Autor: Halina Klimek, mgr ekonomii Zespół Szkół Ekonomicznych im. Jana Pawła II w Złotowie Scenariusz lekcji z Technologii informacyjnej w liceum profilowanym (profil ekonomiczno-administracyjny i usługowo-gospodarczy) klasa I czas realizacji 45 min Rozkład materiału: Dział III Stosowanie narzędzi TI Blok tematyczny 3 Arkusze kalkulacyjne (po podstawowych funkcjach matematycznych i statystycznych, przed funkcjami daty i czasu) Temat lekcji INSTRUKCJA WARUNKOWA Cel ogólny: kształcenie umiejętności logicznego myślenia, sprawnego posługiwania się komputerem, wykorzystywania programów komputerowych do rozwiązywania różnych problemów, łączenia wiadomości z różnych przedmiotów Cele operacyjne: uczeń potrafi korzystać z Kreatora funkcji, z funkcji warunkowej JEŻELI, zna budowę tej funkcji, samodzielnie zapisuje formułę warunkową, potrafi ją praktycznie zastosować w rozwiązywaniu różnych problemów Metoda dyskusja kierowana, praktyczne działanie, ćwiczenia w arkuszu kalkulacyjnym Środki dydaktyczne komputer, program MS Excel, tablica, kreda Ocenie podlega sprawność wykonywania czynności powtórzeniowych i aktywność w trakcie rozwiązywania problemów na lekcji Plan przebiegu lekcji: 1. Sporządzenie zestawienia pod nazwą - Wynik finansowy S.A. Nisza 2. Obliczenie wyniku finansowego firmy na podstawie podanych wartości przychodów i kosztów 3. Poznanie istoty instrukcji warunkowej 4. Poznanie budowy formuły warunkowej 5. Praktyczne wykorzystanie instrukcji warunkowej w rozwiązywaniu problemów I. Etap nawiązujący (15 min) N wykonuje czynności organizacyjno porządkowe i prosi o uruchomienie programu MS Excel U - uruchamiają program MS Excel N podaje i zapisuje na tablicy temat lekcji i wyjaśnia jej cel
Instrukcja warunkowa U zapisują temat w zeszytach N prosi o otworzenie nowego pliku arkusza kalkulacyjnego U wykonują polecenie nauczyciela N opierając się na dotychczasowych umiejętnościach uczniów prosi o stworzenie zestawienia pod nazwą Wynik finansowy S.A. Nisza i pyta, jakie kolumny należałoby stworzyć w celu obliczenia wyniku U podają nazwy kolumn N zapisuje nazwy kolumn na tablicy Miesiąc Przychody Koszty i prosi o ich wpisanie do zestawienia U wpisują nazwę zestawienia i wprowadzają podane nazwy kolumn N nadzoruje wykonanie polecenia N zapisuje na tablicy wielkości przychodów i kosztów w 3 miesiącach Wynik finansowy S.A. Nisza Miesiąc Przychody Koszty Styczeń 8000,00 zł 7200,00 zł Luty 10000,00 zł 12650,00 zł Marzec 6500,00 zł 6500,00 zł i prosi o ich wpisanie do zestawienia oraz sformatowanie U wpisują dane do zestawienia N kontroluje wykonanie polecenia N prosi o stworzenie nowej kolumny pod nazwą Wynik finansowy U tworzą nową nazwę kolumny N pyta, jak obliczyć wynik działalności firmy? U odpowiadają, że jest to różnica między przychodami a kosztami N prosi o samodzielne obliczenie wyniku za pomocą odpowiedniej formuły we wszystkich miesiącach U wykonują polecenie nauczyciela N obserwuje pracę uczniów w celu dokonania późniejszej oceny, w razie potrzeby udziela wskazówek N prosi wybranego ucznia o przeczytanie otrzymanych wyników i wyjaśnienie jak wykonał zadanie
U sprawdzają poprawność swoich obliczeń N prosi o przypomnienie istoty formuły w arkuszu kalkulacyjnym U podaje, że jest to wzór obliczenia wartości danej komórki na podstawie wartości innych komórek. Tworząc formułę nie podajemy konkretnych liczb, na których chcemy wykonać działania, lecz jedynie adresy komórek, będących źródłem tych liczb II. Etap postępujący (22 min) N pyta, co oznacza wartość dodatnia wyniku a co ujemna U odpowiadają, że jeżeli jest wynik dodatni to mamy zysk a gdy ujemny to stratę N stawia problem do rozwiązania czy komputer mógłby to nam opisać? U odpowiadają, że zapewne tak, ale należy podać warunki, kiedy jest zysk a kiedy strata N prosi o utworzenie nowej kolumny o nazwie Rodzaj wyniku U tworzą nową kolumnę N - zwraca uwagę na wcześniejszą odpowiedź uczniów i kieruje dyskusją prowadzącą do stwierdzenia, że jeżeli wynik nie jest dodatni to firma poniosła stratę N prosi o uruchomienie Kreatora funkcji i znalezienie funkcji JEŻELI w kategorii funkcji Logiczne U uruchamiają Kreatora funkcji N wyjaśnia i podaje do zapisania w zeszycie - Instrukcja warunkowa w arkuszu kalkulacyjnym pełni tę samą funkcję, co jej odpowiednik w programowaniu, czyli stwarza możliwość wprowadzenia wariantów w formułach zawartych w komórkach arkusza. Należy do funkcji logicznych U wybierają funkcję JEŻELI
N pyta, jaki warunek logiczny, czyli zdanie logiczne należy zadać? U odpowiadają, że gdy wartość z komórki D3>0 N prosi o wpisanie tej zależności w pierwszej rubryce funkcji i zapisuje ją także na tablicy U wpisują zależność D3>0 N prosi o podanie, co należy wpisać w drugiej rubryce U odpowiadają, że gdy ten warunek będzie spełniony wystąpi zysk i wpisują zysk w rubryce 2 N pyta, jak należało wpisać tekst w formule? U odpowiadają, że komputer dodał cudzysłów N zwraca uwagę, że przy ręcznym pisaniu formuły należy pamiętać o tym elemencie i nie można liczyć na korektę N pyta, co należy podać, gdy warunek nie będzie spełniony? U - odpowiadają, że strata i wpisują w rubryce 3 N prosi o sprawdzenie swoich wpisów i zatwierdzenie utworzonej formuły U - zatwierdzają formułę N prosi o odczytanie formuły i zapisuje ją na tablicy N - prosi o analizę budowy formuły i zapisuje wniosek na tablicy =JEŻELI(D3>0; ZYSK ; STRATA ) =jeżeli(warunek_logiczny;wartość_jeżeli_prawda;wartość_jeżeli_fałsz) N prosi o skopiowanie formuły na kolejne miesiące i zachęca do sprawdzenia otrzymanych wyników U kopiują formułę i sprawdzają poprawność otrzymanych wpisów
U zauważają, że w przypadku przychodów równych kosztom komputer podał komentarz strata N stawia kolejny problem, co zrobić, by w przypadku wyniku równego 0 otrzymać komentarz na zero? Który element formuły należy uszczegółowić? U odpowiadają, że fałsz może mieć 2 warianty N przy aktywnym udziale uczniów zapisuje na tablicy nową formułę =jeżeli(d3>0; zysk ;jeżeli(d3<0; strata ; na zero )) N prosi o stworzenie nowej kolumny o nazwie Opis i ręczne wpisanie podanej na tablicy formuły w komórce F3 oraz jej skopiowanie na kolejne miesiące U wykonują polecenie nauczyciela i sprawdzają poprawność opisu N prosi o zapisanie pliku pod nazwą wynik w swoim katalogu III. Rekapitulacja (8 min) N prosi o przepisanie z tablicy do zeszytów wzorów instrukcji warunkowej U zapisują formuły w zeszytach N prosi o zapisanie na tablicy formuły warunkowej opisu wyniku gdyby nie było obliczonej wielkości wyniku w kolumnie D U wybrany uczeń zapisuje na tablicy formułę =jeżeli(b3>c3; zysk ;jeżeli(b3<c3; strata ; na zero )) N ocenia uczniów najbardziej aktywnych i poprawnie wykonujących polecenia N prosi o zastanowienie się w domu nad innymi przykładami zastosowania instrukcji warunkowej N pożegnanie uczniów