WYNIKI DOŚWIADCZEŃ ŚCISŁYCH I ŁANOWYCH 2015

WYNIKI DOŚWIADCZEŃ ŚCISŁYCH I ŁANOWYCH 2015 Jednostka Doświadczalna Nordzucker Polska S.A. Grudzień 2015

Spis treści 1. Charakterystyka doświadczeń...5 1.1. Rodzaje doświadczeń... 5 1.2. Lokalizacja doświadczeń... 5 1.3. Opis metodyki doświadczeń... 7 1.3.1. Doświadczenie odmianowe... 7 1.3.2. Doświadczenie z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach mątwikowych... 8 1.3.3. Doświadczenie z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych... 9 1.3.4. Doświadczenie fungicydowe... 10 1.3.5. Doświadczenie z mikrogranulatami... 11 1.3.6. Doświadczenie łanowe z sześcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska... 12 1.4. Warunki siedliskowe i agrotechnika buraka w doświadczeniach... 14 1.4.1. Doświadczenie w Karolinie, rejon plantacyjny Szamotuły... 14 1.4.2. Doświadczenie w Falęcinie, rejon plantacyjny Chełmża... 17 1.4.3. Doświadczenie w Stablewicach, rejon plantacyjny Unisław... 20 1.4.4. Doświadczenie w Błocie i Unisławiu, rejon plantacyjny Unisław... 21 1.4.5. Doświadczenie w Sławkowie, rejon plantacyjny Chełmża... 22 2. Wyniki doświadczeń i wnioski... 24 2.5. Wyniki i wnioski doświadczenia z mikrogranulatami... 40 2.6. Wyniki i wnioski z doświadczenia łanowego z sześcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z KWS Polska... 42 Spis rysunków Rysunek 1. Terytorialne rozmieszczenie doświadczeń w roku 2015... 6 Rysunek 2. Rozkład opadów gmina Obrzycko... 16 Rysunek 3. Rozkład temperatur gmina Obrzycko... 16 Rysunek 4. Rozkład opadów lokalizacja Falęcin... 19 Rysunek 5. Rozkład temperatur lokalizacja Falęcin... 19 Rysunek 6. Wyniki doświadczeń odmianowych synteza wyników z trzech lokalizacji 29 Rysunek 7. Wyniki doświadczenia odmian tolerancyjnych w warunkach mątwikowych synteza z dwóch lokalizacji... 33 Rysunek 8. Wyniki doświadczenia odmian tolerancyjnych na obecność mątwika w warunkach normalnych synteza z jednej lokalizacji normalnych jedena lokalizacja... 38 Rysunek 9. Wyniki doświadczenia fungicydowego synteza wyników z jednej lokalizacji.... 40 Rysunek 10. Wyniki doświadczenia z mikrogranulatami synteza wyników z jednej lokalizacji... 42 Rysunek 11. Polowa zdolność wschodów w doświadczeniu uprawowym przy współpracy z KWS Polska.... 43 Rysunek 12. Wyniki doświadczenia, uprawowe 6 poziomów czynnika przy współpracy z firmą KWS synteza wyników z 1 lokalizacji... 45

Charakterystyka doświadczeń 3 Spis tabel Tabela 1. Wykaz odmian uczestniczących w doświadczeniu w 2015 roku... 8 Tabela 2. Odmiany tolerancyjne w warunkach mątwikowych w 2015 roku... 9 Tabela 3. Odmiany tolerancyjne i klasyczne w warunkach normalnych w 2015 roku... 10 Tabela 4. Fungicydy użyte w doświadczeniu fungicydowym w 2015 roku... 11 Tabela 5. Poziomy czynnika w doświadczeniu z mikrogranulatami w 2015 roku... 12 Tabela 6. Schemat uprawy roli w doświadczeniu łanowym z sześcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska 2014/2015... 13 Tabela 7. Opady oraz temperatura powietrza w 2014/2015 roku w porównaniu z wieloleciem Karolin, gmina Obrzycko wg. Nordzucker Polska S.A.... 15 Tabela 8. Opady oraz temperatura powietrza w 2014/2015 roku w porównaniu z wieloleciem lokalizacja Falęcin, wg stacji meteorologicznej w Falęcinie... 18 Tabela 9. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym przed korektą obsady... 24 Tabela 10. Bonitacyjna ocena stanu roślin w różnych fazach wegetacji buraka cukrowego, oceniona w skali 1 9, (1 najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraka)... 25 Tabela 11. Ocena bonitacyjna ocena występowania chorób grzybowych liści: w doświadczeniu odmianowym, oceniona w skali 1 9, (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi)... 26 Tabela 12. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m)... 27 Tabela 13. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe wynik z trzech lokalizacji 2015... 28 Tabela 14. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika - ocena przed korektą obsady... 30 Tabela 15. Bonitacyjna ocena stanu roślin buraka cukrowego w łanie w różnych fazach rozwojowych w skali 1 9, (1 łan najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraków)... 30 Tabela 16. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika... 31 Tabela 17. Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu z odmianami tolerancyjnymi na mątwika (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści )... 32 Tabela 18. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe z odmianami tolerancyjnymi na mątwika wynik z dwóch lokalizacji... 32 Tabela 19. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych - ocena przed korektą obsady... 34 Tabela 20. Bonitacyjna ocena stanu roślin buraka cukrowego w łanie w różnych fazach rozwojowych w skali 1 9, (1 łan najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraków)... 34 Tabela 21. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych... 35 Tabela 22. Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) wynik w jednej lokalizacji... 36

Charakterystyka doświadczeń 4 Tabela 23. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych wynik z jednej lokalizacji... 37 Tabela 24. Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu fungicydowym (1- brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi)... 38 Tabela 25. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu fungicydowym wynik z jednej lokalizacji... 39 Tabela 26. Terminy wykonania zabiegów w doświadczeniu.... 40 Tabela 27. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu z mikrogranulatami wynik z jednej lokalizacji... 41 Tabela 28. PZW oraz obsada roślin w doświadczeniu uprawowym przy współpracy z KWS Polska... 42 Tabela 29. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego - w zależności od metody uprawy roli... 43

Charakterystyka doświadczeń 5 1. Charakterystyka doświadczeń 1.1. Rodzaje doświadczeń Doświadczenie odmianowe Doświadczenie ścisłe z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach mątwikowych Doświadczenie ścisłe z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w normalnych warunkach Doświadczenie ścisłe fungicydowe Doświadczenie ścisłe z mikrogranulatami Doświadczenie łanowe z sześcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska 1.2. Lokalizacja doświadczeń Doświadczenia zlokalizowane zostały na plantacjach produkcyjnych Spółki Nordzucker Polska S.A., w następujących miejscowościach: Karolin rejon plantacyjny Szamotuły o położenie pola: 52,38 szerokości północnej 16,31 długości wschodniej Falęcin rejon plantacyjny Chełmża o położenie pola: 53,25 szerokości północnej 18,48 długości wschodniej Sławkowo rejon plantacyjny Chełmża o położenie pola: 53,08 szerokości północnej 18,40 długości wschodniej Stablewice rejon plantacyjny Unisław o położenie pola: 53,13 szerokości północnej 18,25 długości wschodniej Błoto rejon plantacyjny Unisław o położenie pola: 53,14 szerokości północnej 18,21 długości wschodniej Unisław rejon plantacyjny Unisław o położenie pola: 53,14 szerokości północnej 18,22 długości wschodniej

Charakterystyka doświadczeń 6 Rysunek 1. Terytorialne rozmieszczenie doświadczeń w roku 2015 Stablewice Falęcin Błoto Unisław Sławkowo Chełmża Toruń Opalenica Karolin Poznań Straszków \

Charakterystyka doświadczeń 7 1.3. Opis metodyki doświadczeń 1.3.1. Doświadczenie odmianowe W doświadczeniu odmianowym badano stan roślin, plon oraz parametry jakości wewnętrznej korzeni 26 odmian (patrz tabela 1) buraka cukrowego. Doświadczenie przeprowadzono w 3 lokalizacjach: Karolin, Sławkowo oraz Stablewice. Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano 26 odmiany, układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka trzyrzędowe o długości 8 m, analizowano rośliny z poletka o wymiarach: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm, nasiona zaprawiane zaprawą Montur Forte 230 FS, głębokość siewu 2-3 cm, korekta obsady roślin w fazie 4-6 liści, odległość między roślinami w rzędzie 18 cm. Obserwacje, pomiary i analizy: ocena PZW, bonitacyjna ocena stanu roślin w łanie (czterokrotnie w okresie wegetacji), ocena liczby pośpiechów (dwukrotnie w okresie wegetacji), bonitacyjna ocena występowania chorób liści, po dokonaniu zbioru korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, potasu oraz sodu, o obliczono plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie.

Charakterystyka doświadczeń 8 Tabela 1. Wykaz odmian uczestniczących w doświadczeniu w 2015 roku Odmiana Firma nasienna Odmiana Firma nasienna Amazonia Favorita KWS Igloo SESVanderHave Primavera KWS KWS KWS Manitou Picobella KWS Tapir Hunor Fantazja Melodia Basilius Gellert KHBC Sukcesja KWS Alegra Julius Milton Pikador Vistula Syngenta Maribo Hammond Jagger Strube Piast Telimena WHBC Sinan BTS 350 Mesange Desprez BTS 710 Betaseed 1.3.2. Doświadczenie z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach mątwikowych W doświadczeniu z odmianami tolerancyjnymi w warunkach mątwikowych badano stan roślin, plon oraz parametry jakości wewnętrznej korzeni buraków dziesięciu odmian tolerancyjnych oraz dwóch odmian klasycznych (patrz tabela 2) na polach, na których wiosną oznaczono zwartość jaj i larw mątwika. Wynosiła ona w miejscowościach: Błoto 717, Unisław 1055 jaj i larw mątwika w 100 g gleby. Doświadczenie przeprowadzono w 2 lokalizacjach: Błoto oraz Unisław. Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano 11odmian, (9 tolerancyjnych, 2 klasyczne), układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka trzyrzędowe o długości 8 m, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm, analizowano rośliny z poletka o wymiarach: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, nasiona zaprawiane zaprawą Montur Forte 230 FS, głębokość siewu 2-3 cm, korekta obsady roślin w fazie 4-6 liści, końcowa odległość między roślinami w rzędzie 18 cm. Obserwacje, pomiary i analizy: ocena PZW,

Charakterystyka doświadczeń 9 bonitacyjna ocena stanu roślin w łanie (czterokrotnie w okresie wegetacji), ocena liczby pośpiechów (dwukrotnie w okresie wegetacji), bonitacyjna ocena występowania chorób liści, po dokonaniu zbioru korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, potasu oraz sodu o obliczono plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie. Tabela 2. Odmiany tolerancyjne w warunkach mątwikowych w 2015 roku Odmiany Vasco* Tipi Panorama KWS KWS Toleranza KWS KWS Primavera KWS KWS Contenta Charly Dylan Perruche Xanadu Melodia Nazwa firmy SesVanderhave KWS Syngenta Strube Desprez Maribo KHBC * - drukiem pochylonym oznaczono odmiany o zarejestrowanej tolerancji na mątwika burakowego 1.3.3. Doświadczenie z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych W doświadczeniu z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych badano plon oraz parametry jakości wewnętrznej korzeni buraków dziesięciu odmian tolerancyjnych oraz czterech odmian klasycznych (patrz tabela 3). Doświadczenie przeprowadzono w 1 lokalizacji: Karolin. Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano 13 odmian, (9 tolerancyjnych, 4 klasycznych), układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka trzyrzędowe o długości 8 m, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm, analizowano rośliny z poletka o wymiarach: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, nasiona zaprawiane zaprawą Montur Forte 230 FS, głębokość siewu 2-3 cm, korekta obsady roślin w fazie 4-6 liści, końcowa odległość między roślinami w rzędzie 18 cm. Obserwacje, pomiary i analizy: ocena PZW,

Charakterystyka doświadczeń 10 bonitacyjna ocena stanu roślin w łanie (czterokrotnie w okresie wegetacji), ocena liczby pośpiechów (dwukrotnie w okresie wegetacji), bonitacyjna ocena występowania chorób liści, po dokonaniu zbioru korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, sodu oraz potasu o obliczono plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie. Tabela 3. Odmiany tolerancyjne i klasyczne w warunkach normalnych w 2015 roku Odmiany Vasco Tipi Manitou Panorama KWS Toleranza KWS Primavera KWS Contenta Charly Dylan Gellert Perruche Xanadu Melodia Nazwa firmy SesVanderhave KWS Syngenta Strube Desprez Maribo KHBC * - drukiem pochylonym oznaczono odmiany o zarejestrowanej tolerancji na mątwika burakowego 1.3.4. Doświadczenie fungicydowe W doświadczeniu fungicydowym badano wpływ 5 fungicydów (patrz tabela 4) na występowanie chorób grzybowych liści buraka oraz na plon i parametry jakości wewnętrznej korzeni. Doświadczenie przeprowadzano w 1 lokalizacji: Falęcin. Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano odmianę Sinan, układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka sześciorzędowe o długości 8 m, analizowano rośliny w trzech środkowych rzędach każdego poletka: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm, głębokość siewu 2-3 cm, korektę obsady wykonano w fazie 4-6 liści, końcowa odległość między roślinami w rzędzie 18 cm,

Charakterystyka doświadczeń 11 zabiegi fungicydowe wykonano doświadczalnym opryskiwaczem polowym w wersji wózkowej AP 1-5/w z rozpylaczami typu 02 (żółty) o wydatku 0,72 l/min. Ciśnienie robocze wynosiło 3 atmosfery, prędkość jazdy 4,2 km/godz., a ilość wody użytej do oprysku 300 litrów na 1 ha, woda do oprysku w doświadczeniu pobrana została z jednego źródła: Nordzucker Polska S.A., Zakład w Chełmży i miała twardość ogólną 18 n (woda znacznie twarda), wykonano jeden zabieg fungicydowy w 1 dekadzie sierpnia. Kontrolą odniesieniem był obiekt bez oprysku fungicydowego, dla zobrazowania skuteczności ochrony fungicydowej wprowadzono również tzw. wariant zdrowy, w którym wykonano 3 zabiegi, w następujących terminach: 1. dekada lipca, 1. dekada sierpnia oraz 1. dekada września. Zabiegi wykonano następującymi preparatami Duett Star 334 - SE 0,6 l/ha, Optan 183 SC - 0,8 l/ha, Orius 250 EW - 0,8 l/ha. Obserwacje, pomiary i analizy: raz w okresie wegetacji przed zbiorem doświadczenia wykonano ocenę bonitacyjną siły występowania chorób grzybowych liści. Wynik wyrażono w skali 9 stopniowej (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi), po zbiorze korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, sodu oraz potasu, o plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie. Tabela 4. Fungicydy użyte w doświadczeniu fungicydowym w 2015 roku Nazwa fungicydu Duett Ultra 497 SC Duett Star 334 SE Substancja czynna tiofanat metylowy epoksykonazol epoksykonazol fenpropimorf Zawartość substancji czynnej g/l 310 g/l 187 g/l 84 g/l 250 g/l Dawka fungicydu l/ha 0,6 l/ha 1 l/ha Orius 250 EW tebukonazol 250 g/l 0,8 l/ha Safir 125 SC epoksykonazol 125 g/l 1,0 l/ha Producent BASF Adama Polska 1.3.5. Doświadczenie z mikrogranulatami W doświadczeniu z mikrogranulatami porównywano wpływ trzech mikrogranultów ( FCA, Micr B, Micr K), dwóch firm (FCA oraz ADOB) na plon i jakość korzeni buraków cukrowych w porównaniu z obiektem bez mikrogranulatu - kontrola (patrz tabela 5). Wiosną na polu doświadczalnym oznaczono zwartość makroskładników w glebie. Wynosiła ona: ph = 6,7, zawartość P 2 O 5 = 14,5 mg/100 g średnia, zawartość K 2 O 18,0 mg/100 g - wysoka, Mg 4,4 mg/100 g średnia. W momencie siewu wprowadzono do gleby mikrogranulat, a w okresie wegetacji nawożenie dolistne ( wykaz terminów zabiegów w tabeli nr 26). Doświadczenie przeprowadzano w 1 lokalizacji: Falęcin.

Charakterystyka doświadczeń 12 Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano odmianę Sinan, układ doświadczenia losowane bloki, w 4 powtórzeniach, poletka sześciorzędowe o długości 8 m, analizowano rośliny w trzech środkowych rzędach każdego poletka: długość 7,5 m, szerokość 1,35 m, łączna powierzchnia 10,13 m 2, rozstawa rzędów 45 cm, wysiew nasion w rzędzie co 7,7 cm, głębokość siewu 2-3 cm, korektę obsady wykonano w fazie 4-6 liści, końcowa odległość między roślinami w rzędzie 18 cm, zabiegi dolistnego nawożenia mikrogranulatami wykonano doświadczalnym opryskiwaczem polowym w wersji wózkowej AP 1-5/w z rozpylaczami typu 02 (żółty) o wydatku 0,72 l/min. Ciśnienie robocze wynosiło 3 atmosfery, prędkość jazdy 4,2 km/godz., a ilość wody użytej do oprysku 300 litrów na 1 ha, woda do oprysku w doświadczeniu pobrana została z jednego źródła: Nordzucker Polska S.A., Zakład w Chełmży i miała twardość ogólną 18 n (woda znacznie twarda), wykonano 4 zabiegi dolistne: maj - sierpień. Obserwacje, pomiary i analizy: po zbiorze korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, sodu oraz potasu, o plon technologiczny cukru, o analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie. Tabela 5. Poziomy czynnika w doświadczeniu z mikrogranulatami w 2015 roku l.p Poziom czynnika Lokalizacja Producent 1 Kontrola bez mikrogranulatu Falęcin - 2 FCA Falęcin FCA 3 Micr B Falęcin ADOB 4 Micr K Falęcin ADOB 1.3.6. Doświadczenie łanowe z sześcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska W doświadczeniu łanowym badano wpływ sześć sposobów uprawy roli (patrz tabela 6) na plon oraz parametry jakości wewnętrznej korzeni buraka. Doświadczenie przeprowadzano w 1 lokalizacji: Sławkowo

Charakterystyka doświadczeń 13 Założenia metodyczne: w doświadczeniu wysiano odmianę Natura KWS układ doświadczenia 6 pasów o długości pola i szerokości 10,8 m, każdy z innym sposobem uprawy roli. Na każdym pasie 6 poletek do zbioru, analizowano rośliny na trzech środkowych rzędach wydzielonych poletek o długości 6 m i szerokości 1,35 m, czyli łącznej powierzchni 8,1 m 2, rozstawa rzędów 45 cm, odległość wysiewu nasion w rzędzie 18 cm, głębokość siewu 2-3 cm, Obserwacje, pomiary i analizy: po dokonaniu zbioru korzeni określono: o plon korzeni, o zawartość cukru (polaryzację), o zawartość azotu -aminowego, sodu oraz potasu, o obliczono plon technologiczny cukru, Analizę jakości korzeni wykonano na linii firmy Venema w Stacji Doświadczalnej KHBC w Straszkowie Tabela 6. Schemat uprawy roli w doświadczeniu łanowym z sześcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z firmą KWS Polska 2014/2015 Wykaz sposobów uprawy roli w 2015 1 2 3 4 5 6 Sposób uprawy roli płużny: siew buraka metodą tradycyjną z uprawą gorczycy jako międzyplonu i orką przedzimową Sposób uprawy roli płużny: siew buraka w mulcz z grochu Sposób uprawy roli płużny: siew buraka w mulcz z gorczycy Sposób uprawy roli bezorkowy: siew buraka w mulcz ścierniskowy z uprawą do 30 cm Sposób uprawy roli bezorkowy: siew buraka w mulcz ze słomy i gorczycy z uprawą do 30 cm Sposób uprawy roli bezorkowy: siew buraka w mulcz ze słomy i grochu z uprawą do 30 cm

Charakterystyka doświadczeń 14 1.4. Warunki siedliskowe i agrotechnika buraka w doświadczeniach 1.4.1. Doświadczenie w Karolinie, rejon plantacyjny Szamotuły Lokalizacja doświadczenia odmianowego oraz z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych. właściciel pola Szymon Mirek, gmina Obrzycko, miejscowość Karolin, kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby III b, typ i rodzaj gleby gleba brunatna na podłożu gliny średniej Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano 03.03.2015 r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Stwierdzono: odczyn obojętny, ph 7,0; wapnowanie zbędne, zawartość składników pokarmowych w mg/100 g gleby: o fosfor 32,0 mg/100 g, zasobność bardzo wysoka, o potas 21,0 mg/100 g, zasobność bardzo wysoka, o magnez 3,0 mg/100 g, zasobność niska. Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 198,4. Analizę wykonano 18.02.2015 r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon: pszenica ozima zbiór przedplonu 11.08.2014 wysiew nawozu Lubofoska 3,5-10-20 - (10,5 kg N/ha, 30 kg P 2 O 5 /ha, 60 kg K 2 O/ha) 21.08.2014 kultywator ścierniskowy (gruber) 23.08.2014 nawożenie azotowe; 30 kg N /ha 05.09.2014 kultywator ścierniskowy (gruber) 05.09.2014 siew gorczycy Metex 20 kg/ha 07.09.2014 wysiew nawozu Sól potasowa 60% - (60 kg K 2 O/ha) 01.10.2014 orka przedzimowa 22.10.2014 wysiew nawozu Korn-Kali 40%, -(80 kg K 2 O/ha) 10.03.2015 agregat uprawowy 11.03.2015 agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem 09.04.2015 termin siewu: 13.04.2015 wykonanie zabiegów herbicydowych: 1. zabieg, Beetup Compact 160 EC - 1,2 l/ha + Kemiron 500 SC - 0,25 l/ha + Goltix 700 SC - 0,8 l/ha + Venzar 500 SC - 0,20 l/ha 29.04.2015

Charakterystyka doświadczeń 15 2. zabieg, Beetup Compact 160 EC - 1,2 l/ha + Kemiron 500 SC - 0,25 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha + Venzar 500 SC - 0,20 l/ha 06.05.2015 3. zabieg, Beetup Compact 160 EC - 1,2 l/ha + Kemiron 500 SC - 0,3 l/ha + Goltix 700 SC - 1,2 l/ha + Venzar 500 SC - 0,20 l/ha 23.05.2015 4. zabieg, Agil EC - 0,5 l/ha 23.05.2015 nawożenie azotem pogłównie (64 kg/ha N) 19.05.2015 zabieg wykonania nawożenia dolistnego Basfoliar 36 Extra - 10 l/ha + Solubor DF 2,5 kg/ha 09.06.2015 zabieg wykonania nawożenia dolistnego Basfoliar 36 Extra - 10 l/ha + Solubor DF 2,5 kg/ha 16.06.2015 wykonanie zabiegu fungicydowego, Duett Ultra 497 SC - 0,6 l/ha 01.08.2015 zbiór doświadczania odmianowego oraz z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych 26-29.09.2015 Warunki meteorologiczne Tabela 7. Opady oraz temperatura powietrza w 2014/2015 roku w porównaniu z wieloleciem Karolin, gmina Obrzycko wg. Nordzucker Polska S.A. Miesiąc 2014/2015 Opady średnia wieloletnia minimalna maksymalna Temperatura średnia dobowa miesięczna wieloletnia mm mm ºC ºC ºC ºC 14-lis 17 56,9 1,95 9,30 6,2 6,8 14-gru 50 32,6-0,88 6,08 2,9 3,4 15-sty 58 40,6 0,12 5,15 2,3 2,1 15-lut 11 29,7-1,75 3,94 1,5 1 15-mar 37 70,5 4,50 8,37 6 1,7 15-kwi 29 64,2 3,80 12,77 8,5 5,6 15-maj 25 75,6 9,53 15,10 13,1 10,9 15-cze 79 80,5 14,05 18,82 16,2 14,3 15-lip 98 75,6 16,75 23,58 20,3 16,9 15-sie 8 80,5 16,60 25,85 21,8 17,7 15-wrz 34 42,4 13,54 18,98 16,1 15,7 15-paź 25 33 6,75 10,80 8,4 11,3 Suma / Średnia 471 604,6 - - - -

Charakterystyka doświadczeń 16 Rysunek 2. Rozkład opadów gmina Obrzycko Rysunek 3. Rozkład temperatur gmina Obrzycko

Charakterystyka doświadczeń 17 1.4.2. Doświadczenie w Falęcinie, rejon plantacyjny Chełmża Lokalizacja doświadczenie z mikrogranulatami oraz fungicydowe właściciel pola PW Farol Sp. z o.o. gmina Papowo Biskupie, miejscowość Falęcin kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby III b, typ i rodzaj gleby gleba brunatna wyługowana, wytworzona z gliny lekkiej pylastej. Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano 03.03.2015 r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Stwierdzono: Odczyn obojętny, ph 6,7; wapnowanie zbędne, zawartość składników pokarmowych w mg/100 g gleby: o fosfor 14,5 mg/100g, zasobność średnia, o potas 18,0 mg/100g, zasobność wysoka, o magnez 4,4 mg/100g, zasobność średnia, Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 337,5. Analizę wykonano 18.02.2015 r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon pszenica ozima zbiór pszenicy 14.08.2014 podrywka wykonana broną talerzową 16.08.2015 zabieg herbicydowy Klinik 360 SL 3,5 l/ha 29.09.2015 orka przedzimowa głęboka 10.11.2014 zabieg włókowania 10.03.2015 zabieg zastosowania użyźniacza doglebowego Bogdan 0,6 l/ha 09.04.2015 agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem 10.04.2015 termin siewu: 10.04.2015 terminy wykonania zabiegów herbicydowych w doświadczeniu fungicydowym 1. zabieg, Kemiron 500 SC - 0,20 l/ha + Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 0,60 l/ha + Goltix 700 SC - 1,0 l/ha 29.04.2015 2. zabieg, Kemiron 500 SC - 0,20 l/ha + Kemifam Super Koncentrat 320 EC - 0,60 l/ha + Safari 50 WG - 30g/ha 16.05.2015 nawożenie azotem przedsiewne 68 kg N/ha 12.04.2015 (wykaz fungicydów stosowanych w doświadczeniu, jako poziomy czynnika badawczego, patrz Tabela 4.) terminy wykonania zabiegów fungicydowych na obiekcie zdrowy wariant Duett Star 334 SE - 0,6 l/ha 01.07.2015

Charakterystyka doświadczeń 18 Optan 183 SC - 0,8 l/ha 01.08.2015 Orius 250 EW - 0,8 l/ha 16.09.2015 Zabieg fungicydowy w doświadczeniu jako poziomy czynnika 01.08.2015 Zabieg fungicydowy w doświadczeniu z mikrogranulatami - Duett Ultra 497 SC 0,6 l/ha 01.08.2015 zbiór doświadczeń 12.10.2015 Tabela 8. Opady oraz temperatura powietrza w 2014/2015 roku w porównaniu z wieloleciem lokalizacja Falęcin, wg stacji meteorologicznej w Falęcinie Opady Temperatura Miesiąc 2014/2015 średnia wieloletnia minimalna maksymalna średnia dobowa miesięczna wieloletnia mm mm ºC ºC ºC ºC 14-lis 24,3 43,8 2 7,9 4,9 4,6 14-gru 60,8 36,4-1,4 4 1,2-0,2 15-sty 32,5 36,5-0,6 5,9 2-3,1 15-lut 15 26,3-2,5 6,4 1,6-0,3 15-mar 34,5 38,7 0,8 7,4 6,3 3,2 15-kwi 18,1 29,3 2,6 14,6 8,9 8,9 15-maj 35 69,2 7 19,2 12,7 14,1 15-cze 47,3 59,1 9,5 22,3 15,7 16,6 15-lip 121,5 120,2 13,1 25,8 18,9 19,1 15-sie 7,5 79,2 13,6 31,1 21,7 18,4 15-wrz 25,7 44,6 9,3 20,6 14,5 13,3 15-paź 31,6 35,6 3,6 12,9 7,7 8,9 Suma / Średnia 453,8 618,9

Charakterystyka doświadczeń 19 Rysunek 4. Rozkład opadów lokalizacja Falęcin Rysunek 5. Rozkład temperatur lokalizacja Falęcin

Charakterystyka doświadczeń 20 1.4.3. Doświadczenie w Stablewicach, rejon plantacyjny Unisław Lokalizacja doświadczenia odmianowego właściciel pola Stanisław Bojanowski gmina Unisław, miejscowość Stablewice kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby III a, typ i rodzaj gleby glina lekka. Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano 03.03.2015 r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Stwierdzono: odczyn obojętny, ph 6,7 - wapnowanie zbędne zawartość składników pokarmowych w mg/100 g gleby: o fosfor 24,1 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o potas 30,0 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o magnez 8,0 mg/100g, zasobność bardzo wysoka. Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 21,9. Analizę wykonano 18.02.2015 r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon: pszenica zbiór pszenicy 10.08.2014 zbiór słomy 14.08.2014 zabieg wapnowania 2,5 tony wapno defekacyjne 27.08.2014 zabieg talerzowania 29.08.2014 orka przedzimowa głęboka 35 cm z wałem Campbella 10.11.2014 wysiew nawozu Kemira Beta 5-8-10 (20 kg/ha N, 32 kg/ha P2O5, 40 kg/ha K2O) agregat uprawowy 28.03.2015 siew doświadczenia 29.03.2015 terminy wykonania zabiegów herbicydowych w doświadczeniu odmianowym 1. zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1,0 l/ha 24.04.2015 2. zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - C 1,0 l/ha 05.05.2015 3. zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,1 l/ha Elite 274 EC - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1,0 l/ha + Lontrel 300 SL - 0,12 l/ha + Bormax 3l/ha + Plonvit B 2,0 l/ha + Siarczan magnezu - 7,5 kg/ha 08.05.2015 nawożenie azotem pogłównie (102 kg N/ha) 15.05.2015 zabieg,plonvit B 3l/ha+ Borax 3l/ha 03.06.2015 wykonanie zabiegu fungicydem Duett Ultra 497 SC. 0,6 l/ha 01.08.2015

Charakterystyka doświadczeń 21 zbiór doświadczenia odmianowego 23-24.10.2015 Warunki meteorologiczne (patrz tabele i rysunki przy lokalizacji doświadczenia w Falęcinie). 1.4.4. Doświadczenie w Błocie i Unisławiu, rejon plantacyjny Unisław Lokalizacja doświadczenia z odmianami tolerancyjnymi w warunkach mątwikowych właściciel pola Stanisław Kołodziej gmina Unisław, miejscowość Błoto kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby IV a, typ i rodzaj gleby gleba torfowo - organiczna. Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano 03.03.2015 r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. Stwierdzono: odczyn, obojętny ph 6,7: - wapnowanie zbędne zawartość składników pokarmowych w mg/100 g gleby: o fosfor 18,2 mg/100g, zasobność wysoka, o potas 27,5 mg/100g, zasobność wysoka, o magnez 3,5 mg/100g, zasobność średnia. Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła Unisław 1055,5 Błoto 716,4. Analizę wykonano 18.02.2015 r. w IOR TSD w Toruniu. Przedplon: pszenica zbiór pszenicy 11.08.2014 zbiór słomy 16.08.2014 orka przedzimowa 04.11.2014 wysiew nawozu potasowego ( 160 kg K 2 O/ha) 04.04.2015 agregat uprawowy bierny 08.04.2015 agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem, 10.04.2015 termin siewu: doświadczenie odmianowe w warunkach mątwikowych 11.04.2015 terminy wykonania zabiegów herbicydowych 1. zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha 22.04.2015 2. zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha + Venzar 500 SC 0,3 l/ha 03.05.2015 3. zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha g/ha + Venzar 500 SC 0,3 l/ha 13.05.2015 4. zabieg, Betanal Maxx Pro 209 OD - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha + Venzar 500 SC - 0,3 l/ha 26.05.2015

Charakterystyka doświadczeń 22 wykonanie nawożenia dolistnego Tecnokel Amino B - 0,5 L/ha + Bormax - 1 kg/ha + Siarczan magnezu - 5,0 kg/ha + Nutrovit Complete - 0,75 kg/ha 18.06.2015 nawożenie azotem przedsiewnie 51 kg N/ha 13.04.2015 pogłównie 54 kg N/ha 21.05.2015 zbiór doświadczeń 20-21.10.2015 Warunki meteorologiczne (patrz tabele i rysunki przy lokalizacji doświadczenia w Falęcinie). 1.4.5. Doświadczenie w Sławkowie, rejon plantacyjny Chełmża Lokalizacja doświadczenia: odmianowego właściciel pola Andrzej Wiśniewski gmina Chełmża, miejscowość Sławkowo, kompleks kompleks glebowy II - pszenny dobry, klasa gleby III b, typ i rodzaj gleby glina lekka Analiza gleby Przed założeniem doświadczenia pobrano próbki glebowe z warstwy ornej w celu określenia ph oraz zawartości przyswajalnych form makroelementów. Analizę wykonano 03.03.2015 r. w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Bydgoszczy. odczyn zasadowy ph 7,3, - wapnowanie zbędne zawartość składników pokarmowych o fosfor 27,0 mg/100g, zasobność bardzo wysoka, o potas 14,5 mg/100g, zasobność średnia, o magnez 24,0 mg/100g, zasobność bardzo wysoka. Wykonano także analizę gleby na zawartość jaj i larw mątwika. Liczba jaj i larw mątwika burakowego w 100 g gleby wynosiła 312,5. Analizę wykonano 18.02.2015 r. w IOR TSD w Toruniu. Podstawowe elementy agrotechniki przedplon pszenica zbiór pszenicy 01.08.2014 wysiew nawozu pomiot kurzy 15 t (420 kg N/ha, 390 kg P 2 O 5 /ha, 270 kg K 2 O/ha)05.08.2014 zabieg broną talerzową 06.08.2014 wysiew międzyplonu 13.08.2014 zabieg głęboszem 30.10.2014 zabieg wysiewu nawozu potasowego sól potasowa ( 96 kg K 2 O/ha) 26.02.2015 zabieg wysiewu Yara Beta 350 kg 31.03.2015 agregat uprawowy bezpośrednio przed siewem 3 cm 09.04.2015 termin siewu: doświadczeń 09.04.2015 terminy wykonania zabiegów herbicydowych 1. zabieg, Betanal Elite 274 EC - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1 l/ha 20.04.2015

Wyniki doświadczeń i wnioski 23 2. zabieg, Betanal Elite 274 EC - 1,0 l/ha + Goltix 700 SC - 1,0 l/ha 03.05.2015 3. zabieg, Betanal Elite 274 EC - 1,25 l/ha + Goltix 700 SC - 1,0 l/ha 15.05.2015 nawożenie azotem pogłównie 55 kg N/ha 11.05.2015 nawożenie Borem - 4l/ha + 5 kg Yara Burak 10.05.2015 nawożenie Borem - 2 l/ha + 5 kg siarczanu magnezu 14.06.2015 zabieg fungicydowy Optan 183 SC - 0,80 l/ha w doświadczeniu odmianowym 01.08.2015 zbiór doświadczeń 14.10.2015 Warunki meteorologiczne (patrz tabele i rysunki przy lokalizacji doświadczenia w Falęcinie).

Wyniki doświadczeń i wnioski 24 2. Wyniki doświadczeń i wnioski 2.1. Wyniki i wnioski z doświadczenia odmianowego Tabela 9. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym przed korektą obsady Odmiana Średnia z lokalizacji Sławkowo Stablewice Karolin Średnio Amazonia 84 93,3 86,3 87,9 Igloo 69 92,8 87 82,9 Manitou 75,5 86,8 89 83,8 Tapir 79,3 92,5 87,5 86,4 Milton 77,5 91,3 87,3 85,4 Pikador 81,8 89 88,3 86,4 Vistula 80 88,3 88,8 85,7 Julius 74,5 92 88,3 84,9 Alegra 79,8 93,8 89 87,5 Favorita KWS 83,8 94,8 86,3 88,3 Primavera KWS 80 88,5 86,3 84,9 Picobella KWS 75 94,8 86,5 85,4 Sukcesja KWS 80,3 95,5 88,8 88,2 Basilius 81,3 83 87,8 84 Gellert 86,3 95,3 89 90,2 Hammond 73,5 90,8 87,5 83,9 Jagger 78,3 91,5 90,3 86,7 Sinan 79,3 84,5 87,8 83,9 Hunor 80 85,3 90 85,1 Fantazja 80,8 91 89,3 87 Melodia 82 98,3 88,8 89,7 Mesange 76,3 93,3 87,3 85,6 Piast 81,3 88 88 85,8 Telimena 79 92,8 85,8 85,9 BTS 350 82,5 87,5 86,5 85,5 BTS 710 81,3 95 88,5 88,3 Średnio 79,3 91,4 87,9 86,2 Wnioski: polowa zdolność wschodów buraka cukrowego badanych odmian średnio we wszystkich lokalizacjach wyniosła 86,2%; największa PZW wystąpiła w przypadku odmian: Gellert 90,2%, Melodia 89,7%, Favorita - 88,3%, BTS 710-88,3%, najmniejsza PZW wystąpiła u odmian: Hammond 83,9%, Sinan 83,9%, Manitou - 83,8%, Igloo 82,9%,

Wyniki doświadczeń i wnioski 25 spośród miejscowości najgorzej wschodziły rośliny (najmniejsza PZW) w Sławkowie. W lokalizacji tej najlepiej wschodziły rośliny odmian: Gellert 86,3%, Amazonia 84 %, Favorita KWS 83,8%, Tabela 10. Bonitacyjna ocena stanu roślin w różnych fazach wegetacji buraka cukrowego, oceniona w skali 1 9, (1 najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraka) Odmiana przed korektą po korekcie Termin oceny Początek lipca przed zbiorem średnio dla odmiany Amazonia 3 2,8 3,4 3,1 3,1 Igloo 2,9 2,8 3,2 3,2 3 Manitou 2,8 2,9 3,3 3,1 3 Tapir 2,7 2,8 3,3 3,2 3 Milton 2,8 2,7 3,2 3,3 3 Pikador 2,6 2,8 3,1 3,1 2,9 Vistula 2,8 2,9 3,3 3,2 3,1 Julius 2,7 2,8 3,2 3,1 3 Alegra 2,8 2,9 3,2 3,2 3 Favorita KWS 2,9 2,8 3,2 3,3 3,1 Primavera KWS 2,8 2,9 3,1 3,2 3 Picobella KWS 2,9 2,7 3,1 3,2 3 Sukcesja KWS 2,9 2,9 3,2 3,3 3,1 Basilius 2,8 2,6 3,1 3,2 2,9 Gellert 2,9 2,8 3,1 3,2 3 Hammond 2,9 2,8 3,3 3,2 3,1 Jagger 2,9 2,9 3,2 3,3 3,1 Sinan 2,8 3 3,1 3,2 3 Hunor 2,8 3,1 3,2 3,2 3,1 Fantazja 2,9 2,9 3,1 3,2 3 Melodia 3 3 3,2 3,1 3,1 Mesange 2,9 2,9 3,1 3,2 3 Piast 2,9 3,1 3,1 3,2 3,1 Telimena 2,8 2,9 3 3,1 3 BTS 350 2,9 3 3,1 3,2 3,1 BTS 710 2,8 2,9 3,1 3 3 Średnio 2,8 2,9 3,2 3,2 3 Wnioski: kondycja roślin, oceniana bonitacyjnie, zmieniała się w okresie wegetacji. W najlepszym stanie były rośliny przed korektą obsady oraz po korekcie obsady, a w najgorszym stanie były na początku lipca i przed zbiorem. w wyniku czterokrotnej oceny w okresie wegetacji nie stwierdzono dużej różnicy stanu roślin poszczególnych odmian buraka cukrowego średnia ocena od 2,9 do 3,1 najlepiej wyglądały odmiany: Pikador, Basilius,

Wyniki doświadczeń i wnioski 26 na początku okresu wegetacji, przed korektą obsady, stan roślin poszczególnych odmian różnił się najbardziej, a ocena wynosiła od 2,6 do 3. po drugiej bonitacji stanu najgorszy był stan roślin odmian: BTS 350 3,0; Sinan 3,0; Melodia 3,0; Hunor 3,1; Piast 3,1. w dalszym okresie wegetacji stan roślin był bardziej wyrównany. Przed zbiorem stan roślin był oceniony w zakresie 3,0-3,3. Tabela 11. Ocena bonitacyjna ocena występowania chorób grzybowych liści: w doświadczeniu odmianowym, oceniona w skali 1 9, (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) Odmiana / Lokalizacja Karolin Sławkowo Stablewice Średnia z lokalizacji Amazonia 3,2 3,2 3 3,1 Igloo 3,4 3,4 3,3 3,4 Manitou 3 3 3 3 Tapir 3 3 2,9 3 Milton 3,7 3,6 3,7 3,7 Pikador 3,3 3,2 3,1 3,2 Vistula 3 3 2,9 3 Julius 3 3 3 3 Alegra 3,3 3,2 3,1 3,2 Favorita KWS 3,3 3,2 3,1 3,2 Primavera KWS 3 3 2,9 3 Picobella KWS 3,3 3,2 3,1 3,2 Sukcesja KWS 3,5 3,4 3,3 3,4 Basilius 3,3 3,2 3,1 3,2 Gellert 3,3 3,3 3,2 3,3 Hammond 3,3 3,3 3,2 3,3 Jagger 3,5 3,4 3,3 3,4 Sinan 3 3 3 3 Hunor 3,5 3,4 3,3 3,4 Fantazja 3,5 3,4 3,3 3,4 Melodia 3,4 3,3 3,1 3,3 Mesange 3 3 3 3 Piast 3,3 3,2 3,1 3,2 Telimena 3 3 3 3 BTS 350 3 3 3 3 BTS 710 3,1 3,1 3,1 3,1 Średnio 3,4 3,3 3,2 3,3 Wnioski Na podstawie przeprowadzonej w końcu września i na początku październiku oceny bonitacyjnej występowania symptomów chorób grzybowych można stwierdzić, że na liściach buraka cukrowego najmniejsze ich nasilenie wystąpiło u odmian: Manitou,

Wyniki doświadczeń i wnioski 27 Tapir, Vistula, Julius, Primavera KWS, Sinan, Mesange, Telimena, BTS 350 ocena 3,0. Najbardziej porażone były natomiast liście odmian: Milton, Igloo, Sukcesja KWS, Hunor, Fantazja ocena od 3,7 do 3,4, Stwierdzono także różne nasilenie symptomów występowania chorób w poszczególnych miejscowościach. Najbardziej porażone liście buraków występowały w Karolinie, nieco mniej w Stablewicach. Tabela 12. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) Odmiana Liczba pośpiechów na poletku w połowie sierpnia przed zbiorem Amazonia 0 0 Igloo 1 0 Manitou 2 1 Tapir 0 0 Milton 1 0 Pikador 0 1 Vistula 0 1 Julius 2 0 Alegra 0 0 Favorita KWS 0 0 Primavera KWS 0 0 Picobella KWS 1 1 Sukcesja KWS 0 0 Basilius 1 1 Gellert 0 0 Hammond 1 0 Jagger 0 0 Sinan 0 0 Hunor 1 0 Fantazja 0 1 Melodia 0 0 Mesange 0 0 Piast 3 1 Telimena 1 0 BTS 350 0 1 BTS 710 0 0 Wnioski: Ocena liczby pośpiechów wykazała pojedyncze ich występowanie i tylko u niektórych odmian. Przed zbiorem pośpiechy stwierdzono u odmian: Manitou, Pikador, Vistula, Picobella KWS, Basilius, Fantazja, Piast, BTS 350 - po 1 szt.,

Wyniki doświadczeń i wnioski 28 Tabela 13. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe wynik z trzech lokalizacji 2015 Odmiana / Parametr Plon korzeni dt/ha Zawartość cukru Plon cukru dt/ha Zawartość K Na N mmol/1000 g Amazonia 717,98 18,52 117,54 42,12 3,35 26,67 Igloo 742,98 18,20 120,58 41,01 3,51 21,50 Manitou 716,93 18,61 119,25 41,55 3,23 23,79 Tapir 774,80 17,81 122,38 42,62 4,12 21,58 Milton 706,86 17,82 110,93 43,38 3,96 27,89 Pikador 688,28 18,02 109,70 42,02 4,19 27,88 Vistula 743,28 18,09 118,35 43,68 4,36 27,86 Julius 740,24 18,21 119,51 41,45 3,02 26,56 Alegra 747,15 18,25 121,48 39,19 3,75 25,99 Favorita KWS 735,11 18,19 116,73 47,56 4,36 31,87 Primavera KWS 729,17 17,64 111,93 47,75 3,75 28,20 Picobella KWS 742,72 18,06 116,96 48,12 5,26 28,01 Sukcesja KWS 737,98 18,12 115,90 49,73 4,88 28,52 Basilius 750,68 17,95 119,42 43,04 3,69 22,26 Gellert 720,50 18,54 119,19 40,65 3,51 25,41 Hammond 676,05 18,56 111,54 42,18 3,48 23,02 Jagger 693,49 18,69 116,24 40,50 3,28 22,56 Sinan 747,51 17,89 119,55 38,74 3,34 25,54 Hunor 757,92 17,72 119,76 40,72 3,33 22,15 Fantazja 744,01 18,23 121,69 43,22 3,32 23,98 Melodia 740,97 18,30 120,26 43,44 3,43 27,03 Mesange 694,48 18,47 115,54 39,35 3,48 21,09 Telimena 753,87 18,15 120,09 45,67 4,60 28,88 Piast 753,50 17,25 113,28 45,67 4,94 31,57 BTS 350 793,02 17,95 123,33 50,48 5,46 27,04 BTS 710 761,89 17,79 118,51 49,41 4,04 28,17 NRI 60,56 0,38 10,23 3,18 0,73 5,81 Wnioski: zbierając buraki w październiku największy plon osiągnęła odmiana: BTS 350-793,02 dt/ha. Plon odmian: Tapir, BTS 710, Hunor, Telimena, Piast, Sasilius, Sinan, Alegra, Fantazja, Vistula, Igloo, Picobella KWS, Melodia, Julius, Sukcesja KWS Favorita KWS był mniejszy, ale nie istotnie statystycznie od plonu odmiany BTS 350. Plon odmian: Primavera KWS, Gellert, Amazonia, Manitou, Milton, Mesange, Jagger, Pikador, Hammond był istotnie mniejszy od plonu odmiany BTS 350. największą polaryzację osiągnęła odmiana: Jagger - 18,69%. Polaryzacja u odmian: Mamitou, Hammond, Gellert, Amazonia, Mesange była mniejsza, ale nieistotnie statystycznie od polaryzacji odmiany Jagger. polaryzacja u odmian: Melodia, Alegra, Fantazja, Julius, Igloo, Favorita KWS, Telimena, Sukcesja KWS, Vistula, Picobella KWS, Pikador, BTS 350, Basilius, Sinan, Milton, Tapir, BTS 710, Hunor, Primavera KWS, Piast była istotnie mniejsza od polaryzacji odmiany Jagger.

Wyniki doświadczeń i wnioski 29 największy plon cukru osiągnęła odmiana BTS 350 i wynosił on 123,33 dt/ha. Plon cukru odmian: Tapir, Fantazja, Alegra, Igloo, Melodia, Telimena, Hunor, Sinan, Julius, Basilius, Manitou, Gellert, BTS 710, Vistula, Amazonia, Picobella KWS, Favorita KWS, Jagger, Sukcesja KWS, Mesange, Piast był mniejszy ale nieistotnie statystycznie od odmiany BTS 350. Plon cukru odmian; Primavera KWS, Hammond, Milton, Pikador był istotnie mniejszy od plonu odmiany BTS 350. najniższą zawartość potasu miała odmiana Sinan - 38,74 mmol/1000 g zawartość potasu u odmian: Alegra, Mesange, Jagger, Gellert, Hunor, Igloo, Julius, Manitou była większa, jednak nie różniła się statystycznie od zawartości potasu w korzeniach odmiany Sinan. Odmiany: Pikador, Amazonia, Hammond, Tapir, Basillius, Fantazja, Milton, Melodia, Vistula, Piast, Telimena, Favorita KWS, Primavera KWS, Picobella KWS, BTS 710, Sukcesja KWS, BTS 350 miały istotnie większą zawartość potasu niż odmiana Sinan. najniższa zawartość sodu wystąpiła w korzeniach odmiany Julius - 3,02 mmol/1000 g. Zawartość sodu u odmian: Manitou, Jagger, Fantazja, Hunor, Sinan, Amazonia, Melodia, Hammond, Mesange, Igloo, Gellert, Basilius była niższa, ale nieistotnie statystycznie niż odmiana Julius. Odmiany: Alegra, Primavera KWS, Milton, BTS 710, Tapir, Pikador, Favorita KWS, Vistula, Telimena, Sukcesja KWS, Piast, Picobella KWS, BTS 350 miały istotnie większą zawartość sodu niż odmiana Julius najniższą zawartość azotu alfa-aminowego stwierdzono u odmiany Mesange - 21,09 mmol/1000g. Zawartość azotu alfa-aminowego u odmian: Igloo, Tapir, Hunor, Basilius, Jagger, Hammond, Manitou, Fantazja, Gellert, Sinan, Alegra, Julius, Amazonia była większa, jednak nie różniła się statystycznie od zawartości azotu alfa-aminowego u odmiany Mesange. Odmiany: Melodia, BTS 350, Vistula, Pikador, Milton, Picobella KWS, BTS 710, Primavera KWS, Sukcesja KWS, Telimena, Piast, Favorita KWS miały statystycznie większą zawartość azotu alfa-aminowego niż odmiana Mesange. Rysunek 6. Wyniki doświadczeń odmianowych synteza wyników z trzech lokalizacji

Wyniki doświadczeń i wnioski 30 2.2. Wyniki i wnioski doświadczenia odmianowego odmian tolerancyjnych w warunkach mątwikowych Tabela 14. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika - ocena przed korektą obsady Odmiana Lokalizacja Średnia z 2 lokalizacji Błoto Unisław Toleranza KWS 89,3 87,5 88,4 Panorama KWS 90,3 85,5 87,9 Perruche 88,8 86,3 87,6 Vasco 90,3 88,3 89,3 Tipi 85 86,5 85,8 Contenta 88,8 85 86,9 Dylan 91 88,8 89,9 Charly 89,5 86,3 87,9 Xanadu 88,5 86,8 87,7 Primavera KWS 91 86,5 88,8 Melodia 90 87,3 88,7 Średnio 89,4 86,9 88,2 Wnioski: polowa zdolność wschodów buraka cukrowego badanych odmian średnio w 2 miejscowościach wyniosła od 85,8% - Tipi do: Dylan 89,9%; Vasco 89,3 %. Tabela 15. Bonitacyjna ocena stanu roślin buraka cukrowego w łanie w różnych fazach rozwojowych w skali 1 9, (1 łan najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraków) Termin oceny Odmiana przed korektą obsady po korekcie obsady początek lipca przed zbiorem średnio w okresie wegetacji Toleranza KWS 3,1 3,2 3,3 3,4 3,3 Panorama KWS 3,1 3,3 3,2 3,5 3,3 Perruche 3,1 3,1 3,2 3,4 3,2 Vasco 3,1 3,3 3,3 3,3 3,3 Tipi 3,1 3,2 3,3 3,4 3,3 Contenta 3,1 3,2 3,2 3,4 3,2 Dylan 3,1 3,2 3,3 3,3 3,2 Charly 3,1 3,1 3,2 3,3 3,2 Xanadu 3,1 3,3 3,2 3,4 3,3 Primavera KWS 3,1 3,2 3,3 3,4 3,3 Melodia 3,1 3,3 3,3 3,4 3,3 Średnio 3,4 3,5 3,5 3,7 3,6

Wyniki doświadczeń i wnioski 31 Wnioski: czterokrotna ocena łanu wskazuje na wyrównany stan roślin poszczególnych odmian w okresie wegetacji. Ich ocena mieściła się w granicach od 3,4 przed korektą do 3,7 przed zbiorem w 9 stopniowej skali (1 łan buraka najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany). Najlepiej wyrównany łan był przed korektą obsady, po korekcie i w lipcu, a najgorzej przed zbiorem. Najbardziej wyrównany łan średnio w okresie wegetacji miały następujące odmiany: Perruche, Contenta, Dylan, Charly. Tabela 16. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika Odmiana Liczba pośpiechów w połowie sierpnia przed zbiorem Toleranza KWS 0 0 Panorama KWS 0 0 Perruche 0 0 Tipi 1 0 Vasco 0 0 Contenta 0 0 Dylan 0 0 Charly 0 0 Xanadu 0 0 Primavera KWS 0 0 Melodia 0 0 Wnioski: w czasie dwukrotnej oceny (połowa sierpnia lipca i przed zbiorem) stwierdzono pojedyncze pośpiechy tylko w połowie sierpnia u odmiany Tipi.

Wyniki doświadczeń i wnioski 32 Tabela 17. Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu z odmianami tolerancyjnymi na mątwika (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści ) Wnioski: Odmiana Lokalizacja Błoto Unisław Średnia z 2 lokalizacji Toleranza KWS 3,1 3,2 3,2 Panorama KWS 3,2 3,3 3,3 Perruche 3,3 3,4 3,4 Vasco 3,2 3,4 3,3 Tipi 3,3 3,3 3,3 Contenta 3,2 3,3 3,3 Dylan 3,3 3,4 3,4 Charly 3,3 3,5 3,4 Xanadu 3,4 3,3 3,4 Primavera KWS 3,3 3,4 3,4 Melodia 3,4 3,3 3,4 Średnio 3,3 3,3 3,3 W wyniku przeprowadzonej przed zbiorem oceny bonitacyjnej występowania symptomów chorób grzybowych na liściach buraka cukrowego stwierdzono, że ich nasilenie było takie samo w miejscowościach Błoto oraz Unisław i wynosiło 3,3. Najmniej porażone liście miały rośliny odmiany Toleranza KWS. Tabela 18. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe z odmianami tolerancyjnymi na mątwika wynik z dwóch lokalizacji Odmiana / Parametr Plon korzeni Zawartość cukru Plon cukru dt/ha Zawartość dt/ha % K Na N mmol/1000g Toleranza KWS 735,27 17,83 115,42 38,56 10,5 11,53 Panorama KWS 793,69 17,75 123,23 39,19 13,04 13,12 Perruche 737 17,64 115,98 39,41 4,63 9,99 Vasco 769,06 17,42 118,81 39,76 6,42 11,87 Tipi 792,2 17,54 123,78 37,99 5,19 12,71 Contenta 800,5 17,83 126,61 41,76 4,85 13,07 Dylan 767,08 17,75 122,13 36,08 5,14 10,92 Charly 801,49 18,08 130,09 36,56 6,04 11,07 Xanadu 817,08 17,48 126,59 39,9 6,13 11,59 Primavera KWS 764,48 17,68 120,08 40,11 5,42 11,56 Melodia 736,26 18,32 120,58 40,34 4,39 12,24 NRI 138,57 0,38 22,22 41,25 7,63 3,57

Wyniki doświadczeń i wnioski 33 Wnioski: spośród grupy badanych odmian najlepiej plonującą była odmiana Xanadu. Plon jej korzeni wyniósł 817,08 dt/ha. plon pozostałych odmian, tj.: Charly, Contenta, Panorama KWS, Tipi, Vasco, Dylan, Primavera KWS, Perruche, Melodia, Toleranza KWS, był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu odmiany Xanadu. największą polaryzację osiągnęła odmiana Melodia i wynosiła ona 18,32%. Polaryzacja u odmiany Charly była mniejsza, jednak nie różniła się statystycznie od polaryzacji u odmiany Melodia. Odmiany: Toleranza KWS, Contenta, Panorama KWS, Dylan, Primavera KWS, Perruche, Tipi, Xanadu, Vasco miały statystycznie istotnie mniejszą polaryzację niż odmiana Melodia. największy plon cukru osiągnęła odmiana Charly i wynosił on 130,09 dt/ha. plon cukru u odmian: Contenta, Xanadu, Tipi, Panorama KWS, Dylan, Melodia, Primavera KWS, Vasco, Perruche, Toleranza KWS był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu cukru odmiany Charly. najmniejszą zawartość potasu miały korzenie odmiany Dylan i wynosiła ona 36,08 mmol/1000g. Zawartość potasu u odmian: Charly, Tipi, Toleranza KWS, Panorama KWS, Perruche, Vasco, Xanadu, Primavera KWS, Melodia, Contenta była większa, jednak nie różniła się statystycznie od zawartości potasu u odmiany Dylan. najniższą zawartość sodu w korzeniach miała odmiana Melodia i wynosiła ona 4,39 mmol/1000 g. Zawartość sodu u odmian: Perruche, Contenta, Dylan, Tipi, Primavera KWS, Charly, Xanadu, Vasco, Toleranza KWS była większa, jednak nie różniła się statystycznie od zawartości potasu u odmiany Melodia. Odmiana: Panorama KWS miała statystycznie istotnie większą zawartość sodu niż odmiana Melodia. najniższa zawartość azotu alfa-aminowego, 9,99 mmol/1000 g, wystąpiła u odmiany Perruche. Zawartość azotu w miazdze korzeni u pozostałych odmian była wyższa, ale statystycznie nieistotna niż u odmiany Peruche Rysunek 7. Wyniki doświadczenia odmian tolerancyjnych w warunkach mątwikowych synteza z dwóch lokalizacji

Wyniki doświadczeń i wnioski 34 2.3. Wyniki i wnioski z doświadczenia z odmianami tolerancyjnymi na obecność mątwika w warunkach normalnych Tabela 19. Polowa zdolność wschodów (%) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych - ocena przed korektą obsady Odmiana Lokalizacja Karolin Toleranza KWS 88 Panorama KWS 89 Perruche 92,3 Vasco 90 Tipi 89 Contenta 88,5 Dylan 88,8 Charly 91,3 Xanadu 88,8 Primavera KWS 87 Manitou 90,5 Gellert 90,3 Melodia 88 Średnio 89,4 Wnioski: średnia polowa zdolność wschodów badanych odmian buraka cukrowego wyniosła od 89,4%. Największa u odmiany Perruche - 92,3%, a najmniejsza u odmiany Primavera KWS - 87%. Tabela 20. Bonitacyjna ocena stanu roślin buraka cukrowego w łanie w różnych fazach rozwojowych w skali 1 9, (1 łan najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany łan buraków) Termin oceny Odmiana przed korektą obsady po korekcie obsady początek lipca przed zbiorem średnio w okresie wegetacji Toleranza KWS 3 3,1 3,1 3,2 3,1 Panorama KWS 3 2,9 3 3,3 3,1 Perruche 3,2 2,8 3 3,2 3,1 Vasco 2,8 2,6 2,7 3,2 2,8 Tipi 3,2 3,1 3,2 3,2 3,2 Contenta 3 3 3 3,2 3,1 Dylan 2,7 3,1 2,9 3,2 3 Charly 2,9 2,9 2,9 3,2 3 Xanadu 3,1 3 3,1 3,2 3,1 Primavera KWS 3 3 3 3,2 3,1 Manitou 3 2,8 2,9 3,2 3 Gellert 2,9 2,6 2,8 3,4 2,9 Melodia 3 2,9 3 3,2 3 Średnio 3 2,9 3 3,2 3

Wyniki doświadczeń i wnioski 35 Wnioski: czterokrotna ocena stanu łanu w różnych terminach wskazuje na zróżnicowanie wigoru odmian. Średnio w najlepszym stanie były rośliny odmian Vasco - 2,8 i Gellert - 2,9, a najgorszym Tipi 3,2. (1 łan buraka najbardziej wyrównany, 9 najgorzej wyrównany). Najbardziej wyrównane rośliny w łanie były: po korekcie obsady, a najmniej wyrównane przed zbiorem. Tabela 21. Liczba pośpiechów (szt./na poletku o powierzchni 7,5 m 1,35 m) w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych Odmiana Liczba pośpiechów w połowie sierpnia przed zbiorem Toleranza KWS 0 0 Panorama KWS 0 0 Perruche 0 0 Tipi 0 0 Vasco 0 0 Contenta 0 0 Dylan 0 0 Charly 0 0 Xanadu 0 0 Primavera KWS 0 0 Manitou 0 0 Gellert 0 0 Melodia 0 0 Wnioski: dwukrotna ocena nie ujawniła pośpiechów roślin żadnej z odmian.

Wyniki doświadczeń i wnioski 36 Tabela 22. Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu odmianowym z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych (1 brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) wynik w jednej lokalizacji Odmiana Lokalizacja Karolin Toleranza KWS 3,2 Panorama KWS 3 Perruche 3,3 Vasco 3,1 Tipi 3,1 Contenta 3,1 Dylan 3,2 Charly 3,3 Xanadu 3,1 Primavera KWS 3,3 Manitou 3,3 Gellert 3,2 Melodia 3,3 Średnio 3,2 Wnioski: w wyniku przeprowadzonej przed zbiorem oceny bonitacyjnej symptomów chorób grzybowych na liściach buraka cukrowego stwierdzono zróżnicowane nasilenie ich występowania u poszczególnych odmian. W najmniejszym stopniu były porażone liście roślin u odmian: Panorama KWS, a także Vasco, Tipi, Contenta, Xanadu.

Wyniki doświadczeń i wnioski 37 Tabela 23. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego doświadczenie odmianowe z odmianami tolerancyjnymi na mątwika w warunkach normalnych wynik z jednej lokalizacji Odmiana / Parametr Plon korzeni Zawartość cukru Plon Zawartość dt/ha % cukru dt/ha K Na N mmol/1000 g Toleranza KWS 741,09 18,08 119,51 40,72 2,02 21,35 Panorama KWS 772,77 17,89 123,77 38,58 2,05 20,25 Perruche 735,89 17,53 114,31 38,35 4,15 24,8 Vasco 748,51 17,66 117,59 39,6 3,35 20,93 Tipi 700,99 18,13 113,6 38,5 2,73 22,5 Contenta 780,94 17,63 120,32 44,15 4,87 26,17 Dylan 789,36 17,35 121,89 38,98 2,88 18,65 Charly 800 17,27 120,91 40,72 5,05 30,9 Xanadu 723,27 17,26 110,06 41,17 3,68 23,27 Primavera KWS 733,17 17,18 111,17 41,1 3,47 21,53 Manitou 667,57 18,57 112,53 34,3 2,4 17,75 Gellert 708,66 18,5 119,06 33,18 2,45 18,77 Melodia 735,89 18,24 120,97 36,2 2,8 17,8 NRI 67,36 0,25 10,3 2,27 0,81 6,82 Wnioski: spośród grupy badanych odmian najlepiej plonującą była odmiana Charly. Plon jej korzeni wyniósł 800,00 dt/ha. Plon odmian: Dylan, Contenta, Panorama KWS, Vasco, Toleranza KWS, Peruche, Melodia, Primavera KWS był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu odmiany Charly. Odmiany:, Xanadu, Gellert, Tipi i Manitou miały statystycznie istotnie mniejszy plon niż Charly. największą polaryzację osiągnęły korzenie odmiany Manitou 18,57%. Była ona, choć nieistotnie, większa od polaryzacji odmiany Gellert. Odmiany: Melodia, Tipi, Toleranza KWS, Panorama KWS, Vasco, Contenta, Peruche, Dylan, Charly, Xanadu, Primavera KWS miały istotnie mniejszą polaryzację niż odmiana Manitou. największy plon cukru osiągnęła odmiana Panorama KWS i wynosił on 123,77 dt/ha. Plony cukru odmian: Dylan, Melodia, Charly, Contenta, Toleranza KWS, Gellert, Vasco, Peruche, Tipi były mniejsze, jednak nie różniły się statystycznie od plonu odmiany Panorama KWS. Odmiany Manitou, Primavera KWS, Xanadu miały istotnie mniejszy plon cukru niż odmiana Panorama KWS. najniższą zawartość potasu miały korzenie odmiany Gellert i wynosiła ona 34,30 mmol/1000 g. Zawartość potasu u odmiany Manitou była większa, jednak nie różniła się ona statystycznie od zawartości potasu w korzeniach odmiany Gellert. Odmiany: Melodia, Perruche, Tipi, Panorama KWS, Dylan, Vasco, Toleranza KWS, Charly, Primavera KWS, Xanadu, Contenta miały statystycznie istotnie większą zawartość potasu niż odmiana Gellert. najniższą zawartość sodu w korzeniach miała odmiana Toleranza KWS - 2,02 mmol/1000 g. Zawartość sodu u odmian: Panorama KWS, Manitou, Gellert, Tipi, Melodia była większa, jednak nie istotnie od zawartości potasu w korzeniach odmiany Toleranza KWS. Odmiany: Dylan, Vasco, Primavera KWS, Xanadu,

Wyniki doświadczeń i wnioski 38 Perruche, Contenta, Charly miały statystycznie istotnie większą zawartość sodu niż odmiana Toleranza KWS. najniższa zawartość azotu alfa-aminowego, 17,75 mmol/1000 g, wystąpiła u odmiany Manitou. Zawartość azotu alfa-aminowego u odmian: Melodia, Dylan, Gellert, Panorama KWS, Vasco, Toleranza KWS, Primavera KWS, Tipi, Xanadu była większa, jednak nie różniła się statystycznie od zawartości potasu w odmianie Manitou. Odmiany: Perruche, Contenta, Charly miały istotnie większą zawartość azotu alfa-aminowego od odmiany Manitou. Rysunek 8. Wyniki doświadczenia odmian tolerancyjnych na obecność mątwika w warunkach normalnych synteza z jednej lokalizacji normalnych jedena lokalizacja 2.4. Wyniki i wnioski doświadczenia fungicydowego Tabela 24. Ocena bonitacyjna siły występowania chorób grzybowych liści w doświadczeniu fungicydowym (1- brak widocznych objawów, 9 bardzo silne porażenie liści chorobami grzybowymi) Fungicyd / Lokalizacja Falęcin Kontrola 4,2 Zdrowy wariant 2,8 Duett Ultra 497 SC 3,3 Duett Star 334 SE 3,1 Orius 250 EW 3,4 Safir 125 SC 3,3 Średnio 3,3

Wyniki doświadczeń i wnioski 39 Wnioski: na podstawie przeprowadzonej we wrześniu oceny bonitacyjnej występowania symptomów chorób grzybowych na liściach buraka cukrowego najmniejsze ich nasilenie stwierdzono na obiektach: Zdrowy wariant oraz na obiektach, na których zastosowano fungicydy: Duett Star 334 SE,. najbardziej porażone były natomiast liście buraka na obiekcie kontrolnym, na którym nie wykonano zabiegu fungicydowego. Tabela 25. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu fungicydowym wynik z jednej lokalizacji Fungicyd / Parametr Plon korzeni Zawartość cukru Plon cukru Zawartość dt/ha % dt/ha K Na N mmol/1000 g Kontrola 601,16 18,87 99,89 38,90 5,92 45,32 Zdrowy Wariant 725,23 18,55 119,11 38,75 4,02 39,22 Duett Ultra 497 SC 779,40 18,66 129,51 38,28 3,30 35,67 Duett Star 334 SE 703,94 18,43 114,54 38,40 4,95 40,73 Safir 125 SC 678,47 18,83 113,17 37,83 5,15 41,90 Orius 250 EW 675,93 18,52 110,54 37,45 5,07 43,93 NRI 80,68 0,36 14,29 2,46 1,11 7,81 Wnioski: największy plon korzeni buraka wystąpił na obiekcie, na którym rośliny chroniono fungicydem Duett Ultra 497 SC i wynosił on 779,40 dt/ha. Plon na obiektach: Zdrowy wariant, Duett Star 334 SE był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu w obiekcie Duett Ultra 497 SC. Plony na obiektach, na których stosowano: Safir 125 SC, Orius 250 EW i na obiekcie Kontrola były istotnie mniejsze niż na obiekcie Duett Ultra 497 SC. polaryzacja cukru była największa w korzeniach roślin z obiektu Kontrola i wyniosła 18,87%. Polaryzacja na pozostałych obiektach: Safir 125 SC, Duett Ultra 497 S.C., Safir 125 S.C., Zdrowy wariant była mniejsza, jednak nie różniła się statystycznie od polaryzacji w Kontroli. Na obiektach: Orius 250 EW i Duett Star 334 SE polaryzacja była istotnie mniejsza niż na obiekcie Kontrola. spośród wszystkich obiektów doświadczenia fungicydowego największy plon cukru osiągnięto na obiekcie, na którym stosowano preparat Duett Ultra 497 SC. Wyniósł on 129,51 dt/ha. Plon cukru na obiekcie: Zdrowy Wariant był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu cukru roślin chronionych fungicydem Duett Ultra 497 SC. Plon cukru z obiektów: Duett Star 334 SE, Safir 125 SC, Orius 250 EW, Kontrola, Duett 497 SC. był istotnie mniejszy niż na obiekcie Duett Ultra 497 SC. najniższa zawartość sodu wystąpiła w korzeniach roślin traktowanych preparatem Duett Ultra 497 SC 3,30 mmol/1000g. Zawartość sodu na pozostałych obiektach, poza Zdrowy Wariant, była istotnie wyższa niż w obiekcie Duett Ultra 497 SC. najniższą zawartość azotu alfa-aminowego stwierdzono w korzeniach roślin z obiektu traktowanego preparatem Duett Ultra 497 SC - 35,67 mmol/1000g. Zawartość azotu alfa-aminowego pod wpływem preparatów: Duett Star 334 SE i na obiekcie Zdrowy Wariant była większa, ale nieistotnie, natomiast pod wpływem: Orius 250 EW, Safir 125 SC. i na obiekcie Kontrola była istotnie większa.

Wyniki doświadczeń i wnioski 40 Rysunek 9. Wyniki doświadczenia fungicydowego synteza wyników z jednej lokalizacji. 2.5. Wyniki i wnioski doświadczenia z mikrogranulatami Tabela 26. Terminy wykonania zabiegów w doświadczeniu. Poziom czynnika Termin siewu wraz z wprowadzeniem mikrogranulatu Zabieg I faza 5-6 liści Zabieg II 10 dni po zabiegu I Zabieg III susza lipiec Zabieg IV susza sierpień Kontrola bez mikrogranulatu FCA 10.04.2015 29.05.2015 19.06.2015 24.07.2015 16.09.2015 Microstarter B 10.04.2015 29.05.2015 19.06.2015 Microstarter K 10.04.2015 29.05.2015 19.06.2015

Wyniki doświadczeń i wnioski 41 Tabela 27. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego w doświadczeniu z mikrogranulatami wynik z jednej lokalizacji Parametr Plon korzeni Zawartość cukru Plon cukru Zawartość dt/ha % dt/ha K Na N mmol/1000 g Kontrola 638 19,0 121 34,6 5,2 29,5 FCA 654 18,7 122 34,8 5,1 34,6 Mikrostarter B 643 18,9 121 34,2 5,3 32,5 Mikrostarter K 751 19,1 144 35,2 5,1 28,6 NRI 65,6 0,95 15,8 1,99 2,08 14,21 Wnioski:. Spośród badanych wariantów nawozowy najlepszy efekt plonotwórczy stwierdzono w wariancie 4. Zastosowanie doglebowo po siewie nawozu Mikrostarter K w dawce 25 kg/ha oraz dwukrotnie dolistnie nawozów Basfoliar 36 Extra (2 6,0 l/ha), ADOB Mn (2 3,0 l/ha), ADOB Bor (2 3,0 l/ha) oraz ADOB Siarka (2 3,0 kg/ha) przyczyniło się do istotnego wzrostu plonu korzeni o 17,7%, cukru biologicznego o 19,0% oraz cukru technologicznego o 18,3%. Wysoka efektywność 4 wariantu nawozowego wynikała głównie z zastosowania nawozu Mikrostarter K. Wynika to z faktu, że kombinacje nawozowe 3 i 4 różniły się tylko pod względem rodzaju zastosowanego mikrogranulatu, a istotny efekt plonotwórczy stwierdzono tylko w kombinacji 4, gdzie zastosowano Mikrostarter K. Nawożenie zgodnie z programem nawozowym 2 i 3 w porównaniu do kontroli nie dało żadnych istotnych efektów plonotwórczych.

Wyniki doświadczeń i wnioski 42 Rysunek 10. Wyniki doświadczenia z mikrogranulatami synteza wyników z jednej lokalizacji % wzorca (średnia) 120,00 110,00 100,00 90,00 80,00 70,00 Kontrola FCA Mikrostarter B Mikrostarter K Plon korzeni 100% = 67,15 t/ha Biol. Zaw. Cukru 100% = 18,93 % Techn. Plon cukru 100% = 11,4 t/ha Zawartość N 100% = 31,3 mmol/1000 g 2.6. Wyniki i wnioski z doświadczenia łanowego z sześcioma sposobami uprawy roli przy współpracy z KWS Polska Tabela 28. PZW oraz obsada roślin w doświadczeniu uprawowym przy współpracy z KWS Polska Wykaz sposobów uprawy roli w 2015r 1 2 3 4 5 6 Sposób uprawy roli płużny siew buraka metodą tradycyjną z uprawą gorczycy jako międzyplonu i orką przedzimową Sposób uprawy roli płużny siew buraka w mulcz z grochu Sposób uprawy roli płużny siew buraka w mulcz z gorczycy Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ścierniskowy z uprawą do 30 cm Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ze słomy i gorczycy z uprawą do 30 cm Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ze słomy i grochu z uprawą do 30 cm PZW% Obsada PZW% Obsada PZW% Obsada PZW% Obsada PZW% Obsada PZW% Obsada 83 93 90 111 84 104 80 99 71 90 83 101 84 102 85 98 80 98 70 81 73 86 83 105 87 105 88 101 79 97 65 86 66 81 94 98 91 111 75 94 84 102 83 106 85 107 89 109 90 110 84 103 76 95 75 94 75 98 77 100 89 111 76 96 79 95 77 95 77 99 87 106 średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia średnia 87 105 83 101 80 99 75 94 75 94 86 103 Data liczenia 23.05.2015

Wyniki doświadczeń i wnioski 43 Rysunek 11. Polowa zdolność wschodów w doświadczeniu uprawowym przy współpracy z KWS Polska. 90% 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% System płużny uprawa tradycyjna System płużny siew w mulcz z grochu System płużny siew w mulcz z gorczycy System bezorkowy siew w mulcz ściernisk. z upr.30 cm System bezorkowy siew w mulcz ze słomy i gorczycy z upr.30 cm System bezorkowy siew w mulcz ze słomy i grochu z upr. 30 cm Tabela 29. Plon i jakość korzeni buraka cukrowego - w zależności od metody uprawy roli Sposób uprawy / Parametr Sposób uprawy roli płużny siew buraka metodą tradycyjną z uprawą gorczycy jako międzyplonu i orką przedzimową Sposób uprawy roli płużny siew buraka w mulcz z grochu Sposób uprawy roli płużny siew buraka w mulcz z gorczycy Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ścierniskowy z uprawą do 30 cm Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ze słomy i gorczycy z uprawą do 30 cm Plon korzeni Zawartość cukru Plon cukru Zawartość dt/ha % dt/ha K Na N mmol/1000 g 662,50 16,24 88,23 61,13 4,63 39,70 648,28 16,60 90,67 52,52 4,62 36,18 547,79 16,89 78,56 51,82 4,12 35,62 569,85 16,88 81,82 52,63 4,33 26,03 556,37 16,70 77,43 57,85 4,68 37,30 Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ze słomy i grochu z uprawą do 30 cm 545,10 17,04 79,51 50,17 3,43 36,47 NRI 83,62 0,44 13,04 4,34 0,68 7,82 Wnioski: największy plon korzeni buraka wystąpił na obiekcie Sposób uprawy roli płużny siew buraka metodą tradycyjną z uprawą gorczycy jako międzyplonu i orką przedzimową i wynosił 662,50 dt/ha. Plon na obiektach: Sposób uprawy roli płużny

Wyniki doświadczeń i wnioski 44 siew buraka w mulcz z grochu i Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ścierniskowy z uprawą do 30 cm był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu największego. Plony na pozostałych obiektach uprawowych były istotnie mniejsze. polaryzacja cukru była największa pod wpływem Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ze słomy i grochu z uprawą do 30 cm i wyniosła 17,04%. Polaryzacja na pozostałych obiektach z wyjątkiem Sposób uprawy roli płużny siew buraka metodą tradycyjną z uprawą gorczycy jako międzyplonu i orką przedzimową: była mniejsza, jednak nie różniła się statystycznie od polaryzacji na najlepszym obiekcie. spośród wszystkich obiektów doświadczenia uprawowego największy plon cukru osiągnięto na obiekcie, na którym wykonano uprawę Sposób uprawy roli płużny siew buraka w mulcz z grochu. Wyniósł on 90,67 dt/ha. Plon cukru na pozostałych obiektach poza Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ze słomy i gorczycy z uprawą do 30 cm był mniejszy, jednak nie różnił się statystycznie od plonu z najlepszego obiektu. najniższą zawartość potasu stwierdzono w korzeniach roślin z obiektu Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ze słomy i grochu z uprawą do 30 cm - 50,17 mmol/1000g. Zawartość potasu w korzeniach z obiektów: Sposób uprawy roli płużny siew buraka w mulcz z gorczycy, Sposób uprawy roli płużny siew buraka w mulcz z grochu, Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ścierniskowy z uprawą do 30 cm była większa, jednak nie różniła się ona statystycznie od zawartości potasu w korzenich z najlepszego obiektu. Korzenie z obiektów: Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ze słomy i gorczycy z uprawą do 30 cm, Sposób uprawy roli płużny siew buraka metodą tradycyjną z uprawą gorczycy jako międzyplonu i orką przedzimową, miały istotnie większą zawartość potasu niż z obiektu o najniższej zawartości potasu. najniższa zawartość sodu wystąpiła w korzeniach roślin, pod które wykonano uprawę: Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ze słomy i grochu z uprawą do 30 cm 3,43 mmol/1000g. Na pozostałych obiektach zawartość sodu była istotnie większa niż w korzeniach z obiektu o najniższej zawartości sodu. najniższą zawartość azotu alfa-aminowego stwierdzono w korzeniach roślin z obiektu Sposób uprawy roli bezorkowy siew buraka w mulcz ścierniskowy z uprawą do 30 cm - 26,03 mmol/1000g. Na pozostałych obiektach zawartość azotu alfa-aminowego w korzeniach była większa, i różniła się istotnie od zawartości w miazdze korzeni z obiektu o najniższej zawartości azotu alfa-aminowego.

Wyniki doświadczeń i wnioski 45 Rysunek 12. Wyniki doświadczenia, uprawowe 6 poziomów czynnika przy współpracy z firmą KWS synteza wyników z 1 lokalizacji Wynikami zamieszczonymi w powyższym opracowaniu można się posługiwać jedynie w całości z podaniem źródła danych: Nordzucker Polska S.A. 2015