Przewodnik po Akustyce

Transkrypt

1 ROZUMIENIE MOWY POUFNOŚĆ ROZMÓW KONCENTRACJA Przewodnik po Akustyce Definicje ogólne

2 Podstawowe kryteria akustyczne podlegające regulacjom Dla ustalenia, czy dane pomieszczenie spełnia normy i zalecenia akustyczne wykorzystywane są trzy podstawowe kryteria akustyczne: pochłanianie dźwięku wewnątrz pomieszczenia izolacyjność akustyczna (dźwiękoizolacyjność) pomiędzy pomieszczeniami czas pogłosu Zasadniczo, zalecane wartości mają zastosowanie do pomieszczeń, które zostały już wykończone, lecz nie przebywają jeszcze w nich użytkownicy, a sprzęt biurowy nie jest włączony, natomiast wszystkie instalacje cieplne i wentylacyjne działaja i są sprawne. W optymalnym klimacie akustycznym pomieszczenie charakteryzować się będzie wystarczająco spokojnym środowiskiem akustycznym, nie podlegając przy tym zmianie w bezduszne, głuche wnętrze bez tożsamości bądź charakteru. Więcej informacji na ten temat w dalszej części dokumentu.

3 Podejście do akustyki zalecane w codziennym funkcjonowaniu Rozumienie mowy, Poufność rozmów i Koncentracja Standardy akustyczne nie determinują ani praktycznych wyników ani subiektywnej percepcji, które są związane z warunkami pracy oraz sposobem wykorzystania wnętrza. Użytkownicy każdego wnętrza, bez względu na to czy jest to biuro, sala szkolna/wykładowa, sklep, szpital lub podobne pomieszczenie, potrzebują zapewnienia: Rozumienia mowy Poufności rozmów Koncentracji W każdym użytkowanym wnętrzu, przenoszenie dźwięku zmienia się w zależności od parametrów, związanych ze źródłem, ścieżką rozchodzenia się dźwięku i odbiorcą: Ścieżka rozchodzenia sie dźwięku Źródło Poziom mowy Rozkład częstotliwości głosu Mowa naturalna bądź wzmocniona Ścieżka Odległość Bariera Pogłos Tło akustyczne System transmisji dźwięku Odbiorca Stopień uwagi / znajomość Zdolność słyszenia Informacja wizualna i umiejscowienie mówiącego Współczynnik sygnał - szum Parametry akustyczne związane z rozumieniem mowy dla źródła, ścieżki rozchodzenia się dźwięku oraz odbiorcy. (Aby uzyskać więcej informacji zobacz Słowniczek pojęć)

4 Charakterystyka Czas pogłosu Pochłanianie dźwięku w pomieszczeniu Każda rozmowa odbywająca się w pomieszczeniu wytwarza fale dźwiękowe o określonej energii. Fale te rozchodzą się od źródła dźwięku w kierunku sufitu, ścian, podłogi i wszystkich przedmiotów znajdujących się we wnętrzu. Część tej energii jest pochłaniana przez te elementy, pozostała jej część podlega odbiciom. Jeśli pomieszczenie jest małe, a przy każdym odbiciu pochłaniana jest duża ilość dźwięku, sprawi to, że uzyskamy cichsze środowisko, charakteryzujące się krótszym czasem pogłosu. Z drugiej strony, jeśli pomieszczenie jest duże, a przy każdym odbiciu dźwięku pochłaniana jest jego niewielka ilość, powstaje głośniejsze, bardziej hałaśliwe środowisko, cechujące się dłuższym czasem pogłosu. Pochłanianie dźwięku dla poprawy koncentracji Jest on miarą tego, jak długo dźwięk po ustaniu emisji utrzymuje się w pomieszczeniu, mówi nam o tym jak bardzo dynamiczne (lub wprost przeciwnie, jak martwe bądź stłumione) będzie jego środowisko akustyczne oraz jak będą w nim brzmieć dźwięki głośne i ciche. Dla każdego pomieszczenia, w zależności od jego rozmiaru oraz przeznaczenia (mowa, muzyka) istnieć będzie optymalna rozpiętość czasów pogłosu. Na przykład, dla potrzeb mowy czas pogłosu nie może być zbyt długi (0,8 sek. to odpowiednia górna granica), w innym przypadku następujące po sobie dźwięki mowy będą się na siebie nakładać, skutkiem czego będzie utrata możliwości rozumienia. Jednakże, jeśli czas pogłosu będzie zbyt krótki (poniżej 0,4 sek.) to pomieszczenie wydawać się będzie martwe, ze względu na brak wzmocnienia dźwięku ze strony przestrzeni. To z kolei sprawi, że rozmowa w takim pomieszczeniu będzie bardzo utrudniona, zwłaszcza w przypadku mówienia do grupy osób z pewnej odległości, jak to ma miejsce w przypadku klas szkolnych bądź sal konferencyjnych. Dla nauczycieli prowadzących zajęcia przez 5 do 6 godzin dziennie tego typu martwe środowisko akustyczne może oznaczać zmęczenie, ból gardła i utratę chęci do pracy. Z kolei w przypadku muzyki dłuższy czas pogłosu jest korzystniejszy. W takim wypadku kolejne nuty zlewają się ze sobą, co daje wrażenie pełności dźwięku. Jeśli jednak czas pogłosu jest zbyt długi, dźwięk docierający do słuchacza traci przejrzystość i wydaje się rozmyty. Z kolei jeśli jest on zbyt krótki, dźwięk odbierany jest jako suchy, muzycy wydawać się będą odlegli od słuchacza, zaś dźwiękowi brakować będzie ciepła i powietrza. Tak więc, dla każdego z pomieszczeń, bez względu na jego przeznaczenie, czas pogłosu powinien być zoptymalizowany, tak by nie był on ani zbyt krótki, ani zbyt długi. Zbyt duża i zbyt mała wartość pochłaniania dźwięku, o ile nie są one równe wielkościom oczekiwanym, są w równym stopniu nie do zaakceptowania.

5 akustyczna... Izolacyjność akustyczna pomiędzy pomieszczeniami Dźwiękoizolacyjność dotyczy redukcji dźwięku przenoszonego pomiędzy pomieszczeniami. Jeśli chodzi o sufity podwieszane, to właśnie przestrzeń ponadsufitowa, czyli przestrzeń pomiędzy stropem a sufitem podwieszanym, jest ważną ścieżką przenoszenia dźwięku. Izolacyjność akustyczna zależy od grubości i gęstości elementów, które mają stanowić ochronę przed przenoszeniem fal dźwiękowych. Im gęstszy i grubszy jest dany element, tym cichszy będzie dźwięk przez niego przenoszony, a co za tym idzie, tym lepsza bedzie jego zdolność redukcji dźwięku. Szczelność połączeń także znacząco wpływa na skuteczność dźwiękoizolacyjności. Jeśli w lub wokół materiału przenoszącego dźwięk występują duże szpary lub pęknięcia to poprawie ulegnie przenoszenie dźwięku, pogorszy się zaś znacząco potencjalna izolacyjność akustyczna. Pomyślmy o nieszczelnym oknie i o tym jak łatwo przenika przez nie dźwięk. źródło dźwięku znajduje się w przylegającym pomieszczeniu, a dźwięk przenoszony jest w poziomie, poprzez dwukrotne przejście przez wspólny sufit podwieszany, znajdujący się nad oboma pomieszczeniami. W większości przypadków, podana wartość (w db) dla sufitów podwieszanych określa ich charakterystykę dotyczącą izolacyjności akustycznej wzdłużnej. W praktyce, powszechnie używa się izolacyjności akustycznej wzdłużnej z uwagi na fakt, iż najczęściej stosuje się sufity podwieszane na dużych powierzchniach, dzielonych następnie na mniejsze pomieszczenia. Pożądany poziom izolacyjności zależy zarówno od tego jak Niezwykłą cechą sufitów podwieszanych jest fakt, iż ich zdolność izolacji akustycznej można mierzyć na dwa zupełnie różne sposoby, w zależności od umiejscowienia źródła dźwięku. Wskaźnik izolacyjności akustycznej (Rw lub SRI) jest miarą przenikania fal dźwiękowych, gdy dźwięk przechodzi przez strukturę sufitu podwieszanego jeden raz, na przykład, gdy źródło dźwięku znajduje się w przestrzeni ponadsufitowej lub na wyższym piętrze. Izolacyjność akustyczna wzdłużna (Dnfw) jest zaś miarą, gdy Izolowanie i pochłanianie dźwięku dla poprawy rozumienia mowy duża jest potrzeba dyskrecji rozmów pomiędzy użytkownikami wnętrza, a także od hałasu pochodzącego z otoczenia, w którym odbywa się rozmowa. Najlepszym podejściem jest stworzenie równowagi pomiędzy charakterystyką akustyczną ścian i sufitów. Lekkie konstrukcje sufitowe zapewniają bardzo niski poziom izolacyjności, dlatego też należy zwrócić szczególną uwagę na wartość Dnfw sufitu, tak by możliwe było osiągnięcie pożądanej wartości dźwiękoizolacyjności pomiędzy pomieszczeniami. Izolacyjość akustyczna dla poprawy poufności rozmów

6 ...dla zapewnienia komfortu Rozumienie mowy: Chcę by mnie rozumiano Rozumienie mowy odnosi się do konieczności rozumienia komunikacji werbalnej, występującej zarówno w postaci bezpośredniej rozmowy, jak i mowy emitowanej przez system głośników, na danej przestrzeni. Miary rozumienia mowy zależne są od norm i przepisów, które mogą być różne dla różnych krajówi segmentów rynku, jednakże dla określenia poziomu rozumienia mowy powszechnie używany jest współczynnik sygnał-szum. Wyraża on różnicę w decybelach pomiędzy poziomem mowy a poziomem hałasu dochodzącego z otoczenia (wielkość wyznaczona w miejscu, gdzie znajduje się słuchacz). Dla zapewnienia jak najlepszego rozumienia mowy, zaleca się aby różnica ta wynosiła nie mniej niż db dla osób o dobrym słuchu, a db dla osób o słuchu upośledzonym, oraz dla użytkowników aparatów słuchowych (wielkość wyznaczona w miejscu, gdzie znajduje się słuchacz) Przybliżone poziomy rozumienia mowy związane ze współczynnikem sygnał - szum Osoby obdarzone dobrym słuchem Współczynnik sygnał - szum Osoby o upośledzonym słuchu oraz użytkownicy aparatów słuchowych - 30 db Znakomity - 20 db Dobry Znakomity 15 db Zadowalający Dobry 10 db Niewielki Zadowalający 5 db Słaby Niewielki 0 db Brak rozumienia mowy Słaby - 5 db - Brak rozumienia mowy - 10 db - Poziom mowy Tło akustyczne Współczynnik sygnał - szum = poziom mowy - tło akustyczne (zobacz słowniczek pojęć)

7 akustycznego Poufność rozmów: Nie chcę, by słyszano,o czym rozmawiam Poufność rozmów jest miarą określającą stopień w jakim nie można usłyszeć treści danej rozmowy. Dla zapewnienia dyskrecji pomiędzy przylegającymi do siebie pomieszczeniami konieczne jest skoncentrowanie się zarówno na dźwiękoizolacji pomiędzy pomieszczeniami jak i na poziomie hałasu dochodzącego z otoczenia. Na otwartych przestrzeniach biurowych brak przeszkód fizycznych oraz bliskość stref roboczych prowadzi do zmniejszenia poufności rozmów; problemu tego nie da się rozwiązać jedynie przez zastosowanie tradycyjnych metod budownictwa: należy się skupić na minimalizacji hałasu dochodzącego z otoczenia. Dla mierzenia stopnia dyskrecji rozmów, także w Europie zaczęto stosować normy i wytyczne ASTM, stosowane w USA. Obecnie także współczynnik sygnał - szum jest stosowany w Europie. Dla zapewnienia dobrej poufności rozmów zaleca się by współczynnik sygnał - szum wynosił -5 db, lub mniej dla osób obdarzonych normalnym słuchem. Koncentracja: Nie chcę, by mi przeszkadzano Tło akustyczne Poziom mowy Na otwartej przestrzeni biurowej dla zapewnienia poufności rozmów konieczne jest zachowanie dużej odległości Koncentracja może być zaburzona przez różne rodzaje dżwięków: głosy innych osób, dźwięk telefonów, wentylacji, klawiatury, sprzętu, kolizje, ruch uliczny, dźwięk przelatujących samolotów... Hałas o stałym charakterze nie przeszkadza o ile jego poziom i rozpiętość częstotliwości są dość szerokie, zaś pasywne środki walki z hałasem są wystarczające. Współczynnik sygnał - szum Przynajmniej - 10 db Poziom poufności rozmów Zapewniona poufność Rezultat Mowa słyszalna, lecz nie rozumiana Intensywny hałas z pewnością będzie przeszkodą w koncentracji, dlatego też należy go uznać za jeszcze jeden istotny czynnik w projektowaniu środowiska akustycznego. - 5 db Dobry 5 db - 10 db Niewielki / Słaby Konieczny wysiłek w celu rozumienia Rozmowa łatwo zrozumiała Ponad 10 db Brak poufności rozmów Pełne rozumienie (całkowity brak poufności rozmów) Tło akustyczne Poziom mowy Bariery fizyczne poprawiają poufność rozmów i wspomagają koncentrację

8 ROZUMIENIE MOWY POUFNOŚĆ ROZMÓW KONCENTRACJA Przewodnik po Akustyce Definicje ogólne