Agnieszka Folejewska KAIZEN dążenie do doskonałości Filozofia działania, której istotę stanowi doskonalenie
Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. ul. Bieżanowska 7, 02-655 Warszawa tel.: (22) 559 36 00, 559 36 66, faks: (22) 829 27 00, 829 27 27 www.dashofer.pl Copyright 2013 Redaktor odpowiedzialny: Agnieszka Zakrzewska-Skrzydło e-mail: zakrzewska@dashofer.pl Opracowanie edytorskie: Jolanta Stypułkowska Skład: SK STUDIO ISBN 978-83-7537-276-2 Agnieszka Folejewska młodszy specjalista ds. jakości, absolwentka Wydziału Nauk Ekono micz nych SGGW, interesuje się zagadnieniami dotyczącymi systemu kompleksowego zarządzania jakością TQM. Wszelkie prawa zastrzeżone, prawo do tytułu i licencji jest własnością Dashöfer Holding Ltd. Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie całości lub fragmentów niniejszej publikacji, również na nośnikach magnetycznych i elektronicznych, bez zgody Wydawcy jest zabronione. Ze względu na stałe zmiany w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje przepisów Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za zamieszczone informacje.
KAIZEN DĄŻENIE DO DOSKONAŁOŚCI Spis treści Wstęp 5 1. Kai zen na czym to polega? 9 1.1. Porównanie modeli zarzą dzania: europejskiego i japońskiego 11 1.2. Innowacja a Kai zen 12 1.3. Zastosowanie Kai zen 16 2. Zasady związane z koncepcją Kaizen 21 2.1. Zasady produktywności 5S 23 2.2. 5 razy Dlaczego? (ang. 5Why? ) 25 2.3. Unikanie marnotrawstwa (muda) 27 2.4. Standaryzacja 29 2.5. Koła jakości 31 3. Przykłady zastosowania KAIZEN 35 4. Podsumowanie 53 Bibliografia 56 www.dashofer.pl 3
KAIZEN DĄŻENIE DO DOSKONAŁOŚCI Wykaz piktogramów definicje normy przykład zalecenia, wskazówki 4 www.daschofer.pl
Wstęp KAIZEN DĄŻENIE DO DOSKONAŁOŚCI Wstęp Powinniście spędzać każde dziesięć minut w pracy tak, jakby miały to być ostatnie minuty w Waszym życiu. Jeśli praca nie sprawia Wam przyjemności, marnujecie czas. /Japoński instruktor/ Kto z nas nie słyszał opinii Szefa: Jest dobrze, ale zawsze może być lepiej? Niektórzy, pewnie zupełnie nieświadomie, wyrażają tym stwierdzeniem niezwykle mą drą filozofię działania. Jest to zakwestionowanie obecnego porzą dku i jednoczesne wyrażenie przekonania, że wszystko, co nas otacza, może być lepsze, doskonalsze. Zmiany? Bez wą tpienia są w życiu potrzebne. Często jednak odczuwamy lęk zwią zany z tym, że coś ulegnie zmianie. To obawa przed nowym, nieznanym powoduje, że w pewnym momencie zatrzymujemy się i nie wiemy, co dalej robić. Dzieje się tak, ponieważ zmiana może wywołać rewolucję w naszym życiu, a my nie jesteśmy w stanie przewidzieć jej konsekwencji. Poza tym nowy pomysł jest zawsze określony na dużym poziomie ogólności i może się wydawać, że jest on niemożliwy do realizacji w rzeczywistości. Prowadzą c firmę, nie można stać w miejscu. Interakcje z otoczeniem są nieuniknione, a od tego, czy szybka i trafiona będzie nasza reakcja zależy, zmiany konkurencja www.dashofer.pl 5
Wstęp KAIZEN DĄŻENIE DO DOSKONAŁOŚCI czy firma utrzyma swoją pozycję. W dzisiejszych czasach firmy nieustannie rywalizują ze sobą, walczą o przetrwanie nie ma na rynku miejsca dla organizacji przeciętnych i słabych. Aby istnieć na rynku, należy dą żyć do nieustannego doskonalenia, bycia coraz lepszym i sprawniej działają - cym. Poprawa jakości w przedsiębiorstwie może się odbywać na dwa sposoby: możliwa jest poprawa wewnętrznej jakości albo poprawa zewnętrznej jakości. Nie znaczy to wcale, że trzeba podą żać tymi kierunkami niezależnie. Wręcz przeciwnie pożą dana jest integracja tych dwóch obszarów. Skutki poprawy jakości przedstawia rysunek 1. poprawa jakości Rysunek 1. Kierunki poprawy jakości Źródło: Opracowanie własne. Kai zen jest metodą, której założeniem jest cią głe wprowadzanie usprawnień i dą żenie do perfekcji. Kai - zen to cała filozofia niekończąca się podróż ukie- 6 www.daschofer.pl
Wstęp KAIZEN DĄŻENIE DO DOSKONAŁOŚCI runkowanie wszystkich pracowników, jako zespołu i każdego indywidualnie, na każdym stanowisku pracy, na cią głe doskonalenie organizacji i wykonywanie codziennych zadań tak, aby każdego dnia realizować poszczególne czynności lepiej niż dzień wcześniej. Zgodnie z filozofią Kai zen doskonałość nie istnieje, podobnie jak w przypadku tęczy widzimy ją, ale znalezienie jej począ tku nie jest możliwe. Kai - zen zakłada, że są obszary, które nadają się do doskonalenia, procesy, które można usprawniać, metody, które należy modyfikować. Nie ma elementów constans. filozofia Kaizen Pojęcie Kai zen zostało spopularyzowane w 1986 roku, kiedy ukazała się ksią żka Masaaki Imai pt. Kaizen The Key to Japanese Competitive Success. Opracowanie zostało przetłumaczone na 14 języków i wydane w ponad 180 000 egzemplarzy. Jest również ale Aby uzyskać pożą dane efekty cią - głego dą żenia do doskonałości, konieczne są określone ramy niezbędne jest opracowanie wytycznych do działania, a następnie ich weryfikacja i kontrola. Może to powodować napięcia i konflikty, zwłaszcza kiedy udoskonalony produkt/proces trudno już będzie modyfikować. Istnieje ryzyko, że pracownicy stracą wiarę w to, co robią, zacznie im towarzyszyć poczucie bezsilności i w konsekwencji dojdzie do zobojętnienia. Trudno jednoznacznie określić, jaka zależność łą czy koncepcję Kai zen z systemem TMQ kompleksowego zarządzania jakością. www.dashofer.pl 7
Wstęp KAIZEN DĄŻENIE DO DOSKONAŁOŚCI Literatura podaje, że w tym zakresie możemy przyją ć aż cztery założenia: 1) Kaizen jest częścią TQM. 2) Kaizen jest samoistną koncepcją zarządzania. 3) Kai zen współwystępuje obok TQM (wspiera ją ). 4) Kaizen wykorzystuje elementy TQM. 8 www.daschofer.pl