Białystok, dnia 24 grudnia 2008 roku NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w BIAŁYMSTOKU 15-950 Białystok ul. Akademicka 4 skr. p. 9, fax: (085) 73-99-109 tel.: (085) 73-99-100 e-mail: lbi@nik.gov.pl P/08/076 LBI-410/23-1-2008 Pani ElŜbieta Baranowska Dyrektor Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Ustawicznego w Suwałkach WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Białymstoku skontrolowała w Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Ustawicznego (zwanym dalej Centrum ) prowadzenie kształcenia osób dorosłych, na tle potrzeb rynku pracy w latach 2005-2008. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawiono w protokóle podpisanym 26 listopada 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli, pozytywnie ocenia działalność Centrum w zakresie kształcenia zawodowego osób dorosłych, pomimo stwierdzenia nieprawidłowości w organizacji tego procesu. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia ofertę edukacyjną Centrum, uwzględniającą lokalne potrzeby rynku pracy, zidentyfikowane podczas bieŝącej współpracy ze słuŝbami zatrudnienia (Powiatowym Urzędem Pracy w Suwałkach i Wojewódzkim Urzędem Pracy w Białymstoku), Prezydentem Miasta Suwałk, szkołami wyŝszymi oraz lokalnymi przedsiębiorcami. Wprawdzie w latach 2005-2008 oferowano moŝliwość nauczania 16 zawodów, to jednak z uwagi na małe zainteresowanie, dorosłych kształcono 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701, zwanej dalej ustawą o NIK,
2 w zawodach: technika administracji, opiekunki środowiskowej, technika rachunkowości, technika bezpieczeństwa i higieny pracy oraz technika budownictwa. Według analiz Powiatowego Urzędu Pracy w Suwałkach, technik administracji i opiekunka środowiskowa uznane były za zawody deficytowe. W badanych latach szkolnych 2006/2007 i 2007/2008 naukę w szkołach Centrum pobierało odpowiednio 256 i 204 dorosłych. Nauczanie prowadzono w oparciu o dopuszczone do uŝytku szkolnego programy nauczania zawodu. ChociaŜ Centrum dysponowało niezbędną bazą lokalową do kształcenia zawodowego, to jednak nie urządzono 12 pracowni specjalistycznych wymaganych programami nauczania. W procesie nauczania wykorzystywano natomiast bazę innych jednostek (tj. Centrum Kształcenia Praktycznego, Zespołu Szkół Technicznych, Medycznego Studium Zawodowego, Zespołu Szkół Nr 3, Ośrodka Szkolno Wychowawczego i Domu Pomocy Społecznej w Suwałkach). Na pozytywną ocenę zasługuje zauwaŝalna poprawa skuteczności kształcenia w szkołach dla dorosłych. W roku szkolnym 2006/2007 spośród 93 absolwentów przystępujących do zewnętrznego egzaminu zawodowego (ocenianego przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w ŁomŜy), dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe uzyskało 46 osób, tj. 49,5 %, a w roku szkolnym 2007/2008 na 69 zdających, egzamin zaliczyło 46 osób, tj. 66,7%. Na uwagę zasługuje aktywność Centrum w zakresie pozaszkolnego kształcenia dorosłych w formie kursów i seminariów. W latach 2005-2006 przeszkolono 550 osób, a w roku szkolnym 2007/2008 umiejętności zawodowe podwyŝszyło 511 osób, uczestnicząc w 14 seminariach i kursach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz 2 kursach dla wychowawców placówek wypoczynku dla dzieci i młodzieŝy. Pozytywnie naleŝy ocenić uzyskanie przez Centrum, w marcu 2006 roku, wpisu do rejestru instytucji szkoleniowych, prowadzonego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku. Jednocześnie NajwyŜsza Izba Kontroli wskazuje na występujące w okresie objętym kontrolą nieprawidłowości w zakresie organizacji procesu nauczania: ustalając nauczanie w 4 zawodach (technika bhp, technika rachunkowości, opiekunka środowiskowa i technika budownictwa), Pani Dyrektor uzyskała co prawda akceptację organu prowadzącego szkołę, jednak wbrew wymogom art. 39 ust. 5 ustawy o systemie oświaty, nie zasięgnęła w tej sprawie opinii Powiatowej Rady Zatrudnienia w Suwałkach, a w 2 przypadkach równieŝ Podlaskiego Kuratora Oświaty w Białymstoku. NIK zauwaŝa starania Pani Dyrektor o pozyskanie od Podlaskiego Kuratora Oświaty opinii odnośnie wprowadzenia do nauczania w 2006 roku zawodów w 2 kierunkach technik bhp
3 i opiekunki środowiskowej, na które do dnia zakończenia kontroli nie było formalnej odpowiedzi; w trakcie rekrutacji CKU przyjęło 42 słuchaczy, pomimo iŝ nie posiadali oni wymaganego 7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych 2, zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kształcenia w określonym zawodzie. Braki te częściowo usunięto w trakcie kontroli, z podmiotami przyjmującymi uczniów na praktyczną naukę zawodu nie zawarto umów o których mowa w 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 roku w sprawie praktycznej nauki zawodu 3, a treści umów o praktyki zawodowe zawarte z pracodawcami, wbrew wymogom określonym w 7 ust. 4 ww. rozporządzenia, nie określały praw i obowiązków stron oraz sposobu rozliczania kosztów praktycznej nauki zawodu, 6 słuchaczy CKU zwolniono z odbycia praktyk zawodowych, pomimo iŝ nie przestawili oni wymaganych zaświadczeń o zatrudnieniu, co stanowiło naruszenie 30 ust. 1 pkt 2 i pkt 2 b rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych 4, na negatywną ocenę NIK zasługuje sposób dokumentowania przebiegu nauki zawodu opiekunka środowiskowa w 4 dziennikach lekcyjnych, gdyŝ prowadzono je niezgodnie z postanowieniami 7 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 roku w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji 5, bowiem nie wpisano tematów przeprowadzonych zajęć z 2 przedmiotów, nie określono daty odbytych zajęć oraz liczby słuchaczy w nich uczestniczących. wbrew wymogom 6 ust. 1 pkt 2 i 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 roku w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach 2 Dz. U. Nr 26, poz. 232 3 Dz. U. Nr 113, poz. 988 ze zm. 4 Dz. U. Nr 83, poz. 562 ze zm. 5 Dz. U. Nr 23, poz. 225 ze zm.
4 publicznych 6, w I semestrze roku szkolnego 2008/2009, nie dokonano podziału na grupy zajęciowe, co spowodowało przekroczenie w 3 oddziałach dopuszczalnej liczebności grup zajęciowych przy nauczaniu 15 przedmiotów. W opinii Pani Dyrektor brak podziału na grupy był uzasadniony ekonomicznie, bowiem wynikał z niskiej frekwencji, co powodowało, iŝ faktyczna liczba osób na zajęciach zwykle nie przekraczała wymaganego limitu. wbrew postanowieniom art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela 7 oraz 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 roku w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, Pani Dyrektor zatrudniała nauczycielkę U.S., nie posiadającą dyplomu ukończenia wyŝszych studiów magisterskich. NajwyŜsza Izba Kontroli, pozytywnie ocenia dokonanie zmian w treści statutu Centrum Kształcenia Ustawicznego w Suwałkach uchwałami Rady Pedagogicznej nr 8/08 i 9/08 z dnia 26 listopada 2008 roku, w celu dostosowania dokumentu do wymogów określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 roku w sprawie ramowych statutów: publicznego centrum kształcenia ustawicznego, publicznego ośrodka dokształcania i doskonalenia zawodowego oraz publicznego centrum kształcenia ustawicznego 8. Zmiany te spowodowały wyeliminowanie stwierdzonych w toku kontroli sprzeczności z ww. przepisami, poprzez wprowadzenie uregulowań m.in. w zakresie szczegółowych zasad rekrutacji do szkół, trybu składania skarg w przypadku naruszenia praw słuchacza, przypadków, w których Rada Pedagogiczna moŝe podjąć uchwałę upowaŝniającą dyrektora centrum do skreślenia słuchacza z listy słuchaczy. Jednocześnie NIK przyjmuje do wiadomości przedstawioną na naradzie pokontrolnej informację o wyciągnięciu konsekwencji słuŝbowych wobec 2 osób odpowiedzialnych za stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości. Przedstawiając powyŝszą ocenę i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Ustalanie zawodów, w których kształci szkoła, z zachowaniem wymogów art. 39 ust. 5 ustawy o systemie oświaty. 6 Dz. U. Nr 15, poz. 142 ze zm. 7 Dz. U. z 2006 roku, Nr 97, poz. 674 ze zm. 8 Dz. U. Nr 132, poz. 1226
5 2. Egzekwowanie od wszystkich kandydatów ubiegających się o przyjęcie do szkół zawodowych złoŝenia zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do kształcenia w określonym zawodzie. 3. Organizowanie praktycznej nauki zawodu słuchaczy Centrum z zachowaniem wymogów określonych w 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 roku w sprawie praktycznej nauki zawodu. 4. Zwalnianie słuchaczy z praktycznej nauki zawodu, w sytuacjach określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 roku w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych. 5. Zatrudnianie do nauczania zawodowego nauczycieli posiadających wymagane kwalifikacje zawodowe. 6. Prowadzenie dokumentacji szkolnej, w tym dzienników lekcyjnych w sposób określony w rozporządzeniu Ministra Edukacji i Sportu z 19 lutego 2002 roku. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Białymstoku, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Panią Dyrektor, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Pani Dyrektor prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Białymstoku umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Dyrektor Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli z up. Agata Katarzyna Ciupa /-/ Wicedyrektor