SPRAWOZDANIE z wyjazdu służbowego za granicę

Warszawa, dnia listopada 2006 r.... ZATWIERDZAM SPRAWOZDANIE z wyjazdu służbowego za granicę A. CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Delegacja w składzie: Grzegorz Pięta - Samodzielne Stanowisko ds. Konwergencji Usług, Departament Rynku Detalicznego Komunikacji Elektronicznej - przewodniczący delegacji, Marta Włodarczyk - Główny specjalista w Wydziale Obsługi Postępowań Sądowych, Departament Prawny, Karolina Demska - Specjalista w Wydziale Legislacji, Departament Prawny, Mariusz Miszczak - Starszy Specjalista w Wydziale Obsługi Prawnej, Departament Prawny 2. Cel wyjazdu: Przeprowadzenie warsztatów dla pracowników ukraińskiego regulatora rynku telekomunikacyjnego i urzędu antymonopolowego w ramach realizacji projektu Wykorzystanie doświadczeń Urzędu Komunikacji Elektronicznej w zakresie regulacji rynku telekomunikacyjnego zgodnie z wymaganiami dyrektyw UE jako forma dalszego wsparcia dla regulatora rynku telekomunikacyjnego i urzędu antymonopolowego Ukrainy. 3. Czas trwania i miejsce delegacji: Kijów (Ukraina), 24-28 października 2006 r. 1

B. CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA 1. Tematy prezentacji zaprezentowanych podczas wizyty: 1. Procedury Legislacyjne. 2. System odwoławczy od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. 3. Wykonalność decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. 4. Usługi VoIP zagadnienia regulacyjne. 5. Usługa powszechna. 6. Uprawnienia abonentów 7. Rozstrzyganie sporów pomiędzy konsumentami a operatorami. 2. Szczegóły wizyty: Dzień pierwszy 25 października 2006 r. Warsztaty otworzył przedstawiciel Państwowej Komisji Regulacji Łączności (PKRŁ/NKRZ), który powitał ekspertów i uczestników warsztatów (grupa ok. 25 osób z PKRŁ i ok. 5 osób z Komitetu Antymonopolowego) a także wyraził nadzieję, iż zgromadzona wiedza posłuży do ulepszenia ukraińskich regulacji prawnych, jak i praktyki regulacyjnej. Pierwszy warsztat Procedury legislacyjne - prowadziła Pani Karolina Demska. W trakcie prezentacji przedstawione zostały następujące zagadnienia: 1. System źródeł prawa w Polsce w skrócie omówiono zamknięty system źródeł prawa oraz poszczególne akty prawne tworzące ten system. 2. Przygotowywanie projektów aktów prawnych omówiono zasady tworzenia projektu aktu normatywnego, jego elementy niezbędne a także poszczególne etapy uzgadniania projektu (uzgodnienie międzyresortowe i konsultacje społeczne, konferencję uzgodnieniową, rozpatrzenie projektu przez stały komitet Rady Ministrów, Komisję Prawniczą, rozpatrzenie projektu przez Radę Ministrów). 3. Uchwalanie ustaw uczestnicy warsztatów zostali zapoznani z procedurą rozpatrywania ustaw przez Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej. 4. Podpisanie i ogłoszenie omówione zostały kwestie związane z podpisaniem ustawy przez Prezydenta RP, weto Prezydenta oraz wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucja. Omówiono również kwestie dotyczące ogłoszenia ustawy i jej wejścia w życie. 5. Nowelizacja ustawy. 6. Udział Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w procesie legislacyjnym omówiona została procedura tworzenia aktów prawnych wskazanych przez ministra właściwego do spraw łączności oraz aktów prawnych opracowywanych i uzgadnianych z upoważnienia ministra właściwego do spraw łączności. Warsztat zakończyły pytania pracowników PKRŁ dotyczące zwłaszcza uzgadniania brzmienia poszczególnych przepisów projektu w ramach uzgodnień międzyresortowych, na które udzielone zostały wyczerpujące odpowiedzi. 2

Pani Marta Włodarczyk, w kolejnej prezentacji w dniu 25 października 2006r., przedstawiła system odwoławczy od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, koncentrując się na następujących zagadnieniach: 1. Sądy, do których przysługuje prawo wniesienia środka zaskarżenia od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz charakterystyka postępowania przed Sądem Okręgowym w Warszawie Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zwanym dalej SOKiK oraz przed sądami administracyjnymi - Wojewódzkim Sądem Administracyjnym i Naczelnym Sądem Administracyjnym dalej WSA i NSA ze wskazaniem różnic miedzy tymi postępowaniami 2. Decyzje podlegające zaskarżeniu do SOKiK. 3. Termin i tryb wniesienia odwołania do SOKiK oraz uprawnienia Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej po wniesieniu środka zaskarżenia. 4. Rozstrzygnięcia podejmowane przez SOKiK i skutki tych rozstrzygnięć. 5. Postępowanie sądowe po wydaniu rozstrzygnięcia przez SOKiK (postępowanie przed sądem II instancji oraz Sądem Najwyższym). 6. Rodzaje spraw podlegających zaskarżeniu do WSA. 7. Prawne uwarunkowania wniesienia skargi do WSA 8. Postępowanie przed Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej w wyniku wniesienia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. 9. Termin i tryb wniesienia skargi do WSA oraz uprawnienia Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej po wniesieniu środka zaskarżenia. 10. Rozstrzygnięcia podejmowane przez WSA i skutki tych rozstrzygnięć. 11. Postępowanie przed NSA w wyniku wniesienia skargi kasacyjnej (tryb i termin wniesienia skargi kasacyjnej). 12. Rozstrzygnięcia podejmowane przez NSA i skutki tych rozstrzygnięć. Dzień drugi 26 październik 2006 r. Tematem pierwszej z dwóch prezentacji przedstawionej tego dnia była Wykonalność decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Prezentację prowadziła Pani Marta Włodarczyk. W pierwszej kolejności omówione zostały poszczególne rodzaje decyzji, co do których ustawodawca w przepisach Prawa telekomunikacyjnego wprowadził natychmiastową wykonalność. Omówiono także zagadnienie rygoru natychmiastowej wykonalności nadawanego przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na podstawie art. 108 Kodeksu postępowania administracyjnego. Podczas prezentacji główny nacisk położono na możliwość wstrzymania wykonania decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej zarówno przez SOKiK jak i przez WSA. Zaprezentowano zwłaszcza zagadnienia dotyczące przesłanek wstrzymania wykonania decyzji przez sąd oraz skutki, jakie wystąpią w przypadku wstrzymania wykonania decyzji jak i w przypadku, kiedy sąd nie wstrzyma wykonania decyzji. Usługi VoIP zagadnienia regulacyjne to z kolei szkolenie prowadzone przez Pana Mariusza Miszczaka. W prezentacji tej poruszone zostały następujące zagadnienia: 1. Definicja i rodzaje usług typu VoIP. 2. Konieczność uzyskania zezwolenia ogólnego. 3. Zakresy numeracyjne. 4. Połączenia alarmowe. 3

5. Przenaszalność numerów. 6. Zapewnienie realizacji obowiązków na rzecz bezpieczeństwa państwa. 7. Informacja o numerach abonentów. 8. Prezentacja została opracowana na podstawie Raportu Europejskiej Grupy Regulatorów (ERG) w sprawie VoIP z 2004 r., oraz nieoficjalnej wersji raportu ERG VoIP oraz zagadnienia dotyczące konsumentów z 2006 r. Dzięki informacjom zawartym w powyższych raportach możliwe było przedstawienie różnorodnych rozwiązań w zakresie podejścia regulacyjnego do usług VoIP w krajach Unii Europejskiej. Przy omawianiu definicji i rodzajach usług VoIP zwrócono uwagę na trudności definicyjne, wynikające z konieczności stosowania do VoIP pojęć z zakresu pakietu dyrektyw unijnych z 2002 r., stworzonych z myślą o tradycyjnych usługach głosowych. Rozwój VoIP związany jest z postępującą konwergencją na rynku usług telekomunikacyjnych, gdzie następuje integracja przekazu danych, przesyłu głosu oraz sygnału telewizyjnego w jednej sieci telekomunikacyjnej. VoIP jest zwiastunem oparcia świadczenia usług telekomunikacyjnych na sieciach nowej generacji (ang. NGN; Next Generation Network), które w zakresie przesyłu sygnału telekomunikacyjnego będą wykorzystywać tradycyjną sieć telefoniczną w połączeniu z technologiami przesyłu za pomocą sieci kablowej, GSM, UMTS, Wi-Fi oraz Wi-Max. Poszczególne zagadnienia regulacyjne, wynikające z odmienności usług typu VoIP w stosunku do tradycyjnej telefonii głosowej (PSTN), zostały omówione na podstawie określonej w Dyrektywie o usłudze powszechnej (2002/22/WE) definicji publicznie dostępnych usług telefonicznych (PATS), rozumianych jako: usługi dostępne publicznie (dla wszystkich); umożliwiające rozpoczynanie i odbieranie zarówno połączeń krajowych jak i międzynarodowych; umożliwiające dostęp do służb alarmowych (pogotowie, policja); użytkownik posiada numer z krajowego lub międzynarodowego planu numeracyjnego. Definicja ta ma o tyle kluczowe znaczenie dla omawianego tematu, iż w zależności od tego, w jaki sposób są świadczone usługi VoIP, będą one w większym lub mniejszym stopniu odpowiadać usługom PATS. Sposób świadczenia, który będzie najbardziej zbliżony do usług PATS, powinien skłaniać regulatora do nałożenia na takich dostawców VoIP podobnych obowiązków, jakie ciążą na dostawcach PATS. VoIP zawdzięcza swoja popularność głównie dzięki konkurencyjnej cenie. Wynika to przede wszystkich z niższych kosztów świadczenia tej usługi, gdzie nie występują wysokie koszty stałe związane z budową sieci, jakie ciążą na dostawcach tradycyjnej telefonii głosowej. Na konkurencyjność cenową może mieć także wpływ okoliczność, iż dostawcy VoIP nie muszą ponosić wysokich nieraz kosztów związanych z zapewnianiem wykonywania obowiązków regulacyjnych. Podejście regulatora do tego rodzaju usług musi uwzględniać także ten aspekt, a w pewnych przypadkach może uzasadniać nakładanie na dostawców VoIP podobnych obowiązków, jakie ciążą na dostawcach tradycyjnych usług głosowych. W każdym jednak wypadku kroki te powinny być podejmowane w taki sposób, aby nie doszło do zahamowania rozwoju usług VoIP. Działanie regulatora musi mieć na uwadze obok interesów konsumentów, także konkurencję na rynku telekomunikacyjnym oraz rozwój nowoczesnej infrastruktury. W trakcie prezentacji zwracano uwagę na okoliczność, iż wykonywanie niektórych obowiązków regulacyjnych przez dostawców VoIP może być utrudnione lub wręcz niemożliwe ze względu na odmienną od tradycyjnej telefonii technologię świadczenia usług. Szczególnie jest to widoczne w przypadku realizacji obowiązku przenośności numerów oraz zapewniania łączności na europejski numer alarmowy 112. Omawiane były także potencjalne 4

problemy regulacyjne, które jak dotąd nie były przedmiotem analizy ERG oraz Komisji Europejskiej. Zagadnieniami takimi są na przykład usługa informowania o numerach abonentów a także obowiązki związane z zapewnieniem tajemnicy komunikowania się użytkowników VoIP oraz uprawnionym przechwytywaniem wymienianych komunikatów. Po przedstawieniu prezentacji, uczestnicy warsztatów zadawali pytania dotyczące podejmowanych środków regulacyjnych w stosunku do dostawców VoIP zarówno w Polsce jak i w innych krajach Unii Europejskiej. Dzień trzeci 27 październik 2006 r. W trzecim dniu warsztatów Pan Grzegorz Pięta skoncentrował się na przybliżeniu istoty usługi powszechnej, uprawnień abonentów, a także uprawnieniach konsumentów do pozasądowego rozstrzygania sporów z operatorami telekomunikacyjnymi. Prezentując założenia świadczenia usługi powszechnej w krajach UE, starano się wykazać różnice pomiędzy naszymi rozwiązaniami prawnymi a rozwiązaniami obowiązującymi na Ukrainie. W prawie telekomunikacyjnym Ukrainy istnieje podobne rozwiązanie do usługi powszechnej obowiązującej w porządku prawnym krajów europejskich. Niemniej istnieją pewne specyficzne różnice, np. usługa powszechna i ogólnodostępna usługa telekomunikacyjna różnią się od siebie tym, że w krajach UE gwarantowany jest dostęp wąskopasmowy do Internetu w paśmie fonicznym, natomiast na Ukrainie w zamian wpisany jest obowiązek przesyłania telegramów. Ciekawą rzeczą jest też ściśle określona kolejność umożliwiana dostępu do ogólnodostępnych usług telekomunikacyjnych. Zgodnie z art. 64 ust 3 Ustawy Ukrainy "Prawo Telekomunikacyjne" ( Wiadomości Rady Najwyższej Ukrainy (WWR), 2004, N 12, str.155 z późn. zm.) W miejscach z niedostatecznym poziomem nasycenia sieci telekomunikacyjnych o ogólnym dostępie do technicznych środków wnioski o świadczenie ogólnodostępnych usług telekomunikacyjnych zadowalane się w następującej kolejności: 1) organa władzy państwowej i organa samorządu terytorialnego, Służba Bezpieczeństwa Ukrainy, Służba Wywiadu Zewnętrznego Ukrainy oraz jednostki wojskowe Ukrainy; ( podpunkt 1 części trzeciej artykułu 64 ze zmianami, wniesionymi zgodnie z Ustawą Nr 3200-IV ( 3200-15 ) z dnia 15.12.2005 ); 2) placówki medyczne, jednostki straży, organizacje, które przekazują informacje o powstawaniu żywiołowych zjawisk (trzęsienia ziemi, powodzie, huragany itp.), państwowe placówki przedszkolne wychowawcze i placówki oświatowe, państwowe placówki nauki i kultury; 3) dyplomatyczne przedstawicielstwa i konsularne urzędy zagranicznych państw; 4) obywatele, którzy zgodnie z prawodawstwem Ukrainy mają prawo do otrzymania usług telekomunikacyjnych na ulgowych warunkach; 5) przedsiębiorstwa, urzędy i organizacje, obywatele. Ukraiński prawodawca zadbał również o rozwój terenów słabo zurbanizowanych oraz o nieprecyzyjne określenie mechanizmu refinansowania deficytu dostępu - W przypadku niedostatecznego zaspakajania popytu konsumentów na ogólnodostępne usługi telekomunikacyjne w poszczególnych regionach Ukrainy NKRŁ ma prawo podjąć decyzję dotyczącą nałożenia na operatorów telekomunikacji, które obejmują stanowisko monopolowe 5

(dominujące) na rynku telekomunikacyjnym i działalność, których rozpowszechnia się na całe terytorium Ukrainy, jak również na operatorów stacjonarnej telefonii przewodowej, które prowadzą lub mają zamiar prowadzić działalność w tych regionach, obowiązków dotyczących rozwoju i świadczenia ogólnodostępnych usług telekomunikacyjnych konsumentom z zastosowaniem mechanizmu kompensaty strat, ustanowionego przez Gabinet Ministrów Ukrainy. Kolejne prezentacje dotyczyły uprawnień abonentów (wyboru operatora w systemie call-by-call; preselekcji, prawa do zachowania numeru w przypadku zmiany lokalizacji lub operatora). Na Ukrainie nie są one jeszcze zaimplementowane. W ostatniej prezentacji starano się przedstawić system pozasądowego rozstrzygania sporów na przykładzie polskich mediacji, jak i Stałego Polubownego Sądu Konsumenckiego, a także na przykładzie rozwiązań z innych krajów UE. Prawo ukraińskie nie przewiduje bezpośredniego zaangażowania Regulatora w rozstrzyganie sporów, jednakże konsumenci mają prawo zwracać się do NKRŁ w sprawie rozwiązania każdych pytań, które należą do jej właściwości. NKRŁ rozpatruje te pytania i podejmuje decyzje zgodnie ze swoimi kompetencjami (art. 21 ust 2). Warto też zwrócić uwagę, iż wiele obowiązków i sam zakres odpowiedzialności konsumentów został bezpośrednio określony w przepisach ustawy prawo ukraińskie. Natomiast roszczenia odszkodowania wyrządzonych konsumentowi faktycznych strat, szkody moralnej, utraconej korzyści przez niewłaściwą realizację przez operatora, dostawcy usług telekomunikacyjnych obowiązków w ramach umowy o świadczeniu usług telekomunikacyjnych są rozwiązywane w drodze sądowej. (art. 40 ust 3). Uczestnicy warsztatów zadawali wiele pytań dotyczących zwłaszcza sposobów finansowania usługi powszechnej, skuteczności ADRów oraz korzyści ekonomicznych dla konsumentów w przypadku uruchomienia wszystkich uprawnień abonentów. WNIOSKI: Wizyta u Regulatora Ukraińskiego była poświęcona bardzo różnym zagadnieniom. Uczestnicy warsztatów wykazywali zróżnicowane zainteresowanie prezentowanymi tematami, zadawali pytania, na które staraliśmy się udzielać szczegółowych odpowiedzi. W naszej ocenie projekt Wykorzystanie doświadczeń Urzędu Komunikacji Elektronicznej w zakresie regulacji rynku telekomunikacyjnego zgodnie z wymaganiami dyrektyw UE jako forma dalszego wsparcia dla regulatora rynku telekomunikacyjnego i urzędu antymonopolowego Ukrainy powinien być kontynuowany. Przynosi on korzyści stronie ukraińskiej, która ma możliwość zdobycia nowej wiedzy. Strona polska dzięki temu projektowi może dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem z krajem kandydującym do członkostwa w Unii Europejskiej. ZAŁĄCZNIKI: Wygłoszone prezentacje są w posiadaniu GP 6