Podstawy dietetyki Diety, rodzaje, podział Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2014 1
Diety Podstawowa Lekko strawna O zmiennej zawartości składników energetycznych Tłuszczu, CHO, Białka, Błonnika Ubogo - bogatotłuszcowe, Ubogo - bogatowęglowaodanowe Ubogo - bogatobiałkowe, Ubogo - bogatoresztkowe Z modyfikacją konsystencji Płynna, Kleikowa, Płynno-kleikowa, O konsystencji stałej. Z ograniczeniem składników pokarmowych Łatwo strawnych węglowodanów, tłuszczu, białka, składnika mineralnego składników drażniących, puryn, Specjalne, z wykluczeniem składnika/składników Bezglutenowa Bezmleczna Bezjajeczna 2
Diety o zmiennej zawartości energii (składników energetycznych) Ubogoenrgetyczne Normoenergetyczne Bogatoenergetyczne Ubogo - bogatotłuszcowe, Ubogo - bogatobiałkowe, Ubogo - bogatowęglowaodanowe Ubogo - bogatoresztkowe 3
W obrębie systemu dietetycznego powinien znajdować się dokładny opis każdej diety zawierający: nazwę diety, jej zastosowanie, charakterystykę, wartość energetyczną i odżywczą, sposób modyfikacji dla indywidualnych pacjentów, wykaz produktów i potraw przeciwwskazanych, uwagi dotyczące technologii przyrządzania posiłków i potraw, przykładowe, wzorcowe jadłospisy, kartotekę receptur potraw. 4 Jarosz Praktyczny podręczni dietetyki IZŻ 2010
Konsystencja pożywienia - uwagi Rodzaj diety - Przykład Pokarmy rzadkie oraz płyny Bulion, sok Pokarmy gęste Pudding, jogurt, sos jabłkowy Pokarmy lepkie i pasty Masło orzechowe, gęsty sos serowy Pokarmy śliskie Makaron, galaretki Pokarmy o gładkiej strukturze Pudding, puree warzywne Pokarmy o teksturze szorstkiej Krem kukurydziany, produkty gniecione, sos z mięsem mielonym Pokarmy o zróżnicowanej strukturze Zupy z makaronem lub kawałkami warzyw Produkty sypkie Tarta marchew, ryż, sałatka Colesław, chleb kukurydziany Produkty kruche Marchew w słupkach, seler w słupkach Produkty na bazie mleka Mleko, lody Bulion Rosół z kurczaka lub innego mięsa Produkty suche Chleb, ciasto, ciasteczka Prawdopodobne działanie w jamie ustnej Trudno je kontrolować, kiedy znajdują się w ustach, szczególnie gdy kontrola nad językiem jest ograniczona (np. przemieszcza się on szybko w różne strony); często następuje utrata dużej części pożywienia Z racji mniejszej płynności i lepszego wyczuwania pokarmu (np. ze względu na jego ciężar i teksturę) łatwiej go kontrolować Jeśli ruchy języka są ograniczone, mogą pojawić się problemy z przemieszczaniem pokarmu wewnątrz jamy ustnej. Pokarm może przylepiać się do podniebienia, szczególnie w przypadku wysokiego, wąskiego podniebienia miękkiego Często trudny do kontrolowania, może nadmiernie przyspieszać odruch połykania lub wypadać z ust, zanim zostanie połknięty Stosunkowo łatwe do połknięcia. Ograniczają ruchy języka i szczęk, zwłaszcza po pewnym czasie Dobrze wyczuwalne w ustach, stymulują ruchy języka i szczęk. Szorstkość czy grudkowatość pożywienia powinna być zwiększana stopniowo Trudne do utrzymania w ustach, szczególnie jeśli ruchy języka są ograniczone, a wrażliwość jamy ustnej zmniejszona (np. płyn może być połykany, ale części stałe pozostają w ustach) W przypadku zmniejszenia ruchomości języka i ograniczenia wrażliwości jamy ustnej pokarmy te są bardzo trudne do utrzymania w ustach Wymagają dokładnego gryzienia i żucia aż do uzyskania konsystencji pozwalającej na bezpieczne połknięcie Pokrywają śluzówkę jamy ustnej i gardła, co może przeszkadzać w połykaniu Przerywa śluz znajdujący się w jamie ustnej i gardle, przez co ułatwia przełykanie W przypadku produkowania niedostatecznej ilości śliny mogą być trudne do przeżucia i połknięcia Produkty miękkie Kromka chleba Konieczna jest umiejętność odgryzania kawałków o odpowiedniej wielkości Peckenpaugh Podstawy żywienia i dietoterapia Elsevier 2012, 158 5