Słuchanie w przestrzeni i czasie III rok Reżyserii Dźwięku Anna Preis 7.12.2015 AM_8_sluch_w_czas_przestrz
Wzrok słuch Wzrok dominuje nad słuchem przykład - kino domowe Myślimy o świecie tak jak go widzimy a niewidomi?? Nasz świat widzialny budujemy jako interpretację obrazów na dwóch siatkówkach, które się zmieniają gdy poruszymy naszymi oczyma i głową Horyzont równoczesności??
Wzrok słuch czas reakcji REAKCJA PROSTA- pojawia się sygnał na który trzeba możliwie prędko zareagować (1 określony sygnał i przyporządkowana mu 1 określona reakcja) przyporządkowanie jest zwykle wyuczone, nie jest więc odruchem. Reakcja na bodźce wizualne jest wolniejsza Różnica wynosi 0,04 sekundy. Wzrok zawsze pozostaje w tyle. Jednocześnie docierające do nas obraz i dźwięk są zawsze subiektywnie przesunięte w czasie
Płaszczyzna równoczesności zdarzeń prędkość rozchodzenia się dźwięku jest skończona i dużo mniejsza od prędkości światła Prędkość dźwięku 340 m/s Prędkość światła- 300 000 000 m/s można znaleźć odległość przedmiotu przy której dźwięk i światło dotrą w tym samym czasie do naszego mózgu Jest to odległość 13,6 metra
Przykłady interakcji wzrokowo-słuchowej odpowiedzi bouncing 12% odpowiedzi bouncing 82%
Rola lokalizacji we wzroku i słuchu
Słuchanie świata A jak słyszymy? W uchu nie ma soczewek! Zdolność naszego systemu słuchowego do grupowania dźwięków, które chcemy słyszeć w obecności tych których nie chcemy słyszeć jest podstawową właściwością naszej percepcji świata przy pomocy dźwięków
Słuchanie świata Porównywanie względnych poziomów i czasów dotarcia sygnałów do dwojga uszu pozwala nam usłyszeć kierunek z którego zbliża się lub oddala źródło dźwięku Nie ma jeszcze sztucznego ucha ale wiemy co możemy a czego nie możemy usłyszeć
Cook 22 Cocktail Party Effect
Binauralne maskowanie 15 db przy 500Hz 2, 3 db powyżej 1500 Hz Cook 24
Binauralne maskowanie Redukcja maskowania poprzez efekt dwojga uszu jest rzędu 15dB dla 500 Hz i tylko 2 do 3 db dla częstotliwości powyżej 1500 Hz
Efekt pierwszeństwa Kierunek z którego słyszymy dochodzący do nas dźwięk wyznacza zasada pierwszeństwa. Ten dźwięk, który dociera do nas pierwszy wyznacza kierunek z którego go słyszymy. Historia Mark Gardner -1968 opisuje eksperyment wykonany w 1849 rokurys. 8.4. Echo przy 25-35 ms opóźnienia. Cook 23
Efekt pierwszeństwa
Efekt pierwszeństwa
Odbicia
Odbicia Prawie równoległe płaszczyzny dają tzw. flutter echo Wielokrotne odbicia które pojawiają się w nieregularnych odstępstwach czasu dają pożądane odbicia Na podstawie odbić możemy coś wnioskować o wielkości pomieszczenia materiału na jego ścianach Cook 25
Odczucie odległości Bekesy 1980 większa odległość więcej dźwięków odbitych Gardner 1968 eksperymentował w kabinie bezechowej. Jeśli nie ma odbić to słuchacz zawsze wskaże na najbliższy głośnik jako ten skąd dochodzi mowa. Można również manipulować osłabieniem wyższych częstotliwości na odczucie odległości Wrażenie ruchu można wywołać efektem Dopplera
Odczucie odległości
Odczucie kierunku, prawo lub lewo Efekt pierwszeństwa pomaga identyfikować kierunek prawo- lewo Nasza czułość na kierunek zależy od względnych czasach dotarcia i względnych intensywnościach dźwięku docierającego do obydwu uszu
Odczucie kierunku góra dół Dźwięki o wysokich częstotliwościach umiejscowione są w górze a te o niższych częstotliwościach niżej Cook 26
Sztuczne głowy i efekty przestrzenne Gdy słuchamy na słuchawkach nagrań ze sztucznej głowy to to nie jest to samo co słyszymy w rzeczywostości Czasami słyszymy dźwięki z boku, które normalnie by do nas nie dotarły.
Dyskryminacja naszego systemu słuchowego JND-1 db, 10 cents Szerokość pasma około 20 000 Hz, krytyczna wstęga f/5 - mała tercja Rozdzielczość czasowa: binauralny azymut różny kierunek 20 microseconds, clicks- 2 miliseconds musical tones 20 miliseconds, playing together 30-50 miliseconds echo - 50-60 miliseconds (efekt pierwszeństwa) Dynamiczny zakres: 90-120 db przy 3000Hz 30-60 przy 30 Hz
Percepcyjne zlewanie i słuchowa perspektywa Czułość systemu słuchowego na minutowe fluktuacje Słuchowa perspektywa wyjaśniająca wielowymiarowość głośności
Periodyczność i quasi periodyczność P-qp G B D Cook 72, 73, 74, 75
Periodyczność i quasi periodyczność cd Przypadkowe zmiany wysokości Jitter to krótkookresowe odchylenie od ustalonych, okresowych charakterystyk sygnału. Odchylenie może dotyczyć częstotliwości, amplitudy lub fazy danego sygnału Shimmer Vibrato określający regularne, pulsujące, niewielkie zmiany wysokości dźwięku (do około pół tonunu, choć najczęściej znacznie mniej). Tremolo
Identyfikacja źródła
Rozróżnianie źródeł Po to żeby rozróżnić źródła różny rodzaj tych małych fluktuacji musi wystąpić
Efekt chóru i widmowego rozmycia Cook 76,77
Wibrato Pełni podobną funkcję jak przedmiot, który zostanie zauważony gdy zacznie się poruszać na tle innych nieruchomych przedmiotów
Periodyczność i symetria
Słuchowa perspektywa Jak słuchamy orkiestry z 20 m i 300 to jej wymiar się redukuje tak jak w widzeniu Słuchowa perspektywa składa się z ważnych akustycznych i psychoakustycznych wymiarów
Głośność
Odpowiedź powinna być jedna głowa z odległości 1 m śpiewająca pp powinna być oceniona jako głośniejsza a jest odwrotnie! Dlaczego? Głośność ff 50m = ff/2500, ff=2500* ff 50m pp=2500 * ff 50m/128, pp=20* ff 50m pp=(1/128) ff
Widmowe przesłanki
Przesłanki dotyczące odległości i odbić Cook 78 a. Jak w radiu b. Zmniejszony wysiłek c. Stosunek r/d stały ciszej w ustalony punkcie d. Tak samo jak w a tylko r/d wzrasta dźwięk dochodzi z dalszej odległości
Wytłumaczenie eksperymentu Podstawowa przesłanka dotycząca głośności to intensywność dźwięku. W tym eksperymencie słuchacz wybrał zmianę w barwie sugerującą wysiłek osoby śpiewającej jako wskazówkę dotyczącą głośności. Od pp do ff zmienia się kształt obwiedni widma, składowe o wyższych częstotliwościach dominują, środek ciężkości widma przesuwa się w kierunku od podstawowej.
Wytłumaczenie eksperymentu A co gdy zamiast śpiewaczek byłyby dwa głośniki generujące głośniejszy i cichszy dźwięk bez różnic widmowych? Odpowiedź byłaby dalszy dźwięk ale tylko w obecności odbić. Stosunek energii fali odbitej do fali bezpośredniej jest wskazówką dla percepcji odległości. Jak słuchacz w naszym eksperymencie użył tej wskazówki do stwierdzenia że dalszy dźwięk jest głośniejszy?
Słuchowa perspektywa Ocena głośności źródła dźwięku zależy od: widmowe przesłanki odległościowe przesłanki (odbicia) gdy nie ma przesłanek widmowychodległościowe wystarczą do oceny głośności źródła dźwięku gdy nie ma odbić intensywność jest jedyną przesłanką do oceny głośności