą oferowanie klientom dwóch-trzech, logicznie łączących się produktów, w niewielkim odstępie czasu. Tworzenie produktów w diametralnie różnych dziedzinach, wymaga znacząco większych nakładów na dotarcie do odbiorców. Zwykle trzeba ich bowiem najpierw do siebie przekonać. W pierwszym scenariuszu, pracę tę trzeba wykonać tylko raz. Korzystaj z doświadczenia korporacji Nawet jeśli potrafisz więcej od innych, to nikt nie potrafi tyle, co wszyscy. Warto budować zespół właśnie w tym duchu. Niech będzie złożony z kilku lub kilkunastu pracowników młodych i starszych, którzy mają wieloletnie doświadczenie pracy także w korporacjach. Dzięki temu możesz uniknąć błędów młodości, a do tego uporządkować procesy biznesowe szybciej niż inne raczkujące firmy. Doświadczenie operacyjne już na samym początku może jednak okazać się bezcenne. Zyski ze sprzedaży swoich innowacyjnych rozwiązań inwestuj w kolejne nowatorskie produkty. Na rynku nowych technologii nikt nie śpi. Nie zdziw się jeśli twój doskonały pomysł zostanie powielony już w ciągu roku, a w przypadku bardziej skomplikowanych rozwiązań w 2-3 lata. Nie osiadaj więc na laurach, albo za chwilę będziesz musiał zaczynać od zera. Dobry pomysł to bowiem podstawa, ale nie gwarancja sukcesu. Wszystko zależy od tego kiedy, w jakich okolicznościach i jak się go realizuje. Aktualizuj swoje produkty i pracuj nad nowymi. Pogódź się też z faktem, że z czasem, unikalnych rozwiązań, na których wyrosła Twoja firma nie będzie się opłacało dalej promować. Może to wynikać zarówno z działań konkurencji, jak i naturalnych zmian preferencji potencjalnych klientów. Coś co było istną rewolucją na przełomie tysiącleci, dziś najprawdopodobniej wzbudzać będzie już tylko nostalgię. Autor jest prezesem zarządu firmy Wheel Systems IT 1 ABC DATA GK 5 573 430 2 KOMPUTRONIK GK 2 140 894 3 INCOM 1 471 134 4 ASSECO POLAND 1 321 300 5 HEWLETT-PACKARD 1 185 795 6 IBM 1 180 000 7 DELL* 1 080 933 8 COMARCH GK 1 037 723 9 NTT SYSTEM GK 725 556 10 APATOR GK 725 527 11 ORACLE POLSKA 700 000 12 BLUE MEDIA GK 602 864 13 COMP GK 581 342 14 QUMAK 577 511 15 PC GUARD GK 532 115 16 ASSECO SOUTH 500 930 EASTERN EUROPE 17 INFOVIDE-MATRIX 212 889 18 ATENDE 207 297 19 MODECOM 191 491 20 ZAKŁADY URZĄDZEŃ 186 958 KOMPUTEROWYCH ELZAB 21 NETMEDIA 175 823 22 ARCUS 170 328 23 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS 145 024 24 TALEX 109 936 25 CI GAMES 109 020 26 GRUPA EXORIGO-UPOS 104 965 27 CENTRUM NOWOCZESNYCH 101 144 TECHNOLOGII 28 OPTEAM 98 042 29 CD PROJEKT 96 194 30 BETACOM 89 792 31 MIT MOBILE INTERNET 87 274 TECHNOLOGY 32 SYNEKTIK 78 693 33 SMT SOFTWARE SERVICES 71 900 34 SIMPLE 57 522 35 SEVENET 55 017 36 MACROLOGIC 54 327 37 MEGA SONIC 47 974 38 ECARD 43 223 39 PGS SOFTWARE 38 158 40 UNIMA 2000 SYSTEMY 37 403 TELEINFORMATYCZNE 41 INFOSCOPE 27 622 42 LSI SOFTWARE 25 998 43 QUANTUM SOFTWARE 25 359 44 INSERT 24 328 45 11 BIT STUDIOS 17 657 Więcej niż oprogramowanie Comarch ERP 2.0, rozwijając gamę dostępnych systemów, konsekwentnie rozbudowuje narzędzia wsparcia w kierunku pracy mobilnej, sprzedaży internetowej B2B oraz B2C, wysokiego bezpieczeństwa danych, a także tworzenia analiz w oparciu o Business Intelligence. Systemy Comarch ERP 2.0 ukierunkowane są ściśle na potrzeby Klientów, dla których liczy się dużo więcej niż obsługa podstawowych procesów zachodzących w przedsiębiorstwach. Oferując szerokie funkcjonalności, cieszą się dużym powodzeniem na rynku. Skutecznym sposobem rozwoju Comarch ERP 2.0 jest Społeczność Comarch, na której Klienci mają możliwość zgłaszania pomysłów dotyczących nowych rozwiązań dla platform ERP oraz dyskusji na temat istniejącego oprogramowania. Najlepiej ocenione propozycje są realizowane, co przekłada się na bardzo wysoki poziom satysfakcji użytkowników oprogramowania Comarch ERP 2.0. prezentacja

66 462 DANFOSS 548 585 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 463 SGB-BANK 546 356 FINANSE 464 FABRYKA FARB I LAKIERÓW ŚNIEŻKA GK 546 045 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 465 MEDICARE 544 392 FARMACJA 466 ZPUE B. WYPYCHEWICZ 544 197 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 467 ZPUE GK 544 197 TECHNOLOGIE 468 INTER-TEAM 543 768 MOTORYZACJA HANDEL 469 PRONAR 543 537 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 470 SANDEN MANUFACTURING* 542 647 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 471 SKF 539 514 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 472 ENERGOINSTAL GK 537 121 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 473 DAJAR 534 841 HANDEL 474 PC GUARD GK 532 115 IT 475 PRIME CAR MANAGEMENT GK 532 090 FINANSE 476 TIM 528 105 HANDEL 477 IMAGIS 527 531 HANDEL 478 ANTALIS POLAND 522 890 PRZEMYSŁ PAPIERNICZY 479 DRUTEX 522 734 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 480 GLOBE TRADE CENTRE GK 520 153 TSL 481 PROCAM 517 707 ROLNICTWO 482 ARROW ECS 515 291 TECHNOLOGIE 483 MULTISERWIS 513 955 USŁUGI 484 PCC EXOL GK 511 032 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 485 TFP 504 059 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 486 REDAN GK 503 989 HANDEL 487 ASSECO SOUTH EASTERN EUROPE 500 930 IT 488 REHAU 498 785 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH 489 DELOITTE ADVISORY GK 498 780 FINANSE 490 SYGNITY GK 496 813 TECHNOLOGIE 491 ASTELLAS PHARMA* 494 928 FARMACJA 492 TARCZYŃSKI GK 494 401 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 493 STORTEBOOM HAMROL* 493 415 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 494 AIR PRODUCTS 492 687 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 495 DIEHL CONTROLS POLSKA 490 433 TECHNOLOGIE 496 FAMOT PLESZEW 490 025 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 497 KRUK 487 920 WINDYKACJA 498 DELKO GK 486 786 HANDEL 499 ENERGA WYTWARZANIE 484 794 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 500 CEMENTOWNIA WARTA 484 523 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 501 ZAKŁADY MIĘSNE SKIBA 484 240 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 502 TUW TUW 482 943 FINANSE 503 MPEC KRAKÓW 481 392 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 504 OKNOPLAST 480 000 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH 505 ZM SILESIA 474 281 PRZEMYSŁ METALI 506 INTROL GK 474 019 TECHNOLOGIE 507 LERG, PUSTKÓW 470 506 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 508 MPK 466 944 TSL 509 UNIWERSYTET ŁÓDZKI 464 912 EDUKACJA 510 ADECCO POLAND 461 733 USŁUGI 511 FAURECIA LEGNICA 460 293 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 512 DANWOOD 459 811 BUDOWNICTWO 513 ORZEŁ BIAŁY GK 458 563 PRZEMYSŁ METALI 514 KPMG GK* 458 000 FINANSE 515 JAS-FBG 457 781 TSL 516 HJ HEINZ POLSKA 452 524 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 517 BENEFIT SYSTEMS 452 340 USŁUGI 518 KUEHNE + NAGEL 446 986 TSL 519 VISTULA GROUP 443 388 HANDEL 520 OLEWNIK 443 243 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 521 GROCLIN 442 568 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 522 FERRUM 439 987 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 523 SKANDIA ŻYCIE TU 436 827 FINANSE 524 SECO/WARWICK 436 305 PRZEMYSŁ METALI 525 IDEA LEASING & FLEET 434 229 FINANSE 526 METLIFE OFE 432 530 FINANSE 527 MAX COMPUTERS 428 666 USŁUGI 528 EUROPEJSKI FUNDUSZ LEASINGOWY 426 528 FINANSE 529 LINK4 TU 417 069 FINANSE 530 ROBYG 409 325 BUDOWNICTWO 531 AMBRA 409 184 HANDEL 532 BRIJU 392 964 HANDEL 533 PANALPINA 392 652 TSL 534 PRIME FOOD 389 904 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 535 ERONTRANS 389 116 TSL 536 DROP 386 126 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 537 PAMAPOL 380 000 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 538 BIOTON 377 371 OCHRONA ZDROWIA Lead sposobem na sukces Badania dowodzą, że ponad 70 proc. e-biznesów kończy się porażką, a tylko 11 proc. nowych sklepów internetowych działa dłużej niż pięć lat. Jak w dobie dużej konkurencji, zwiększać sprzedaż poprzez zdobywanie wartościowych leadów sprzedażowych? Maciej Wyszyński Tradycyjne metody zwiększania sprzedaży nie zawsze się sprawdzają lub też wymagają dużych nakładów finansowych. E-firmy szukają więc innych sposobów na pozyskanie wartościowych leadów sprzedażowych potencjalnych klientów zainteresowanych produktem lub usługą, którzy odwiedzili sklep lub stronę internetową i pozostawili swoje dane kontaktowe, np. wypełniając formularz, pobierając ebooka, subskrybując newsletter czy dokonując zakupu. Dzięki leadom, e-przedsiębiorca zyskuje obszerną bazę danych potencjalnych klientów zainteresowanych ofertą, do których może kierować dalsze akcje marketingowe, mające w efekcie przełożyć się na większą sprzedaż. Stwórz produkt pożądany Kiedy rośnie popyt na dany produkt czy usługę? Gdy podaż jest ograniczona. Działa tu prosty mechanizm psychologiczny niedobór produktu sprawia, że chcemy go bardziej, najlepiej zaraz, bo wkrótce nie będzie dostępny. Skuteczną metodą pozyskania leadów sprzedażowych jest więc prezentowanie limitowanej czasowo oferty, np. promocyjna oferta wycieczki w cenie X dostępna jeszcze przez 48 Budownictwo 1 GRUPA SKANSKA 5 081 675 2 BUDIMEX 4 949 940 3 STRABAG 2 611 117 4 GRUPA POLSKIE SKŁADY 2 115 237 BUDOWLANE 5 POLIMEX-MOSTOSTAL GK 2 102 197 6 ERBUD GK 1 693 818 7 TRAKCJA PRKII GK 1 601 674 8 TRAKCJA POLSKA 1 601 670 9 PBG GK, PRZEŹMIEROWO 1 530 248 10 MOSTOSTAL WARSZAWA GK 1 509 524 11 ELEKTROBUDOWA GK 1 108 316 12 UNIBEP GK 1 079 703 13 WARBUD 1 049 886 14 LAFARGE CEMENT 997 440 15 BUDMAT BOGDAN WIĘCEK GK 953 192 16 MIRBUD GK 932 306 17 MOSTOSTAL ZABRZE 861 921 GK, ZABRZE 18 DOM DEVELOPMENT GK 784 264 19 TORPOL GK 775 399 20 TRASKO-INWEST 764 504 21 MARVIPOL GK 748 171 22 IDS-BUD 660 021 23 MOTA-ENGIL CENTRAL EUROPE 658 133 24 ZUE GK 644 131 25 ECHO INVESTMENT GK 579 265 26 INSTAL KRAKÓW GK 566 004 27 PRZEDSIĘBIORSTWO 560 879 BUDOWY KOPALŃ PEBEKA 28 DANWOOD 459 811 29 ROBYG 409 325 30 LC CORP 358 843 godzin. To jednak nie wszystko dobrze limitować nie tylko sam czas, ale również ilość produktów czy usług (w tym momencie stają się one bardziej unikatowe i ekskluzywne). Wywołuje to u klientów wrażenie, że może niespodziewanie zabraknąć asortymentu i trzeba śpieszyć się z ich zakupem, np. promocja trwa do wyczerpania zapasów. Limitowanie ma również inny pozytywny aspekt skłania klientów do nieodkładania zakupów na bliżej nieokreśloną przyszłość, np. kluby zakupowe w ramach zachęty stosują banery z zegarkami pokazującymi czas do zakończenia oferty. Dostosuj ofertę Wielu sprzedawców chciałoby widzieć natychmiastowe efekty sprzedaży. Tymczasem nie każdy e-klient trafiający na stronę internetową jest gotowy do dokonania zakupu. Konsumenci mogą znajdować się na różnych etapach procesu zakupowego. Ktoś może na początek szukać tylko informacji, aby lepiej poznać dany produkt, jednak nie jest jeszcze przekonany do jego zakupu. Takiemu klientowi warto pokazać podobne produkty z danej kategorii, które mogą bardziej mu odpowiadać. Inny klient może już myśleć o zakupie danego produktu i być może umieścił go na swojej liście zakupowej na stronie e-sklepu. Taką osobę do dokonania zakupu skusić może na przykład możliwość bezpłatnego zwrotu produktu do sklepu. Jeszcze inny kilka dni temu dokonał zakupu. Wówczas sklep powinien rozważyć zaoferowanie mu innych produktów z tej serii. Warto bowiem konstruować ofertę dla konsumenta pod kątem etapu sprzedażowego, na którym aktualnie się znajduje Przemysł papierniczy 1 ARCTIC PAPER KOSTRZYN GK 3 099 364 2 INTERNATIONAL 2 272 713 PAPER-KWIDZYN 3 POLSKA WYTWÓRNIA 703 631 PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH 4 ANTALIS POLAND 522 890 5 KOSZALIŃSKIE 263 936 PRZEDSIĘBIORSTWO PRZEMYSŁU DRZEWNEGO 6 PPH KOMPAP 56 259 Produkcja metali 1 ARCELORMITTAL 12 856 612 2 GRUPA CAN-PACK 4 937 508 3 STALPRODUKT GK 2 859 387 4 IMPEXMETAL GK 2 819 488 5 CMC 2 509 180 6 CELSA HUTA OSTROWIEC 2 367 321 7 ALUMETAL GK 1 235 308 8 PRUSZYŃSKI GK 1 222 513 9 HUTMEN GK 988 657 10 ZGH BOLESŁAW 845 990 11 MENNICA POLSKA GK 797 238 12 NICROMET 705 591 13 HUTA CYNKU 692 884 MIASTECZKO ŚLĄSKIE 14 ERGIS GK 667 377 15 BALEX METAL GK 625 305 16 NEMAK 555 709 17 HUTA ŁABĘDY 552 145 18 DROZAPOL - PROFIL 116 667

67 w sprzedaży i działać tak, aby chciał przejść do następnego kroku, którym docelowo jest zakup. Dobry e-sprzedawca umie wykorzystać każdą zbliżającą się okazję lub święto na potrzeby sprzedaży produktów i usług. Działania sezonowe zawsze podnoszą słupki sprzedaży. Święta, wyprzedaże i rozmaite okazje to dobry czas dla e-commerce. W przypadku promocji lub wyprzedaży w takim okresie możliwe jest osiągnięcie nawet 10-krotnie wyższego wskaźnika konwersji. Działaj wielokanałowo Można sprzedawać produkty nie tylko za pośrednictwem strony internetowej, ale też strony czy aplikacji mobilnej, fanpage a na Facebooku, aukcji internetowej lub e-maila. Konsumenci powinni mieć możliwość odnalezienia, ocenienia oraz zakupu produktów i usług w najbardziej dogodny dla siebie sposób. Aby strategia wielokanałowego marketingu przyniosła oczekiwane rezultaty w postaci sporej ilości wartościowych leadów sprzedażowych, musi być dostosowana pod kątem konkretnego klienta oraz każdego kanału. Personalizuj przekaz do klienta Klienci lubią być traktowani wyjątkowo. Konsument, który np. nie jest rodzicem, atakowany tysiącem reklam dotyczących ubranek, zabawek czy innych akcesoriów dla dzieci, może czuć tylko narastającą irytację. Jeżeli zaś zobaczy reklamę butów sportowych, która z racji czynnego uprawiania sportu bardzo go interesuje, wtedy chętniej przyjrzy się przedstawionej mu ofercie. Tak działa reklama osobista, Surowce i paliwa 1 POLSKI KONCERN 106 832 000 NAFTOWY ORLEN GK 2 GRUPA LOTOS GK 28 501 887 3 KGHM POLSKA MIEDŹ 16 663 000 4 ORLEN PALIWA 12 601 600 5 BP EUROPA SE 11 097 746 6 KOMPANIA WĘGLOWA 9 292 640 7 JSW 7 267 500 8 JASTRZĘBSKA SP. WĘGLOWA GK 6 814 900 9 STATOIL FUEL & RETAIL 5 016 828 10 SHELL 4 962 775 11 KATOWICKI HOLDING 3 661 598 WĘGLOWY GK 12 GRUPA BASELL ORLEN 3 476 589 POLYOLEFIN 13 KGHM METRACO 3 098 714 14 WĘGLOKOKS 2 575 159 15 ANWIM 2 456 654 16 EDF PALIWA 2 209 487 17 THYSSENKRUPP ENERGOSTAL 2 207 791 18 LUBELSKI WĘGIEL 2 013 568 BOGDANKA GK 19 ORLEN GAZ 1 849 099 20 ORLEN PETROTANK 1 825 355 21 SLOVNAFT 1 816 953 22 ORLEN ASFALT 1 806 400 23 PETRODOM VENNA 1 754 565 24 KOPEX GK 1 430 477 25 ORLEN POŁUDNIE GK 1 384 210 26 GRUPA POLSKA STAL 1 232 994 27 BARTER 1 213 733 28 GASPOL GK 1 170 331 29 HUTA POKÓJ 870 195 30 PETRAX 767 664 która zawsze, bazując na dostępnych informacjach o kliencie, dostosowana jest do danego konsumenta tak, aby otrzymywał tylko interesującego go propozycje. Podobnie będzie w sytuacji, gdy dana osoba rano przejrzy pocztę mailową i znajdzie tam masę nachalnych i zupełnie nieinteresujących ją ofert bez otwierania wszystkie wiadomości wylądują w koszu. Co innego, jeśli otrzyma bon od ulubionego e-sklepu z okazji urodzin albo niepowtarzalną ofertę dla stałych klientów. W granicach tego samego budżetu, odpowiednio personalizując swoje reklamy, firma może zyskać znacznie więcej. Nie wystarczy znać opisanych sposobów na generowanie dużej ilości leadów sprzedażowych. Podstawą jest umiejętność zastosowania ich we właściwy sposób tak, aby słupki wysokości sprzedaży faktycznie wzrosły. Znajomość skutecznych metod marketingowych to podstawa sukcesu w działalności e-commerce. Usługi Autor pracuje w firmie Sociomatic Labs. 1 AMREST HOLDINGS GK 2 952 651 2 WORK SERVICE GK 1 739 756 3 GRUPA IMPEL 1 722 541 4 MPWIK 1 145 113 5 NOWA ITAKA 1 638 900 6 ORBIS GK 707 785 7 MULTISERWIS 513 955 8 ADECCO POLAND 461 733 9 BENEFIT SYSTEMS 452 340 10 MAX COMPUTERS 428 666 11 TELL 248 632 12 GRUPA SMT 236 382 13 CHEMOSERVIS - DWORY 210 775 14 CAREFLEET 191 396 15 ASM GROUP 180 096 16 SFINKS 170 858 17 ARTERIA 149 528 18 AQUA BIELSKO-BIALA 143 251 19 BUMECH 128 775 20 GASTEL ŻURAWIE 124 012 21 UBOAT - LINE 122 364 22 ATREM 120 510 23 REDWOOD HOLDING 95 587 24 PRZEDSIĘBIORSTWO 88 939 HYDRAULIKI SIŁOWEJ HYDROTOR 25 PRZEDSIĘBIORSTWO 84 925 MODERNIZACJI URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH REMAK 26 BALTICON 74 588 27 MEDIACAP 67 579 28 ZAKŁADY URZĄDZEŃ 66 020 KOTŁOWYCH STĄPORKÓW 29 RANK PROGRESS 63 663 30 JWW INVEST 53 846 31 LOYD 52 898 32 PROCAD 49 893 33 HOLLYWOOD 44 601 34 PM GROUP POLSKA 42 000 35 GWARANT 41 388 36 KORPORACJA 39 439 GOSPODARCZA EFEKT 37 IMS INTERNET MEDIA SERVICES 38 428 38 AGTES 33 994 39 ELEKTROMONT 33 902 40 ROTOPINO.PL 33 673 539 LENTEX 370 861 WYPOSAŻENIE WNĘTRZ 540 BZ WBK-AVIVA TUNŻ 369 579 FINANSE 541 LC CORP 358 843 BUDOWNICTWO 542 UNIWERSYTECKI SZPITAL 355 754 OCHRONA ZDROWIA KLINICZNY W BIAŁYMSTOKU 543 MERITUM BANK ICB 355 624 FINANSE 544 GRUPA OPEN FINANCE 348 000 FINANSE 545 AB BECHCICKI 344 973 HANDEL 546 AXA OFE 340 412 FINANSE 547 RHENUS 336 049 TSL 548 HAWE 332 725 FINANSE 549 CONCORDIA POLSKA TUW 326 126 FINANSE 550 AVIVA TU OGÓLNYCH 325 326 FINANSE 551 GRUPA DELTA TRANS 325 054 TSL 552 FITEN 324 525 HANDEL 553 OPONEO.PL 322 735 MEDIA 554 VISTAL GDYNIA 322 361 PRZEMYSŁ METALI 555 AXA TUIR 318 323 FINANSE 556 GPW 317 561 FINANSE 557 PKO LEASING 314 935 FINANSE 558 ZETKAMA 306 335 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 559 APN PROMISE 305 903 HANDEL 560 BGS ENERGY PLUS 303 955 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 561 TU EULER HERMES 301 841 FINANSE 562 TUZ TUW 300 642 FINANSE 563 ENERGETYKA 299 321 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 564 W INVESTMENTS 296 032 FINANSE 565 POLSKA GRUPA ODLEWNICZA 293 777 PRZEMYSŁ METALI 566 TELFORCEONE 290 110 HANDEL 567 TUNŻ CARDIF POLSKA 288 199 FINANSE 568 ZAKŁADY PRZEMYSŁU 279 763 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH CUKIERNICZEGO OTMUCHÓW 569 ZAKŁADY MIĘSNE HENRYKA STOKŁOSY 273 188 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 570 DECORA 272 624 WYPOSAŻENIE WNĘTRZ 571 FERRO 270 745 HANDEL 572 LIBET 269 723 BUDOWNICTWO 573 ALLIANZ POLSKA OFE 267 776 FINANSE 574 GINO ROSSI 265 576 HANDEL 575 KOSZALIŃSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO 263 936 PRZEMYSŁ PAPIERNICZY PRZEMYSŁU DRZEWNEGO 576 GENERALI OFE 256 335 FINANSE 577 PKO BP BANKOWY OFE 254 835 FINANSE 578 ATLANTA 251 808 HANDEL 579 YAWAL 250 950 PRZEMYSŁ METALI 580 TELE-POLSKA HOLDING 250 390 TELEKOMUNIKACJA 581 MERCOR 248 658 BUDOWNICTWO 582 TELL 248 632 USŁUGI 583 LINK 247 844 TSL 584 TRADE TRANS LOG 247 318 TSL 585 WISTIL 246 559 PRODUKCJA CERAMIKI 586 BRE UBEZPIECZENIA TUIR 245 312 FINANSE 587 EMC INSTYTUT MEDYCZNY 243 132 OCHRONA ZDROWIA 588 NORDEA OFE 242 878 FINANSE 589 LUBAWA 241 958 PRZEMYSŁ OBRONNY/OCHRONA 590 ZAKŁADY MIĘSNE WARMIA MARDI 241 902 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 591 GRODNO 237 994 HANDEL 592 GRUPA SMT 236 382 USŁUGI 593 URSUS 236 204 PRODUKCJA POJAZDÓW MECHANICZNYCH 594 BENEFIA TU VIENNA INSURANCE GROUP 230 644 FINANSE 595 MILLENNIUM LEASING 229 810 FINANSE 596 UNIQA TU NA ŻYCIE SA 228 441 FINANSE 597 BZ WBK-AVIVA TU OGÓLNYCH 225 457 FINANSE 598 HARPER HYGIENICS 223 593 ARTYKUŁY UŻYTKU OSOBISTEGO I DOMOWEGO 599 STALEXPORT AUTOSTRADY 222 543 BUDOWNICTWO 600 AEGON OFE 222 472 FINANSE 601 KERDOS GROUP 219 844 FARMACJA 602 ING LEASE POLSKA 218 900 FINANSE 603 POLISA-ŻYCIE TU VIENNA INSURANCE GROUP 218 797 FINANSE 604 ZAMET INDUSTRY 218 035 PRZEMYSŁ METALI 605 ZAKŁADY MAGNEZYTOWE ROPCZYCE 217 684 PRZEMYSŁ METALI 606 INTERSPORT 217 184 HANDEL 607 WOJAS 215 040 HANDEL 608 AWBUD 213 881 BUDOWNICTWO 609 CENTRUM MEDYCZNE ENEL-MED 213 676 OCHRONA ZDROWIA 610 INFOVIDE-MATRIX 212 889 IT 611 J.W. CONSTRUCTION HOLDING 212 836 BUDOWNICTWO 612 CHEMOSERVIS - DWORY 210 775 USŁUGI 613 IZOSTAL 209 669 PRZEMYSŁ METALI 614 RAIFFEISEN-LEASING 207 661 FINANSE 615 ATENDE 207 297 IT

68 616 CYFROWE CENTRUM 207 030 HANDEL 617 FABRYKI SPRZĘTU I NARZĘDZI 206 670 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ GÓRNICZYCH GK FASING 618 RADPOL 205 396 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 619 PRAMERICA ŻYCIE TUIR 203 906 FINANSE 620 MEXEM 201 487 TSL 621 MFO 200 860 PRZEMYSŁ METALI 622 ELEKTROTIM 197 958 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 623 POZBUD T&R 194 417 BUDOWNICTWO 624 VOLKSWAGEN LEASING GMBH ODDZIAŁ W POLSCE 194 387 FINANSE 625 SM LOGISTIC 193 830 TSL 626 BATIM TRANSPORT 192 685 TSL 627 ULMA CONSTRUCCION 192 492 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 628 MODECOM 191 491 IT 629 CAREFLEET 191 396 USŁUGI 630 ING TFI 189 192 FINANSE 631 ZAKŁADY URZĄDZEŃ KOMPUTEROWYCH ELZAB 186 958 IT 632 PCC INTERMODAL 185 321 TSL 633 ZPAS 183 903 TECHNOLOGIE 634 POLNORD 183 188 BUDOWNICTWO 635 NORTH COAST 181 336 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 636 ASM GROUP 180 096 USŁUGI 637 CERAMIKA NOWA GALA 178 865 PRODUKCJA CERAMIKI 638 ATC CARGO 178 170 TSL 639 BSC DRUKARNIA OPAKOWAŃ 176 086 PRODUKCJA OPAKOWAŃ 640 PROCHEM 176 020 BUDOWNICTWO 641 NETMEDIA 175 823 IT 642 MONNARI TRADE 175 185 HANDEL 643 MNI 174 955 TELEKOMUNIKACJA 644 FOTA 173 818 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 645 GLOBAL COSMED 172 549 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 646 P.A. NOVA 172 242 BUDOWNICTWO 647 SFINKS 170 858 USŁUGI 648 ARCUS 170 328 IT 649 PTR 169 887 FINANSE 650 MERCATOR MEDICAL 169 462 OCHRONA ZDROWIA 651 ES-SYSTEM 169 016 PRODUKCJA ELEKTRONIKI 652 AC 168 992 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 653 NAWROT 166 461 MOTORYZACJA HANDEL 654 EUROTEL 164 579 HANDEL 655 PROJPRZEM 164 073 PRZEMYSŁ METALI 656 MAGELLAN 162 323 FINANSE 657 INWESTYCJE ALTERNATYWNE PROFIT 161 638 HANDEL 658 SG EQUIPMENT LEASING 159 797 FINANSE 659 GRAS VOYE 155 545 BROKERZY UBEZPIECZENIOWI 660 ATM GRUPA 153 086 MEDIA 661 ARTERIA 149 528 USŁUGI 662 INPRO 147 732 BUDOWNICTWO 663 DOM MOCHODOWY GERMAZ 147 676 MOTORYZACJA HANDEL 664 ROVITA 147 041 HANDEL 665 PRZETWÓRSTWO TWORZYW 146 532 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH SZTUCZNYCH PLAST-BOX 666 TUW SKOK 145 938 FINANSE 667 ASSECO BUSINESS SOLUTIONS 145 024 IT 668 AQUA BIELSKO-BIALA 143 251 USŁUGI 669 SOLAR COMPANY 142 243 HANDEL 670 S4E 134 215 TECHNOLOGIE 671 BZ WBK LEASING 132 961 FINANSE 672 ODLEWNIE POLSKIE 132 012 PRZEMYSŁ METALI 673 EXPANDER ADVISORS 130 602 FINANSE 674 SEKO 130 284 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 675 BUMECH 128 775 USŁUGI 676 EPIGON 126 602 HANDEL 677 GASTEL ŻURAWIE 124 012 USŁUGI 678 KORPORACJA BUDOWLANA DOM 123 989 BUDOWNICTWO 679 MAKARONY POLSKIE 123 801 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 680 ATLAS WARD 122 520 BUDOWNICTWO 681 UBOAT - LINE 122 364 USŁUGI 682 POLSKI HOLDING NIERUCHOMOŚCI 120 800 BUDOWNICTWO 683 ATREM 120 510 USŁUGI 684 MOSTOSTAL PŁOCK 120 036 BUDOWNICTWO 685 KRAJOWY REJESTR DŁUGÓW BIURO 116 668 FINANSE INFORMACJI GOSPODARCZEJ 686 DROZAPOL - PROFIL 116 667 PRODUKCJA METALI 687 PRZEDSIĘBIORSTWO PRZEMYSŁU 116 496 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH SPOŻYWCZEGO PEPEES 688 M FOOD 114 418 NIERUCHOMOŚCI Fabryki muszą produkować więcej i szybciej Cena, jakość produktu, czas realizacji zlecenia w dobie globalizacji rynku i zaostrzającej się rywalizacji w sektorze produkcyjnym to wartości, które determinują sukces przedsiębiorstwa. Tylko co zrobić, by było szybko, tanio i dobrze? Michał Soloch Współczesna fabryka, aby utrzymać wymagany poziom dyktowany potrzebami płynącymi z rynku, produkuje coraz więcej w coraz szybszym tempie. Nierzadko od producenta wymaga się także krótkich serii w cenach produkcji wielkoseryjnej. Sprostanie tym wyzwaniom nie jest łatwe i obliguje do wdrożenia nowoczesnych rozwiązań, także technologicznych, usprawniających procesy produkcyjne. Kluczowa jest bowiem ich optymalizacja, choć jak przyznają właściciele fabryk bez generowania potrzeby inwestowania w dodatkowe środki trwałe w parkach maszynowych. Czy jest zatem sposób na spełnienie tych oczekiwań? Tak. Automatyzacja produkcji za pomocą nowoczesnych narzędzi IT. Automatyzacja procesów produkcyjnych jako trend zatacza coraz szersze kręgi. Mając uniwersalne zastosowanie, wdrożenia obejmują praktycznie wszystkie gałęzie przemysłu. Skąd wynika tak duże powodzenie tego typu projektów? Z możliwych do osiągnięcia oszczędności, będących skutkiem zautomatyzowania produkcji. 1 BIOTON 377 371 2 UNIWERSYTECKI SZPITAL 355 754 KLINICZNY W BIAŁYMSTOKU 3 EMC INSTYTUT MEDYCZNY 243 132 4 CENTRUM MEDYCZNE ENEL-MED 213 676 5 MERCATOR MEDICAL 169 462 6 POLMED 61 076 7 SWISSMED CENTRUM ZDROWIA 39 862 8 PCZ 32 801 9 DOM LEKARSKI 29 967 10 BIOGENED 22 646 11 BIOMAXIMA 21 647 12 ORPHEE 20 233 13 SWISSMED PRYWATNY SERWIS MED 17 860 Silna koncentracja na eliminacji strat Z danych GUS wynika, że zainteresowanie przedsiębiorców środkami automatyzacji produkcji systematycznie rośnie. Z jednej strony polski przemysł szuka sposobów na skuteczne obniżanie kosztów oraz zwiększanie elastyczności produkcji, z drugiej na rynku pojawia się coraz więcej narzędzi, także IT, stanowiących odpowiedź na faktyczne zapotrzebowanie producentów. Jakie to potrzeby? Dziś celem każdego prosperującego przedsiębiorstwa jest skuteczna eliminacja wszelkich przejawów braku efektywności oraz redukcja zbędnych kosztów. Priorytetem jest także zwiększanie wydajności produkcji i podwyższanie jakości wytwarzanych produktów. Z doświadczenia wynika, że najlepiej na rynku radzą sobie te przedsiębiorstwa, które posiadają zaplecze technologiczne pozwalające na planowanie i harmonogramowanie produkcji oraz wprowadzanie stosownych zmian adaptacyjnych. Widać to w codziennym rytmie pracy, jak i momentach mniej oczekiwanych. Wtedy wiedza o wydajności parku maszynowego połączona z możliwością dokonania zmian w możliwościach produkcyjnych jest nieoceniona. Takie zapotrzebowanie ze strony fabryk to oczywiste wyzwanie także dla planistów tworzących i wdrażających systemy automatyzujące i monitorujące procesy produkcyjne. W idealnym czasie Mając do dyspozycji system do autonomicznych pomiarów wraz z odpowiednimi modułami, operator zyskuje dostęp do wszelkich informacji o produktywności, stratach i awaryjności w parku maszynowym. Jest w stanie na bieżąco weryfikować wydajność maszyn, kontrolować produkcję oraz dokonywać wymaganych zmian adaptacyjnych. Wszystkie te dane gromadzone i udostępniane są w czasie rzeczywistym, dzięki czujnikom instalowanym na maszynach. Ich analiza i wykorzystanie to realna możliwość zwiększania współczynnika OEE przy posiadanych środkach trwałych. Dzięki większej wiedzy o statusach bieżących procesów produkcyjnych i możliwości szybszego reagowania na zmieniające się okoliczności to także mniejsza liczba awarii, nieplanowanych przerw i przestojów, wewnętrznych problemów organizacyjnych oraz ograniczanie ryzyka nadprodukcji czy powstawania nadmiernych zapasów i odpadów. Dzięki informacjom o wydajności parku maszynowego można produkować więcej, w krótszym czasie, przy zachowaniu właściwej jakości produktów. Zmniejsza się poziom marnotrawstwa oraz ogranicza ryzyko pojawienia się wadliwego towaru w obrocie handlowym. Dzisiejsze przedsiębiorstwa oczekują zaawansowanych rozwiązań informatycznych wspierających produkcję i budujących przewagę konkurencyjną poprzez zdolność do obsługi większej liczby zamówień. Z całą pewnością współczesne systemy IT realizują te potrzeby. Autor jest dyrektorem działu strategiczno-operacyjnego w firmie informatycznej QSG S.A. Produkcja maszyn, części i urządzeń Ochrona zdrowia 1 CNH INDUSTRIAL POLSKA 2 211 481 2 FAURECIA WAŁBRZYCH 1 997 567 3 FIRMA OPONIARSKA DĘBICA 1 837 800 4 ALSTOM POWER* 1 832 293 5 TOYOTA MOTOR MANUF.* 1 795 545 6 CARGOTEC 1 073 231 7 JOHNSON CONTROLS 1 053 162 INTERNATIONAL* 8 MAHLE 1 040 509 9 LEONI KABEL 1 032 180 10 KGHM ZANAM 720 074 11 FABRYKA MASZYN FAMUR GK 708 773 12 NEAPCO EUROPE 614 775 13 WIELTON GK 584 263 14 ZPUE B. WYPYCHEWICZ 544 197 15 PRONAR 543 537

69 689 LUG 113 885 BUDOWNICTWO 690 TU INTER POLSKA 112 524 FINANSE 691 LOGWIN AIR+OCEAN 112 383 TSL 692 LENA LIGHTING 111 132 WYPOSAŻENIE WNĘTRZ 693 TALEX 109 936 IT 694 TOWARZYSTWO FINANSOWE SKOK 109 583 FINANSE 695 RELPOL 109 354 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 696 CI GAMES 109 020 IT 697 ZAKŁAD BUDOWY MASZYN ZREMB-CHOJNICE 107 688 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 698 F.H.P. JANAS 106 336 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 699 WANDALEX 105 053 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 700 ESOTIQ & HENDERSON 105 045 HANDEL 701 GRUPA EXORIGO-UPOS 104 965 IT 702 IPOPEMA SECURITIES 104 182 INWESTYCJE 703 QUERCUS TFI 103 932 FINANSE 704 ZAKŁADY ODZIEŻOWE BYTOM 103 857 HANDEL 705 KINO POLSKA 102 396 ROZRYWKA 706 BANK POCZTOWY 102 304 FINANSE 707 CENTRUM NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII 101 144 IT 708 LUBELSKIE ZAKŁADY PRZEMYSŁU 100 934 HANDEL SKÓRZANEGO PROTEKTOR 709 PZ CORMAY 100 301 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 710 TAMEX OBIEKTY SPORTOWE 99 939 BUDOWNICTWO 711 MYSLAW 98 199 HANDEL 712 OPTEAM 98 042 IT 713 INTERBUD-LUBLIN 97 859 BUDOWNICTWO 714 COPERNICUS 97 724 INWESTYCJE 715 OFE POCZTYLION 97 337 FINANSE 716 SUWARY 96 244 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH 717 CD PROJEKT 96 194 IT 718 REDWOOD HOLDING 95 587 USŁUGI 719 GET BACK 94 856 WINDYKACJA 720 HELIO 92 477 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 721 AVIVA INVESTORS TFI 92 158 FINANSE 722 FABRYKA OBRABIAREK RAFAMET 91 740 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 723 TU SKOK ŻYCIE 91 698 FINANSE 724 GRUPA KAPITAŁOWA IMMOBILE 90 856 INWESTYCJE 725 BETACOM 89 792 IT 726 ERG 89 492 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH 727 ABM SOLID 89 408 BUDOWNICTWO 728 APLISENS 89 322 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 729 PRZEDSIĘBIORSTWO HYDRAULIKI 88 939 USŁUGI SIŁOWEJ HYDROTOR 730 JHM DEVELOPMENT 88 019 BUDOWNICTWO 731 TESGAS 87 513 SUROWCE I PALIWA 732 MIT MOBILE INTERNET TECHNOLOGY 87 274 IT 733 APS ENERGIA 87 195 TECHNOLOGIE 734 PRZEDSIĘBIORSTWO MODERNIZACJI 84 925 USŁUGI URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH REMAK 735 NOVITA 84 224 PRODUKCJA WŁÓKIENNICZA 736 PREFABET - BIALE BLOTA 84 113 BUDOWNICTWO 737 PATENTUS 83 185 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 738 ZTE RADOM 82 248 TSL 739 NOBLE SECURITIES 82 078 FINANSE 740 FAM GK 81 969 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 741 SFD 81 191 HANDEL 742 BERLING 81 155 HANDEL 743 PEKAO OFE 80 913 FINANSE 744 HORTICO 80 848 HANDEL 745 T.U.W. POCZTOWE 80 470 FINANSE 746 AON POLSKA 79 792 BROKERZY UBEZPIECZENIOWI 747 K2 INTERNET 79 294 MEDIA 748 INTERNITY 78 912 BUDOWNICTWO 749 SYNEKTIK 78 693 IT 750 EKOPOL GORNOSLASKI HOLDING 77 123 TECHNOLOGIE 751 GEKOPLAST 76 279 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH 752 ELEKTROCIEPŁOWNIA BĘDZIN 75 996 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 753 BALTICON 74 588 USŁUGI 754 AEDES 74 394 BUDOWNICTWO 755 TECHMADEX 74 012 TECHNOLOGIE 756 WIKANA 72 946 BUDOWNICTWO 757 TUW- CUPRUM 72 909 FINANSE 758 SMT SOFTWARE SERVICES 71 900 IT 759 EGB INVESTMENTS 70 688 FINANSE 760 M.W. TRADE 70 228 FINANSE 761 AMPLI 69 275 HANDEL 762 NAVIMOR-INVEST 68 358 BUDOWNICTWO 763 MEDIACAP 67 579 USŁUGI 764 ZAKŁADY URZĄDZEŃ KOTŁOWYCH STĄPORKÓW 66 020 USŁUGI 765 SANWIL HOLDING 65 491 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 766 TRANS POLONIA 65 286 TSL 767 ORGANIC 65 198 HANDEL 768 SCO-PAK 64 074 PRODUKCJA OPAKOWAŃ 769 RANK PROGRESS 63 663 USŁUGI 770 MOJ 63 114 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 771 BROAD GATE 63 093 HANDEL 772 BIO PLANET 63 074 HANDEL 773 EUROPEJSKIE CENTRUM ODSZKODOWAŃ 61 818 FINANSE 774 VANTAGE DEVELOPMENT 61 785 BUDOWNICTWO 775 POLMED 61 076 OCHRONA ZDROWIA 776 KREDYT INKASO 59 473 FINANSE 777 BLACK POINT 59 397 RECYKLING 778 GRUPA KAPITAŁOWA CASUS FINANSE 59 200 WINDYKACJA 779 VOTUM 59 078 FINANSE 780 ASSTRA POLSKA 58 677 TSL 781 SONEL 58 639 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 782 MENNICA SKARBOWA 58 396 FINANSE 783 PMPG POLSKIE MEDIA 58 392 MEDIA 784 BETOMAX 58 232 BUDOWNICTWO 785 SIMPLE 57 522 IT 786 POLFROST INTERNATIONALE SPEDITION 57 308 TSL 787 PLATIGE IMAGE 56 627 ROZRYWKA 788 PPH KOMPAP 56 259 PRZEMYSŁ PAPIERNICZY 789 CONCORDIA CAPITAL 56 144 FINANSE 790 KRYNICKI RECYKLING 55 517 RECYKLING 791 ENTERPRISE LOGISTICS 55 513 TSL 792 VERBICOM 55 082 TECHNOLOGIE 793 SEVENET 55 017 IT 794 CAPITAL PARK 54 833 HANDEL 795 SIGNAL IDUNA ŻYCIE POLSKA TU 54 788 FINANSE 796 CENTROZAP 54 635 HANDEL 797 MACROLOGIC 54 327 IT 798 MERA 53 992 BUDOWNICTWO 799 WIND MOBILE 53 883 TECHNOLOGIE 800 JWW INVEST 53 846 USŁUGI 801 LOYD 52 898 USŁUGI 802 DOM INWESTYCYJNY XELION 52 623 INWESTYCJE 803 CAM MEDIA 52 396 MEDIA 804 GIEŁDA PRAW MAJĄTKOWYCH VINDEXUS 52 144 FINANSE 805 MAK UBEZPIECZENIA 51 987 BROKERZY UBEZPIECZENIOWI 806 MARSH & MCLENNAN COMPANIES 51 960 BROKERZY UBEZPIECZENIOWI 807 GC INVESTMENT 51 595 NIERUCHOMOŚCI 808 E-KANCELARIA GRUPA PRAWNO-FINANSOWA 50 580 FINANSE 809 PROCAD 49 893 USŁUGI 810 DTP 49 591 WINDYKACJA 811 KUKE 48 917 FINANSE 812 BIPROMET 48 662 BUDOWNICTWO 813 GRUPA GRECO JLT W POLSCE 48 474 BROKERZY UBEZPIECZENIOWI 814 MEGA SONIC 47 974 IT 815 POLCOLORIT 47 876 PRODUKCJA CERAMIKI 816 MINOX 47 862 HANDEL 817 MENTOR 47 723 BROKERZY UBEZPIECZENIOWI 818 ESKIMOS 47 664 HANDEL 819 PRIMA MODA 47 520 HANDEL 820 NORD PARTNER 47 330 BROKERZY UBEZPIECZENIOWI 821 MOTORICUS 46 072 HANDEL 822 P.R.E.S.C.O. GROUP 45 019 WINDYKACJA 823 SIGNAL IDUNA POLSKA TU 44 861 FINANSE 824 HOLLYWOOD 44 601 USŁUGI 825 POWSZECHNE TOWARZYSTWO INWESTYCYJNE 43 479 INWESTYCJE 826 ECARD 43 223 IT 827 PM GROUP POLSKA 42 000 USŁUGI 828 MEGARON 41 610 BUDOWNICTWO 829 GWARANT 41 388 USŁUGI 830 TELESTRADA 40 948 TECHNOLOGIE 831 ED INVEST 40 816 BUDOWNICTWO 832 INTERFERIE 40 800 ROZRYWKA 833 WILBO 40 433 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 834 ENERGOAPARATURA 40 111 BUDOWNICTWO 835 SWISSMED CENTRUM ZDROWIA 39 862 OCHRONA ZDROWIA 836 KORPORACJA GOSPODARCZA EFEKT 39 439 USŁUGI 837 PRÓCHNIK 39 425 HANDEL 838 PHINANCE 39 306 FINANSE 839 VEDIA 39 268 HANDEL 840 ADMIRAL BOATS 39 079 TECHNOLOGIE 841 IMS INTERNET MEDIA SERVICES 38 428 USŁUGI 842 SZAR 38 196 HANDEL 843 PGS SOFTWARE 38 158 IT 844 UNIMA 2000 SYSTEMY TELEINFORMATYCZNE 37 403 IT

70 845 HYDRAPRES 36 772 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 846 ZAKŁADY AUTOMATYKI POLNA 36 260 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 847 WERTH-HOLZ 35 290 BUDOWNICTWO 848 VIDIS 35 208 HANDEL 849 TILIA 35 009 HANDEL 850 PRYMUS 34 977 HANDEL 851 MIRACULUM 34 773 HANDEL 852 EO NETWORKS 34 558 TECHNOLOGIE 853 EXCELLENCE 34 377 HANDEL 854 PLASMA SYSTEM 33 999 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 855 AGTES 33 994 USŁUGI 856 TRITON DEVELOPMMENT 33 964 BUDOWNICTWO 857 ELEKTROMONT 33 902 USŁUGI 858 ROTOPINO.PL 33 673 USŁUGI 859 DE MOLEN 32 917 HANDEL 860 ADFORM GROUP 32 823 TECHNOLOGIE 861 PCZ 32 801 OCHRONA ZDROWIA 862 POLSKIE TOWARZYSTWO WSPIERANIA 32 779 MEDIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI 863 TU ZDROWIE 32 392 FINANSE 864 INVICO 31 736 HANDEL 865 NANOTEL 31 041 TECHNOLOGIE 866 WODKAN 30 885 USŁUGI 867 ORION 30 536 BUDOWNICTWO 868 GRUPA RECYKL 30 257 RECYKLING 869 BGE 30 049 USŁUGI 870 LABO PRINT 30 041 USŁUGI 871 DOM LEKARSKI 29 967 OCHRONA ZDROWIA 872 MEDICALGORITHMICS 29 714 PRODUKCJA MASZYN, CZĘŚCI I URZĄDZEŃ 873 SEKA 29 707 FIRMY SZKOLENIOWE 874 SUNEX 29 319 TECHNOLOGIE 875 MALKOWSKI-MARTECH 29 259 BUDOWNICTWO 876 VAKOMTEK 29 193 HANDEL 877 ICP GROUP 28 905 USŁUGI 878 SELVITA 28 865 FARMACJA 879 AGIOFUNDS TFI 28 741 FINANSE 880 AUTOMATYKA POMIARY STEROWANIE 28 205 TECHNOLOGIE 881 IZOLACJA - JAROCIN 27 833 WYPOSAŻENIE WNĘTRZ 882 INFOSCOPE 27 622 IT 883 FAST FINANCE 27 312 WINDYKACJA 884 GOSDROB FAMILY 27 090 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 885 MUZA 26 803 HANDEL 886 PPG 26 604 BUDOWNICTWO 887 ZASTAL 26 441 PRZEMYSŁ METALI 888 SYNTEA 26 190 FIRMY SZKOLENIOWE 889 TRAVELPLANET.PL 26 026 ROZRYWKA 890 LSI SOFTWARE 25 998 IT 891 MCI MANAGEMENT 25 377 INWESTYCJE 892 QUANTUM SOFTWARE 25 359 IT 893 LOKATY BUDOWLANE 25 272 BUDOWNICTWO 894 CEREAL PLANET PLC 25 149 USŁUGI 895 SARE 25 021 MEDIA 896 EKOBOX 24 475 BUDOWNICTWO 897 INSERT 24 328 IT 898 VARIANT 24 288 HANDEL 899 EKO EXPORT 24 255 HANDEL 900 SMS KREDYT HOLDING 24 160 FINANSE 901 GKI KOMPLEKS 23 502 USŁUGI 902 KACZMARSKI INKASSO 23 100 WINDYKACJA 903 KUPIEC 23 095 USŁUGI 904 MILKPOL 23 093 HANDEL 905 EMMERSON REALTY 22 784 NIERUCHOMOŚCI 906 BIOGENED 22 646 OCHRONA ZDROWIA 907 IQ PARTNERS 21 911 INWESTYCJE 908 GRUPA RABEN 21 900 TSL 909 BIOMAXIMA 21 647 OCHRONA ZDROWIA 910 4FUNMEDIA 21 633 MEDIA 911 MDDP SP. Z O.O AKADEMIA BIZNESU 21 500 FIRMY SZKOLENIOWE 912 GRUPA HRC 21 355 USŁUGI 913 B2BPARTNER 21 346 HANDEL 914 SESCOM 21 334 USŁUGI 915 IBS NETSHOPS.PL 21 314 USŁUGI 916 EUROPEJSKI FUNDUSZ HIPOTECZNY 21 304 USŁUGI 917 NOWOCZESNA FIRMA 21 030 MEDIA 918 ORPHEE 20 233 OCHRONA ZDROWIA 919 UNITED 20 107 USŁUGI 920 WADEX 20 087 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 921 BORUTA-ZACHEM 20 077 PRZEMYSŁ CHEMICZNY 922 PANI TERESA-MEDICA 19 792 FARMACJA 923 PROGRES INVESTMENT 19 729 FINANSE 924 KLON 19 583 BUDOWNICTWO 925 ALKAL 19 500 BUDOWNICTWO 926 AGROMEP 19 417 HANDEL 927 PRAGMA FAKTORING 18 889 FINANSE 928 HYPERION 18 449 TELEKOMUNIKACJA 929 D.A.S. TU OCHRONY PRAWNEJ 18 402 FINANSE 930 XPLUS 18 395 TECHNOLOGIE 931 AGROLIGA GROUP PLC 18 283 USŁUGI 932 SYMBIO 18 200 HANDEL 933 STAR FITNESS 18 011 HANDEL 934 SWISSMED PRYWATNY SERWIS MED 17 860 OCHRONA ZDROWIA 935 KOPAHAUS 17 810 BUDOWNICTWO 936 PREMIUM FOOD 17 678 ROZRYWKA 937 11 BIT STUDIOS 17 657 IT 938 AUTO-SPA 17 585 USŁUGI 939 MARKA 17 573 FINANSE 940 CLOUD TECHNOLOGIES 17 544 IT 941 BAUMAL GROUP 17 518 BUDOWNICTWO 942 COMPERIA.PL 17 319 MEDIA 943 MAKOLAB 17 199 IT 944 MACIF ŻYCIE TUW 17 012 FINANSE 945 RUCH CHORZOW 16 985 ROZRYWKA 946 MGM SYSTEMS 16 950 USŁUGI 947 E-MUZYKA 16 944 MEDIA 948 SURFLAND SYSTEMY KOMPUTEROWE 16 707 IT 949 ROBINSON EUROPE 16 540 HANDEL 950 E-KIOSK 16 438 HANDEL 951 AZTEC 16 338 BUDOWNICTWO 952 ARTNEWS 16 111 MEDIA 953 HEFAL SERWIS 15 783 BUDOWNICTWO 954 CSY 15 652 TECHNOLOGIE 955 STOPKLATKA 15 527 ROZRYWKA 956 SKYSTONE CAPITAL 15 520 ENERGETYKA I CIEPŁOWNICTWO 957 CAPITAL PARTNERS 15 504 USŁUGI 958 DEKTRA 15 105 HANDEL 959 CELTIC PROPERTY DEVELOPMENTS 15 067 USŁUGI 960 ALDA 15 041 HANDEL 961 STANDREW 14 997 TECHNOLOGIE 962 VIVID GAMES 14 865 ROZRYWKA 963 EASYCALL.PL 14 699 TELEKOMUNIKACJA 964 DYWILAN 14 606 HANDEL 965 TUW REJENT-LIFE 14 518 FINANSE 966 PHARMENA 14 129 FARMACJA 967 PRO-LOG 14 058 USŁUGI 968 AITON CALDWELL 14 056 TELEKOMUNIKACJA 969 MORIZON 13 831 USŁUGI 970 AQUA POZNAN 13 589 BUDOWNICTWO 971 B3SYSTEM 13 420 IT 972 POLFA 13 367 FARMACJA 973 POLMAN 13 132 RECYKLING 974 GK WDB 13 126 BROKERZY UBEZPIECZENIOWI 975 COMECO 13 069 HANDEL 976 MOMO 12 903 USŁUGI 977 INCANA 12 764 BUDOWNICTWO 978 CFI HOLDING 12 746 BUDOWNICTWO 979 MONDAY DEVELOPMENT 12 366 INWESTYCJE 980 GALVO 12 305 PRZEMYSŁ METALI 981 INVESTMENT FRIENDS 12 149 INWESTYCJE 982 IAI 12 148 HANDEL 983 EUROCENT 12 097 FINANSE 984 GO TFI 12 088 INWESTYCJE 985 IBC 11 984 USŁUGI 986 CERTES 11 959 FIRMY SZKOLENIOWE 987 CENTRUM FINANSOWE BANKU BPS 11 759 FINANSE 988 PIK 11 697 HANDEL 989 PRAGMA INKASO 11 692 WINDYKACJA 990 PRESTO 11 659 RECYKLING 991 BEEF-SAN ZAKŁADY MIĘSNE 11 402 PRZEMYSŁ ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH 992 CEMEX POLSKA 11 400 PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA 993 SAF 11 348 WINDYKACJA 994 AFORTI HOLDING 11 323 FINANSE 995 SAKANA 11 066 ROZRYWKA 996 CASPAR 11 055 FINANSE 997 HM INWEST 10 912 BUDOWNICTWO 998 INWESTYCJE.PL 10 906 MEDIA 999 PLASTPACK COMPANY 10 906 PRZEMYSŁ TWORZYW SZTUCZNYCH 1000 POLTRONIC 10 708 HANDEL * Firma posiadająca przesunięty rok obrotowy