I KLINIKA ANESTEZJOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII WUM www.anestezjologia1.wum.edu.pl Dr n. med. Marcin Kołacz Lek. Jan Pluta
Pacjent z urazem wielomiejscowym - postępowanie wstępne, FAST. Wstępne postępowanie w ostrych zespołach wieńcowych. Pacjent z odma opłucnową objawy kliniczne, sposób postępowania. Tamponada jako stan zagrożenia życia definicja, rozpoznanie, postępowanie. Miejsce USG w diagnostyce stanów nagłych/anestezjologii i intensywnej terapii. Pacjent z urazem wielomiejscowym jakie leki przeciwbólowe można zastosować w opiece przedszpitalnej/sor.
Rozpoznanie stanów zagrożenia życia Można ją przerwać tylko w sytuacji zatrzymania krążenia i/lub nagłej niedrożności dróg oddechowych.
Ogólne wrażenie Oceń stan przytomności Wykonaj stabilizację ręczną kręgosłupa szyjnego Ocena drożności dróg oddechowych Ocena oddechu (częstość, charakter) Ocena krążenia (tętno, ew. krwotoki, barwa, kolor skóry)
WSTĘPNA A (airway) niedrożność dróg oddechowych B (breathing) oddychanie/niewydolność oddechowa C (circulation) krążenie (krwotok wstrząs, NS) D (disability) obniżenie progu świadomości (zwiotczone mięśnie) CO OCENIAMY?? Wygląd ogólny Kolor skóry Zdolność do samodzielnego poruszania się Mowę Oddech Czy widać krwawienie zewnętrzne Tętno na tętnicy promieniowej: gdy obecne ciśnienie >60mmHg
Otwieranie oczu: 4 punkty spontaniczne 3 punkty na polecenie 2 punkty na bodźce bólowe 1 punkt nie otwiera oczu Kontakt słowny: 5 punktów odpowiedź logiczna, pacjent zorientowany co do miejsca, czasu i własnej osoby 4 punkty odpowiedź splątana, pacjent zdezorientowany 3 punkty odpowiedź nieadekwatna, nie na temat lub krzyk 2 punkty niezrozumiałe dźwięki, pojękiwanie 1 punkt bez reakcji Reakcja ruchowa: 6 punktów spełnianie ruchowych poleceń słownych, migowych 5 punktów ruchy celowe, pacjent lokalizuje bodziec bólowy 4 punkty reakcja obronna na ból, wycofanie, próba usunięcia bodźca bólowego 3 punkty patologiczna reakcja zgięciowa, odkorowanie (przywiedzenie ramion, zgięcie w stawach łokciowych i ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych) 2 punkty patologiczna reakcja wyprostna, odmóżdżenie (przywiedzenie i obrót ramion do wewnątrz, wyprost w stawach łokciowych, nawrócenie przedramion i zgięcie stawów ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych, odwrócenie stopy) 1 punkt bez reakcji
Łącznie od 3-15 pkt. GCS 13 15 GCS 9 12 GCS 6 8 GCS 5 GCS 4 GCS 3 łagodne umiarkowane brak przytomności odkorowanie odmóżdżenie śmierć mózgowa wynik GCS 8 stanowi wskazanie do intubacji
SKALA AVPU (szczególnie u dzieci) A (Alert) pacjent przytomny, skupia uwagę V (Verbal) pacjent reaguje na polecenia głosowe P (Pain) pacjent reaguje na bodźce bólowe U (Unresponsive) pacjent jest nieprzytomny, nie reaguje na żadne bodźce.
1. NIEBEZPIECZNY URAZ UOGÓLNIONY wypadek komunikacyjny upadek z wysokości 2. CHORY NIEPRZYTOMNY 3. WSTĘPNA OCENA WYKAZAŁA ISTOTNE ODCHYLENIA OD NORMY
1. PACJENCI PO URAZIE O OGRANICZONYM ZASIĘGU np. rana postrzałowa kończyny 2. PACJENCI PO MAŁO GROŹNYM URAZIE + BRAK ODCHYLEŃ WE WSTĘPNEJ OCENIE POSZKODOWANEGO
ROZPOZNANIE OBRAŻEŃ STANOWIĄCYCH ZAGROŻENIA ŻYCIA
GŁOWA (obrażenia, bolesność, źrenice, wyciek z nosa, ucha) SZYJA (czy są obrażenia, czy żyły szyjne są zapadnięte czy wypełnione, czy tchawica jest w linii środkowej) KLATKA PIERSIOWA (czy są zranienia, zniekształcenia, ruchy opaczne, stabilność, trzeszczenia, bolesność, symetria szmerów, odgłos opukowy)
BRZUCH (zranienia, wzmożone napięcie, ból) MIEDNICA (objawy złamań, zwichnięć, niestabilność) KOŃCZYNY (obrażenia, bolesność, czucie, ruchomość) PLECY (obrażenia, bolesność) - podczas przenoszenia na deskę ortopedyczną
W przypadku zaburzeń świadomości skrócone badanie neurologiczne celem stwierdzenia oznak podwyższonego ciśnienia śródczaszkowego (źrenice, obj. Cushinga, GSC) WYWIAD - SAMPLE S - symptomy, dolegliwości A - alergie M - medykamenty (przyjmowane leki) P - przebyte choroby L - lunch E - ewentualnie co się stało przed wypadkiem
http://lifeinthefastlane.com/ccc/major-haemorrhage-in-trauma/
Mechanizm urazu wskazuje na izolowany uraz Badanie ograniczone do danego obszaru ciała Wywiad SAMPLE Ocena RR, HR, liczby oddechów
Stwierdzenie mniejszych obrażeń ciała U pacjentów w ciężkim stanie przeprowadzane w czasie TRANSPORTU U pacjentów stabilnych przeprowadzane na miejscu wypadku U pacjentów stabilnych po urazie lekkim badanie to nie jest konieczne
Ponowne badanie chorego mające na celu wykrycie zmian w stanie zdrowia pacjenta U chorych w ciężkim stanie wykonywane co 5 minut, u pozostałych co 15 minut Każdorazowo po przeniesieniu chorego, interwencji leczniczej, po zmianie w stanie chorego
Poszkodowanego w wypadku traktuj tak jakby miał uszkodzony kręgosłup (stabilizacja ręczna, kołnierz, deska) Stale nadzoruj, monitoruj poszkodowanego jego stan może się zmieniać
Udrożnić drogi oddechowe Wspomagać oddech Zatamować krwawienie zewnętrzne Odpowiednio ułożyć lub nie ruszać Izolować od zimna Unieruchomić złamania lub zwichnięcia
25 % zgonów pourazowych w wyniku uszkodzenia klatki piersiowej Bardzo często niedrożność dróg oddechowych Hipowolemia krwotok Uszkodzenie miąższu płuc Odma opłucnowa Krwiak opłucnej Uraz serca i dużych naczyń Wiotka klatka piersiowa uraz żeber
Drążący uraz klatki piersiowej Nasilenie objawów proporcjonalne do rozmiarów rany Powietrze dostaje się do opłucnej powodując spadnięcie płuca
Zapewnić drożność dróg oddechowych Zamknąć otwartą ranę klatki piersiowej nie zakładać szczelnego opatrunku - przykleić z 3 stron Tlenoterapia Kaniula dożylna Monitorowanie Transport do szpitala
Uraz tępy lub penetrujący z powstaniem mechanizmu zastawkowego Bezpośredni stan zagrożenia życia Zapadnięcie się płuca po stronie odmy Przesunięcie śródpiersia na zdrową stronę, przesunięcie tchawicy, przepełnienie żył szyjnych Duszność Brak szmeru pęcherzykowego Odgłos opukowy bębenkowy
Udrożnić drogi oddechowe Tlenoterapia Odbarczyć odmę Kaniula dożylna Transport do szpitala
Zwykle uraz penetrujący Krew w worku osierdziowym Ucisk krwi na serce, zaburzenia napełniania jam serca, zmniejszenie rzutu serca Tętno paradoksalne TRIADA BECKA: Hipotonia Poszerzenie żył szyjnych Ściszenie tonów serca
Udrożnienie dróg oddechowych Tlenoterapia Transport do szpitala Uzupełnianie wolemii Monitorowanie
Kryterium stwierdzenia świeżego zawału: wzrost i/lub spadek wartości biomarkera sercowego oraz co najmniej jedno z poniższych: objawy podmiotowe niedokrwienia mięśnia sercowego nowe lub przypuszczalnie nowe istotne zmiany odcinka ST i załamka T (ST-T) lub nowy blok lewej odnogi pęczka Hisa (left bundle branch block LBBB) wystąpienie patologicznych załamków Q w elektrokardiogramie (EKG) stwierdzenie w badaniu obrazowym nowego obszaru nieżywotnego mięśnia sercowego lub nowej nieprawidłowości odcinkowej ruchomości ściany serca wykrycie zakrzepu w tętnicy wieńcowej za pomocą angiografii lub w badaniu autopsyjnym European Heart Journal, 2012; DOI: 10.1093/eurheartj/ehs184 http://kardiologia.mp.pl/wytyczne/show.html?id=76069
ZAMOSTKOWY ROZPIERAJĄCY, o charakterze dławienia/ucisku WYWOŁANY WYSIŁKIEM lub STRESEM USTĘPUJĄCY PO ZAPRZESTANIU WYSIŁKU I NITROGLICERYNIE
1. Morfina i.v. 4-8mg (dawki frakcjonowane) (M) 2. Tlen (O) 3. NTG s.l. 0,4mg (N) 4. Kwas acetylosalicylowy (ASA) 150-325mg (A) 5. Klopidogrel 600mg 6. Heparyna Na podstawie Stany nagłe T. Hryniewieckiego
Focused Assessment with Sonography for Trauma Cel badania: Stwierdzenie obecności wolnego płynu w jamie otrzewnowej, worku osierdziowym lub jamach opłucnowych Nie służy do oceny rodzaju płynu http://www.criticalusg.pl/pl/fast
Badane okolice: Okolica wątroby i prawego zachyłka opłucnej Okolica śledziony i lewego zachyłka opłucnej Worek osierdziowy Miednica http://www.criticalusg.pl/pl/fast
http://www.criticalusg.pl/pl/fast
USG płuc PROTOKUŁ BLUE Bedside Lung Ultrasonography in Emergency http://anestezjologiaregionalna.pl/podstawy/ http://www.ceurf.net/en/blueprotocol.htm
Kaniulacja naczyń pod kontrolą USG Perikardiocenteza po kontrolą USG Torakocenteza pod kontrolną USG USG nerwu wzrokowego USG zatok criticalusg.pl
Ocena nasilenia bólu w jednej ze skal: NRS Jeżeli ból > 6 rozważyć zastosowanie dożylne leków opiodowych (III stopień drabiny analgetycznej) Jeżeli ból <= 6 zastosować leki z I i II stopnia drabiny analgetycznej WHO Rozważenie zastosowania ketaminy 0,3 mg/kg Ocenić stan neurologiczny przed leczeniem Odnotować godzinę i dawkę podanego leku
Unieruchomienie uszkodzonej części ciała Reguła Potta Wykorzystanie metod analgezji regionalnej Blokada międzyżebrowa uraz żeber Zabezpieczenie przeciwbólowe pacjenta na dalszym etapie diagnostycznym np. badanie obrazowe, transport