Głos. Proces generacji dźwięku płuca, fałdy głosowe, kanał głosowy rezonatory i artykulatory. Ton krtaniowy Częstotliwości formantowe dla mowy

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Głos. Proces generacji dźwięku płuca, fałdy głosowe, kanał głosowy rezonatory i artykulatory. Ton krtaniowy Częstotliwości formantowe dla mowy"

Jerzy Jankowski
7 lat temu
Przeglądów:

Percepcja śpiewu I. Wstęp II. Akustyka głosu III. Aspekt rezonacyjny A. Śpiewanie w wysokich rejestrach 1. Częstotliwości formantowe 2. Natężenie dźwięku i maskowanie 3. Zrozumiałość samogłosek B.

1 Percepcja śpiewu I. Wstęp II. Akustyka głosu III. Aspekt rezonacyjny A. Śpiewanie w wysokich rejestrach 1. Częstotliwości formantowe 2. Natężenie dźwięku i maskowanie 3. Zrozumiałość samogłosek B. Bas, baryton i alt 1. Formant Śpiewaczy 2. Słyszalność 3. Modyfikacja jakości samogłosek C. Kwalifikacja głosu IV. Fonacja A. Głośność, wysokość i typ fonacji B. Rejestr 1. Definicja 2. Damska klatka piersiowa i rejestr środkowy 3. Męskie modalne i falsetowe rejestry V. Barwa głosu A. Długość gardła B. Naturalność VI. Vibrato A. Tło historyczne B. Percepcja Vibrata 1. Zrozumiałość samogłosek 2. Zbieżność do określonej wysokości 3. Wysokość i średnia częstotliwość krtaniowa VII. Wysokość w praktyce VIII. Ekspresja IX. Podsumowanie

Wstęp Stosunkowo niewiele publikacji na ten temat (o wiele mniej niż dla percepcji mowy) Autor głównie opiera się na swoich badaniach Szukamy odpowiedzi na pytania: Dlaczego słyszymy głos śpiewaka

2 Wstęp Stosunkowo niewiele publikacji na ten temat (o wiele mniej niż dla percepcji mowy) Autor głównie opiera się na swoich badaniach Szukamy odpowiedzi na pytania: Dlaczego słyszymy głos śpiewaka nawet gdy orkiestra gra bardzo głośno? Jak rozpoznajemy samogłoski gdy ktoś śpiewa mimo że jakościowo znacząco się różnią od samogłosek w przypadku mowy W jaki sposób identyfikujemy płeć śpiewaka, jego typ głosu i barwę? (przy danym dźwięku o określonej wysokości będącej w zakresie wszystkich typów głosów) Dlaczego słyszymy w śpiewie szereg nut o dyskretnych wysokościach w czasie gdy częstotliwość tonu krtaniowego zmienia się w inny sposób Czemu słyszymy frazę a nie serię odrębnych dźwięków

3 Głos Proces generacji dźwięku płuca, fałdy głosowe, kanał głosowy rezonatory i artykulatory. Ton krtaniowy Częstotliwości formantowe dla mowy

4 Głos fizjologia 1

5 Głos fizjologia 2

6 Głos fizjologia 3

7 Głos fizjologia 4

8 Akustyka głosu Dla śpiewu obszary samogłoskowe na wykresie ulegają modyfikacji! Na przykład [i:] śpiewane przez śpiewaka operowego wchodzi na obszar [y:]!

Rodzaje głosów soprany (C 6 1400 Hz) alty (F 5 700 Hz)

9 Rodzaje głosów soprany (C Hz) alty (F Hz) Tenory (C Hz) barytony (G Hz) basy(f Hz)

10 Śpiew dźwięki wysokie W większości przypadków od artystów wymagane jest śpiewanie dźwięków, dla których częstotliwość tonu krtaniowego jest większa niż w przypadku mowy Zdolność to regulowania częstoltiwością 1-ego formantu za pomocą ruchu szczęki w dół (zwiększanie objętosci jamy ustnej rezonator Helmholtza) Dąży się do tego aby trafić z częstotliowścią 1-go formantu w częstotliwość tonu krtaniowego. Uzyskuje się większą głośność przy takim samym wysiłku

11 Śpiew strojenie F1

12 Śpiew strojenie F1

13 Śpiew maskowanie

14 Śpiew maskowanie dla niektórych samogłosek (tych oprócz [a:], [e:] ) śpiewanych w wysokościach poniżej B4 czyli 500Hz może być zauważlny efekt maskowania gdy mamy akompaniament standardowej orkiestry Pokrywa się to z doświadczeniem znawców muzyki operowej

15 Śpiew strojenie F1 Badania na ten temat: artykuł w 2004 w JASA

16 Percepcja samogłosek u śpiewających sopranów 1 demostracja: [a:] [o:] [u:] [e:] [i:] Po kolei samogłoski - najniższe dźwięki: Po kolei samogłoski - najwyższe dźwięki: Samgłoski w zmienionej kolejności:

17 Percepcja samogłosek u śpiewających sopranów 2 Strumpf 1926r. Jeden zawodowy śpiewak i dwóch amatorów każdy śpiewał rózne samogłoski o różnych wysokościach te śpiewane przez profesjonaliste były łatwiejsze do identyfikacji Morozov % zrozumiałości dla F0 330 Hz (mężczyźni) i 495 Hz (kobiety) Dla F0=523 Hz zrozumiałość spadła do 50% (mężczyźni) Dla F0= 1046 Hz zrozumiałość spadła do 10% (kobiety)

18 Percepcja samogłosek u śpiewających sopranów 3 Sundberg samogłosek sztucznie utworzonych (F0 od 300 do 1000 Hz) częstotliwości formantowe były stałe wraz ze wzrostem F0 zrozumiałość mniejsza niż u Stumpf a Wynika to m.in. z tego że Sundberg dopuszczał aby F0 niosła ze sobą mniej energii niż F1, F2 itd Wniosek: Artykulacja ma istotny wpływ na zrozumiałość samogłosek

19 Percepcja samogłosek u śpiewających sopranów 4

20 Percepcja samogłosek u śpiewających sopranów 5 Smith i Scott, 1980 samogłoski bardziej zrozumiałe jeśli są podawane w otoczeniu spółgłosek Samogłoski wyśpiewywane z podniesionym gardłem bardziej zrozumiałe niż z obniżonym Sundberg 1990 badania dźwięków mowy śpiewaczki sopranowej wykazały, że jej krótkie gardło wpływa na duże wartości F1 i F2 co pomaga jej zwiększyć zrozumiałość śpiewanych partii Slawson 1968 nasz słuch wraz z podwyższaniem F0 domaga się podwyższenia F1 i F2

21 Basy, barytony i alty Brak zależnej od F0 modyfikacji F1, F2 Zatem czy nie ma zagrożenia maskowania przez dźwięki orkiestry? Okazuje się, że głosy niskie są słyszalne wyraźnie przy jednocześnie grającej orkiestrze dzięki FORMANTOWI ŚPIEWACZEMU (Singer s Formant)

22 Formant śpiewaczy Powstaje poprzez zgrupowanie F3, F4, F5 Wyćwiczony śpiewak odpowiednio rozszerza gardło poprzez jego obniżenie Mniejszy rozrzut w amplitudzie formantu śpiewaczego dla głosów męskich ( przykładowo: +- 4dB dla różnych śpiewaków, +-16dB dla różnych samogłosek, 9-14 db dla różnych częstotliwości podstawowych) niż dla żeńskich (przykładowo: +-24 db dla różnych śpiewaczek, +-23 db dla różnych rodzajów śpiewu, 30 db dla różnych głośności). Ogólnie można stwierdzić że dla mężczyzn wielkości formantów są mniej zmienne niż dla kobiet.

23 Formant śpiewaczy Mimo, że nastąpiła zmiana jakościowa co do wartości formantów dla danej samogłoski, jest zachowana zrozumiałość

24 Klasyfikacja głosów

25 Klasyfikacja głosów

Podobne dokumenty

TEORIA WYTWARZANIA DŹWIĘKÓW

1 TEORIA WYTWARZANIA DŹWIĘKÓW MOWY, FORMANTY, MODELOWANIE WYTWARZANIA DŹWIĘKÓW MOWY. mgr inż. Kuba Łopatka PLAN WYKŁADU 1. Teoria wytwarzania dźwięków mowy Ogólna teoria wytwarzania dźwięków mowy Ton krtaniowy