Wpływ nawożenia buraka cukrowego na jakość surowca. Witold Grzebisz

Transkrypt

1 Wpływ nawożenia buraka cukrowego na jakość surowca Witold Grzebisz

2 Tematyka wykładu 1. Dynamika zawartości melasotworów? 2. Dynamika formowania plonu i akumulacji azotu. 3. Kontrola gospodarki azotem na plantacji: 1. Regulacja dawka azotu; 2. Składniki kontrolujące azot.

3 Dynamika zawartości melasotworów? Wskaźniki

4 Zadania składników mineralnych 1. Stabilizacja plonów odporność na stresy P K Na, ph 2. Jakość plonów korzeni N/K Na Mg Ca S B Mn Cu 3. Efektywność azotu N/ K, P, Mg, Zn

5 Zakresy zawartości melasotworów Melasotwory mmol kg -1 cukru zawartość mmol kg -1 miazgi buraka N -aminowy Potas Sód

6 Dynamika zawartości sacharozy w korzeniu buraka cukrowego 1. Warunki prowadzenia badań naturalnie żyzne stanowisko 2. Trend wzrostowy zawartości sacharozy w okresie wegetacji. 3. W dobrym stanowisku przekroczenie wartości granicznej zachodzi na przełomie 4-5 miesiąca wegetacji. Barłóg i in., 2014

7 Dynamika zmian zawartości N-alphaaminowego w okresie wegetacji na tle nawożenia 1. Warunki prowadzenia badań naturalnie żyzne stanowisko 2. Wartości maksymalne w 4-tym miesiącu wegetacji (sierpień). 3. Niedobór potasu (wariant D) zakłóca gospodarkę azotem w roślinie. 4. Wartość N poniżej 10 mm/kg wskazuje na głów azotowy (wariant A i B). Barłóg i in., 2014

8 Dynamika zmian zawartości potasu w okresie wegetacji na tle nawożenia 1. Warunki prowadzenia badań naturalnie żyzne stanowisko 2. Naturalny trend spadkowy zawartości K. Barłóg i in., 2014

9 Dynamika zmian zawartości sodu w okresie wegetacji na tle nawożenia 1. Warunki prowadzenia badań naturalnie żyzne stanowisko 2. Duże nieregularne wahania zwartości sodu. 3. Im nawożenie jest Intensywne, tym większe wahania zawartości sodu.

10 Dawka azotu - jakość technologiczna korzeni polaryzacja Azot alfa-aminowy 16% dawka azotu

11 Parametry plonu Dawki azotu i jakość korzeni Dawka azotu, kg N/ha Plon korzeni, t/ha 52,9 57,40 Zawartość cukru, % 18,4 16,59 N -aminowy, mmol/1000 g miazgi 18,6 38,8 K, mmol/1000 g miazgi 40,5 37,0 Na, mmol/1000 g miazgi 10,2 8,2 Straty, % 2,12 2,55 Cukier technologiczny, % 16,24 14,04 Plon cukru białego, t/ha 8,597 8,059

12 Dynamika formowania plonu Dynamika pobierania azotu

13 Dynamika biomasy buraka cukrowego w okresie wegetacji Zasobność gleby w potas a dynamika masy liści buraka cukrowego w okresie wegetacji

14 Dynamika wzrostu korzeni i pobieranie potasu 1. Burak w okresie wegetacji pobiera więcej potasu niż azotu; 2. Potas jest niezbędny do bilansowania pobranego azotu; 3. Pobieranie potasu zależy od wielkości systemu korzeniowego. 4. Maksymalne pobieranie potasu występuje pod koniec 3-go miesiąca wegetacji.

15 Dynamika akumulacji azotu przez wysokoplonująca plantację buraka 1. Maksymalna akumulacja azotu na plantacji b.c. następuje pod koniec 3-go miesiąca wegetacji. 2. Niedobór K zmniejsza dynamikę wzrostu rośliny. 3. Niedobór P lub K spowalnia spadek zawartości azotu w korzeniach spichrzowych.

16 Absolutna szybkość akumulacji azotu przez plantację buraka cukrowego w okresie wegetacji. 1. Plantacja buraka cukrowego osiąga maksymalna szybkość akumulacji azotu na przełomie3-4 miesiąca wegetacji. 2. Spadek szybkości akumulacji azotu w pierwszej kolejności zachodzi w liściach a dopiero w 2-giej w korzeniach.

17 Plon cukru jako funkcja zawartość azotu w korzeniu spichrzowym 1. Formowanie plonu cukry zależy od zawartości azotu w korzeniu spichrzowym: 2. Utrata plonu następuje wówczas, gdy zawartość azotu jest zarówno zbyt mała lub zbyt duża. Grzebisz i in., 2010

18 Kontrola gospodarki azotem na plantacji buraka cukrowego Dawka azotu

19 Podstawowe pytanie Czy plantatorzy dysponują danymi o: 1) zawartości azotu mineralnego w glebie przed siewem buraków, w tym o N-NO 3? 2) zasobności tzw. podglebia w składniki mineralne, w tym, co najmniej w potas, ewentualnie w sód?

20 Zależność między pobraniem jednostkowym azotu a plonem cukru 1. Im mniejsza wartość wskaźnika; jednostkowe Pobieranie (akumulacja) azotu, tym mniejszy plon cukru.

21 N d = P k N j - 1,5(2,0)N min Założenia: - zawartość azotu mineralnego w glebie = 70 kg N/ha; - plon korzeni 70 t/ha; - Nj = a. 4,0 b. 3,5; c. 2,5 kg N/1 t korzeni; 2. Wyliczona dawka azotu nawozowego: a 1. N d = (70 4) - 70 = = 210 kg N/ha, a 2. N d = (70 4) - (1,5 70) = = 175 kg N/ha, a 3. N d = (70 4) (2 70) = = 140 kg N/ha, b. N d = (70 3,5) - 70 = = 175 kg N/ha, c. N d = (70 3,0) - 70 = = 140 kg N/ha.

22 Kontrola gospodarki azotem na plantacji buraka cukrowego Składniki wspomagające efektywność azotu

23 Struktura akumulacji składników mineralnych 1. Głównym składnikiem pobieranym przez burak cukrowy jest azot 2. Stosunek K 2 O : N kształtuje się, jak 2 : 1 Plon 50 t/ha = 700 kg/ha; plon 80 t/ha = 1050 kg/ha

24 Nawożenie zrównoważone a plon cukru 1. Azot wymaga kontroli ze strony głównych kationów: potas (K), magnezu sodu wapnia a także mikroelementów

25 Zasobność gleby w potas gospodarka b.c. azotem 1. Potas jest podstawowym składnikiem mineralnym, kontrolującym gospodarkę azotem na plantacji buraka cukrowego. Liście Dobra jakość korzeni duży plon cukru Szybkie działanie N K+C zła jakość korzeni mały plon cukru Wolne działanie N K+C System korzeniowy K+N Szybkie pobieranie i przemieszczanie N K+N Akumulacja azotu duże pobieranie N małe pobieranie N zasobność gleby w potas a. dobra b. niska

26 Strefa wyczerpania azotu i potasu wokół korzenia 1. Azot azotanowy jest wielokrotnie szybciej pobierany niż potas. 2. Roślina eksploruje glebę z obu składników w całej strefie ukorzenienia.

27 Magnez składnik kontrolujący działanie azotu 1. Największy efekt działania magnezu ujawnia się przy małych dawkach azotu. 2. Najlepsze działania magnezu przejawia się wówczas, gdy jest zastosowany doglebowo. 3. Magnez stosowany dolistnie efektywnie kontroluje wzrost roślin, gdy zostanie zaaplikowany w okresie zwierania rzędów.

28 Cynk, składnik kontrolujący zawartość N- alpha aminowego 1. Cynk może być stosowany w płynnych nawozach aplikowanych rzędowo w trakcie siewu. 2. Dawka cynku 1 ilości 0,5-1,0 kg/ha istotnie zmniejsza zawartość azotu w korzeniach. Barłóg i in., 2016

29 Podsumowanie Burak cukrowy produkuje cukier Nie wymaga więc stosowania dużych dawek azotu. Wprowadzony do gleby azot musi być maksymalnie wykorzystany. O jakość surowca korzeni decyduje umiejętna gospodarka azotem równowaga z pozostałymi składnikami mineralnymi.