Przewodnik trenera Moduł 1 Współczesny rynek pracy
Zawartość 1. Korzystanie z podręcznika 2. O projekcie 3. O kursie szkoleniowym 4. Przewodnik trenera Przegląd slajdów
1. Korzystanie z podręcznika Projekt Regional Education and Employment Alliances zaprojektował podręczniki dla trenerów, aby wesprzeć ich w tworzeniu efektywnego środowiska szkoleniowego. Struktura podręczników jest zbliżona do struktury kursów szkoleniowych i zawiera w sobie dodatkowe przydatne informacje. Podręczniki dla każdego modułu powinny być postrzegane jako pomocna dłoń dla trenera. Dostarczają one pomocy, zadań i dodatkowych informacji. Ich zawartość może być dostosowywana przez trenerów do ich indywidualnych potrzeb. Aby dać trenerom większą swobodę w dopasowaniu kursu szkoleniowego do ich własnych potrzeb i umożliwić im wykorzystywanie własnych przykładów, ćwiczeń (lub dostosować kurs do specyfiki określonego region), zawarliśmy tu jedynie podstawowe stwierdzenia, ważne definicje, ogólne przykłady i grafiki. Przewodnik trenera pomaga ustrukturyzować zasoby szkoleniowe, a ponadto pomaga w ogólnym zrozumieniu całego kursu szkoleniowego. Rekomendujemy również wykorzystanie dodatkowej literatury i narzędzi on-line. Następujące materiały dostępne są na stronie internetowej projektu: - przewodnik trenera - prezentacje - studia przypadku Aby móc wzbogacić proces nauczania, oczekujemy na informację zwrotną: www.employmentalliance.eu
2. O projekcie Nasz projekt Regional Education and Employment Alliances zamierza wesprzeć młode osoby, które albo nie mają pracy, albo pracują na stanowisku nie odpowiadającym ich kwalifikacjom, w stawaniu się przedsiębiorcami lub też wartościowymi pracownikami w krótkim czasie po ukończeniu nauki. Liderem projektu jest Louth County Council (Irlandia), instytucja znana z tego, że zaangażowanie we współpracę traktuje jako środek zmierzający do osiągnięcia doskonałości. Będą oni wspierani przez Newry and Mourne Cooperative (Wielka Brytania) agencję przedsiębiorczości specjalizującą się w kształceniu i szkoleniu zawodowym, a także w regionalnych programach rozwoju ekonomicznego, wraz z którą Louth County Council utworzy międzynarodowy Sojusz. Univations (Niemcy), część Uniwersytetu Marcina Lutra odpowiedzialna za szkolenia związane z przedsiębiorczością, których holistyczne podejście do szkolenia w zakresie innowacji odzwierciedla się w wysoce skutecznej platformie szkoleniowej Univations Academy, a także Uniwersytet Szczeciński (Polska), znany ze swojej pracy nad innowacjami w sektorze usług, która przyczyniła się do rozwoju klastra firm kreatywnych w swoim regionie, będą wspólnie pracować nad utworzeniem drugiego Sojuszu. Skład projektu uzupełniają Canice Consulting, międzynarodowa firma doradcza specjalizująca się w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego, w szczególności w zakresie cyfrowego nauczania i marketingu, a także Mindshare Consulting, której dyrektor jest uznanym autorytetem w dziedzinie nauczania innowacji i nowoczesnych metod dydaktycznych.
3. O kursie szkoleniowym Kurs szkoleniowy ma na celu rozwijanie praktycznych umiejętności w zakresie innowacji, które potem uczestnicy mogą wykorzystywać na codzień w ich pracy (pracując zarówno w sektorze publicznym, prywatnym, nonprofit, lub realizując się w formie samozatrudnienia). Uczestnicy kursu to studenci ostatniego roku lub absolwenci uczelni wyższych. Próbując wejść do świata pracy, nie potrzebują oni obszernych informacji o teorii i historii innowacji - skupiają się raczej na praktycznych sposobach osiągnięcia nowych innowacyjnych umiejętności i wykorzystaniu ich do osiągnięcia przewagi na swej ścieżce kariery. Mając to na uwadze, kurs szkoleniowy został zaprojektowany tak, aby: faworyzował praktyczny, prosty język, zamiast terminów technicznych wymagał od uczestnika zaangażowania, koncentrował się na rozwoju osobistym i ulepszaniu umiejętności przedstawiał ideę innowacji jako częsty proces budowania wartości, kierowany przez ludzką kreatywność i zdolność do tworzenia nowych pomysłów. Kurs szkoleniowy opracowano w ten sposób, aby prowadził on uczestników przez trzy główne etapy: a) Uczestnicy zapoznają się z ideą innowacji i tym, jak jest ona ważna dla rynku pracy, a także są nauczani jak rozumieć innowację nie tylko jako pewien dodatek do wysoce rozwiniętych technologicznie przedsiębiorstw, ale też jako kreatywny, skoncentrowany na człowieku proces, szczególnie istotny dla sektora usług i przemysłów kreatywnych, w których uczestnicy prawdopodobnie będą pracować/poszukują pracy. b) Uczestnicy zostają zachęceni do rozwijania swoich silnych stron w zakresie kreatywności oraz do rozwijania innowacyjnego nastawienia i umiejętności, które mogą zostać od razu wykorzystane w wybranej przez nich dziedzinie - w samozatrudnieniu, w pracy w publicznym/prywatnym sektorze, w pracach społecznych. c) Uczestnicy uczą się jak uwypuklić swoje nowe umiejętności (będące środkiem do osiągnięcia celu zawodowego) przed potencjalnymi pracodawcami lub inwestorami.
4. Przewodnik trenera Przegląd slajdów Slajd 1-2 Wytłumacz słuchaczom, że to jest 3 godzinny interaktywny wykład ćwiczeniami. Powiedz, że wykład składa się z 3 części: z Część 1 Zmiany na rynku pracy ze szczególnym uwzględnieniem: trendy na rynku pracy w odniesieniu do różnic w popycie i podaży, zmian technologicznych, międzynarodowej mobilności i pojawieniem się nowych ścieżek kariery. Część 2 Niezbędne umiejętności pracownika. Niektórzy pracodawcy mogą myśleć bardzo sztywno i nieelastycznie. Aby wypaść korzystnie kandydaci powinni podkreślić swoje umiejętności interpersonalne i odróżnić się od konkurencji. Pomogą w tym dwa ćwiczenia, które pokażą jak rekrutację z perspektywy pracodawcy. Część 3 przybliża Koncepcję rozwoju ścieżki kariery. Ze szczególnym uwzględnieniem planowania, elastyczności, umiejętności ciężkiej pracy i innowacyjnego sposobu myślenia. Dwa ćwiczenia pozwolą na zrozumienie samego siebie, umiejętności intensyfikacji swoich mocnych stron i łagodzenia słabości. Studium przypadku przedstawia szereg krótkich filmów o pracownikach z różnych sektorów gospodarki przedstawiających ich scieżkę kariery. Slajd 4 Zaangażuj grupę w zdefiniowanie znanych im niedopasowań popytu i podaży na rynku pracy. Podkreśl, że zmiany w strukturze popytu odbywają się w niektórych sektorach w szybkim tempie (np.: usługi finansowe) i niektórych krajach (np.: w Wielkiej Brytanii). Dodaj, że jest to trudne do zdefiniowania i różnice w popycie nie zawsze się utrzymują. Przykład; rynek budowlany czy bańka "Dotcom" z 2000/2001. Edukatorzy/ szkoły muszą przystosować się do zmian na rynku pracy ale to wymaga czasu. Zmiany te powodują konsekwencje społeczne, z których niektóre nie zostały jeszcze ujawnione i zrozumiane: z jednej strony rosnące niezadowolenie wśród zatrudnionych poniżej swoich kwalifikacji wysoko wykwalifikowanych absolwentów, z drugiej wykluczenie społeczne niewykwalifikowanych niedostatecznie wykształconych osób. Wszystko to dodatkowo komplikuje tendencja wśród wielu pracodawców nie doceniania wartości swoich pracowników.
Slajd 5 Zwróć się do grupy z prośbą o podanie przykładów nowych technologii i modeli biznesowych, które zastąpiły dochodowe produkty i usługi. Przykłady, które możesz podać to Airbnb i Uber. Możesz powiedzieć, że Internet przyczynił się do dewaluacji własności intelektualnej - internauci oczekują wysokiej jakości informacji, które chcieliby otrzymywać za darmo. Podaj przykłady sektorów w UE, które zostały przeszły zmiany: Lifestyle / usługi osobiste; usługi biomedyczne; rolno-spożywcze; odnawialne źródła energii; ICT; turystyka i wypoczynek. Slajd 6 Rozpocznij dyskusję o tym jak emigracja wpływa na wasz region czy wykwalifikowani pracownicy wyjeżdżają czy przyjeżdżają w poszukiwaniu pracy. Konkurencja na rynku pracy sprawia, że osoby szukające pracy muszą być bardziej konkurencyjne. Ważne jest żeby wiedzieć jak działają nowe systemy zawierania transakcji gospodarczych (takie jak e-commerce, e- marketing, social media). Slajd 7 Podkreśl fakt, że mało kto w dzisiejszym świecie może spodziewać się tego, ze będzie pracował w jednym miejscu przez całe życie. Raczej zauważa się trend pracy u jednego pracodawcy przez okresie dłuższy niż kilka lat. Trzeba być przygotowanym na zmiany kierunku, czy chwilowe okresy zastoju. W niektórych krajach wyzwaniem stają się bezpłatne staże i umowy wolontariackie, które są istotnym punktem kariery. Punktem, który należy uwypuklić jest to, że system edukacji; pedagodzy i szkoły powoli się przystosowują. Pedagodzy tendencję do zbyt małego koncentrowania się na potrzebach uczniów i rynku pracy, a zbytniego na ocenach. Tematem dyskusji może być może to, co uważają na temat hasła że każdy może być, tym kim chce i realizować swoje marzenia. Jak w tym kontekście oceniają system edukacji i wymagania wobec dzieci i młodzieży. Czy są one wartościowe i przygotowują do dorosłego życia? Czy to możliwe, że promując hasło "każdy może być zwycięzcą" nie przygotowujemy młodych do darwinowskich realiów panujących dzisiaj na rynku pracy w UE?
Slajd 8 W tej części postaramy się aby grupa poznała perspektywę pracodawcy. To, że pracodawcy są jak kupujący i mają wiele możliwości wyboru. Co chcą kupić? Poprzez zrozumienie potrzeb potencjalnego pracodawcy, pracownicy mogą zwiększyć swoje szanse na uzyskanie tej pracy Slajd 9 Kilka ogólnych tematów: - Zapotrzebowanie jest większe, ale również zarobki są wyższe dla osób z wykształceniem ścisłym Fizyka, Technologie, Inżynieria, Matematyka - Pracodawcy wydają się być bardzo precyzyjni w swoich oczekiwaniach,, ale często ich oczekiwania są zbyt duże Slajd 10 Znajdź z grupą odpowiedź na pytanie "co sprawia że jesteśmy idealnymi kandydatami do pracy?" Następnie poproś żeby zastanowili się nad poszczególnymi punktami: Znaczenie umiejętności interpersonalnych i wyrażanie zaufania; Dowody potwierdzające kompetencje; Przykłady podejmowania dobrych ocen, wykazywanie się zdrowym rozsądkiem; Przykłady obrazujące umiejętność pracy indywidualnej i wykazywanie własnej inicjatywy oraz jako część grupy, pod okiem supervisora. Slajd 11 Zapytaj grupę co oni uważają o stwierdzeniu, że absolwenci często sprzedają się słabo na rozmowach o pracę. Następnie przeprowadź ich przez kluczowe cechy dobrej rozmowy kwalifikacyjnej. Upewnij się że rozumieją perspektywę pracodawcy i to że kandydaci mają wiedzę o stanowisku, o które się ubiegają i o jej charakterze Slajd 12 Jest to szybkie 10 minutowe ćwiczenie zwróć się do uczestników, aby zidentyfikowali i ocenili umiejętności, jakich pracodawcy wymagają dla trzech różnych stanowisk pracy. Użyj flipcharta. Jest to ćwiczenie interaktywne. Celem tego ćwiczenia jest wzmocnienie zrozumienia przez uczestników szkolenia punktu widzenia pracodawcy.
Slajd 13 Jeśli masz jeszcze czas, to wykonaj to ćwiczenie: poproś każdego uczestnika o przygotowanie "opisu stanowiska pracy " z punktu widzenia pracodawcy. Na ćwiczenie potrzebne jest około 20 minut. Slajd 14 Ostatnia część 3 przedstawia praktyczne "co" i "jak" w odniesieniu do przygotowania uczestników do świadomego kształtowania swojej ścieżki kariery. Z podkreśleniem tego, że ścieżka ta to szereg różnych kierunków, a nie prosta droga. Dzisiejsi absolwenci muszą się z tym liczyć i być przygotowanym na tę podróż z wyzwaniami i zmianami kierunku. Slajd 15 Wprowadzeniem do tego slajdu niech będzie dyskusja o tym, że zbyt często wybory, które doprowadziły absolwentów wydziałów humanistycznych do punktu w którym są dzisiaj nie zostały przemyślane. Takie podejście nie może być rozwiązaniem, jeśli chce się zdobyć satysfakcjonującą pracę pod względem zarobków i możliwości rozwoju. Rynek pracy w UE jest trudny dla absolwentów kierunków humanistycznych i oni bardziej niż każda inna grupa muszą być innowacyjni w swoim podejściu. Slajd 16 Podkreśl, że kariera zaczyna się dzisiaj. Slajd 17 To twoja odpowiedzialność Slajd 19 Podkreśl, że często uproszcza się rzeczywistość i mówi że nie ma żadnych ofert pracy praca jest właściwie wszędzie, trzeba tylko poszukać. Często oczywiście nie jest to praca marzeń, która spełniłaby oczekiwania absolwentów po ukończeniu studiów. Ale ścieżka kariery polega na procesie progresji, może się zdarzyć, że zaczyna się od mniej atrakcyjnych miejsc. Ważną rzeczą dla absolwentów, którzy konkurują na ograniczonym rynku pracy jest to, aby wykazali się gotowością do ciężkiej pracy i elastycznością.
Slajd 20 Nawet w sektorach, które wydaje się że nie rozwijają się występuje rotacja kadr, czy to przez rezygnowanie obecnych pracowników z pracy czy przechodzeniu na emeryturę. Te miejsca muszą być zapełnione. Pracodawcy mogą jednak nie ogłaszać się na zewnątrz z ofertą pracy. Zatem składanie CV do pracodawcy, który nie ma akurat ogłoszeń, też może być dobrym podejściem. Dajemy pracodawcy znać że istniejmy i jesteśmy chętni do pracy. Poszukujący pracy absolwenci powinni złożyć swoje CV do agencji pośrednictwa pracy, ponieważ są one coraz częściej wykorzystywane przez pracodawców jako źródło personelu. Slajd 21 Podkreśl, że poza kwalifikacjami jakie posiadasz to "prawdziwy ty", prawdziwa osoba dostanie pracę. Powiedz uczestnikom, że zapewne będą konkurować z innymi osobami o podobnych kwalifikacjach, zatem warto się wyróżnić, pokazać cechy, które będą kluczowe, że ktoś cię zaprosi na rozmowę kwalifikacyjną. Slajd 22 Życie zawodowe wymaga planowania. Użyj analogi podróży z jednego miejsca do drugiego. Postaw pytanie czy woleli by wybrać się w podróż nie wiedząc, czy celem jest północ czy południe. Zapytaj ich, czy nie chcieliby podjąć decyzji o środku transportu, noclegach, kosztach itd... Tak samo jest z planowaniem kariery. Slajd 23 Zapytaj publiczność czy wiedza w jakim kierunku zmierzają, i zadali sobie pytanie, czy uważają, że ten kierunek jest słuszny Slajd 24 Nawet jeśli wiesz dokąd chcesz dojść, możesz tam dojść na wiele sposobów, część z nich spowoduje spowolnienia i trudności. Slajd 25 Powiedz uczestnikom, że powinni być przygotowani do pokonywania przeszkód zatorów i barier. Jest to normalna kolej rzeczy w tworzeniu współczesnej ścieżki kariery.
Slajd 26 Do tego aby każdy mógł w tym hiper konkurencyjnym świecie stworzyć sobie satysfakcjonujące życie potrzeba jest sprężystość. Odczytaj zdanie na slajdzie ma ono wielkie znaczenie. Podkreśl znaczenie pozytywnego nastawienia i wyciągania nauki z porażki. Jeśli ktoś ponosi porażkę to z jakiegoś powodu - spróbuj określić przyczynę/(y) Slajd 27 Bycie elastycznym, bycie przygotowywanym do zmiany jest również istotne. Slajd 28 Podaj przykłady ze swojego doświadczenia, które zilustrują zdanie: Im ciężej pracujesz, tym masz więcej szczęścia bardzo wiele osób, które dzisiaj są na szczycie mierzyło się z porażkami, nieprzyjemnościami ze strony innych, ale nie poddali się i próbowali dalej! Slajd 29 Pochyl się nad trzema zasadniczymi czynnikami, które sprawiają, że odróżniają ludzi samospełnionych od nieszczęśliwych sprężystość umiejętność radzenia sobie z porażką, elastyczność i ciężka praca. Slajd 30 To jest Twój punkt i co z tego" umiejętność nie przejmowania się osiągniemy wtedy jeśli przyjmiemy sposób "myślenia innowatora" czyli zrozumienie samego siebie, pozytywne nastawienie, elastyczność i sprężystość- umiejętność szybkiego podnoszenia się z porażki. Umiejętność szukania nowych możliwości, podejmowania decyzji, wyjaśnienie swoich możliwości decyzyjne, analiza krytyczna sytuacji i podejmowanie działania. Niezdecydowanie często zabija ambicje. Slajd 31 Podkreśl, że wszystko, co robimy w życiu może mieć znaczenie dla rekrutrów. Zawsze lepiej jest być postrzeganym jako ktoś, kto robi, a nie ktoś, kto nic nie robi. Podkreśl znaczenie faktu, ze nie tylko sami poszukujemy, ale także słuchamy punktu widzenia innych i jesteśmy otwarci na współpracę z innymi. Zapytaj czy ktoś, w ostatnim czasie pracował nad projektem z grupą. Zakończ omawianie slajdu tym, że czas to nie jest nieskończony zasób - "Zwlekanie jest złodziejem czasu".
Slajd 33 Zmapuj mnie" to bardzo energetyczne ćwiczenie, które pomaga w zrozumieniu siebie - głównym twierdzeniem jest to, że samoświadomość jest pierwszym krokiem na drodze do spełnienia i sukcesu. Ćwiczenie może potrwać 30 minut. Jeśli nie ma wystarczająco czasu, uczestnicy mogą zakończyć ćwiczenie w domu. Jest to ćwiczenie bardzo intymne, prywatne. Zasugeruj uczestnikom żeby zatrzymali swoje mapy i wrócili do nich za kilka lat. Slajd 35 Innym przydatnym ćwiczeniem jest spisanie marzeń o karierze gdy mieli 12, 18 lat. Kim chcą być teraz? Czy plany mocno się zmieniły?. Powiedz uczestnikom, że ścieżka kariery do ciągłe dostosowywanie się. Jeśli będą tego świadomi nie spowoduje to u nich szoku czy destabilizacji.