SPIS TREŚCI 1. Strona tytułowa 2. Spis treści 3. Założenia 3.1 Podstawa opracowania 3.2 Przedmiot opracowania 3.3 Założenia techniczne 3.3 Zakres opracowania I Instalacje elektryczne w budynkach jednorodzinnych 4.1 Układ zasilania 4.2 Pomiar energii elektrycznej 4.3 Instalacje elektryczne wewnętrzne ogólnego przeznaczenia 4.4 Tablice mieszkaniowe 4.5 Instalacje wewnętrzne teletechniczne i słaboprądowe 4.6 Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym 4.7 Instalacja odgromowa 5. Uwagi końcowe 6. Obliczenia techniczne Zestawienie mocy 7. Zestawienie rysunków 7.1 Plan instalacji elektrycznych parter EW-01 7.2 Plan instalacji elektrycznych piętro EW-02 7.3 Plan sieci uziemienia EW-03 7.4 Plan instalacji odgromowej EW-04 7.5 Schemat ideowy tablicy bezpiecznikowej TB EW-05 7.6 Schemat ideowy skrzynki bezpiecznikowej garażu EW-06 7.7 Plan zagospodarowania terenu sieci zewnętrzne EW-07 1
3. Założenia 3.1. Podstawa opracowania Opracowanie niniejsze stanowi projekt wykonawczy instalacji elektrycznych i teletechnicznych dla adaptacji projektu typowego domu jednorodzinnego i budynku gospodarczego na potrzeby leśniczówki zlokalizowanej na ul. Hutniczej 2 Będzin-Grodziec nr działki 2448/37 wg. wytycznych Inwestora. 3.2 Dane wyjściowe Jako dane wyjściowe do niniejszego opracowania posłużyły: plan zagospodarowania działki, wizja lokalna w terenie, Umowa o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej z Tauron SA nr 2852/B/99 wraz z aneksem nr 1/2003 podkłady architektoniczno budowlane, aktualne podkłady mapowe, obowiązujące przepisy, Wszystkie istniejące przebiegi sieci uzbrojenia podziemnego należy traktować jako orientacyjne. Ich szczegółową lokalizację należy określić na podstawie przekopów kontrolnych wykonywanych pod stałym nadzorem służb technicznych właściciela uzbrojenia podziemnego. 3.3 Zakres opracowania Opracowanie niniejsze obejmuje : - przyłącze energii elektrycznej do obiektu, - instalacje elektryczne wewnętrzne w obiekcie, - instalacje teletechniczne w obiekcie, - instalację ochrony przed porażeniem, - ochronę przeciwprzepięciową, I Instalacje elektryczne 4.1 Układ zasilania Zgodnie z warunkami zasilania obiekt zasilany będzie z sieci rozdzielczej niskiego napięcia będącej własnością Tauron SA. Dla budynku jednorodzinnego zostanie zainstalowane złącze kablowo-pomiarowe na słupie linii elektroenergetycznej nn przebiegającej przez działkę inwestora wykonane kosztem i staraniem dostawcy energii elektrycznej. W złączu kablowym pomiarowym zlokalizowany będzie licznik energii elektrycznej do pomiaru energii elektrycznej. Lokalizację złącza kablowego pomiarowego dla zasilania poszczególnych budynków przedstawiono na planie zagospodarowania terenu. Z złącza kablowego wyprowadzona będzie linia WLZ YKY 4x10mm2 do zasilania instalacji wewnętrznych w budynku. Projektowana linia WLZ zostanie wprowadzona do tablic bezpiecznikowej wewnętrznej zlokalizowanej w pobliżu pomieszczenia technicznego budynku, dokładną lokalizację przedstawiono na załączonych planach i schematach. Z projektowanej tablicy bezpiecznikowej budynku przewidziano zasilanie wszystkich instalacji elektrycznych wewnętrznych zlokalizowanych w budynku. 4.2 Pomiar energii elektrycznej Rozliczenie opłaty przyłączeniowej pozostaje w gestii Inwestora. Docelowo przewiduje się rozliczanie zużycia energii elektrycznej przez użytkownika /właściciela/ w taryfie G12. Dla takiej taryfy projektuje się układ pomiarowy. Przewiduje się iż w obudowie złącza kablowego zabudowany będzie jeden układ pomiarowy. Zabudowa licznika energii elektrycznej w gestii dostawcy energii elektrycznej. Układ pomiarowy dla obiektu wyposażony będzie w licznik energii elektrycznej czynnej dwutaryfowy. Typ licznika zostanie dobrany w zależności od przewidywanego poboru mocy. 4.3 Instalacje elektryczne wewnętrzne ogólnego przeznaczenia Głównym elementem rozdziału energii elektrycznej dla domu jednorodzinnego będzie tablica bezpiecznikowa np. TB zlokalizowana przy pomieszczeniu technicznym budynku. 2
Jako tablice bezpiecznikową projektuje się tablice w obudowie podtynkowe np. f-my Eaton montowaną na wysokości 1.2 m nad poziomem podłogi. Zasilanie tablicy mieszkaniowej projektuje się bezpośrednio ze złącza kablowo pomiarowego linią WLZ typu YKY 4x10mm2. Podział wewnętrznej instalacji odbiorczej na wydzielone obwody zaprojektowano zgodnie z odpowiednimi wytycznymi i zaleceniami. W związku z tym w instalacji elektrycznej domku jednorodzinnego projektuje się wyodrębnione obwody dla : oświetlenia górnego, gniazd wtyczkowych ogólnego przeznaczenia gniazd wtyczkowych w łazience ( w tym gniazdo wtyczkowe do pralki automatycznej ) gniazd wtyczkowych do urządzeń w kuchni Ze względu na to że budynek zaprojektowano w technologii tradycyjnej, całą instalację w budynku projektuje się jako podtynkową i podpodłogową z zastosowaniem osprzętu podtynkowego. Wszystkie przewody instalacji wewnętrznych prowadzić należy w podłodze na poziomie ocieplenia. Osprzęt instalacyjny w wykonaniu podtynkowym montowany będzie na ścianach. Dla gniazd jednofazowych przewidziano montaż w strefie przypodłogowej na wysokości 0.2 do 0.3 m nad podłogą. Osprzęt wyłącznikowy montować należy na wysokości 1.2 do 1.3 m nad podłogą. Ze względu na projektowanie stropów żelbetowych wylewanych, dla instalacji oświetleniowej montowanej do sufitu należy ułożyć rurki ochronne PCV dla wciągania przewodów do zasilania opraw oświetleniowych. Wszystkie rurki ochronne winne być ułożone przed wylaniem stropów. W całej instalacji wewnętrznej we wszystkich obwodach odbiorczych projektuje się wyłączniki różnicowo-prądowe o znamionowym prądzie zadziałania 30 ma jako uzupełnienie ochrony przed dotykiem bezpośrednim. 4.4. Tablica mieszkaniowa Tablicę bezpiecznikową należy wykonać jako szafkową w 2 kl. izolacji osłoniętą z drzwiczkami od frontu i tylną ścianką o stopniu szczelności min IP 31, w systemie TN-S, jako 5 szynową. W większości przypadków zlokalizowane będą we wnękach ściennych w każdym domu jednorodzinnym. Dokładną lokalizację przedstawiono na załączonych planach instalacji. W tablicy mieszkaniowej przewidziano okablowanie standardowe, dostęp do wszystkich aparatów od frontu, podłączenia kabli odpływowych i sterowniczych przez listwy zaciskowe. Wyposażenie w standardową aparaturę modułową np. f-my Eaton lub równoważnej, należy przewidzieć około 20% rezerwy miejsca na zabudowę dodatkowych odpływów rezerwowych. Zasilanie tablicy mieszkaniowej realizowane będzie linia WLZ wyprowadzoną ze złącza kablowego pomiarowego zlokalizowanego na słupie elektroenergetycznym. Proponuje się rozwiązania konstrukcyjne tablicy mieszkaniowej oprzeć na rozwiązaniach charakterystycznych dla obudów typu Profi Line f-my Eaton lub równorzędnych /wykonanie specjalne - wielkość obudowy dopasować do warunków lokalnych w miejscu zainstalowania oraz ilości aparatury modułowej do zabudowy/ z zastosowaniem aparatury rozdzielczej modułowej f-my Eaton lub równorzędnej. Należy zapewnić stopień szczelności obudowy min IP31. Do zabezpieczeń obwodów oświetleniowych, gniazd wtykowych i innych obwodów odpływowych należy stosować wyłączniki zwarciowe lub różnicowo-prądowe. Wszystkie obwody powinny być wyprowadzone z rozdzielnicy przez listwy zaciskowe. W rozdzielnicy mieszkaniowej zaprojektowano ochronniki przeciwprzepięciowe klasy B+C do ochrony instalacji elektrycznych wewnętrznych przed przepięciami atmosferycznymi i łączeniowymi generowanymi w sieciach elektroenergetycznych zewnętrznych. Zabudowę dodatkowej ochrony przeciwprzepięciowej w klasie D /dla odbiorników szczególnie wrażliwych jeśli takie będą zainstalowane/ pozostawiono do indywidualnej decyzji użytkownika. 4.5. Instalacje wewnętrzne teletechniczne i słaboprądowe Dla potrzeb instalacji TV telekomunikacyjnej w posadzce ułożyć należy rurki ochronne typu RL-16 z wciągniętym drutem DFe ø 2 mm i zakończyć je gniazdami abonenckimi RTV i RJ45 podtynkowymi. Dokładną lokalizację gniazd określić z użytkownikiem. 4.6. Ochrona od porażeń prądem elektrycznym Jako środek ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej przed porażeniem prądem elektrycznym w instalacjach wewnętrznych budynku zastosowano samoczynne wyłączenie zasilania uzupełnione zastosowaniem urządzeń ochronnych różnicowo-prądowych instalowanych zgodnie z normą PN-IEC : 3
60364-4-41 : 2000 pkt. 412.5.1. dla ochrony przed dotykiem bezpośrednim lub w przypadku nieostrożności użytkowników. Zabezpieczenia różnicowo-prądowe są stosowane jako: - uzupełnienie środka ochrony przed dotykiem bezpośrednim prąd zadziałania nie większy niż 30 ma - jeden ze środków ochrony przed dotykiem pośrednim ( samoczynne wyłączenie zasilania ) Również jako ochronę przed dotykiem pośrednim ( ochrona dodatkowa ) projektuje się wykonanie połączenia wyrównawczego głównego na poziomie parteru ( w tablicy mieszkaniowej). Do szyny wyrównawczej uziemiającej należy przyłączyć przewód ochronny PE, przewód uziemiający, metalowe elementy konstrukcyjne zbrojenie budowlane ( zgodnie z normą PN-IEC : 60364-5-54: 1999 ). Instalację elektryczną wewnętrzną dla budynków jednorodzinnych zaprojektowano w całości w układzie TN-C-S. Rozdzielenie funkcji przewodu ochronnoneutralnego PEN na przewód ochronny PE i przewód neutralny N należy wykonać w projektowanej tablicy bezpiecznikowej budynku. Przewód ochronny PE musi mieć na całej długości metaliczną ciągłość ( nie może być rozłączalny żadnym wyłącznikiem ). Przewód ten musi mieć izolację w kolorze żółtozielonym, natomiast przewód neutralny izolację w kolorze jasnoniebieskim, dlatego też projektuje się odpowiedni typ przewodów: YDYżo izolacja żyły ochronnej koloru żółtozielonego ( wyrób fabryczny ). Ochronie podlegają wszystkie części urządzeń elektrycznych, które normalnie nie znajdują się pod napięciem, a przerzut napięcia na te urządzenia w przypadkach awaryjnych może stwarzać niebezpieczeństwo porażenia, a mianowicie konstrukcje i obudowy tablic projektowanego budynku. Należy zwrócić uwagę na staranne wykonanie sieci ochronnej w celu nie dopuszczenia do przerw w przewodzie ochronnym, dlatego też wszystkie połączenia i przyłączenia przewodów biorących udział w ochronie przeciw- porażeniowej powinny być wykonane w sposób: pewny, trwały w czasie i chroniony przed korozją. Po wykonaniu wyżej wymienionych prac należy przeprowadzić pomiary rezystancji uziemienia, skuteczności ochrony przeciwporażeniowej oraz ciągłości przewodów ochronnych. W budynku wykonać instalację szyny wyrównawczej. Do tej instalacji przyłączyć wszystkie metalowe elementy instalacji wewnętrznych w budynku jak np. metalowe kanały wentylacyjne, metalowe rury wodne itp.. 4.7. Instalacja odgromowa Całą instalację odgromową projektowanego budynku mieszkalnego ( zwody poziome niskie, przewody odprowadzające ) wykonać należy drutem DFeZn ø 8 mm na uchwytach dystansowych. Połączenia przewodów odprowadzających z przewodem uziemiającym wykonać za pomocą zacisków probierczych ( pomiarowych ) zlokalizowanych w skrzynce probierczej na elewacji budynku. Taki sposób wykonania złącz ZK przyjęto ze względów estetycznych. Na czas wykonywania okresowych pomiarów sprawdzających pokrywy puszek będą demontowane. Zwody poziome na dachu prowadzone będą po uchwytach dystansowych montowanych do dachówek lub gąsiorów dachowych. Przewody odprowadzające prowadzone będą w rurkach ochronnych wykonanych według normy mocowanych do ścian nośnych pod elewacją zewnętrzną. Połączenia przewodów uziemiających z uziomami fundamentowymi należy wykonać przez złącza kontrolne ZK montowane na zewnątrz budynku w skrzynkach probierczych montowanych w elewacji. Połączenia spawane uziomu fundamentowego zabezpieczyć przed korozją za pomocą malowania farbami antykorozyjnymi oraz powłokami ochronnymi wykonanymi na bazie powłok asfaltowych. Uziom fundamentowy poziomy wykonać z bednarki ocynkowanej FeZn 30 4 mm, prowadzonej w ławach fundamentowych. Po zrealizowaniu instalacji odgromowej należy wykonać pomiary rezystancji uziomu dla całego obiektu, którego wartość winna być mniejsza lub równa 10 omów, oraz dokonać sprawdzenia ciągłości połączeń całej instalacji odgromowej. W przypadku nie osiągnięcia wymaganej wypadkowej rezystancji uziemienia fundamentowego należy wykonać dodatkowe uziomy szpilkowe lub dodatkowy uziom poziomy /poza obrysem budynku/. 5. Uwagi końcowe Podstawowym wymaganiem przy budowie sieci i instalacji jest stosowanie materiałów i aparatury dopuszczonych do stosowania w kraju i UE oraz zatrudnienie odpowiednio kwalifikowanego personelu. Wykonawca przed oddaniem instalacji powinien dokonać jej rozruchu, wykonać wszystkie wymagane próby i pomiary wymagane przez odpowiednie przepisy i normy oraz dokonać je w odpowiednim czasie, prace te powinien wykonać personel posiadający właściwe uprawnienia. Przy budowie instalacji należy stosować odpowiednie przepisy bezpieczeństwa pracy. Przed przystąpieniem do prac wykonawca powinien zaznajomić się z potencjalnymi zagrożeniami spotykanymi w danym miejscu pracy, tak aby zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa w trakcie wykonywania prac. 4
Charakterystyczne potencjalne źródła zagrożeń: transport, warunki transportu, prace w pobliżu instalacji pod napięciem, prace elektronarzędziami, oświetlenie miejsca pracy, pomiary elektryczne, podłączenie do instalacji, użycie maszyn i narzędzi, Maszyny przewidziane do montażu powinny odpowiadać wymaganiom odnośnie nie przekraczania wartości granicznych hałasu i drgań w zależności od ich usytuowania. Podczas wykonawstwa stosować się do Rozporządzenia Ministra Budownictwa w sprawie BHP przy wykonaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych Dz. U. Nr 13/70, oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz. U. Nr 75 z 12.04.2002 z późniejszymi zmianami. Podczas prowadzenia robót należy przestrzegać warunków BHP Dziennik Ustaw nr 47 z dnia 06.02.2003 r. / Bezpieczeństwo i higiena pracy przy wykonywaniu robót budowlanych /. 6. Obliczenia techniczne 6.1 Zestawienie mocy Zgodnie z wytycznymi inwestora przewidywany pobór mocy określono na podstawie doświadczeń eksploatacyjnych i wytycznych obowiązujących w tym zakresie. 1. Oświetlenie ogólne 4.0 kw 2. Sprzęt AGD 6.0 kw 3. Pozostałe urządzenia 3.0 kw 5. Kuchnia elektryczna 14.0 kw P i = 27.0 kw P max = 0.6 * 27.0 kw ~ 16.0 kw Współczynnik jednoczesności k = 0.6 /przyjęty przy najbardziej niekorzystnym przypadku//. Dobór kabla zasilającego - linia zasilająca dla budynku Dla projektowanej linii kablowej "nn" dobrano kabel typu YKY 4 x 10 mm2 o obciążeniu długotrwałym: I ddn = 61 A P max = 16.0 kw I obl = 24.8 A /max pobór mocy przy cos f=0.93 I dd = 61 * 0.74 = 45.2 A I dd = 45.2 A > I obl = 24.8 A 2. Sprawdzenie dopuszczalnego spadku napięcia DU d% = 2.0 % /dla linii zasilającej/ 100 P*l DU% = ------------- g*s*u2 P * l = 35*16*10 3 = 0.56 *10 6 Wm 100 *0.56*10 6 DU% = ------------------ = 0.21 % 57*10*400 2 D U d% = 2.0 % > D U% = 0.21 % 5