ZAKŁAD ŻYWIENIA ROŚLIN I NAWOŻENIA. ZLECENIODAWCA: VET-AGRO Sp. z o. o. ul. Gliniana 32, Lublin. Nr umowy: /16

Transkrypt

1 ZAKŁAD ŻYWIENIA ROŚLIN I NAWOŻENIA ZLECENIODAWCA: VET-AGRO Sp. z o. o. ul. Gliniana 32, Lublin Nr umowy: /16 Sprawozdanie z badań rolniczych prowadzonych w 2016 roku na temat: OPRACOWANIE OCENY DZIAŁANIA NAWOZÓW DOLISTNYCH VIFLO GIGA I VIFLO MIEDŹ-BOR W BADANIACH ROLNICZYCH Prowadzący badania: dr inż. Piotr Ochal Puławy, 2017 r.

2 2 Wstęp Na zlecenie firmy VET-AGRO Sp. z o. o., ul. Gliniana 32, Lublin w 2016 roku przeprowadzono doświadczenia polowe z nawozami dolistnymi Viflo Giga i Viflo Miedź- Bor. Badania wegetacyjne polowe przeprowadzono na polach produkcyjnych w Rolniczym zakładzie doświadczalnym IUNG-PIB w Grabowie nad Wisłą (rzepak jary) oraz w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym IUNG-PIB w Werbkowicach (burak cukrowy) według wcześniej ustalonego schematu ze zleceniodawcą. Celem głównym prowadzonych badań była ocena wpływu stosowania badanych nawozów, dawek, terminów stosowania oraz ich mieszanin na plonowanie oraz parametry jakościowe badanych roślin. 1. RZEPAK JARY 1.1 Cel i zakres badań Celem badań było określenie wpływu stosowania nawozów dolistnych Viflo Giga i Viflo Miedź-Bor, stosowanych samodzielnie bądź łącznie w różnych dawkach na plonowanie rzepaku jarego. Określono plon nasion, zawartość tłuszczu w nasionach i plon tłuszczu. Badania obejmowały: - doświadczenie wegetacyjne polowe - analizy fizyko-chemiczne materiału roślinnego. 1.2 Metodyka doświadczeń wegetacyjnych dla rzepaku jarego Doświadczenia wegetacyjne polowe przeprowadzono w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym IUNG-PIB w Grabowie nad Wisłą w sezonie wegetacyjnym Doświadczenie zostało założone na glebie płowej wytworzonej na glinie lekkiej, kompleks przydatności rolniczej żytni bardzo dobry. Gleba charakteryzowała się następującymi właściwościami fizykochemicznymi: phkcl 6,5, 20,2 P2O5 mg/100 g gleby, 10,5 K2O mg/100 g gleby, 7,5 Mg mg/100 g gleby. Rośliną testową był rzepak jary, odmiana Perfekt, nasiona charakteryzowały się energią kiełkowania na poziomie 96%. Siew wykonano r. na 1 hektar wysiano 4,16 kg nasion. Przed wysiewem nasion zastosowano nawozy mineralne w postaci polifoski 6 w ilości 300 kg/ha co w przeliczeniu na ilość wniesionych składników pokarmowych daje: 18 kg N, 60 kg P2O5, 90 kg K2O oraz 50 kg N przedsiewnie (nawóz RSM 28). Pogłównie w fazie stadium początku pąkowania zastosowano drugą dawkę azotu w ilości 65 kg N/ha (RSM 28). Ochrona chemiczna roślin była prowadzona według bieżących potrzeb zgodnie z obowiązującym programem ochrony roślin. Zbiór rzepaku wykonano r. W doświadczeniu na wybranych obiektach

3 3 nawozowych aplikowano nawozy dolistne Viflo Giga i Viflo Miedź-Bor według zaleceń zleceniodawcy, dawki kombinacje i rodzaj nawozu przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Schemat doświadczenia dawki i stosowane nawozy. Obiekt Termin stosowania Dawka l/ha 1. Kontrola Viflo Giga 1 dawka - 4 liście 0,3 l nawozu/300l wody 2 dawka 14 dni później 3. Viflo Giga 1 dawka - 4 liście 1,5l nawozu/300l wody 2 dawka 14 dni później 4. Viflo Miedź-Bor Faza zielonego pąka 1,5 l nawozu/300l wody 5. Viflo Giga + Viflo Miedź-Bor 1 dawka - 4 liście 2 dawka 14 dni później 3 dawka faza zielonego pąka 0,3 l nawozu/300l wody 1,5 l nawozu/300l wody 6. Viflo Giga + Viflo Miedź-Bor 1 dawka - 4 liście 2 dawka 14 dni później 3 dawka faza zielonego pąka 1,5l nawozu/300l wody 1,5 l nawozu/300l wody 1.2 Warunki meteorologiczne w RZD Grabów Przebieg warunków pogodowych pozwolił na równomierny wzrost i rozwój rzepaku jarego, średnie ilości opadów oraz temperaturę przedstawiono w tabeli 2. Tabela 2. Dane meteorologiczne w RZD Grabów od r. do r. Miesiąc IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX Ilość opadów w mm Średnia temp. w º C 93,9 12,2 38,7 24,0 32,1 64,1 52,3 45,1 39,4 60,1 81,9 53,6 20,3 15,0 6,8 5,0 3,9-3,6 3,4 3,9 9,2 14,9 18,7 19,2 18,1 15,7

4 Fazy fenologiczne roślin rzepaku jarego wg skali BBA. Tabela 3. Fazy fenologiczne kod Określenie fazy data 00 Nasiona suche Początek pęcznienia nasion Pojawienie się korzonka zarodkowego Długość kiełka 1/2 dł. nasienia 11 Liścienie nad powierzchnią gleby Rozwijanie się liścieni Stadium pierwszego liścia Stadium drugiego liścia Stadium trzeciego liścia Stadium czwartego liścia 22 Stadium piątego liścia Stadium szóstego liścia 24 Stadium siódmego liścia 25 Stadium ósmego liścia 26 Stadium dziewiątego - jedenastego liścia Odległość od nasady -5 cm liścieni do wierzchołka -10 cm wzrostu pędu ponad: -15 cm cm cm Początek powstawania pąków (pąki otulone liśćmi) Średnica kwiatostanu do 1 cm Średnica największego pąka 2mm 57 Wydłużanie się kwiatostanu Zakwitnięcie pierwszego kwiatu Pojedyncze kwiaty kwitną na pędzie głównym Kwitnie wiele kwiatów na pędzie gł., u starszych kwiatów opadanie płatków 64 Pełnia kwitnienia, liczba paków i zawiązków łuszczyn jest zbliżona 65 Koniec pełni kwitnienia, mniej niż 5% pąków nie rozwiniętych Koniec kwitnienia

5 5 71 Pierwsze łuszczyny z nasionami na pędzie głównym są normalnej wielkości 75 Nasiona w łuszczynach w dolnej części pędu głównego są wykształcone 79 Na pędzie głównym prawie wszystkie łuszczyny mają nasiona wykształcone 81 Większe łuszczyny na p. głównym i bocznych mają nasiona normalnej wielkości 83 Wszystkie łuszczyny, z wyjątkiem wierzchołkowych są rozwinięte 85 Wcześniej zaw. nas. mają łupinę nasienną w połowie czarną 87 Większość nasion jest w połowie czarna, nasiona dają się kroić Nasiona są twarde i ciemne, łuszczyny częściowo zaschnięte Dojrzałość pełna

6 6 2. Omówienie wyników 2.1 Plonowanie nasion rzepaku Plonowanie rzepaku jarego na obiekcie kontrolnym wyniosło 1,49 t/ha, na badanych obiektach wahało się w granicach od 1,57 t/ha obiekt 2 do 2,17 t/ha na obiekcie 6. Uzyskane wyniki plonów na obiekcie 5 i 6 różniły się statystycznie istotnie względem kontroli a przyrost plonu wyniósł odpowiednio 0,68 i 0,59 t/ha. Najniższy przyrost plonu niespełna 0,1 t/ha odnotowano na obiekcie 2. Średnie obiektowe wartości plonu, zawartości tłuszczu oraz plonu nasion przedstawiono w tabeli 4 oraz na rysunku 1. Tabela 4. Wartości średnie badanych parametrów dla rzepaku jarego w zależności od badanej kombinacji nawozowej Obiekt Faza kiedy wykonano oprysk Plon nasion t/ha Zawartość tłuszczu % Plon tłuszczu t/ha 1. Kontrola brak 1,49 40,80 0,61 2. Viflo Giga - fazie 4 liści 0,3 l/ha - 14 dni po pierwszym 1,57 40,27 0,63 3. Viflo Giga 1,5 l/ha 4. Viflo Miedź- Bor 1,5 l ha 5. Viflo Giga + Viflo Miedź- Bor 0,3 + 1,5 l ha 6. Viflo Giga + Viflo Miedź- Bor 1,5 + 1,5 l ha oprysku - w fazie 4 liści - 14 dni po pierwszym oprysku 1,79 40,47 0,72 - w fazie zielonego pąka 1,82 39,70 0,72 - w fazie 4 liści - 14 dni po pierwszym zabiegu - w fazie zielonego pąka - w fazie 4 liści - 14 dni po pierwszym zabiegu - w fazie zielonego pąka 2,08 40,53 0,84 2,17 41,00 0,89

7 7 2,8 Obiekt; Oczekiwane średnie brzegowe Bieżący efekt: F(5, 18)=3,0324, p=,03703 Dekompozycja efektywnych hipotez Pionowe słupki oznaczają 0,95 przedziały ufności 2,6 2,4 Plon nasion t/ha 2,2 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1, Obiekt Rys. 1 Wpływ stosowania nawozów dolistnych na plon nasion rzepaku jarego (t/ha). 2.2 Analiza zawartości tłuszczu w nasionach Analiza zawartości tłuszczu w nasionach nie wykazała statystycznie istotnych różnic pomiędzy kontrolą a badanymi kombinacjami nawozowymi. Zawartość tłuszczu w nasionach na kontroli wyniosła 40,8% natomiast na badanych obiektach wahała się w granicach od 39,7 na obiekcie 4 do 41,0% na obiekcie 6 (rys. 2). 42,0 Obiekt; Oczekiwane średnie brzegowe Bieżący efekt: F(5, 12)=3,0573, p=,05232 Dekompozycja efektywnych hipotez Pionowe słupki oznaczają 0,95 przedziały ufności 41,5 41,0 zawartość tłuszczu 40,5 40,0 39,5 39,0 38, Obiekt Rys. 2 Wpływ stosowania nawozów dolistnych na zawartość tłuszczu (%) w nasionach.

8 8 2.3 Plon tłuszczu Na podstawie % zawartości tłuszczu oraz plonu nasion oszacowano plon tłuszczu w t/ha. Plon tłuszczu na obiekcie kontrolnym wyniósł 0,61 t/ha. Plon tłuszczu w obrębie badanych obiektów wahał się w granicach od 0,63 t/ha (obiekt 2) do 0,89 t/ha (obiekt 6). Plon tłuszczu na obiektach 5 i 6 był statystycznie istotnie wyższy niż na obiekcie kontrolnym (rys. 3). 1,1 Obiekt; Oczekiwane średnie brzegowe Bieżący efekt: F(5, 18)=3,1122, p=,03381 Dekompozycja efektywnych hipotez Pionowe słupki oznaczają 0,95 przedziały ufności 1,0 0,9 plon tłuszczu 0,8 0,7 0,6 0,5 0, Obiekt Rys.3 Plon tłuszczu surowego w zależności od kombinacji i rodzaju stosowanego nawozu.

9 9 3. Wnioski - rzepak jary Przeprowadzone badania polowe w rzepaku jarym z nawozami dolistnymi Viflo Giga i Viflo Miedź-Bor po jednym sezonie wegetacyjnym pozwoliły wysnuć następujące wnioski: 1. Najwyższy plon nasion rzepaku jarego uzyskano na obiektach gdzie stosowano nawozy dolistne: Viflo Giga + Viflo Miedź-Bor w dawce 0,3 + 1,5 l/ha (obiekt 5) ha oraz tych samych nawozów w dawce 1,5 + 1,5 l/ha (obiekt 6) w fazie 4 liści, 14 dni po pierwszym zabiegu i w fazie zielonego pąka. Uzyskany plon na tych obiektach różnił się statystycznie istotnie względem kontroli i wyniósł na obiekcie 5: 2,08 t/ha, na obiekcie 6: 2,17 t/ha i był wyższy w porównaniu do kontroli odpowiednio o 0,59 i 0,68 t/ha (tj. odpowiednio o 40% i 45%). 2. Nie stwierdzono statystycznie istotnego wpływu badanych czynników na zawartość tłuszczu w nasionach. Zawartość tłuszczu surowego na obiekcie kontrolnym wyniosła 40,8% natomiast na badanych obiektach wahała się w granicach od 39,7 do 41,0%. 3. Najwyższy oszacowany plon tłuszczu surowego uzyskano na obiektach 5 i 6. Plon tłuszczu wyniósł odpowiednio 0,84 i 0,89 t/ha i był średnio o 41,8% wyższy w stosunku do obiektu kontrolnego. 4. Na podstawie przeprowadzonych badań jednorocznych z rzepakiem jarym stwierdzono, że najbardziej korzystny wpływ na plonowanie nasion, zawartość tłuszczu surowego uzyskano stosując łącznie nawozy Viflo Giga + Viflo Miedź-Bor w dawkach 0,3 + 1,5 l/ha oraz 1,5 + 1,5 l/ha w postaci 3 oprysków w fazach: - 4 liści - 14 dni po pierwszym zabiegu - w fazie zielonego pąka. 5. Aplikacja nawozów zgodnie ze schematem badań na obiektach 2-4 nie wykazała statystycznie istotnych różnic w plonowaniu nasion względem obiektu kontrolnego. 6. Aplikacja nawozów zgodnie ze schematem badań na obiektach 3-4 spowodowała wzrost plonu nasion o ok 20% i plonu tłuszczu o 18%, ale efekt ten nie był statystycznie istotny.

10 10 4. BURAK CUKROWY 4.1 Cel i zakres badań Celem badań było określenie wpływu stosowania nawozów dolistnych Viflo Giga i Viflo Miedź-Bor, stosowanych samodzielnie bądź łącznie w różnych dawkach na plonowanie buraków cukrowych, polaryzację, a także plon cukru. Badania obejmowały: - doświadczenia wegetacyjne polowe - analizy fizyko-chemiczne materiału roślinnego. 4.2 Metodyka doświadczeń wegetacyjnych dla buraka cukrowego Doświadczenia wegetacyjne polowe przeprowadzono w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym IUNG-PIB w Werbkowicach na glebach kompleksów: 1 i 2 złożone z czarnoziemów zdegradowanych całkowitych zbudowane z lessów oraz gleby brunatne właściwe zbudowane z lessów. Gleba charakteryzowała się następującymi właściwościami fizykochemicznymi: phkcl 6,69, 36,3 P2O5 mg/100 g gleby, 39,7 K2O mg/100 g gleby, 10,8 Mg mg/100 g gleby. Jesienią zastosowano 36 t/ha obornika bydlęcego, wraz z którym wniesiono do gleby 170 kg N, 120 kg P2O5 i 210 kg K2O. Rośliną testową był burak cukrowy odmiany Gallant (KSC). Siew wykonano r. natomiast zbiór przeprowadzono r. Ochrona chemiczna roślin była prowadzona według bieżących potrzeb zgodnie z obowiązującym programem ochrony roślin. Doświadczenie prowadzono według następującego schematu: Tabela 5. Schemat doświadczenia, terminy, dawki i rodzaj stosowanych nawozów. Obiekt Termin stosowania Dawka l/ha 1. Kontrola Viflo Giga 1 dawka 3-4 liście 2 dawka14 dni później 0,3 l nawozu/300l wody 3.Viflo Giga 4.Viflo Miedź-Bor 5.Viflo Giga + Viflo Miedź-Bor 6. Viflo Giga + Viflo Miedź-Bor 1 dawka 3-4 liście 2 dawka14 dni później 1 dawka 3-4 liście 2 dawka14 dni później 1 dawka 3-4 liście 2 dawka14 dni później 1 dawka 3-4 liście 2 dawka14 dni później 1,5l nawozu/300l wody 1,5 l nawozu/300l wody 0,3 l nawozu/300l wody + 1,5 l nawozu/300l wody 1,5l nawozu/300l wody + 1,5 l nawozu/300l wody 10

11 Warunki meteorologiczne w RZD Werbkowice Przebieg warunków pogodowych pozwolił na równomierny wzrost i rozwój roślin buraka cukrowego niemniej jednak średnia opadów w 2016 roku była o około mm niższa niż optymalna dla rozwoju buraka cukrowego. Warunki atmosferyczne Tabela 6. Przebieg pogody w RZD Werbkowice opady w mm. I 2016 II 2016 III 2016 IV 2016 V Pomiary miesięczne: 2016 VI 2016 VII 2016 VIII 2016 IX 2016 X XI Opad [mm] 32,3 24,2 33,4 53, ,7 44,5 46,9 18,7 116,2 16,5 496,6 Temperatura gruntu na 10 cm średnia [deg] Wilgotność gleby [%] na: 10 cm 20 cm -1,5 1,3 4,1 10,0 15,1 20,5 21,7 21,1 16,9 8,0 3,5 10, Roczna średnia/ suma: I-22.XI , OMÓWIENIE WYNIKÓW BURAK CUKROWY 5.1 Plonowanie buraków cukrowych Plonowanie buraków cukrowych na kontroli wyniosło 60,3 t/ha natomiast na badanych obiektach wahało się w granicach od 78,1 (obiekt 6) do 91,1 t/ha (obiekt 3) (rys 4). Uzyskane wyniki plonów na wszystkich obiektach nawozowych różniły się statystycznie istotnie względem obiektu kontrolnego. Średni przyrost plonu na obiektach nawozowych względem kontroli wyniósł 23,64 t/ha. Wszystkie badane parametry: plon korzeni, polaryzacja oraz plon cukru przedstawiono w tabeli 6. 11

12 12 Tabela 6. Wartości średnie badanych parametrów dla buraka cukrowego w zależności od badanej kombinacji nawozowej Obiekt Faza kiedy wykonano oprysk Plon korzeni t/ha Polaryzacja % Plon cukru t/ha 1. Kontrola brak 60,3 15,06 9,11 2. Viflo Giga 1 dawka 3-4 liście 0,3 l/ha 2 dawka14 dni później 82,1 15,25 12,48 3. Viflo Giga 1 dawka 3-4 liście 1,5 l/ha 2 dawka14 dni później 85,1 15,54 13,21 4. Viflo Miedź 1 dawka 3-4 liście Bor 1,5 l ha 2 dawka14 dni później 91,1 16,88 15,34 5. Viflo Giga + 1 dawka 3-4 liście Viflo Miedź- 2 dawka14 dni później Bor 0,3 + 1,5 l 83,3 17,02 14,18 ha 6. Viflo Giga + Viflo Miedź- Bor 1,5 + 1,5 l ha 1 dawka 3-4 liście 2 dawka14 dni później 78,1 16,72 13, Obiekt; Oczekiwane średnie brzegowe Bieżący efekt: F(5, 18)=10,791, p=,00006 Dekompozycja efektywnych hipotez Pionowe słupki oznaczają 0,95 przedziały ufności Plon korzeni t/ha Obiekt Rys. 4 Wpływ stosowania nawozów dolistnych na plon korzeni buraka cukrowego t/ha. 12

13 Polaryzacja korzeni buraków cukrowych Polaryzacja korzeni buraków cukrowych na kontroli wyniosła 15,06%. Polaryzacja na badanych obiektach nawozowych wahała się w granicach od 15,25 obiekt 2 do 17,02% obiekt 5. Analiza statystyczna badanej cech wykazała istotne różnice pomiędzy kontrolą a obiektami 4, 5, i 6. 18,5 Obiekt; Oczekiwane średnie brzegowe Bieżący efekt: F(5, 18)=4,9574, p=,00499 Dekompozycja efektywnych hipotez Pionowe słupki oznaczają 0,95 przedziały ufności 18,0 17,5 17,0 polaryzacja 16,5 16,0 15,5 15,0 14,5 14,0 13, Obiekt Rys. 5 Wpływ stosowania nawozów dolistnych na polaryzację % 5.3. Plon cukru Na podstawie plonu korzeni (t/ha) oraz polaryzacji (%) oszacowano plon cukru. Plon cukru na obiekcie kontrolnym wyniósł 9,11 t/ha. Plon cukru na badanych kombinacjach nawozowych wahał się w granicach od 12,48 obiekt 2 do 15,34 t/ha na obiekcie 4. Plon cukru na wszystkich badanych obiektach różnił się statystycznie istotnie względem obiektu kontrolnego rysunek 6. 13

14 14 18 Obiekt; Oczekiwane średnie brzegowe Bieżący efekt: F(5, 18)=15,498, p=,00001 Dekompozycja efektywnych hipotez Pionowe słupki oznaczają 0,95 przedziały ufności plon cukru Obiekt Rys. 6 Wpływ stosowania nawozów dolistnych na plon cukru t/ha 14

15 15 6. Wnioski burak cukrowy Jednoroczne badania wegetacyjne z nawozami dolistymi Viflo Giga i Viflo Miedź Bor prowadzone w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym IUNG PIB w Werbkowicach pozwoliły na wyciągnięcie następujących wniosków: 1. Niezależnie od zastosowanej kombinacji nawozowej uzyskano statystycznie istotny przyrost plonu korzeni buraków cukrowych względem obiektu kontrolnego. Średni przyrost plonu względem kontroli dla obiektów nawozowych wyniósł 39,2%. Najniższy przyrost plonu 29,52% uzyskano na obiekcie 6 natomiast najwyższy przyrost plonu 51,1% na obiekcie Statystycznie istotny wzrost polaryzacji w odniesieniu do obiektu kontrolnego (15,06%) odnotowano na obiektach 4, 5 i 6, polaryzacja dla tych obiektów była wyższa względem kontroli odpowiednio o 1,82, 1,96 i 1,66 %. 3. Wszystkie kombinacje nawozowe spowodowały istotny wzrost plonu cukru w porównaniu do kontroli. Przyrost plonu cukru wynosił od 37 do 43% w zależności od kombinacji doświadczenia. 4. Biorąc pod uwagę plon korzeni oraz polaryzację, która w końcowym efekcie przekłada się na plon cukru wydaje się, że najbardziej optymalne jest stosowanie badanych nawozów w kombinacji Viflo Miedź Bor w dawce 1,5 l/ha dwukrotnie (3-4 liście i drugi oprysk po 14 dniach), oraz Viflo Giga + Viflo Miedź-Bor w dawce odpowiednio 0,3 + 1,5 l ha dwukrotnie (3-4 liście i drugi oprysk po 14 dniach). 5. Najniższe efekty produkcyjne (polaryzacja i plon cukru) w porównaniu do obiektów z badanymi nawozami uzyskano na obiekcie 2, gdzie zastosowano nawóz Viflo Giga w dawce 0,3 l/ha 15