Numer I kartał 2011 Buletyn Klmatyczny W tym numerze: Feleton redaktora... Polska prezydencja na horyzonce... Efektyność energetyczna z perspektyy unjnej... Efektyność energetyczna zadane dla obyatela... Energetyka rozproszona szansą na modernzację gospodark... Wyzana stan obecny mplementacj dyrektyy o charakterystyce energetycznej budynkó... Mapa Drogoa 2050... MnCOP - klmatyczny kop do dzałana... Cena śnegu... 2 3 4 6 7 10 15 16 17 Od redaktora: W ostatnch trzech mesącach keste ochrony klmatu nemal całkoce znknęły z debaty publcznej poltycznej. Jak sę ydaje, jest to spoodoane obaą Stron Konencj Klmatycznej przed rozbudzanem nadmernych oczekań obec kolejnej Konferencj Stron, która odbędze sę grudnu RPA, a także oczekanem na stanoska najażnejszych graczy negocjacj. Po raz perszy zostaną one zapene ogłoszone po Szczyce Cancun trakce negocjacj Bangkoku na początku ketna br. Trzymajmy kcuk za poodzene tych rozmó - one będą budoały atmosferę na cały rok od nch zależeć może, czy postane noe, skuteczne spraedle porozumene, czy też od 2013 r. ne będą oboązyały żadne ogranczena elkośc emsj. Ne oznacza to jednak, że poszczególne kraje lub grupy państ ne podejmują żadnych dzałań dla ochrony klmatu. Wdrażane są narodoe mędzynarodoe ncjatyy, których efektem ma być obnżene elkośc emsj. Szeroke programy mają Stany Zjednoczone, Chny, Meksyk, Brazyla ele nnych państ. Dzałana take podejmoane są także Un Europejskej. Psze o nch tym numerze Buletynu Agneszka Tomaszeska, opsując ncjatyy, jake na pozome unjnym podejmoane są dla zększena efektynośc energetycznej. Poltykę UE dotyczącą konecznośc skutecznego znaczącego ogranczena emsj opsuje także Aleksandra Arcposka, omaając najnoszy dokument Komsj Europejskej pośęcony budoe gospodark nskoęgloej - Mapę Drogoą 2050". Nestety, ncjatyy europejske są często opaczne rozumane Polsce. Tak jest róneż z efektynoścą energetyczną jej promocją przez służby publczne. Zalecene unjne o zorcoej rol państa podnoszenu efektynośc energetycznej część polskch poltykó urzędnkó - z Sejmu Mnstersta Fnansó - zrozumała jako nałożene oboązkó na przedsęborsta frmy pryatne brak jakchkolek celó dla popray efektynośc energetycznej nstytucjach publcznych. Czyl choć zapene co do ltery zgodny, to co do ducha dyrektyy europejskej, projekt polskej ustay o efektynośc energetycznej, ersj przyjętej przez Sejm, jest całkoce z ną sprzeczny. Psze o tym Ilona Jędrask, podając przykład prac przy uchalanu ustay o efektynośc energetycznej. O energetyce psze także Andrzej Kassenberg. Opsuje alternatyę dla stnejącego Polsce systemu energetycznego opartego na dużych, systemoych elektronach ęgloych promoanego przez rząd rozbudoana tego systemu z ykorzystanem elektron jądroych. Psze o korzyścach, jake Polska mogłaby odneść z rozoju energetyk rozproszonej arunkach, jake muszą być spełnone, by mogła być ona rozjana. Wyzana dla Polskego Rządu dot. recastu Dyrektyy sprae charakterystyk energetycznej budynkó przedstał Darusz Koc z Krajoej Agencj Poszanoana Energ S.A.. Perypete ustay o efektynośc energetycznej ydają sę tym dznejsze, że zasadze nkt ne ątp korzyśc ynkające z jej drażana. Dzą także dlatego, że bezpeczeństo energetyczne - którego efektyność jest przeceż elementem - to jeden z prorytetó polskej prezydencj UE drugej połoe br. Rodz sę zązku z tym ele pytań. Czy budując spólną unjną poltykę zenętrznego bezpeczeństa energetycznego Polska zmen stanosko? Czy przyczyn sę ona do tego, że krajo poltycy zaczną rozumeć czym jest po co popraa sę efektyność energetyczną? Jak będze yglądała polska prezydencja z punktu dzena promoana 30-procentoego celu redukcj gazó ceplarnanych? Te nne dylematy polskej poltyk europejskej są tematem artykułu Anny Drążkecz. Nnejszy numer Buletynu zamyka artykuł Zof Karpńskej. Chocaż zma już sę kończy, autorka zastanaa sę, jake będą skutk zman klmatu dla turystyk zmoej ekosystemó górskch. Życzymy młej lektury!
Feleton Redaktora Proszę Państa, pełn poperam dzałana na rzecz efektynośc energetycznej. To przeceż czysta korzyść.... Take zdane ostatnch tygodnach często słyszel przedstacele Koalcj Klmatycznej, którzy rozmaal z posłam na temat konecznośc proadzena efektynych rozązań promujących zększane efektynośc. I śród tych zapeneń raz po raz kolejnych sejmoych podśród - nadkomsjach przepadały poprak mające take rozązana proadzć do ustay o efektynośc energetycznej. W skłóconym na co dzeń Sejme prace nad tą ustaą przebegały yjątkoo zgodne: posłoe bez ahana proadzal kolejne oboązk dla przedsęborcó, jednocześne odrzucając szystke, które jakekolek zadana staałyby przed admnstracja publczną. A szystko podobno mę naszych, czyl obyatel, nteresó. Boem, jak to ylczyło Mnstersto Fnansó, na efektyność oszczędzane nas ne stać. Czyl jesteśmy za bedn, żeby być efektyn, oszczędzać będzemy, jak będzemy bogac... Otóż mom zdanem ne będzemy bogac. Ne będze Polsce można podneść pozomu życa konkurencyjnośc gospodark bez zększena efektynośc energetycznej. Czasam trzeba na początku zapłacć ęcej, żeby późnej płacć mnej. A zresztą, czy rzeczyśce głónym problemem są penądze koszty? Trudno to uerzyć, gdy Mnstersto Fnansó blokuje podobno kosztone dzałana na rzecz efektynośc oszczędzana, a jednocześne zgadza sę na przeznaczene nemal mlarda złotych na... usług doradcze przy budoe elektron jądroej! Przy czym penądze ydane na efektyność energetyczną zostałyby kraju, zaslając bezpośredno pośredno budżet, a te na energetykę jądroą ypłyną za grance - żadna polska frma ne ma boem dośadczena, aby doradzać tym zakrese. To, że oblczena Mnstersta Fnansó są nearygodne, to tym kontekśce już zykły detal... W mom przekonanu ostatne problemy z uchalenem ustay o efektynośc energetycznej śetne pokazują dylematy krajoej poltyk klmatycznej. Tak napradę ne chodz nej o to, le będze kosztoało osągnęce celu, ale o to, kto na tym skorzysta. W przypadku efektynośc energetycznej na jej drażanu zarobą zykl obyatele z jednej strony mnejsza część ch podatkó będze marnotraona na zapłacene zayżonych rachunkó za energę; a z drugej trzeba będze storzyć setk neelkch frm, które doradzać będą samorządom, dyrektorom szkół szptal, jak popraać efektyność, proadzć będą prace remontoe modernzacyjne, sprzedaać materały zolacyjne ysokosprane urządzena sprzęt. Pośredno skorzysta także budżet, dzęk zrosto płyó z podatkó VAT, CIT PIT. Na budoe energetyk ęgloej czy jądroej, a szerzej na braku efektynośc energetycznej, zarobą elke koncerny przemysłoe bank, tylko one boem mają potencjał technologczny fnansoy, by uczestnczyć takm przedsęzęcu. Ale paradoksalne najbardzej skorzystają poltycy. Bo duże koncerny złaszcza państoe są ch dojnym kroam. Zasze do ch zarządó lub rad nadzorczych można epchnąć Stacha lub Krzycha, którzy ne spradzl sę co prada poltyce, ale może spradzą sę gospodarce... To też śetne mejsce na poltyczną emeryturę zamast ść do pracy szkole za 2 tys. zł, lepej zasąść radze nadzorczej za 10 tys. To co, że Państo obyatele na tym tracą, grunt, że nas górą! Podobne rzecz ma sę z dzałanam na rzecz ochrony klmatu. Odejśce od ęgla budoa energetyk odnaalnej storzyłyby co prada Polsce 187000 dodatkoych mejsc pracy perspektye 2030 r., zększyły bezpeczeństo energetyczne państa podnosły pozom życa obyatel; ale ne można tego zrobć, bo energetyce rozproszonej ne będze mejsca na rady nadzorcze, posady zarządach. Węc brońmy ęgla, bo to nasze - przynajmnej nektórych - czarne złoto... Zbgne M. Karaczun Polsk Klub Ekologczny Okręg Mazoeck W głosoanu Peprz Wanla na najlepsze najgorsze ypoedz poltykó dot. zman ochrony klmatu zycężyły ypoedz (rozstrzygnęce głosoana z dn. 23 styczna 2011): WANILIA: p. Lena Kolarska Bobńska, (Posłanka do Parlamentu Europejskego): Złaszcza kest energetyk musmy realzoać zoboązana, jake mamy obec UE [...] Musmy jak najszybcej przedstać sę na zeloną energę, bo to są tendencje UE. Ne zatkamy ręką tamy. PIEPRZ: p. Andrzej Jagusecz (Głóny Inspektor Ochrony Środoska): Kraje rozjające sę móły roznętym, że to one są odpoedzalne za zagrożene dla klmatu. Węcej nformacj:.koalcjaklmatyczna.com 2
Polska prezydencja na horyzonce Jake cele posta przed sobą polska prezydencja kestach zązanych z ochroną klmatu? Jake dzałana podejme obszarze poltyk energetycznej jak przygotouje sę do mędzynarodoej konferencj klmatycznej COP17 RPA, na której będze reprezentoać Unę? Jak organzacje pozarządoe mogą skuteczne łączyć sę proces spraoana prezydencj? Odpoedz na te nne pytana pośęcone były arsztaty dla organzacj pozarządoych zorganzoane 9 marca br. przez Koalcję Klmatyczną, Polską Zeloną Seć CEE Bankatch Netork. Od lpca do grudna 2011 r. Polska spraoać będze prezydencję Un Europejskej. Tym samym spoczyać będze na nej odpoedzalność za rozój elu poltyk Un, ażnych dla szystkch jej meszkańcó. Organzacje pozarządoe mogą łączyć sę proces spraoana prezydencj, som dośadczenem edzą pomóc zapenenu sukcesu Polsk realzacj tego odpoedzalnego zadana. Celem zorganzoane przez KK, PZS CEE Bankatch Netork arsztató było ypracoane form spółpracy podczas prezydencj. Dlatego zęl nch udzał także przedstacele Mnstersta Środoska Mnstersta Gospodark, którzy przedstal plany dzałań resortó na prezydencję. W trakce prezydencj będze mało mejsce ele ydarzeń ażnych z punktu dzena ochrony klmatu. W grudnu 2011 r. odbędze sę kolejna Konferencja Klmatyczna Durbane RPA, podczas której ponno zostać podpsane mędzynarodoe porozumene sprae ochrony klmatu, które będze oboązyało po ygaśnęcu 2012 r. drugego okresu zoboązań Protokołu z Koto. Polska, spraując prezydencję, będze reprezentoać na konferencj stanosko całej Un. Jeśl chcemy, by konferencja zakończyła sę sukcesem, musmy budoać spólne ambtne stanosko szystkch krajó członkoskch być neutralnym pośrednkem sporach mędzy nm. Wyklucza to chocażby sprzecane sę podnesenu unjnego celu redukcj emsj do 2020 r. do 30 proc. Ambtne cele redukcj ne są oczyśce jedyną problematyczną kestą, z którą będą musel zmerzyć sę nas negocjatorzy rozstrzygnąć trzeba będze róneż problem rozlczana emsj z użytkoana gruntó, zman użytkoana gruntó leśncta (LULUCF), nadyżk przyznanych jednostek emsj (AAU) oraz storzyć nnoacyjny mechanzm fnansoana ogranczana zman klmatu adaptacj do nch krajach rozjających sę. Na raze nestety ne adomo, jak sposób Polska chce rozązać te keste. Poodem jest m.n. to, że rząd czeka na persze spotkane negocjacyjne ramach UNFCCC Bangkoku ketnu br. oraz że prorytetem Prezydencj ma być raczej kesta adaptacj do zman klmatu dzałana na rzecz realzacj zapsó Bałej Ksęg o Adaptacj z 2009 r., nż przecdzałane. Dużo ększą agę nż do kest negocjacj klmatycznych Polska przyązuje do ścśle poązanej z poltyką klmatyczną poltyk energetycznej Un. Centralnym prorytetem rządu będze zmocnene zenętrznej poltyk energetycznej Un. Program prac rządu tej kest jest precyzyjny zaplanoano serę dokumentó spotkań. Rząd chce m. n. opracoać katalog celó zenętrznej poltyk energetycznej Un, rozszerzyć obszar oddzałyana unjnego praodasta obszarze energ, zbudoać system reagoana przypadku kryzysu zaopatrzena suroce zlkdoać barery handlu surocam energetycznym. Mają postać da mechanzmy tej poltyk: mechanzm soldarnośc - każde państo członkoske może otrzymać sparce od Un negocjacjach z dużym partneram trzecm; oraz mechanzm koordynacj dotyczący stanoena praa państa członkoske małyby możlość kontrol nad regulacjam. Rozbudoana byłaby także nfrastruktura przesyłoa z państam spoza Un. Polska chce też położyć nacsk na rozój spółpracy naukoo-badaczej dzedzne energetyk z państam trzecm, złaszcza, gdy możle jest osągnęce korzyśc skal oraz synerg dzałanu UE państ trzecch. Zenętrzna poltyka energetyczna będze tematem m.n. Rady ds. Energ e rześnu lstopadze br., konferencj pośęconej noym technologom Bełchatoe lpcu br. oraz konferencj energetycznej Krakoe paźdzernku br. Poza realzacją łasnego prorytetu Polska zajmoać sę będze spraam ynkającym z ustalonej agendy unjnej paketem aktó zakrese efektynośc energetycznej (EU US Energy Star, dyrektya sprae usług energetycznych), paketem aktó zakrese nfrastruktury energetycznej (Rozporządzene sprae bezpeczeństa off shore ol and gas, Rozporządzene sprae energetycznych nestycj nfrastrukturalnych) oraz Mapą Drogoą Energa 2050). Organzacje pozarządoe yrazły nadzeję, że promoanu odnaalnych źródeł energ efektynośc energetycznej Polska pośęc róne dużo uag, co zenętrznej poltyce energetycznej. Ogranczene uzależnena od dosta surocó energetycznych z zenątrz, poprzez bardzej oszczędne ykorzystane energ oraz ytarzane jej z lokalnych rozproszonych źródeł jest boem stotnym sposobem unknęca kryzysó zaopatrzena zększena bezpeczeństa 3
energetycznego Un. Podczas polskej prezydencj rozpoczne sę także najażnejsza część negocjacj unjnego budżetu na okres po 2013 r. Od nch będze zależało, le na jake cele Una przeznaczy fundusze podczas co najmnej pęcu kolejnych lat. Negocjacje rozpoczną sę, kedy Komsja Europejska opublkuje propozycję budżetu, najpradopodobnej tuż przed 1 lpca 2011 r. W dużej merze od tego, jak sposób Polska poproadz negocjacje noego budżetu, będze zależało, czy będze on sperać przyjęte przez Unę Strateg Europa 2020 cele ochrony środoska: zrónoażony transport, odnaalne źródła energ efektyność energetyczną, a także, będze ułatać adaptację do zman klmatu. Polska spraując prezydencję, będze mała pły na szystke te procesy decyzyjne na pozome Un Europejskej. Wynk zabegó będze nezykle stotny dla poodzena ysłkó na rzecz ochrony klmatu. Dlatego też polske organzacje pozarządoe zanteresoane tą tematyką chcą łączyć sę proces spraoana prezydencj. Będą na beżąco montoroać dzałana rządu, nformoać o nch społeczeństo polske organzacje dzałające nnych krajach Un Europejskej, a raze potrzeby służyć radą obszarach, których sę specjalzują. Neątple będze to także dla nch spradzan dojrzałośc z dzałań spraach ażnych dla całej Un Europejskej. Anna Drążkecz Bankatch Efektyność energetyczna z perspektyy unjnej Efektyność energetyczna oszczędność energ są obecne debace europejskej od klku lat. W szczególnośc odnesene do nch znalazło sę tz. Zelonej Ksędze z 2005 r., europejskm Plane na rzecz Efektynośc Energetycznej z 2006 r. oraz Pakece Klmatyczno - Energetycznym z 2007 r. Warto spomneć, że potrzebę popray efektynośc energetycznej ujęto Traktace z Lzbony z 2007 r. oraz strateg Europa 2020 przyjętej przez kraje unjne 2010 r. Państa członkoske zasadze akceptują cel: 20 proc. popray efektynośc energetycznej, ale ne ma to charakteru ążącego. Skutek? Poolne tempo realzacj. Welu ekspertó uaża, że obecne poltyk dzałana spraą, ż 2020 r. zamast celu 20 proc. oszczędnośc energ osągnemy jedyne 9-10 proc. Ne pozol to zrealzoać unjnego celu redukcyjnego gazó ceplarnanych na pozome 80 proc. do 2050 r. Planoane na przełome 2010 2011r. ydarzena oraz postające dokumenty daały nadzeję, że coś zmen sę tym zakrese. element popray konkurencyjnośc europejskej gospodark torzena mejsc pracy oraz - co ne mnej ażne - jako kluczoy arunek popray bezpeczeństa energetycznego Un poprzez m.n. unezależnene sę od dosta pal z krajó trzecch. Strategę kolejnych mesącach planoano konsultoać z różnym komtetam Un Europejskej, Parlamentem oraz poddać dyskusj na Europejskm Szczyce Energetycznym 4 lutego 2011 r. Konkretne rozązana legslacyjne, sperające jej realzację, mały postaać kolejnych 18 mesącach. Parlament Europejsk daje dobry mpuls 25 lstopada 2010 r. Parlament Europejsk przyjął rezolucję sprae prorytetó energetycznych Un na lata 2011-2020, które m.n. dotyczyły efektynośc energetycznej. 15 grudna 2010 roku z kole europosłoe opoedzel sę za przyjęcem ążącego celu zakrese popray efektynośc energetycznej. Warto zauażyć, że tylko de posłank z Polsk były za przyjęcem ążącego celu zakrese efektynośc energetycznej. Pozostal polscy europosłoe głosoal przec. Stratega Energetyczna na lata 2011-2020, czyl o założenach przyszłej poltyk energetycznej Un Europejskej Dzałana na szczeblu PE daały nadzeję, że jest ola poltyczna państ że Szczyt Energetyczny Un ją przypeczętuje. Jakże sę myllśmy. Jeseną 2010 r. Komsja Europejska pracoała nad noym strategcznym dokumentem Energa 2020. Stratega na rzecz konkurencyjnej, zrónoażonej bezpecznej energ. Zakłada ona m.n., że popraa efektynośc energetycznej będze prorytetem poltyk energetycznej Un Europejskej na najblższe 10 lat, a także, że sektor publczny nen pełnć zorcoą rolę jej drażanu. Efektyność energetyczną skazano strateg jako ażny Szczyt Energetyczny UE a nasze postulaty Klka tygodn przed Szczytem Energetycznym Instytut na rzecz Ekorozoju ysłał do polskego rządu lsty ze stanoskem, które poparła Koalcja Klmatyczna, a 2 lutego 2011 r. spólne z KK zorganzoalśmy konferencję prasoą. W czase konferencj zaprezentoalśmy stanosko szerszemu kręgo odborcó. Naszym celem było ezane rządu do podjęca progresynych dzałań 4
odnośne efektynośc energetycznej zązku ze Szczytem Energetycznym oraz zblżającą sę prezydencją Polsk Radze UE. Apeloalśmy m.n. o to, aby rząd sprzyjał postaanu drażanu ambtnej europejskej poltyk zakrese efektynośc energetycznej oszczędnośc energ. Na neele sę to zdało, gdyż ładze polske rządy nnych europejskch krajó ne ykazały ol tym zakrese. Efektyność energetyczną potraktoano margnalne na tym strategcznym dla Un Polsk spotkanu. Zgodzono sę jedyne, by przedsęząć dzałana na rzecz oszczędnośc energ budynkach, transporce, produktach procesach. Żadne z państ, mmo cześnejszych nezoboązujących zapoedz, ne zgodzło sę przyjąć ążącego celu. Tak określona zja poltyk europejskej odnesenu do efektynośc energetycznej neele ma spólnego z naszym oczekanam, ale narzucła dynamkę kerunek dalszej debaty. Rada Energetyczna, czyl konec luzj Jak podejrzealśmy, przyjętą podczas Szczytu Energetycznego zję poltyk poterdzła 28 lutego br. Rada Energetyczna z udzałem mnstró państ członkoskch UE odpoedzalnych za energetykę. Upublcznone po spotkanu konkluzje zaerały ytyczne rekomendacje dotyczące tego, jak ponen yglądać noy europejsk Plan na rzecz efektynośc energetycznej. Dotychczasoe dośadczena pozolły uzgodnć m.n., że plan ponen skazać najlepsze narzędza do popray efektynośc energetycznej, ezać do ambtnego drażana stnejących regulacj podkreślć rolę sektora publcznego. Premer Donald Tusk podczas spotkana z przeodnczącym KE Jose Manuelem Barosso. Źródło: premer.gov.pl Europejsk plan na rzecz efektynośc energetycznej Długo oczekany Plan na rzecz efektynośc Energetycznej (COM(2011)109/4) Komsja Europejska ogłosła 8 marca br. Przyznała nm, że najększy potencjał zakrese oszczędzana energ leży sektorze budoncta, transporce oraz przemyśle. Każda z tych sfer ymaga nnych narzędz systemó sparca. Sektor publczny, odpoadający za 17 proc. PKB Un posadający lub ynajmujący 12 proc. budynkó Europe nen - zdanem Komsj - pełnć zorcoą rolę zakrese efektynośc energetycznej. Aby temu sprostać, procese zamóeń publcznych należałoby uzględnać najyższe standardy zakrese efektynośc energetycznej, a od 2019 r. szystke noe budynk należące do sektora publcznego nny być prae zero energetyczne. Plan zaleca róneż krajom członkoskm proadzene nstrumentu pranego, który ymus przeproadzene co roku głębokej renoacj mnmum trzech proc. budynkó publcznych. Aby poprać efektyność energetyczną, Komsja ezała kraje członkoske do proadzena podatkó nnych nstrumentó rynkoych, które spraą, że nestoane efektyność energetyczną stane sę bardzej atrakcyjne. KE planuje też sperać rozój, testoane drażane noych technolog sprzyjających poprae efektynośc. Komsja dz też potrzebę proadzena przez kraje członkoske ększej lczby szkoleń dotyczących popray efektynośc energetycznej, zya do promocj frm typu ESCO oraz promuje ncjatyy na pozome lokalnym umożlające ymanę dobrych praktyk. Plan ne proadza ążących celó. Zakłada jedyne, że KE skup sę na montorngu drażana krajoych celó zakrese efektynośc energetycznej 2013 r. spradz, czy Europa zrealzuje 20-procentoy cel. Jeśl 2013 r. okaże sę, że tak ne jest, Komsja rozaży możlość proadzena ążących krajoych celó popray efektynośc energetycznej, uzględnając sytuację gospodarczą krajó, punkt yjścoy dzałana już podjęte. Warto zauażyć, że plan proadza rekomendację, by kraje członkoske zredoały sposób ydaana funduszy na zększene sparca popray efektynośc energetycznej zmnejszene skal tz. ubósta energetycznego. Dzałana zakrese popray efektynośc mają - zdanem Komsj - stanoć część szerszej europejskej strateg dotyczącej efektynego korzystana z zasobó naturalnych uzględnającego ysoke standardy zakrese ochrony środoska. Jeśl uda sę to zrealzoać, zredukujemy emsje gazó ceplarnanych o 740 mln ton roczne, postane Europe do dóch mln 5
mejsc pracy, a każde gospodarsto domoe zaoszczędz do 1000 Euro roczne na rachunkach za energę. Co myślą eksperc energetycznej. Rządy tłumaczą najczęścej, że chcą realzoać cel na łasny sposób na łasnych arunkach. W nektórych państach zapene tak jest będze. W przypadku Polsk ne jesteśmy pen, czy jest to najlepsze rozązane dla obyatel bznesu. Obseracja ydarzeń na pozome europejskm cągu ostatnch klku mesęcy pokazuje brak zanteresoana proadzenem ążących zoboązań zakrese efektynośc Agneszka Tomaszeska Instytut na rzecz Ekorozoju Efektyność energetyczna zadane dla obyatela Sejm przy jednym głose sprzecu przyjął długo oczekaną ustaę o efektynośc energetycznej. Do zby nższej płynęła jej sedemnasta mocno opóźnona okrojona ersja, yszła jeszcze uboższa. Projektem zajmoał sę także już senat na posedzenu plenarnym. Zgodne z perszym Krajoym Planem Dzałań dotyczącym efektynośc energetycznej (KPD EE) ustaa ponna była ejść życe maju 2008 r. Obecne tylko optymśc terdzą, że stane sę to jeszcze tym roku, co zażyszy na fakt, że ma ona oboązyać jedyne do końca 2016 staa pod znakem zapytana szansę na skuteczne drożene przedzanych nej mechanzmó. System bałych certyfkató może ne zadzałać tak krótkm czase. Projekt ustay przygotoany przez Mnstersto Gospodark przekazany do sejmu opera sę na dóch flarach. Perszy to tz. zorcoa rola sektora publcznego. Admnstracja państoa jest nm zoblgoana do zmnejszana zużyca energ coroczne o 1 proc. Flar drug stano mechanzm bałych certyfkató stymulujący popraę efektynośc energetycznej u użytkonkó energ oraz mnejszym stopnu u producentó dystrybutoró. Założena te zmenono. Z zorcoej rol sektora publcznego rząd zrezygnoał jeszcze przed przekazanem projektu do parlamentu. Z perotnego zapsu art. 11 ustay pozostał jedyne zaps o oboązku przeproadzena audytu energetycznego. Mnstersto fnansó ylczyło, że oboązek corocznej oszczędnośc energ o 1 proc. admnstracj będze kosztoać budżet państa 1 mld 700 mln zł czase trana ustay, czyl do 2016 r. Jednak szacunk te uzględnały jedyne najdroższe nestycje, to przy założenu, że szystke będą musały być ykonane. Jak skazują dośadczena Fundacj na rzecz Efektynego Wykorzystana Energ (FEWE) można zększyć efektyność energetyczną gmnach o 5-10 proc., ne ponosząc kosztó lub z neznacznym kosztam - zmana naykó czy ymana ośetlena na energooszczędne tp. Zdanem ekspertó Koalcj Klmatycznej zaps o 1 proc. oznacza długookresoo zysk dla budżetu rzędu dóch-trzech mld zł z zaoszczędzonej energ. Przekazane projektu ustay do sejmu daało nadzeję, że posłoe skorygują jej brak. W zbe nższej projekt od początku był prorytetem. Podczas perszego czytana pod konec lstopada ub. roku poołano nadzyczajną podkomsję z udzałem posłó z klubó parlamentarnych PO, PS, SLD oraz klubu PJN. Prace proadzono tempe ekspresoym. Już połoe lutego tego roku, po sześcu spotkanach, gotoe było ostateczne spraozdane z prac podkomsj. W projekce proadzono klkanaśce popraek przede szystkm natury precyzującej określone zapsy. Zlkdoano też klka absurdó pranych oboązek sporządzana audytu efektynośc energetycznej mnmum raz na 10 lat, gdy ustaę przedzano maksymalne na pęć lat. Jednocześne dodano noe zapsy, bo audyty ostateczne łączono do katalogu przedsęzęć do yboru, spośród których jednostk sektora publcznego będą musały zrealzoać mnmum da. Tym samym audyt przestał być dzałanem oblgatoryjnym, którego celem jest dokonane pełnej oceny zużyca energ sektorze publcznym proponującym najbardzej efektyne metody zększana efektynośc dla danego obektu. Stał sę za to środkem popray efektynośc energetycznej, choć jego przeproadzene samo sobe ne pooduje żadnej zmany! Wproadzono też stotne zmany, zmocnć dzałana ustay, tym: które mają Rozszerzono zakres podmotoy bałych certyfkató: a) na odborcę końcoego przyłączonego do sec; b) odborcę końcoego będącego członkem gełdy toaroej ( odnesenu do transakcj zaeranych e łasnym menu na gełdze toaroej); c) na toaroy dom maklersk lub dom maklersk ( odnesenu do transakcj realzoanych 6
na gełdze toaroej na zlecene odborcó końcoych przyłączonych do sec). Skrócono zakres czasoy przedsęzęć służących poprae efektynośc energetycznej, które można zgłaszać do przetargu bałych certyfkató. Dzęk temu ne mogą to być przedsęzęca zakończone przed 2011 r. koneczne będze podejmoane noych dzałań (popraka proponoana przez Fundację Clent Earth Koalcję Klmatyczną). Wproadzono poprakę, która ma skłanać noych nestoró do efektynego ykorzystana lokalnych zasobó pal lub energ przez: a) przyłączene do sec cepłonczej, której odpoedn udzał cepła skal roku stano cepło ytorzone z odnaalnych źródeł energ, cepło z kogeneracj lub cepło odpadoe z nstalacj przemysłoych; b) yposażene neruchomośc ndydualne odnaalne źródła cepła o podobnym pochodzenu. Znaczne podyższono maksymalną ysokość kary penężnej za neykonane lub nezgodne z deklaracją ykonane procesó efektynoścoych z rónoartośc 20 tys. euro na da mln euro. Określono, by penądze z tytułu opłat zastępczych kar penężnych perszej kolejnośc przeznaczać na realzację celu ustay, czyl sperane popray efektynośc energetycznej. Co znamenne, szystke poyższe poprak, celem których jest zmocnene skutecznośc ustay, dotyczą yłączne mechanzmu bałych certyfkató. Posłoe, mmo zaleceń dyrektyy unjnej, lcznych apel ekologó oraz poparca mnstersta gospodark, ne byl skłonn rozpatryać kest pononego łączena oboązku merzalnej popray efektynośc energetycznej sektorze publcznym. Deputoan yjaśnl to stanosko jednym zdanem: Skoro rząd jest przecko, to my róneż. W senace, mmo poparca dóch najbardzej opnotórczych odnesenu do tematu komsj - środoska oraz gospodark narodoej, zaps o jednoprocentoej poprae efektynośc energetycznej sektorze publcznym odrzucono podczas głosoana plenarnego. Praca sejmu nad ustaą pokazuje podejśce polskch ładz do oszczędzana energ. Nemal szyscy poltycy deklarują, że efektyność jest prorytetem polskej poltyk energetycznej, ale rónocześne unkają nałożena na państo oboązkó tym zakrese. Efektyność pozostaje zadanem yłączne dla przedsęborcó obyatel, których podatk będą dalej opłacały rachunk za zmarnoaną urzędach energę. Ilona Jędrask Sekretarat Koalcj Klmatycznej Energetyka rozproszona szansą na modernzację gospodark Na śece dokonuje sę reolucja zakrese zaopatrzena energę - odchodz sę od elkch systemoych obektó energetycznych na rzecz energetyk rozproszonej poązanej z proadzanem ntelgentnych systemó zarządzana energą rozojem odnaalnych jej źródeł. Polska, ze zględu na grożący jej kryzys zaopatrzenu energę, ma nepotarzalną okazję, by ogranczyć odbudoę dekaptalzującej sę elkej energetyk postałej okrese totaltarnym, gdy państo kontroloało obyatel poprzez nadzór nad zaopatrzenem energę. Ma także możlość aktyne uczestnczyć śatoej reolucj, która pomoże budoać społeczeństo edzy, torzyć przeagę konkurencyjną, mejsca pracy, aktyzoać meszkańcó. Energetyka rozproszona dotyczy jednostek ytórczych o mocy, która ne przekracza 50150 MW. Są one przyłączane bezpośredno do sec rozdzelczych lub zlokalzoane sec elektroenergetycznej odborcy za urządzenem kontrolno - rozlczenoym. Często produkują energę elektryczną z energ odnaalnych lub [1] nekonencjonalnych lub skojarzenu z ytarzanem cepła lub chłodu. Obok źródeł odnaalnych stotnym elementem energetyk rozproszonej mogą być technologe gazoe. Przyczyny zanteresoana rozojem energetyk rozproszonej można podsumoać następująco [2]: Noe generacje źródeł ytórczych średnej małej mocy, dzęk zaletom nestycyjnym (krótk czas budoy, mnejsze ryzyko nestycyjne) eksploatacyjnym (ysoka spraność, mnejsze koszty przy pracy skojarzenu) okazały sę rozązanam konkurencyjnym rynkoo. Dążene do rozoju zrónoażonego zększyło atrakcyjność lokalnych zasobó energetycznych, co znalazło odzercedlene odpoednch dyrektyach Un Europejskej, a także regulacjach polskch. Procesy demonopolzacj pryatyzacj sektorze energetyk spoodoały zanteresoane nestoró budoą źródeł o średnej małej mocy, zlokalzoanych blsko odborcó, co pozala unknąć częśc kosztó przesyłu dystrybucj (dotyczy także cepła). 7
Podstaoym problemem zązanym z rozojem energetyk rozproszonej jest domnacja Polsce korporacj energetycznych poązanych z przemysłem ęgloym (konsoldacja sektora) bazujących na dużych jednostkach ytarzających setk megaató. W produkcj energ elektrycznej perszoplanoą rolę grają duże kontroloane przez państo przedsęborsta 86 proc. sprzedaży energ elektrycznej to PGE, Tauron, Energa Enea. Z kole monopol gazoy, czyl Polske Górncto Nafty Gazu PGNG, spraa, że polsk rynek pal gazoych ne stneje, a gazoncto zredukoane do segmentu gazu zemnego jest permanentnym kryzyse. Duża energetyka poązana z przemysłem ęgloym o slnych konotacjach poltycznych to nezależne od opcj rządzącej krajem, jest mocnym przecnkem energetyk rozproszonej. Sektor, chronony poltyczne okrese państa totaltarnego ostatnch 20 latach, zanteresoany jest tylko obroną łasnych nteresó. Doproadzło to do takej sytuacj, że groz nam kryzys energetyczny, bo 40 proc. mocy produkcyjnych ma ponad 40 lat, a także do tego, ż ne spełnmy ymogó UE zakrese efektynośc energetycznej, ogranczena emsj gazó ceplarnanych rozoju OZE. Sektor rozązane szystkch problemó dz jedyne budoe noych dużych obektó energetycznych, złaszcza ykorzystujących energę jądroą. Inestycje te generują ekstremalne ysoke koszty, co płya na zrost cen energ. W ostatecznym rozrachunku koszty rozoju molochó energetycznych przerzucone są na społeczeństo przedsęborcó. Doproadz to do zubożena społeczeństa oraz utraty konkurencyjnośc polskej gospodark z poodu ysokch kosztó produkcj oraz transferó zyskó z rozoju energetyk jądroej za grancę. Możlośc zązane z oszczędzanem energ korzystanem z stnejących zasobó odnaalnych przeduje sę stopnu mnmalnym, jedyne takm, by ypełnć zoboązana ramach UE. A na śece następuje przełom energetyce, reolucja technologczna na marę nternetu czy telefon komórkoej. Motorem napędoym zman są ntelgentne systemy zarządzana energą poązane przede szystkm z odnaalnym źródłam energ, dzęk czemu rozjają sę małe, hybrydoe, lokalne systemy zaopatrzena energę. W budoe noej, rozproszonej energetyk kluczoe znaczene mają gmny poaty. Na stopeń ykorzystana możlośc energetyk rozproszonej płya ele czynnkó. Oprócz posadanych zasobó, dostępnych technolog, możlośc fnansoych państa śadomośc ekologcznej społeczeństa, ażne są storzone kraju arunk formalnoprane oraz prorytety poltyce gospodarczej. Dzałana lokalnych czy pojedynczych zapaleńcó, co ma mejsce dzsaj, ne ystarczą do szerokego rozoju energetyk rozproszonej. Dlatego kluczem do poodzena rozoju tej energetyk, jest storzene zntegroanego programu sparca dla rozoju energetyk rozproszonej naszym kraju obejmującego cały achlarz nstrumentó rozązań temu służących. Przede szystkm trzeba jasno określć cel, do którego sę dąży, tak jak zrobła to np. Dana - tam zakłada sę 2050 r. pozom 100 proc. zaopatrzena energę ze źródeł odnaalnych. Na przykład u nas takm celem mogłoby być osągnęce 2050 r. uzyskana energ co najmnej 2/3 ze źródeł rozproszonych z przeagą energetyk odnaalnej. Nezbędne są też cele pośredne np. 30 proc. 2030 r. Aby założony cel był realny, koneczne jest przede szystkm: Storzene podsta pranych sperających rozój rozproszonych źródeł energ złaszcza odnaalnych. Nezbędne jest np. storzene otoczena legslacyjnego dla bogazon rolnczych złaszcza zakrese bezpeczeństa przecpożaroego, lokalzacj oraz zagospodaroana substancj pofermenta-cyjnych. Zasadncze zmocnene pozycj odpoedzalnośc ładz lokalnych za zaopatrzene energę poprzez małe lokalne systemy energetyczne. Wproadzene pełnej nternalzacj (łączena) kosztó zenętrznych (lub odpoedną kalbrację certyfkató) oraz proadzene sygnałó lokalzacyjnych do systemu opłat przesyłoych, co pozol na uzyskane pełnej efektynośc ekonomcznej rozązań proponoanych rozoju bazy ytórczej kraju - tylko efektyność ekonomczna może skłonć nestoró do budoy lokalnych źródeł energ. Budoa tych źródeł płyne bezpośredno na popraę bezpeczeństa dosta energ do odborcó końcoych. Ukerunkoane strumena środkó na sparce rozoju: produkcj urządzeń, postaana obektó ytórczych energetyk rozproszonej oraz modernzacj rozoju sec dostosoanych do potrzeb tego rodzaju energetyk. Środk fnansoe na te cele mogą pochodzć głóne z funduszy ekologcznych, środkó gromadzonych ze sprzedaży nadyżek z Protokołu z Koto (tz. GIS-y), przyszłych dochodó z aukcj ramach EU ETS, a także funduszy unjnych, które będą dostępne noej perspektye fnansoej 2014-2020. 8
Uruchomene programu badaczorozojoego służącego rozojo nnoacyjnych [3] technolog ytarzana energ źródłach rozproszonych raz z systemam dystrybucj ntelgentnym systemam zarządzana. Program ten ponen być poązany z mechanzmem komercjalzacj osągnęć ukerunkoanem nstytucj otoczena bznesu na rozój energetyk rozproszonej. Weryfkacja programó nauczana zaodoego, by dostosoać je do potrzeb torzena kadr dla rozoju energetyk rozproszonej. Storzene subregonalnych ośrodkó promocj nformacj o energetyce rozproszonej służących pomocą oraz fachoą poradą ładzom lokalnym lokalnym dystrybutorom energ, a może przede szystkm końcoym użytkonkom - MŚP, gospodarsta rolne gospodarsta domoe), zakrese możlośc korzystana z tych źródeł, ykorzystana ntelgentnych systemó zarządzana oraz spółuczestnczena ytarzanu dystrybucj energ. Po przeszkolenu, praconkam ośrodkó moglby być absolenc kerunkó techncznych z yższych uczeln pracujący np. edług zasad Korpusu Pokoju - państo pokrya jedyne koszty zakateroana, yżyena ubezpeczena. Przeproadzene kampan nformacyjnej za pośrednctem organzacj pozarządoych yższych uczeln, której celem jest przedstaene różnym grupom potencjalnych użytkonkó korzyśc z energ pochodzącej ze źródeł rozproszonych. Zdanem prof. Jana Popczyka przykłady technolog energetyk rozproszonej to kolektor słoneczny; mkroatrak - znaczny potencjał technolog poterdza rozój konstrukcj umożlający zrost spranośc mkroatrakó do 70 proc. porónanu ze spranoścą 30 proc. dla klasycznych konstrukcj. Ponadto pompa cepła - o potencjale technolog śadczy zrost jej spranośc do artośc naet ponad 5 porónanu ze spranoścą około 3 klka lat temu; dom pasyny - śetle przyszłych ymogó od 2020 r. noo budoane domy mają być prae zeroenergetyczne; samochód elektryczny, bogazona tym mkro - skala zapotrzeboana to setk tysęcy gospodarsta rolnych. Dalej: źródło ORC [4], mnrafnera lgnocelulozoa - technologa oparcu o zasoby całkoce poza konkurencją z żynoścą; ogno fotooltaczne - następuje zasadnczy zrost efektynośc energetycznej; spalarna śmec technologe plazmoe utylzacj śmec, a także czy elektrona odna ultranskospadoa - technologa zększająca zasoby ekonomcznego ykorzystana rzek do produkcj energ elektrycznej. Stratega rozoju energetyk, oparta zdecydoanym stopnu na energetyce rozproszonej, ymaga poązana jej z torzenem efektynych sense energetycznym bazujących przede szystkm na źródłach odnaalnych strukturach przestrzennych. Są to: dom energetyczny - 2,5 mln gospodarst rolnych, trzy mln domó jednorodznnych 10 tys. noo budoanych domó roczne; gospodarsto rolne energetyczne 100 tys. gospodarst utrzymujących sę jedyne z produkcj rolnej; gmna ejska energetyczna - 1600 gmn ejskch oraz masta (osedla) energetyczne - zntegroane podejśce do rozoju mast. Lczby naasach śadczą, o jakm potencjale do produkcj urządzeń oraz rozązań należy móć. Jednocześne struktury te należy zmocnć technologam zększającym efektyność energetyk rozproszonej. Z tego obrazu yłana sę możlość storzena Polsce noej specjalnośc gospodarczej szczególne ażnej dla małych średnch frm. Studum frmy Prmum ykonane dla Greenpeace pokazuje, że perspektye 2030 r. jest możle storzene dodatkoo 187 tys. mejsc pracy zązanych z energetyką odnaalną. Ne można zmarnoać takej szansy. Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozoju [1] Do przygotoana artykułu ykorzystano opracoane Popczyk J. Energetyka rozproszona jako odpoedź na potrzeby rynku (prosumenta) paketu energetycznoklmatycznego. Instytut na rzecz Ekorozoju. Warszaa, 2010. [2] Bczel P. Paska J. Hybrydoa elektrona słoneczna z ognem paloym jako przykład ykorzystana energetyce rozproszonej elu źródeł energ perotnej. Polske Sec Elektroenergetyczne SA. Elektroenergetyka Nr 4/2003 (47). [3] W rozoju nnoacyjnośc polske przedsęborsta 2009 r. zajmoały 23. mejsce na krajó Un. Współczynnk SII (Summary Innovaton Index) dla Polsk ynosł 2009 r. 0,317, przy średnej unjnej 0,478. Polska raz Maltą, Ltą, Węgram, Grecją, Portugalą, Słoacją, Bułgarą, Łotą, Rumuną oraz Choracją znalazła sę najsłabszej grupe tz. krajó doganających (catchng-up countres). [4] Źródło ORC (Organc Rankng Cycle) jest źródłem kogeneracyjnym z czynnkem roboczym postac np. oleju termalnego obegu kotłoym oraz oleju slkonoego obegu turbnoym. Wykorzystane takch czynnkó roboczych pozala na produkcję energ elektrycznej przy nskch parametrach cepła uzyskanego ze spalana bomasy odpadoej (stałej). PUBLIKACJA: Popczyk J. Energetyka rozproszona jako odpoedź na potrzeby rynku (prosumenta) paketu energetyczno - klmatycznego. Instytut na rzecz Ekorozoju. Warszaa, 2010. Dostępna neodpłatne na stronach nternetoych Instytutu na rzecz Ekorozoju:.ne-sd.org.pl 9
Wyzana stan obecny mplementacj dyrektyy o charakterystyce energetycznej budynkó O sposobe jakośc drożena dyrektyy sprae charakterystyk energetycznej budynkó 2002/91/WE napsano już tyle krytyk, że aż nestosone byłoby roztrząsane tego problemu po raz kolejny. Śadecta coraz poszechnej kupuje sę przez Internet po ysłanu zdjęca budynku, oblczone standardy energetyczne budynkó meszkalnych spotykane na śadectach ahają sę od - (mnus) 42 do + (plus) 960 kwh/rok [1] (take śadecta dzałem), nkt za nc ne ponos odpoedzalnośc, a do tego (o zgrozo!), ymaga sę, aby cały proceder był oboązkoo ubezpeczony (ne adomo od czego). Śadecto ykonane g oboązujących zasad ne stano żadnej artośc ne jest arygodne, a płacć trzeba. Stąd pogłębająca sę nechęć do śadect energetycznych budynkó. Warto dodać, że przy okazj drożena dyrektyy obnżono ymagana zakrese ochrony ceplnej budynkó do pozomu ne spotykanego od lat żadnym kraju UE (o porónyalnym do Polsk klmace). Obraz sytuacj której sę znaleźlśmy jest ęc przygnębający. Jedynym korzystnym skutkem tego, ydaać by sę mogło, neprzemyślanego systemu, jest podnesene przez klkadzesąt tysęcy osób ramach kursó, szkoleń studó podyplomoych ( to na łasny koszt!) stanu sojej edzy śadomośc dzedzne zagadneń zązanych z efektynym ykorzystanem energ budoncte. Napradę budujące było obseroane zaskoczena na tarzach magstró nżyneró, że elkość strat cepła ne zależy tylko od faktu, że styropan czy ełna mneralna są zamontoane na ścane budynku, ale także od tego, jaka jest ch grubość. Odkryczym był róneż fakt, ż dobrym budynku zużyce energ może być naet o 70% nższe. Wydaje sę, że podnesene kalfkacj pozomu edzy ne może ne zaprocentoać przyszłośc. I to jest neątpla korzyść płynąca z drożena dyrektyy. Nadzeja, że obecna sytuacja ulegne zmane, ąże sę z konecznoścą drożena recastu Dyrektyy o jakośc energetycznej budynkó. Po prostu ne ma nnego yjśca. I to naet ne dlatego, że engmatyczna Una nam ne odpuśc tej sprae, ale zmus nas do tego życe arunk ynkające z neubłagane rosnących cen energ. Już dzś udzał kosztó energ budżetach gospodarst domoych Polsce jest dukrotne yższy nż średna UE, co na dłuższą metę jest ne do zaakceptoana. Polacy, którzy zarobone penądze moglby ydać na edukację, podnoszene kalfkacj, czy ogólne podnoszene standardu życa, ydają je na opłacene kosztó fedroana ęgla kopalnach. Jednocześne ponoszą on zększone koszty opek zdrootnej spoodoane złym stanem środoska. Można odneść rażene, że admnstracja róneż zaczyna zdaać sobe z tego spraę. Mnstersto Infrastruktury (MI) podjęło ostatnch tygodnach ncjatyę zaproszena szerokego grona ekspertó nstytucj do konsultacj sprae drożena recastu Dyrektyy, a przy okazj być może uporządkoana popray poażnych zaszłośc spraach zązanych z efektynoścą energetyczną budoncte. Wypada meć nadzeję, że konsultacje rzeczyśce dojdą do skutku zaoocują szybką popraą sytuacj. Tak standard postępoana zdecydoane sparłby MI jego dzałanach zapenł lepszą jakość stanoonych przepsó. Incjatya MI obseroany tym zględze pośpech ynkają pradopodobne z faktu, że do 30 czerca 2011 roku Polska jest zoboązana przedstać Komsj Europejskej plan dojśca do standardu budynku prae zeroenergetycznego odnesenu do budynkó publcznych do roku 2018, a odnesenu do pozostałych budynkó do roku 2020. Budynek prae zeroenergetyczny rozumany jest ne jako budynek prae ne zużyający energ, tylko budynek tak, którego blans energetyczny (czyl różnca pomędzy energą yprodukoaną a zużytą) ynos prae zero. Jest to pomysł całkoce realny możly do realzacj przy dostępnych obecne środkach techncznych. Dodatkoo rozązane to spera deę lokalnej, rozproszonej generacj energ mejscu jej ykorzystana, najchętnej z odnaalnych źródeł energ. Jednak jak zykle problemem są koszty (choć, jak sę okazuje, neele ększe stosunku do budoy tradycyjnych budynkó). Celem dyrektyy ( recastu) jest spoodoane dalszego spadku kosztó technolog dla budynkó prae zeroenergtycznych poprzez storzene długotermnoej stablnej perspektyy ch rozoju oraz zrostu zapotrzeboana na ne. Łato róneż ykazać (oboązującą już od klku lat, lecz konsekentne nezauażaną zasadę), że budynk bardzo efektyne energetyczne, o zapotrzeboanu na energę do celó grzeczych przygotoana c..u. ynoszącym 35-50 kwh/m2rok, opłaca sę budoać już obecne. Autor nnejszego tekstu domu jednorodznnym spełnającym tak standard meszka już od 6 lat. Kryterum opłacalnośc jest ęc tym przypadku obektyne bezdyskusyjne. Proste analzy pokazują, że np. młodej rodzne kupującej 10
meszkane, czy budującej noy dom, najczęścej na kredyt, łatej będze ten kredyt spłacać jeśl dom będze mał yższy standard energetyczny, nższe będze zużyce energ nższe koszty użytkoana. Nkt jednak tego ne lczy, a deeloperzy podejśce take skuteczne torpedują z uag na konkurencję na rynku neco yższe koszty budoy. Mmo szystko, dz jednak fakt, że dotąd żaden z deeloperó ne padł na pomysł, aby na poyższej zasadze oprzeć soje dzałana marketngoe oferoać budynk o podyższonym standardze, naet o yższej cene, z obetncą łatejszej spłaty kosztó ch nabyca. Warto róneż dodać, że jeśl buduje sę dom, czy kupuje meszkane yłączne za środk łasne (bez ykorzystana kredytu), to podnesene standardu energetycznego jeszcze bardzej sę opłaca [2]. Wynka to z faktu, że oprocentoane kredytó jest zykle yższe nż korzyśc ynkające z alternatynych możlośc nestoana posadanych środkó łasnych. Tak ęc środk łasne mogą być nestoane bardzej efektyne (z nższą stopą dyskonta nż elkość oferoanych stóp procentoych kredytó). Nejedna analza ekonomczna poterdza tezę, ż bardzej opłaca sę zanestoać łaśne środk łasne, nż brać kredyt. Po co ten przydług yód? W celu ykazana, że jeśl obecne opłaca sę budoać budynk o bardzo nskm standardze energetycznym (ynoszącym naet ok. 30 kwh/m2/rok), to przy zastosoanu metod bernego aktynego ykorzystana energ słonecznej dostępnych źródeł energ odnaalnej, osągnęce standardu budynku prae zeroenergetycznego jest całkoce realne ne należy do sfery bajek, jak jeszcze dosyć poszechne sę uaża. Ważne przy tym jest jeszcze to, że sposób myślena o budynku, jako o skomplkoanym układze techncznym przenos sę na zupełne nny pozom ymaga zastosoana znaczne noocześnejszego podejśca technk. Sytuację tę można porónać do zman motoryzacj (których neuchronność trochę przegaplśmy). Nkt obecne ne dopuszcza możlośc samodzelnego zbudoana samochodu, natomast o budoe domu tak sposób cągle ele osób myśl. A przeceż nooczesny dom cale ne będze urządzenem mnej skomplkoanym od samochodu. elorodznne o standardze energetycznym 120-150 kwh/m2/rok (podczas gdy Nemczech, Dan standard ten to 40-80 kwh/m2/rok). Wydaje sę to absurdalne, ale absurdalny sposób drożena dyrekty budolanej dzś już cale ne szokuje. Jake zadana stoją ęc obecne przed Polską Mnsterstem Infrastruktury? Koneczny nezbędny do drożena recast Dyrektyy należy potraktoać jako okazję do napraena szystkch dotychczasoych szkód. Przede szystkm zakrese odbudoy czegoś, co można by nazać zaufanem społecznym do systemu certyfkacj energetycznej budynkó. Już adomo, że będze to proces trudny długotrały. Koneczne będze pradopodobne (choć Autor spodzea sę, że pomysł będze mało popularny) odebrane praa ykonana śadect osobom, które ne posadają odpoednej edzy kalfkacj tym zakrese. Inaczej ne zapenmy ch arygodnej jakośc. Jednym z konecznych arunkó do osągnęca tego celu będze uczynene śadecta charakterystyk energetycznej dokumentem nosącym użyteczne nformacje. Takm są dane dotyczące m. n. możlych uspraneń budynku, toarzyszącego m potencjału zakrese efektynośc energetycznej, kosztó efektó ekonomcznych tych nestycj, standardu energetycznego (artośc skaźnka EP) po dokonanu modernzacj tp. Są to szelke nezbędne nformacje stymulujące łaśccel zarządcó budynkó do podejmoana decyzj nestycyjnych. Prototyp odpoednego oprogramoana bardzo ułatającego ykonyane takch śadect opracoano KAPE S.A. Obecne tra jego testoane opracoane ersj komercyjnej. Przykładoy ydruk z programu, zaerającego komplet nezbędnych nformacj zameszczono ponżej. Warto róneż zrócć uagę na problem sposobu zdefnoana pojęca prae zeroenergetyczny. Do samodzelnego zdefnoana standardu mają prao poszczególne kraje członkoske z uag na łasną specyfkę, tym arunk gospodarcze, klmatyczne tp. Patrząc na dotychczasoe dośadczena, należy nestety brać pod uagę, że Polska, jak zykle, będze sę bronć (np. z unersalnego poodu dużego kosztu społecznego nnych trudnośc obektynych, tj. zmnejszene płyó z opłat akcyzoych podatku VAT za neużytą energę dramatycznego pogorszena stanu fnansó publcznych) zdefnuje standard budynku prae zero-energetycznego na pozome 80-100 kwh/m2/rok. W zązku z czym szystko zostane po staremu. Zgodne z ymogam ustay prao budolane, budujemy obecne budynk 11
toarzyszących m ymagań dotyczących parametró mkroklmatu enętrznego budynkach. Jak róneż regularnych noelzacj tych ymagań okresach co najyżej pęcoletnch z uzględnenem postępu techncznego sektorze budolanym oraz uzględnenem efektynośc ekonomcznej kosztó cyklu użytkoana budynku, Kolejnym stotnym elementem będze przyrócene arygodnośc ustaodacy poprzez popraę, a może przede szystkm poprane sformułoane ymagań zakrese efektynośc energetycznej dla budynkó. Koneczne będze ypracoane arygodnej realnej śceżk dojśca do ymaganego 2020 r. standardu budynkó prae zeroenergetycznych. Autor jest głęboko przekonany, że proadzene do przepsó realnych dzałań promujących sperających (czy ręcz proadzena ymagań) dla tego typu budoncta jest głęboko uzasadnone z uag na nne zagadnena take jak: popraa stanu zdroa arunkó socjalnych dla społeczeństa, stymulująca rola zakrese zrostu kultury techncznej edzy społeczeństa, zrost kompetencj kadr nżynerskch, postęp technczny technologczny, rozój posta proekologcznych, zmnejszene kosztó energ uzależnena energetycznego, storzene pradopodobne setek tysęcy noych mejsc pracy oraz popraa stanu środoska przyrodnczego. Uzględnene rozażanach tak szerokego spektrum zagadneń skaże, że tylko taka droga rozoju budoncta jest uzasadnona to m cześnej, tym lepej. Dla porządku należałoby dodać, że koneczny do drożena recast Dyrektyy obejmuje jeszcze klka stotnych ( elu publkacjach szczegółoo omaanych) elementó ymenonych ponżej, takch jak: proadzene ymogu stosoana przez kraje członkoske metodyk oblczenoej zakrese określana charakterystyk energetycznej budynkó (zgodnej ze spólnym generalnym ytycznym ramoym zaartym Anekse 1 Dyrektyy), ustalene (noych) mnmalnych ymagań zakrese ochrony ceplnej oraz proadzene oboązku składana spraozdań dotyczących ynkó oblczeń porónaczych porónań z ustanoonym ymaganam do KE, która będze publkoać spraozdana z postępó, proadzena bezzględnego oboązku przestrzegana ymagań zakrese ochrony ceplnej (określonych zgodne z art. 4 Dyrektyy) oraz udokumentoane odpoednm analzam e nosku o pozolene na budoę, że na etape projektoana rozażono uzględnono możlośc zastosoana e szystkch noych budynkach systemó alternatynych, takch jak: zdecentralzoane systemy dostay energ oparte na energ odnaalnej; kogeneracja; ogrzeane lub chłodzene lokalne lub blokoe, jeśl dostępne; pompy ceplne. proadzene noych mnmalnych ymagań dotyczących charakterystyk energetycznej dla nstaloanych budynkach (noych lub stnejących) systemó techncznych. zoboązane państ członkoskch do aktynego promoana (!!!) uposzechnana na rynku budynkó, których emsje dutlenku ęgla zużyce energ perotnej są nske lub róne zeru (budynk pasyne zeroenergetyczne) opracoyane tym zględze zntegroanych planó krajoych zaerających jasne defncje cele tym zakrese ( ) zmocnene rol śadecta charakterystyk energetycznej stotne rozbudoane jego zakresu do rol porónyalnej z audytem energetycznym. Śadecto będze boem musało zaerać take elementy, jak: ocenę opłacalnośc ekonomcznej możlych do realzacj przedsęzęć zmnejszających zużyce energ, opartą na ocene potencjału oszczędnośc energ oraz dodatkoo nformacje dotyczące krokó, jake należy podjąć celu ypełnena zaleceń (!!!) zaostrzene ymogó dotyczących proadzena bezzględnego oboązku ykonana śadect charakterystyk 12
energetycznej e szystkch budynkach lub ch częśc, które są noo znoszone, sprzedaane lub ynajmoane, oraz dla budynkó, których całkota poerzchna użytkoa poyżej 250 m2 jest zajmoana przez ładze publczne, proadzene oblgatoryjnego oboązku drożena przez państa członkoske nezależnego systemu kontrol śadect charakterystyk energetycznej oraz spraozdań z przeglądó systemó ogrzeana klmatyzacj zgodne z załącznkem II do dyrektyy, proadzene oboązku rejestracj śadect charakterystyk energetycznej oraz spraozdań z przeglądó ch udostępnana łaścym ładzom lub organom odpoedzalnym za drożene nezależnych systemó kontrol, proadzene skutecznych, proporcjonalnych odstraszających kar przypadku naruszena przepsó krajoych przyjętych na mocy dyrektyy podjęce szelkch środkó nezbędnych do zapenena ch egzekoana. Jest jeszcze jeden dosyć stotny problem tekśce Dyrektyy, którego ne dostrzega admnstracja Polsce chyba róneż Komsja Europejska. Wdrożene recastu spooduje realzację na szeroką skalę dzałań termomodernzacyjnych na dosyć zaaansoanym pozome techncznym, jak róneż zastosoane co najmnej róne zaaansoanych środkó techncznych technolog przypadku budynkó noych. Wydaje sę, że tym kontekśce ne pośęcono należnej uag dóm stotnym problemom: zapenenu jakośc robót budolanych nstalacyjnych zązanych z termomodernzacją, budoe czegoś, co można by nazać zntegroaną usługą termomodernzacyjną przypadku budynkó stnejących, czy zntegroaną usługą zakrese drożena rozązań proefektynoścoych budynkach noych. W przypadku jakośc robót budolanych czy nstalacyjnych problem coraz bardzej nabrzmea, co zązane jest z coraz częstszym ujananem sę rzeczystej jakośc robót termomodernzacyjnych zrealzoanych cągu ostatnch 10 lat, kedy to szerszym zakrese zaczęto take nestycje realzoać. Wynk są zatrażające. Z analz opublkoanych badań ykonyanych przez ITB frmy zajmujące sę dostaą na rynek zntegroanych technolog oceplenoych ynka, że jakość ększośc materałó budolanych użyanych na rynku ocepleń ne spełna podstaoych ymagań jakoścoych róne duża część z nch ne spełna parametró ymagań deklaroanych przez producentó. Jeśl chodz o jakość ykonana robót budolanych, jest podobne nagmnne jest meszane składnkó (ne najlepszej jakośc) z różnych systemó, co skutkuje szybką (przedczesną) utratą aloró eksploatacyjnych ększośc ocepleń (utrata koloru, porost pleśn grzybó, korozja chemczna bologczna, uszkodzena mechanczne, spękana, odpadane całych połac ocepleń pod płyem slnejszego atru tp.). W przypadku stolark okennej ne jest dużo lepej, głóne z poodu neodpoednej trałośc materałó osprzętu, co róneż często skutkuje przedczesną utratą aloró eksploatacyjnych. W odnesenu do nstalacj ne przeproadzano szerokch badań, ale też pojaają sę sygnały, że ch eksploatacja po modernzacj elu przypadkach ne przebega pradłoy sposób. W przypadku budynkó noych problem ntegracj usług będze może mnej doskerający, poneaż można lczyć na przejęce tych zadań przez projektantó, ale bardzo ele jest do zrobena odnesenu do jakośc projektoana. Problem głóne dotyczy dosyć sobodnego pobeżnego opsyana projektach szczegółoych ymagań technologcznych ytycznych dotyczących sposobu arunkó realzacj robót budolanych. Pooduje to dosyć dużą sobodę yboru szczegółoych rozązań przez ykonacó na placu budoy, co najczęścej ne garantuje dobrego efektu końcoego. Problem poyższy podjęło KAPE S.A. projekce REQUEST ( ramach programu Intellgent Energy Europe), którego podstaoym celem jest elmnacja barer przeszkód na drodze do poszechnego zakrojonego na odpoedną skalę rozoju dzałań termomodernzacyjnych zązanych z podnoszenem standardu energetycznego budynkó oraz promocją zntegroanego podejśca do termomodernzacj, zązanego z: ypracoanem metod procedur zapenena łaśccelom zarządcom budynkó ysokej jakośc, kompleksoej jednorodnej usług budolanej sposób całoścoy obejmującej szystke dzałana zązane z termomodernzacją budynkó. Metody procedury tym ujęcu dotyczą zaróno kest organzacyjnych, jak róneż spełnena ymagań jakoścoych dla materałó robót budolanych oraz nstalacyjnych, ypracoanem promocją noej jakośc 13