Skuteczna interwencja wewnątrzmaciczna u płodu z olbrzymią torbielą płuca w trzecim trymestrze ciąży opis przypadku

Podobne dokumenty
Terapia płodu ocena skuteczności leczenia wewnątrzmacicznego wrodzonego zwyrodnienia gruczolakowato-torbielowatego płuc (CCAM)

Agenezja przewodu żylnego niegroźna nieprawidłowość rozwojowa czy poważny problem kliniczny?

ECHOKARDIOGRAFICZNE MONITOROWANIE INWAZYJNEJ TERAPII PŁODU W PRZEBIEGU ZWYRODNIENIA GRUCZOLAKOWATEGO TYPU II

Przydatność testu hiperoksygenacji w prognozowaniu hipoplazji płuc u płodów doniesienie wstępne

Terapia płodu ocena zastosowania shuntu komorowo-owodniowego w leczeniu wodogłowia

Dalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem

Ocena układu krążenia płodów w ciążach jednokosmówkowych czy pomaga w rozpoznaniu TTTS?

ciąży. po o nictwo Hamela-Olkowska Anita, Szymkiewicz-Dangel Joanna

Interwencyjne zabiegi kardiologiczne u płodów czy jesteśmy do nich przygotowani?

ZNACZENIE OCENY ECHOKARDIOGRAFICZNEJ PŁODU W POZASERCO- WYCH ANOMALIACH ROZ- WOJOWYCH NA PRZYKŁADZIE 5 CIĄŻ POWIKŁANYCH RÓŻNYMI ANOMALIAMI

Kardiomegalia u płodu

Analiza porównawcza wyników terapii wewnątrzmacicznej obustronnej i jednostronnej uropatii zaporowej

informacje zawarte w tych podrozdziałach są szczególne cenne dla praktyki klinicznej z punktu widzenia diagnostyki różnicowej. Część wstępu dotycząca

Successful treatment of fetal bilateral primary chylothorax report of the two cases

Zespół Ebsteina z kardiomegalią płodu. Leczyć czy obserwować? opis przypadku

Terapia wewnątrzmaciczna płodu z obrzękiem nieimmunologicznym oraz masywnym wysiękiem opłucnowym analiza przypadku klinicznego

Protokół badania kardiologicznego u płodu w ośrodku referencyjnym

SKUTECZNE WALWULOPLASTYKI AORTALNE U PŁODÓW NOWA ERA I NOWE WYZWANIE DLA POLSKIEJ KARDIOLOGII PERINATALNEJ

Badania dopplerowskie w I trymestrze ciąż

dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii

Pierwsza w Polsce skuteczna przezskórna plastyka balonowa zastawki aortalnej u płodu

Ebstein's malformation with cardiomegaly in a foetus. To treat or to observe? - a case report.

Czy możliwe jest wykrywanie patologii układu krążenia płodu w pierwszym trymestrze ciąży?

Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna

Błądząca prawa tętnica podobojczykowa nowy marker aberracji chromosomowych w badaniu USG drugiego trymestru wstępne obserwacje na materiale własnym

Standardy badania usg kardiologicznego płodu w ośrodku referencyjnym

Patofizjologia krążenia płodowego

po o nictwo Ginekol Pol. 2008, 79, Zak ad Diagnostyki i Profilaktyki Wad Wrodzonych ICZMP i Uniwersytetu Medycznego w odzi 2

Zapisy kardiotokograficzne u płodów z zaburzeniami rytmu serca analiza przypadków

Maria Respondek-Liberska *, Joanna Dangel *, Agata Włoch *

Wyniki badań dopplerowskich u płodów matek z wczesną i późną postacią stanu przedrzucawkowego

Ministerstwo Zdrowia

Kardiologia. Aspekty kliniczne. Wskazania kliniczne

Ocena przezierności karkowej (NT) oraz spektrum przepływu w przewodzie żylnym (DV) w wykrywaniu wad serca płodu

Aktualne zasady postępowania w przypadku potworniaka krzyżowo-guzicznego (sacrococcygeal teratomy) u płodu.

8. Streszczenie. 8.1 Wstęp

ECHOKARDIOGRAFIA PRENATALNA W 1, 2, 3 TRYMESTRZE (W CIĄŻY POJEDYNCZEJ) PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA

Test Prenatalny Harmony. przesiewowe badanie prenatalne nowej generacji w kierunku trisomii chromosomowych

HALINA KONEFAŁ 1, ELŻBIETA GAWRYCH 2, MARIA BEATA CZESZYŃSKA 1, ZBIGNIEW CELEWICZ 3

Pomiar kąta twarzowo-szczękowego u płodów pomiędzy 11+0 a tygodniem ciąży. Zastosowanie w diagnostyce prenatalnej trisomii 21

Standardy opieki okołoporodowej w przypadkach występowania określonych powikłań

Schemat diagnostyczny w ciąży bliźniaczej

Prenatalna diagnostyka guzów jamy ustnej opis dwóch przypadków oraz przegląd piśmiennictwa

Zasady postêpowania w bloku ca³kowitym serca p³odu opracowane przez zespó³ specjalistów Instytutu Centrum Zdrowia Matki w odzi (rok 2007)

Dziecko po zabiegu kardiochirurgicznym. Jerzy Wójtowicz Klinika Pediatrii, Endokrynologii, Diabetologii z Pododdziałem Kardiologii

Retrograde diastolic blood flow in the aortic isthmus is not a simple marker of abnormal fetal outcome in pregnancy complicated by IUGR a pilot study

Terapia płodu laseroterapia w zespole przetoczenia między bliźniętami (TTTS)

Echogeniczna krew w sercu płodu oraz poszerzenie naczyń wieńcowych jako alarmujące wskaźniki niewydolności krążenia płodu opis przypadku

Autorzy: Maciej Słodki 1, Maria Respondek-Liberska 1.2 WSTĘP

Aktualne wytyczne dotyczące postępowania w zespole TTTS

Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków

Wyniki badań cytogenetycznych u płodów z poszerzeniem przezierności karkowej

KLATKA PIERSIOWA - THORAX

Diagnostyka, strategia leczenia i rokowanie odległe chorych z rozpoznaniem kardiomiopatii przerostowej

Badanie echokardiograficzne u p odów z torbielà jajnika

Hanna Moczulska, Katarzyna Janiak, Maciej Słodki, Maria Respondek-Liberska

ASD. 3-14% wad serca. jedna z częstszych wrodzona anomalia. ubytek tkanki przegrody IAS; może być w każdym miejscu; wada izolowana;

Aneks 1. Przydatne adresy i telefony

Ocena zmian hemodynamicznych układu krąŝ

WRODZONE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO W PRZESIEWOWYM BADANIU USG U NOWORODKÓW URODZONYCH W SZPITALU POWIATOWYM

1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi

Inwazyjne monitorowanie hemodynamiczne u pacjentów w do operacji torakochirurgicznych z wysokim ążeniowych

Współczesne metody monitorowania dobrostanu płodu w ciąży powikłanej wewnątrzmacicznym zahamowaniem wzrostu (IUGR)

Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report

Błądząca prawa tętnica podobojczykowa nowy marker aberracji chromosomowych w badaniu USG drugiego trymestru wstępne obserwacje na materiale własnym

Diagnostyka przepukliny mózgowej w pierwszym trymestrze ciąży opis dwóch przypadków i przegląd piśmiennictwa

Założenia i wstępne wnioski Ogólnopolskiego Rejestru Patologii Kardiologicznych Płodów (

Wrodzona gruczolakowatość torbielowata płuc typu II u noworodka z ciąży bliźniaczej opis przypadku

KWARTALNIK POLSKIEGO TOWARZYSTWA ULTRASONOGRAFICZNEGO

Ultrasonografia praktyczna

Analiza bibliometryczna publikacji autorstwa dr hab. n. med. Jarosława Kalinki w postępowaniu o nadanie tytułu naukowego profesora.

WADY WRODZONE UKŁADU ODDECHOWEGO

PRZETRWAŁY STEK - WYZWANIE DIAGNOSTYCZNE DLA DOŚWIADCZONEGO SONOGRAFERA

Zapytaj swojego lekarza.

Badanie autopsyjne serc zarodków i płodów w I trymestrze ciąży metodą stereomikroskopową

Universitäts-Frauenklinik Essen. Medycyna prenatalna i medycyna płodowa Centrum perinatologiczne I. Stopnia

Metody monitorowania stanu płodu. I Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM

Interwencje prenatalne: - nadzieje i fakty z punktu widzenia nefrologa Prenatal interventions: - expectations and reality from nephrologist s view

Postępowanie z noworodkiem i niemowlęciem z poszerzeniem układu kielichowo-miedniczkowego. Marcin Tkaczyk

Twoja. Katalog kursów. Zapisy oraz informacje o szkoleniach. Kontakt: tel wew. 205

Opieka nad noworodkiem z problemami kardiologicznymi.

Propozycja protoko u skriningowego badania serca p odu w ramach Programu Ministerstwa Zdrowia Kardio-Prenatal 2008

Wytrzewienie Kiedy i jak leczyć?

INSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka

Serce trójprzedsionkowe lewostronne opis przypadku

Kontrowersje w leczeniu wrodzonej przepukliny przeponowej

KsiĄŻeczka Zdrowia INSTYTUT CENTRUM ZDROWIA MATKI POLKI

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.

Oddział wojewódzki rodzaj świadczeń (kontraktowany) zakres świadczeń (kontraktowany) plan na rok nazwa kod

ROLA KARDIOLOGII PERINATALNEJ W RATOWANIU ŻYCIA I JEGO JAKOŚCI U PŁODÓW, NOWORODKÓW I DZIECI NA PODSTAWIE DOŚWIADCZEŃ WŁASNYCH I PRZEGLĄDU LITERATURY

Opracowanie: Hanna Moczulska, Sebastian Foryś, Maria Respondek-Liberska

Współistnienie sekwestracji płuca i wrodzonej torbielowatości gruczolakowatej płuc. Prezentacja przypadku klinicznego i przegląd piśmiennictwa

PRENATALNE ZAMKNIĘCIE PRZEWODU TĘTNICZEGO OPIS PRZYPADKU

Dylematy diagnostyczne i terapeutyczne u ciężarnej z zatorowością płucną

Stabilizacja dziecka z PPROM. Janusz Świetliński

Echokardiograficzna próba oceny odrzucania przeszczepu serca w grupie pediatrycznej

poło nictwo Kornacki Jakub 1, Kornacka Alicja 2, Rajewski Marcin 1, Goździewicz Tomasz 1, Skrzypczak Jana 1, Szczapa Jerzy 2

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Hubert Huras Klinika Położnictwa i Perinatologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum

Transkrypt:

Ginekol Pol. 2014, 85, 867-872 Skuteczna interwencja wewnątrzmaciczna u płodu z olbrzymią torbielą płuca w trzecim trymestrze ciąży opis przypadku Successful intrauterine therapy in a fetus with a large lung cyst in the third trimester of pregnancy case report 1 1 2, 3 1 1 Klinika Ginekologii, Rozrodczości i Terapii Płodu Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki, Łodź, Polska 2 Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki, Łodź, Polska 3 Klinika Intensywnej Terapii i Wad Wrodzonych Noworodków i Niemowląt Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki, Łodź, Polska Streszczenie Wrodzona gruczolakowatość torbielowata płuc (CCAM-Congenital cystic adenomatoid malformation) jest rzadką wadą układu oddechowego występującą z częstością 1/25.000-35.000. W zależności od wielkości torbieli wyróżniono typ mikrocystyczny i makrocystyczny CCAM. Obecność dużych torbieli płuca niesie ze sobą ryzyko hipoplazji płuc z powodu ucisku wywieranego na tkankę płucną oraz obrzęku rozwijającego się w następstwie nieprawidłowej czynności serca spowodowanej przesunięciem śródpiersia i uciśnięciem żył systemowych. Przedstawiamy przypadek płodu z prenatalnie zdiagnozowaną olbrzymią torbielą płuca lewego z cechami niewydolności krążenia i wielowodziem, u którego pomimo zaawansowanego wieku ciąży podjęto terapię wewnątrzmaciczną uzyskując spektakularne efekty interwencji. Słowa kluczowe: / / / Adres do korespondencji: Magdalena Litwińska Klinika Ginekologii, Rozrodczości i Terapii Płodu Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki ul.rzgowska 281/289; 93-338 Łódź, Polska tel. +48 601636061 e-mail: litwinska.magdalena@gmail.com Otrzymano: 08.01.2014 Zaakceptowano do druku: 25.04.2014 Nr 11/2014 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 867

P R A C E K A Z U I S T Y C Z N E Ginekol Pol. 2014, 85, 867-872 Abstract Congenital cystic adenomatoid malformation is a rare disorder of the respiratory system which occurs with an incidence of 1/25.000 35.000. Depending on the size of the cysts, CCAM is classified into microcystic and macrocystic. Very large lesions carry a significant risk of causing both, pulmonary hypoplasia due to compression of the lung tissue and fetal hydrops, probably due to impaired cardiac function as a result of mediastinal shift and compression of the vena cava. In this report, we present a case of a fetus with prenatally diagnosed large cyst of the left lung. Despite advanced gestational age, the baby was treated by thoracoamniotic shunting owning to developing impaired cardiac function and polyhydramion. Spectacular effects of the therapy have been achieved. Key words: macrocystic type of Congenital Cystic Adenomatoid Malformation / / intrauterine therapy / thoracoamniotic shunt / Wstęp Opis przypadku (CCAM Volume Ratio) 868 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne Nr 11/2014

Ginekol Pol. 2014, 85, 867-872 P R A C E K A Z U I S T Y C Z N E Rycina 1. CCAM płuca lewego. Przesunięcie śródpiersia. Rycina 2. Powiększenie obu przedsionków w stosunku do komór. Rycina 3. Niedomykalności zastawek przedsionkowo-komorowych. Rycina 4. Shunt płuco-owodniowy drenujący zmianę płynową. Nr 11/2014 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 869

P R A C E K A Z U I S T Y C Z N E Ginekol Pol. 2014, 85, 867-872 Tabela I. Wyniki badania ultrasonograficznego podczas pierwszej hospitalizacji. Przed zabiegiem: Po zabiegu: W I dobie W III dobie 77x48x68 odbarczona 20x18x10 1,2/3,0 58/70 CVR 4,2 0 0,06 13,5/47 7,0/28 6,5/26 UmbA PI 1,3 1,0 1,15 DV PI 1,25 0,7 0,82 CVR (CCAM Volume Ratio) MVP (Maximal Vertical Pocket) największa kieszonka płynowa AFI (Amniotic Fluid Index) wskaźnik płynu owodniowego UmbA PI (Umbilical Artery Pulsatility Index) indeks pulsacji w tętnicy pępowinowej DV PI (Ductus Venosus Pulsatility Index) indeks pulsacji w przewodzie żylnym Tabela II. Parametry czynności serca w kolejnych badaniach echokardiograficznych. 31 hbd Zabieg 31,5 hbd 35,1 hbd Zabieg 35,5 hbd 38,1 hbd HA/CA 0,32 0,35 0,23 0,33 0,34 AP (mm) 32 33,5 27,4 31,5 33 MV (mm) 5,6 5,6 TV (mm) 8,1 8 MR (+++) (-) (-) (-) (-) TR (+++) (+) (+) (-) (-) LA (mm) 12,9 11 11 11 LV (mm) 13,2 14 15 15,5 LA/LV 0,98 0,78 0,73 0,71 RA (mm) 16,5 12 14 13 RV(mm) 12,5 14 13 14 RA/RV 1,32 0,85 1,07 0,93 LVSF % 31 29 31 28 RVSF % 40 31 28 36 LV MPI 0,34 0,45 0,48 0,55 RV MPI 0,34 0,54 0,52 0,5 CVPS 7 9 8 10 10 DV PI 1,08 1,0 0,8 0,7 0,7 HA/CA ang. heart area/chest area, pole powierzchni serca/pole powierzchni klatki piersiowej na tym samym przekroju; AP wymiar serca mierzony na poziomie przyczepu zastawek przedsionkowo-komorowych; MV ang. mitral valve, zastawka mitralna; TV ang. tricuspid valve, zastawka trójdzielna; MR ang. mitral regurgitation, niedomykalność zastawki mitralnej; TR ang. tricuspid regurgitation, niedomykalność zastawki trójdzielnej; LA ang. left atrium, lewy przedsionek; LV ang. left ventricle, lewa komora; RA ang. right atrium, prawy przedsionek; RV ang. right ventricel, prawa komora; LVSF ang. left ventricle shortening fraction, wskaźnik skracania komory lewej; RVSF ang. right ventricle shortening fraction, wskaźnik skracania komory prawej; MPI ang. myocardial performance index, wskaźnik pracy serca; CVPS ang. cardio-vascular profile score, skala sercowo-naczyniowa; DV PI ang. ductus venosus pulsality index, wskaźnik pulsacji dla przewodu żylnego. 870 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne Nr 11/2014

Ginekol Pol. 2014, 85, 867-872 P R A C E K A Z U I S T Y C Z N E Dyskusja (Premature Rupture of Membranes) Nr 11/2014 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 871

P R A C E K A Z U I S T Y C Z N E Ginekol Pol. 2014, 85, 867-872 Wnioski Oświadczenie autorów: 1. Magdalena Litwińska autor koncepcji i założeń pracy, przygotowanie manuskryptu i piśmiennictwa autor zgłaszający i odpowiedzialny za manuskrypt. tekstu pracy, ostateczna weryfikacja i akceptacja manuskryptu. 3. Katarzyna Janiak współautor tekstu pracy i protokołu, korekta i aktualizacja literatury. 4. Anna Piaseczna-Piotrowska analiza i interpretacja wyników, korekta i akceptacja ostatecznego kształtu manuskryptu. 5. Iwona Maroszyńska analiza i interpretacja wyników, ostateczna weryfikacja i akceptacja manuskryptu. Piśmiennictwo 1. Laberge JM, Flageole H, Pugash D, [et al.]. Outcome of the prenatally diagnosed congenital cystic adenomatoid lung malformation: a Canadian experience. Fetal Diagn Ther. 2001, 16, 178 186. 2. Duncombe GJ, Dickinson JE, Kikiros CS. diagnosis and management of congenital cystic adenomatoid malformation of the lung. Am J Obstet Gynecol. 2002, 187, 950 954. 3. Stocker, JT, Madewell, JE, Drake, RM. Congenital cystic adenomatoid malformation of the lung: classification and morphologic spectrum. Hum Pathol. 1977, 8, 155171. 4. Adzick NS, Harrison MR, Glick PL, [et al.]. Fetal cystic adenomatoid malformation: prenatal diagnosis and natural history. J Pediatr Surg. 1985, 20, 483 488. 5. Adzick NS. Management of fetal lung lesions. Clin Perinatol. 2009, 36,363 376. 6. Cavoretto P, Molina F, Poggi S, [et al.]. Prenatal diagnosis and outcome of echogenic fetal lung lesions. Ultrasound Obstet Gynecol. 2008, 32, 769 683. 7. Butterworth SA, Blair GK. Postnatal spontaneous resolution of congenital cystic adenomatoid malformations. J Pediatr Surg. 2005, 40, 832 834. 8. Heling KS, Tennstedt C, Chaoui R. Unusual case of a fetus with congenital cystic adenomatoid malformation of the lung associated with trisomy 13. Prenat Diag. 2003, 23, 315 318. 9. Shanmugam G, MacArthur K, Pollock JC. Congenital lung malformations antenata and postnatal evaluation and management. Eur J Cardiothorac Surg. 2005, 27, 45 52. 10. Witlox RS, Lopriore E, Oepkes D. Prenatal interventions for fetal lung lesions. Prenat Diagn. 2011, 31, 628-636. 11. Crombleholme TM, Coleman B, Hedrick H, [et al.]. Cystic adenomatoid malformation volume ratio predicts outcome in prenatally diagnosed cysticadenomatoid malformation of the lung. J Pediatr Surg. 2002, 37, 331 338. 12. Dumez Y, Mandelbrot L, Radunovic N, [et al.]. Prenatal management of congenital cystic adenomatoid malformation of the lung. J Pediatr Surg. 1993, 28, 36 41. 13. Cavoretto P, Molina F, Poggi S, [et al.]. Prenatal diagnosis and outcome of echogenic fetal lung lesions. Ultrasound Obstet Gynecol. 2008, 32, 769 783. 14. Ierullo AM, Ganapathy R, Crowley S, [et al.]. Neonatal outcome of antenatally diagnosed congenital cystic adenomatoid malformations. Ultrasound Obstet Gynecol. 2005, 26, 150 153. 15. Isnard M, Kohler A, Kohler M, [et al.]. Successful intrauterine therapy for congenital cystic adenomatoid malformation of the lung. A case report. Fetal Diagn Ther. 2007, 22, 325 329. 16. Sobczuk K, Wojtera J, Draga E, [et al.]. Intrauterine therapy for nonimmune hydrops fetalis (NIHF) analysis of 38 case. Ginekol Pol. 2014, 85 (2), 92-100. 17. Wilson RD, Hedrick HL, Liechty KW, [et al.]. Cystic adenomatoid malformation of the lung: review of genetics, prenatal diagnosis, and in utero treatment. Am J Med Genet A. 2006, 140, 151 155. 18. Mahle WT, Rychik J, Tian ZY, [et al.]. Echocardiographic evaluation of the fetus with congenital cystic adenomatoid malformation. Ultrasound Obstet Gynecol. 2000, 16 (7), 620-624. 19. Szwast A, Tian Z, McCann M, [et al.]. Impact of altered loading conditions on ventricular performance in fetuses with congenital cystic adenomatoid malformation and twin twin transfusion syndrome. Ultrasound Obstet Gynecol. 2007, 30, 40 46. 20. Machlitt A, Heling KS, Chaoui R. Increased cardiac atrial-to-ventricular length ratio in the fetal four-chamber view: a new marker for atrioventricular septal defects. Ultrasound Obstet Gynecol. 2004, 24 (6), 618-622. 21. Pietrzyk I, Moczulska H, Słodki M, [et al.]. Czy badanie echokardiograficzne płodu jest przydatne do oceny stanu płodów poddawanych terapii in utero z powodu anomalii w obrębie klatki piersiowej? Kardiologia Prenatalna Echo Płodu. 2013, 4 (11), 19-22. 22. Davenport M, Warne SA, Cacciaguerra S, [et al.]. Current outcome of antenally diagnosed cystic lung disease. J Pediatr Surg. 2004, 39, 549 556. 23. Adzick NS, Harrison MR, Crombleholme TM, [et al.]. Fetal lung lesions: management and outcome. Am J Obstet Gynecol. 1998, 179, 884 889. 24. Schrey S, Kelly EN, Langer JC, [et al.]. 12 Fetal thoracoamniotic shunting for large macrocystic congenital cystic adenomatoid malformations of the lung. Ultrasound Obstet Gynecol. 2012, 39 (5), 515-520. 25. Wilson RD, Hedrick HL, Liechty KW, [et al.]. Cystic adenomatoid malformation of the lung: review of genetics, prenatal diagnosis, and in utero treatment. Am J Med Genet A. 2006, 140 (2), 151-155. Źródło finansowania: Praca powstała w ramach realizacji Programu Departamentu Polityki Zdrowotnej Ministerstwa Zdrowia Programu kompleksowej diagnostyki i terapii wewnątrzmacicznej w profilaktyce następstw i powikłań wad rozwojowych i chorób płodu jako element poprawy stanu zdrowia płodów i noworodków w latach 20009-2013. Konflikt interesów: wynagrodzenia związanego z powstawaniem pracy. 872 Polskie Towarzystwo Ginekologiczne Nr 11/2014