KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE OBLICZEŃ Wykład 1. 17.02.2007. Klasyfikacja oprogramowania CAD Arkusz kalkulacyjny Excel cz. 1 dr inż. Paweł Surdacki Instytut Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii Politechniki Lubelskiej 1
Typy oprogramowania CAD wspomagającego opracowanie projektów 1. Procesory tekstów Edytory kodu ASCII (w: Norton Commander, Windows Commander), NotePad, WordPad, MS Write, WordPerfect Word for Windows, ChiWriter, MS Equation, 2
2. Programy graficzne grafika bitowa i wektorowa AutoCAD (Autodesk) MS Visio Technical, 3D Studio Max Solid Edge Blender Catia CorelDraw (Corel Corporation), MS Paint, Paint Shop Pro Adobe Photoshop MS Excel (edytor wykresów), Grapher (2D), Surfer (3D) (Golden Software), MS PowerPoint 3
3. Programy obliczeniowe ogólne (ew. wraz grafiką) MS Calculator MS Excel (arkusz kalkulacyjny) MathCAD (MathSoft) Mathematica (Wolfram Research) MatLab (Matrix Laboratory) Derive 4
4. Programy obliczeniowe wyspecjalizowane Analiza i projektowanie pól (elektromagnetycznych, cieplnych, naprężeń) w urządzeniach elektromagnetycznych Opera2D, Opera3D (VectorFields Ltd., Oxford) Flux2D, Flux3D (Cedrat Research, Grenoble-Lyon) QuickField (Tera Analysis) FlexPDE (PDE Solutions), (Partial Differential Equation) FAT Field Analysis Translator (IETiME, PW) SONMAP System Oprogramowania Numerycznych Metod Analizy Pól Pol. Sz. Analiza i projektowanie obwodów elektrycznych i elektronicznych PSpice (MicroSim) Schematics, Analysis, Optimizer, PCBoards Electronics WorkBench (Interactive Image Technologies, Canada) 5
5. Języki programowania Borland/Turbo Pascal, Delphi (Graphical User Interface), C++ (Borland), MS Visual Basic, MS Visual C++ 6
6. Projektowanie stron internetowych (WWW World Wide Web) Język HTML (Hyper Text Markup Language), CSS kaskadowe arkusze stylów, JavaScript, technologie Flash, PHP Generatory stron: FirstPage, FrontPage, Dreamweaver Pajączek 7
7. Projektowanie relacyjnych baz danych DBase, Clipper MS Access, Oracle, Progress, 4GL (język programowania) SQL język zapytań, 8. Inne... 8
ŚRODOWISKO PROGRAMU MS EXCEL 9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
ARKUSZ KALKULACYJNY EXCEL SKRÓTY KLAWISZOWE Poruszanie się i przesuwanie w arkuszu lub skoroszycie Przejść o jedną komórkę w kierunku strzałki klawisz strzałki Przejść do krawędzi bieżącego obszaru danych CTRL+ klawisz strzałki Przejść między odblokowanymi komórkami w chronionym arkuszu TAB Przejść do początku wiersza HOME Przejść do początku arkusza CTRL+HOME Przejść do ostatniej komórki w arkuszu, która jest komórką znajdującą się na przecięciu pierwszej z prawej używanej kolumny i pierwszego od dołu używanego wiersza (w prawym dolnym rogu); komórka przeciwna do Pierwszej komórki, którą jest zwykle komórka A1. CTRL+END Przejść o jeden ekran w dół/górę PAGE DOWN /PAGE UP Przejść o jeden ekran w prawo/lewo ALT+PAGE DOWN / ALT+PAGE UP Przejść do nast./poprzedn. arkusza w skoroszycie CTRL+PAGE DOWN / CTRL+PAGE UP Przejść do następnego skoroszytu lub okna CTRL+F6 lub CTRL+TAB Przejść do poprzedniego skoroszytu lub okna CTRL+SHIFT+F6 lub CTRL+SHIFT+TAB W trybie SCROLL LOCK, Włączyć lub wyłączyć tryb SCROLL LOCK. Przejść do komórki w lewym górnym rogu okna HOME Przejść do komórki w prawym dolnym rogu okna END Przewinąć ekran o jeden wiersz w górę lub w dół STRZAŁKA W GÓRĘ / W DÓŁ Przewinąć ekran o jedną kolumnę w lewo/ w prawo STRZAŁKA W LEWO / W PRAWO 20
Zaznaczanie komórek, kolumn, wierszy lub obiektów w arkuszach i skoroszytach Zazn. bieżący obszar dookoła aktywnej komórki CTRL+SHIFT+* (GWIAZDKA) Rozszerzyć zaznaczony obszar o jedną komórkę w kierunku strzałki SHIFT+ klawisz strzałki Rozszerzyć zaznaczony obszar do ostatniej komórki używanej w arkuszu (dolny prawy róg) CTRL+SHIFT+END Zaznaczyć całą kolumnę CTRL+KLAWISZ SPACJI Zaznaczyć cały wiersz SHIFT+KLAWISZ SPACJI Zaznaczyć cały arkusz CTRL+A Rozszerzyć zaznaczony obszar w dół o jeden ekran SHIFT+PAGE DOWN Rozszerzyć zaznaczony obszar o jeden ekran w górę SHIFT+PAGE UP Nadawanie nazwy arkuszowi Kliknąć dwukrotnie kartę arkusza, któremu chcemy nadać nazwę, następnie wpisać nową nazwę (max. 31 zanków), wcisnąć ENTER. Dokonywanie zmian w kilku arkuszach jednocześnie Zaznaczyć odpowiednie arkusze, przytrzymując naciśnięty klawisz CTRL i klikając ich karty (tworzy się grupa arkuszy). Wszystkie wpisy i zmiany zostana uwzględniowe we wszystkich arkuszach w grupie. Rozgrupowanie arkuszy kliknąć kartę arkusza, która nie należy do grupy. 21
Wprowadzanie danych Zakończyć edycję zawartości komórki ENTER Anulować edycję zawartości komórki ESC Powtórzyć ostatnią czynność F4 lub CTRL+Y Rozpocząć nowy wiersz w tej samej komórce ALT+ENTER Usunąć znak na lewo od kursora lub usunąć zaznaczony obszar BACKSPACE Usunąć znak na prawo od kursora lub usunąć zaznaczony obszar DELETE Usunąć tekst do końca wiersza CTRL+DELETE Przejść o jeden znak do góry, w dół, w lewo lub w prawo Klawisze strzałek Przejść do początku wiersza HOME Edytować komentarz komórki SHIFT+F2 Zakończyć edycję zawartości komórki i przejść o jedną komórkę: w dół ENTER, do góry SHIFT+ENTER, w prawo TAB, w lewo SHIFT+TAB 22
Praca w komórkach lub pasku formuły Rozpocząć formułę = (ZNAK RÓWNOŚCI) Anulować edycję zawartości komórki lub paska formuły ESC Edytować aktywną komórkę F2 Edytować aktywną komórkę, a następnie wyczyścić jej zawartość lub usunąć znak po lewej stronie kursora podczas edytowania zawartości BACKSPACE Przeliczyć wszystkie arkusze we wszystkich otwartych skoroszytach F9 Przeliczyć aktywny skoroszyt SHIFT+F9 Wstawić formułę Autosumowania ALT+= (ZNAK RÓWNOŚCI) Wprowadzić datę CTRL+; (ŚREDNIK) Wprowadzić czas CTRL+SHIFT+: (DWUKROPEK) Wstawić hiperłącze CTRL+K Zakończyć edycję komórki ENTER Przełączać między wyświetl. wartości i formuł komórek CTRL+` (POJEDYNCZY CUDZYSŁÓW) Skopiować formułę z komórki nad aktywną komórką do komórki lub paska formuły CTRL+' (APOSTROF) Wyświetlić listę Autowypełnienie ALT+STRZAŁKA W DÓŁ 23
Formatowanie danych Wyświetlić polecenie Komórki (menu Format) CTRL+1 Zastosować format liczbowy Ogólny CTRL+SHIFT+~ Zastos. Formatow. Walutowe z dwoma cyframi po przec. (liczby ujemne pojawiają się w nawiasach) CTRL+SHIFT+$ Zastosować formatowanie Procentowe bez liczb po przecinku CTRL+SHIFT+% Zastosować formatowanie Wykładnicze z dwoma miejscami po przecinku CTRL+SHIFT+^ Zastosować format Daty z dniem, miesiącem i rokiem CTRL+SHIFT+# Zastosować format Czasu z godziną i minutami ze wskazaniem A.M. lub P.M. CTRL+SHIFT+@ Zast. format Liczbowy z 2 cyframi po przec., wyświetl. spacji między tysiącami i - dla wart. ujemnych CTRL+SHIFT+! Zastosować obramowanie CTRL+SHIFT+&, Usunąć wszystkie obramowania CTRL+SHIFT+_ Zastosować lub usunąć: pogrubienie CTRL+B, kursywę CTRL+I, podkreślenie CTRL+U, przekreślenie CTRL+5. Ukryć wiersze CTRL+9, Odkryć wiersze CTRL+SHIFT+( Ukryć kolumny CTRL+0 (ZERO), Odkryć kolumny CTRL+SHIFT+) 24
Wstawianie, usuwanie i kopiowanie zaznaczonego obszaru Skopiować CTRL+C, Wkleić CTRL+V, Wyciąć CTRL+X, Wyczyścić DELETE, Wstawić puste komórki CTRL+SHIFT+ZNAK PLUS Usunąć zaznaczony obszar CTRL+ ZNAK MINUS, Cofnąć ostatnią czynność CTRL+Z Klawisze obsługi okien i okien dialogowych Przejść do następnego programu Przejść do poprzedniego programu Wyświetlić menu Start sytemu Windows Zamknąć okno aktywnego skoroszytu Przywrócić okno aktywnego skoroszytu Przejść do okna następnego skoroszytu Przejść do okna poprzedniego skoroszytu Zmniejszyć okno skoroszytu do ikony Powiększyć lub przywrócić okno skoroszytu ALT+TAB ALT+SHIFT+TAB CTRL+ESC CTRL+F4 (lub CTRL+W) CTRL+F5 CTRL+F6 CTRL+SHIFT+F6 CTRL+F9 CTRL+F10 25
26
Zadanie 1. W pliku MAGAZ-xx.XLS (xx inicjały studenta wykonującego zadanie) zbudować arkusz opisujący zawartość magazynu sklepu według poniższego wzoru: 1) Wpisać dane dla 10 różnych towarów: nazwę, cenę netto oraz ilość. 2) Wpisać formuły obliczające: wartość netto = cena netto x ilość kwotę podatku = wartość netto x 22% wartość brutto = wartość netto + podatek łączne wartości (stosując funkcję sumowania zawartości komórek). 3) Sformatować komórki, w których występują kwoty w zł., korzystając z polecenia: Format /Komórki / Liczby / kategoria Walutowe. 4) Sformatować obramowanie arkusza poleceniem: Format /Komórki / zakładka Obramowanie. 5) Sformatować czcionkę w różnych miejscach arkusza poleceniem: Format /Komórki / zakładka Czcionka. 27
Zadanie 2. W pliku OCENY-xx.XLS należy zbudować arkusz zawierający oceny grupy 12 studentów z 4 przedmiotów. 1) Wierszami wpisać oceny kolejnych studentów. 2) Stosując odpowiednie funkcje, należy obliczyć: sumę i średnią ocen każdego studenta, średnią ocen grupy z każdego przedmiotu ogólnąśrednią grupy ze wszystkich przedmiotów (średnią ze średnich). 3) Arkusz należy sformatować tak, aby miał on następującą postać: a) Wyśrodkować położenia wpisów w komórkach, stosując polecenie: Format / Komórki / zakładka Wyrównanie / Poziomo-Środek i Pionowo-Środek b) Dla ocen przyjąć format liczby z 1 miejscem dziesiętnym, zaś dla średnich ocen z 2 miejscami dziesiętnymi, stosując odpowiednio polecenie: Format / Komórki / zakładka Liczby / kategoria Liczbowe / Miejsca dziesiętne 1 lub 2. c) Nagłówek arkusza Oceny uzyskane z przedmiotów umieścić w lewej komórce zakresu komórek, które maja być scalone (nad nagłówkiem Język angielski ), a następnie zastosować polecenie: 28 Format / Komórki / zakładka Wyrównanie / zaznaczyć pole wyboru Scalaj komórki.
WSTAWIANIE FUNKCJI 29
Funkcje matematyczne, trygonometryczne, statystyczne LICZBA.CAŁK(liczba; liczba_cyfr) - Obcina część ułamkową liczby, pozostawiając liczę_cyfr po przecinku. LN(liczba) - Oblicza wartość logarytmu naturalnego dla zadanej liczby. LOG(liczba, podstawa) - Podaje wartość logarytmu liczby przy zadanej podstawie. LOG10(liczba) - Oblicza wartość logarytmu przy podstawie 10 dla danej liczby. LOS() - Generuje liczbę losową z przedziału (0;1). Wynik funkcji zmienia się przy każdorazowym przeliczaniu arkusza. MOD(liczba; dzielnik) - Zwraca resztę z dzielenia argumentu liczba przez argument dzielnik. MODUŁ.LICZBY(liczba) - Podaje wartość bezwzględną z liczby. PI() - Daje w wyniku liczbę p PIERWIASTEK(liczba) - Zwraca wartość pierwiastka kwadratowego z liczby. SILNIA(liczba) - Zwraca wartość silni argumentu liczba. SUMA(liczba1;liczba2...) - Dodaje do siebie wszystkie wartości wymienione w liście argumentów. 30
ZAOKR(liczba; liczba_cyfr) - Zwraca liczbę zaokrągloną z dokładnością do podanej liczby_cyfr. ZAOKR.DO.CAŁK(liczba) - Zwraca liczbę zaokrągloną w dół do najbliższej liczby całkowitej. MAX(liczba1;liczba2...) - Zwraca największą spośród wartości na liście argumentów. MAX.K(tablica; k) - Zwraca k-tą największą spośród wartości tablicy. MIN(liczba1; liczba2...) - Zwraca najmniejszą spośród wartości na liście argumentów. ŚREDNIA(liczba1; liczba2...) - Wyznacza średnią arytmetyczną argumentów. ŚREDNIA.GEOMETRYCZNA(liczba1; liczba2...) - Wyznacza średnią geometryczną argumentów. COS(kąt) -Podaje wartość cosinus kąta. SIN(kąt) - Podaje wartość sinus kąta. TAN(kąt) -Podaje wartość tangens kąta. RADIANY(kąt) - Zmienia liczbę stopni podaną w argumencie kąt na radiany. STOPNIE(kąt) - Zmienia miarę kąta podanego w radianach na stopnie. 31
32
Zadanie 3. W pliku (skoroszycie) PLACE-xx.XLS (xx inicjały studenta wykonującego zadanie) w arkuszu STYCZEŃ 2005 sporządzić listę płac 10 pracowników firmy ELECTROSOFT w styczniu 2005 r. według następującego schematu: gdzie w pole kategoria zaszeregowania wpisujemy jedną z możliwości A, B, C przy założeniu podanych w pomocniczej tabeli wskaźników procentowych premii i stawek godzinowych: Wartości w tabeli obliczyć według wzorów: płaca miesięczna= liczba godzin x stawka godzinowa (adres stawki wybrać w zależności od przedzielonej kategorii zaszeregowania) premia = płaca miesięczna x procent premii płaca brutto = płaca miesięczna + premia podatek = płaca brutto x 19% 33 płaca netto = płaca brutto - podatek
WARUNEK LOGICZNY JEŻELI(warunek_logiczny; wartość_jeżeli_prawda; wartość_jeżeli_fałsz) F4: =JEŻELI(D4="A";E4*$D$11;JEŻELI(D4="B";E4*$D$12;JEŻELI(D4="C";E4*$D$13;0))) G4: =JEŻELI(D4="A";F4*$C$11;JEŻELI(D4="B";F4*$C$12;JEŻELI(D4="C";F4*$C$13;0))) H4: =SUMA(F4:G4) I4: =H4*0,19 J4: =H4-I4 F7: =SUMA(F4:F6) 34
Wzory w kolumnach płaca brutto, podatek i płaca netto mogą być kopiowane przy zastosowaniu adresowania względnego (tzn. normalnego), natomiast płaca dniówkowa i premia przy wykorzystaniu adresów bezwzględnych (klawisz F4). 3) Do arkusza LUTY 2005 skopiować arkusz STYCZEŃ 2005, zmieniając nazwę miesiąca oraz dane dotyczące liczby przepracowanych godzin dla poszczególnych pracowników. 4) Korzystając z arkuszy LUTY 2005 i STYCZEŃ 2005, w arkuszu ROK 2005 należy utworzyć zestawienie miesięcznych dochodów w roku 2003 według wzoru: Wszystkie dane liczbowe powinny zostać przy użyciu formuł skopiowane z poprzednich dwóch arkuszy. 5) Sporządzić wykresy płac brutto, netto i podatku łącznie wszystkich pracowników w poszczególnych miesiącach i łącznie w obu miesiącach. 35
Tworzenie serii danych 36
Warunkowe formaty komórek 37
Wstaw > Komentarz Shift + F2, Enter Komentarze do komórek Aby przeczytać komentarz, należy wskazać komórkę oznaczoną czerwonymtrójkątem w prawym górnym rogu. 38
Zamknięcie wszystkich otwartych skoroszytów Aby zamknąć za pomocą jednego polecenia wszystkie otwarte skoroszyty należy otworzyć menu Plik przy wciśniętym klawiszu [Shift], a następnie wybrać Zamknij wszystkie. Excel zamknie wszystkie aktualnie otwarte skoroszyty. Jeżeli którykolwiek z nich nie był dotychczas zapisany to pojawi się komunikat z pytaniem czy chcemy zapisać skoroszyt. Różnica w wywołaniu menu Plik bez wciśniętego klawisza [Shift] i przy wciśniętym klawiszu [Shift]: Zmianie ulega tylko pozycja trzecia menu, z Zamknij na Zamknij wszystkie. 39
Menu Edycja na dwa sposoby Wywołanie menu Edycja bez wciśniętego klawisza [Shift] i przy wciśniętym klawiszu [Shift]: menu Edycja przy wciśniętym klawiszu [Shift]: zmianie ulegają pozycje menu: - czwarta z Kopiuj na Kopiuj rysunek... - piąta z Wklej na Wklej rysunek - szósta z Wklej specjalnie... na Wklej łącze rysunku 40
Zawsze aktualna data Jeżeli chcemy w arkuszu mieć zawsze aktualną datę, można do komórki wpisać formułę: = Lublin, "&TEKST(DZIŚ();"d mmmm rrrr")&" r." Jaki dzisiaj jest dzień tygodnia? Excel będzie wyświetlał aktualny dzień tygodnia jeżeli do komórki wpiszemy formułę: =TEKST(DZIŚ();"dddd") lub =WYBIERZ(DZIEŃ.TYG(DZIŚ();2);"poniedziałek";"wtorek";"środa";"czw artek";"piątek";"sobota";"niedziela") 41
Jak ukryć zawartość komórki? (sposób I) Jednym ze sposobów ukrycia zawartości komórki jest odpowiednio ją sformatować. Format wyświetlanych w arkuszu liczb można samemu wykreować wg schematu: format liczby dodatniej ; format liczby ujemnej ; format zera ; format tekstu Po wpisaniu: ;;; zawartość komórki będzie niewidoczna (można ją zobaczyć jedynie na pasku formuły). (sposób II) Jeżeli wybierzemy identyczny kolor czcionki z kolorem tła to zawartość komórki będzie niewidoczna. Komórka, niezależnie od tego czy będzie zawierała liczby, formuły, tekst czy symbol błędu, będzie wydawała się pusta. Zawartość komórki można zobaczyć jedynie na pasku formuły. 42
Jak zobaczyć wszystkie formuły? I sposób Wciśnięcie kombinacji klawiszy [Ctrl+`]. II sposób ` - to klawisz poniżej [Esc] Wybranie polecenia Narzędzia\Opcje\karta Widok i zaznaczenie pola wyboru Formuły (zaznaczone czerwonym kółkiem). Dobrym pomysłem jest jednoczesne oglądanie w jednym oknie formuł, a w drugim zwracanych przez nie wartości. Należy w tym celu utworzyć nowe okno arkusza (menu Okno\Nowe okno a następnie Okno\Rozmieść\opcja Poziomo lub Okno\Rozmieść\opcja Pionowo. Notatka do formuły Nie chodzi o wstawienie komentarza do komórki (np. za pomocą polecenia Wstaw\Komentarz) lecz dodanie do formuły notatki, która stanowiąc część formuły nie ingeruje w wyliczany wynik. =A1+B1+L( To moja formuła ) Została tutaj wykorzystana funkcja L. Notatka musi być wpisana w cudzysłowie. 43
Konkatenacja (łączenie) Za pomocą znaku & można łączyćłańcuchy znaków, np. ="odcinek "&"pierwszy" lub zawartości komórek np. =A1&B1 Operacji łączenia można dokonywać na liczbach oraz na tekstach. W przypadku łączenia liczb z tekstem można wykorzystać funkcję TEKST(wartość;format_tekst), która przekształca wartość w tekst w określonym formacie liczbowym. Poniższe przykłady pozwolą mieć zawsze aktualny nagłówek nad zestawieniem sprzedaży. Przykład I ="Zestawienie sprzedaży za miesiąc "& TEKST(DZIŚ();"mmmm")& " "& TEKST(DZIŚ();"rrrr")& " r." Przykład II ="Zestawienie sprzedaży za "&JEŻELI(MIESIĄC(DZIŚ())=1;"styczeń ";JEŻELI(MIESIĄC(DZIŚ())<5;TEKST(DZIŚ();"m")&" miesiące ";TEKST(DZIŚ();"m")&" miesięcy "))& TEKST(DZIŚ();"rrrr")& " r." 44
Wyświetlanie argumentów funkcji Aby zobaczyć argumenty funkcji należy wpisać znak = i nazwę funkcji a następnie wcisnąć kombinację klawiszy [Ctrl+Shift+A]. Zostaną wyświetlone nazwy argumentów i nawiasy funkcji. Np. po wpisaniu =suma.jeżeli i wciśnięciu [Ctrl+Shift+A] zobaczymy wszystkie argumenty funkcji =suma.jeżeli(zakres;kryteria;suma_zakres). Jeżeli chcemy wyświetlić Paletę formuł po wpisaniu =suma.jeżeli należy wcisnąć [Ctrl+A]. Za pomocą skrótu [Shift+F3] możliwe jest wstawienie funkcji do formuły Bieżąca data i czas [Ctrl+;] i [Enter] - wstawienie bieżącej daty (nie aktualizowanej automatycznie) [Ctrl+Shift+:] i [Enter] - wstawienie aktualnego czasu (nie aktualizowanej automatycznie) = DZIŚ( ) bieżąca data aktualizowana przy każdym otwarciu arkusza =TERAZ( ) - bieżąca data i godzina aktualizowana przy każdym otwarciu arkusza 45
Wprowadzanie do komórek ułamków Aby wprowadzić do komórki ułamek należy między częścią całkowitą a ułamkową zostawić odstęp (jedna spacja). Np. aby wprowadzić ułamek 1 i 1/2 należy wpisać 1 1/2 i nacisnąć [Enter]. W komórce wyświetlana będzie wartość 1 1/2, natomiast na pasku formuły zobaczymy 1,5. Jeżeli ułamek nie ma części całkowitej, musimy wprowadzić najpierw zero. Łączenie pola tekstowego z danymi w komórkach Możliwe jest ustanowienie połączenia między polem tekstowym a komórką: 1. Kliknij Pole tekstowe na pasku narzędzi Rysowanie, kliknij arkusz i utwórz pole tekstowe. 2. Kliknij pasek formuły lub naciśnij [F2] 3. Wpisz formułę łączącą, np. =A1 i naciśnij [Enter] Od tej chwili zawartość komórki A1 będzie widoczna w polu tekstowym, które można przenosić w dowolne miejsce arkusza. 46
Ukrycie/wyświetlenie siatki arkusza Można wyłączyć wyświetlanie siatki w arkuszu. Włączać jedynie, aby zobaczyć, które komórki są scalone. 2 sposoby przełączania między wyświetleniem a ukryciem siatki: 1) za pomocą polecenia Narzędzia\Opcje\karta Widok, pole wyboru Linie siatki 2) po kliknięciu przycisku Przełącz siatkę, który można znaleźć po wyświetleniu okna dialogowego Dostosuj na karcie Polecenia w kategorii Formularze. Wygląd przycisku "Przełącz siatkę" 47
Wcięcie tekstu w komórce (część I) Domyślnie tekst w komórce jest wyrównywany do lewej, a liczby do prawej krawędzi komórki. Aby zmienić domyślne wyrównanie tekstu można skorzystać z karty Wyrównanie w oknie dialogowym Formatuj komórki (okno można wyświetlić za pomocą polecenia Format\Komórki... lub naciskając [Ctrl+1]), albo skorzystać z odpowiednich przycisków na pasku narzędzi Formatowanie. Aby uzyskać wcięcie tekstu należy na karcie Wyrównanie, w polu Poziomo zaznaczyć Lewe (wcięcie), a w polu Wcięcie ustawić ilość wcięć. Każde zwiększenie wcięcia o jeden powoduje, że napis w komórce przesuwa się w prawo o szerokość dużej litery X (w przybliżeniu). Maksymalna ilość wcięć wynosi 15. (część II) Zwiększenie lub zmniejszenie wcięcia tekstu można szybciej uzyskać klikając przyciski na pasku narzędzi Formatowanie: Zwiększ wcięcie lub Zmniejsz wcięcie Efekt zmniejszenia wcięcia można uzyskać klikając przycisk Zwiększ wcięcie przy jednocześnie wciśniętym klawiszu [Shift]. Skróty klawiaturowe: zwiększ wcięcie [Ctrl+Alt+Tab], zmniejsz wcięcie [Shift+Ctrl+Alt+Tab] 48
Kopiowanie szerokości kolumn Aby skopiować szerokość kolumn należy po zaznaczeniu obszaru arkusza lub nagłówków kolumn wybrać polecenie Edycja\Kopiuj (lub [Ctrl+C]), przejść do obszaru docelowego lub zaznaczyć nagłówek kolumny a następnie wybrać polecenie Edycja\Wklej specjalnie...\szerokości kolumn. 49
50
Format/Komórki/Ochrona/Zablokuj Narzędzia/Ochrona/Chroń arkusz 51
WYKRESY - tworzenie i edycja 4 kroki 1) Typ wykresu 2) Dane źródłowe 3) Opcje wykresu 4) Położenie 52
1) Typ wykresu 53
1) Typ wykresu 54
2) Dane źródłowe 55
2) Dane źródłowe 56
2) Dane źródłowe 57
3) Opcje wykresu 58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
Obszar wykresu Obszar kreślenia 68
EDYCJA WYKRESU 69
Formatowanie osi -desenie 70
Formatowanie osi -skala 71
Formatowanie tytułu wykresu 72
Wykres liniowy a wykres XY Excel domyślnie dzieli dane w zaznaczonym zakresie na kategorie i serie, zakłada też, że kategorii jest więcej niż serii. Wykres liniowy ma poziomą oś kategorii i pionową oś wartości, zaś wykres XY - dwie osie wartości. Wykres liniowy: zaznaczyć zakres B2:B4, wywołać Kreatora wykresów- Typ liniowy, w oknie dialogowym Dane źródłowe na karcie Zakres danych pozostawić parametry domyślne, a na karcie Serie wypełnić pole Etykiety osi kategorii X zakresem A2:A4. Wykres XY: zaznaczyc zakres A2:B4, wywołać Kreatora wykresów typ XY(punktowy). 73
Prawidłowym wykresem funkcji y = x jest wykres typu XY. Na wykresach typu XY na obu osiach (pionowej i poziomej) odmierzane sa odcinki proporcjonalnie odpowiadające wartościom liczb (np. odległość od zera do do punktu odpowiadajacego liczbie 7 jest 7-krotnie większa niż punktu odpowiadającego liczbie 1. Na wykresach liniowych oś pozioma jest osią kategorii (więc nie ma żadnego proporcjo-nalnego odmierzania). Są 3 kategorie: 0, 1 i 7 (są to nazwy tekstowe). Wszystkie kategorie sa równouprawnione (odcinki o jednakowej długości). Wykresy z osiami kategorii w zasadzie nie nadają się do przedstawiania funkcji matematycznych. Użycie wykresów z osią kategorii do przedstawiania funkcji matematycznych jest dopuszczalne w szczególnym przypadku, gdy nazwami kategorii będą liczby 74 stanowiące ciąg arytmetyczny (różnica między kolejnymi liczbami jest stała).