ZESPÓŁ PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W ZATORACH PUBLICZNE GIMNAZJUM NR 1 PROGRAM ZAJĘĆ W ZAKRESIE DORADZTWA ZAWODOWEGO MOJA KARIERA DLA UCZNIÓW KLAS I III GIMNAZJUM NA ROK SZKOLNY 2015/2016 Autor: mgr Beata Włodarczyk Nauczyciel pedagog 1
WSTĘP Celem nauczania i wychowania jest optymalne przygotowanie młodzieży do aktywnego funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie, a przede wszystkim do pracy zawodowej zgodnie z możliwościami psychofizycznymi i uwarunkowaniami rynku pracy. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami), zobowiązuje placówki oświatowe do przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia (Art. 1, pkt 14). Dotychczas taką działalność realizowały poradnie psychologiczno pedagogiczne i poradnie specjalistyczne. Decyzja dotyczącą wyboru zawodu przez ucznia gimnazjum nie jest łatwa, zwłaszcza, że poprzedza ją wybór właściwej szkoły ponadgimnazjalnej, która ma skutecznie przygotować ucznia do osiągnięcia określonej pozycji zawodowej. Podjęcie takiej decyzji pociąga za sobą wiele poważnych konsekwencji i nierzadko decyduje o przyszłym życiu. Trafny wybór przynosi satysfakcję, zadowolenie i sukcesy; zawód wybrany nietrafnie budzi frustrację, zniechęcenie, brak samorealizacji. Gimnazjum powinno podjąć działania mające na celu ułatwienie uczniowi podjęcia tak ważnej, życiowej decyzji. Orientacja szkolna i zawodowa w gimnazjum jest zatem procesem przygotowania do wyboru zawodu i kierunku kształcenia. Wybór zawodu jest decyzją szczególnie trudną, wymagającą od młodzieży zebrania i przeanalizowania wielu różnych informacji: - o sobie - o zawodach - o ścieżkach edukacyjnych prowadzących do zdobycia zawodu. Zadaniem szkoły jest więc wyposażenie uczniów w podstawową wiedzę zawodoznawczą, umiejętność określania własnych słabych i mocnych stron oraz uwarunkowań psychofizycznych. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Celem programu preorientacji zawodowej jest oddziaływanie ukierunkowane na uczniów klas I - III gimnazjum, których należy wyposażyć w wiedzę i umiejętności ułatwiające wybór dalszej drogi kształcenia, jako pierwszego kroku w kierunku własnej drogi zawodowej. Działania zaplanowane są na cały rok szkolny. Założenia programowe.: cykl zajęć dla uczniów, zawartych w 3 modułach: I POZNANIE SIEBIE, II ŚWIAT ZAWODÓW, III KARIERA EDUKACYJNO ZAWODOWA, realizowanych w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy; nawiązanie współpracy z instytucjami tj. Młodzieżowe Centrum Kariery MWK OHP w Pułtusku, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Pułtusku, Powiatowy Urząd Pracy; przeprowadzenie ankiet, kwestionariuszy, testów zawodoznawczych; udział w Dniach Otwartych i Targach Edukacyjnych powiatowych szkół ponadgimnazjalnych; 2
zapoznanie z zasadami rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych. CELE PROGRAMU Ogólny cel programu Przygotowanie uczniów gimnazjum do skutecznego planowania własnej kariery zawodowej oraz pomoc w podejmowaniu trafnych decyzji w zakresie wyboru odpowiedniej szkoły. Cele szczegółowe Przygotowanie młodzieży do: a. zdefiniowania drogi dalszego kształcenia, b. trafnego wyboru zawodu, c. opracowania indywidualnego planu kariery edukacyjnej i zawodowej. Przygotowanie ucznia do poznania siebie oraz rozpoznania swoich zainteresowań zawodowych. Wspieranie w podejmowaniu decyzji zawodowych i edukacyjnych. Kształtowanie umiejętności świadomego wyboru zawodu. Kształtowanie odpowiedzialności za swoją przyszłość. Kształtowanie umiejętności określania swoich mocnych i słabych stron. Wzmocnienie poczucia wartości przez wyłonienie pozytywnych stron osobowości. Uświadomienie uczniom konieczności konfrontowania wiedzy o zawodach z wiedzą o sobie. Wyrobienie w uczniach pozytywnych postaw wobec pracy. Wskazanie ważnych źródeł informacji o zawodach. Zapoznanie ucznia z takimi problemami jak: a. adaptacja do nowych warunków nauki w szkole ponadgimnazjalnej, b. bezrobocie, c. wymagania zdrowotne w określonych zawodach, d. mobilność zawodowa. Pomoc uczniom w pogłębianiu wiedzy o interesujących ich zawodach. Zapoznanie z kryteriami przyjęć do szkół ponadgimnazjalnych. 3
Wskazanie czynników mających znaczenie przy wyborze zawodu, takich jak: zdrowie, uzdolnienie; zainteresowania, cechy charakteru. TREŚCI NAUCZANIA: - Analiza zainteresowań i skłonności zawodowe uczniów przejawiające się w toku działalności w szkole i w domu, w chwilach wolnych od zajęć. - Uzdolnienia i umiejętności niezbędne w poszczególnych zawodach. - Cechy usposobienia i temperamentu, ich znaczenie w wyborze zawodu. - Stan fizyczny i zdrowotny a wybór zawodu. - Samoocena - ustalenie swoich mocnych stron. - Kierunki dalszego kształcenia. - Komunikacja interpersonalna. - Wiedza o zawodach. - Zmieniający się rynek pracy. - Instytucje wspomagające proces poszukiwania pracy. - Proces podejmowania decyzji. - System szkolnictwa ponadgimnazjalnego. - Przygotowanie dokumentacji określonej przez procedury rekrutacji. ZADANIA PRZY REALIZACJI PROGRAMU 1. Realizowanie tematyki zawodoznawczej na godzinach do dyspozycji wychowawcy według zaproponowanego harmonogramu. 2. Poznanie uczniów, ich zainteresowań i potrzeb w zakresie orientacji zawodowej poprzez ankietowanie, rozmowy, dyskusje. 3. Indywidualne rozmowy z uczniami na temat planowania kariery zawodowej, udzielanie informacji lub wskazywanie literatury. 4. Informowanie o różnych aspektach życia zawodowego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na zawody najbardziej potrzebne w rozwoju gospodarki kraju. 5. Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych. 6. Wycieczki do szkół ponadgimnazjalnych. 7. Spotkania z uczniami bądź absolwentami wybranych szkół. 8. Ścisła współpraca z pedagogiem szkolnym. 9. Współpraca z poradnią psychologiczno pedagogiczną. 10. Współpraca z rodzicami uczniów gimnazjum. 11. Rozwijanie zainteresowań w trakcie zajęć lekcyjnych i pozaszkolnych. 12. Zapoznanie ze strukturą szkolnictwa ponadgimnazjalnego i warunkami przyjęć do poszczególnych szkół. 13. Spotkanie z przedstawicielami instytucji wspierających proces orientacji zawodowej. 14. Wykorzystanie na zajęciach Mobilnego Centrum Informacji Zawodowej. 4
15. Prowadzenie konsultacji indywidualnych. 16. Pomoc uczniom w przygotowanie dokumentacji uczniowskiej do szkół ponadgimnazjalnych. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW W wyniku realizacji zadań orientacji zawodowej uczeń gimnazjum: - Zna siebie, swoje upodobania, mocne i słabe strony oraz własne predyspozycje do wykonywania zawodów. - Potrafi analizować czynniki niezbędne do podjęcia prawidłowej decyzji o wyborze zawodu. - Posiada rozeznanie w strukturze szkolnictwa ponadgimnazjalnego. - Zna kryteria przyjęć do szkół ponadgimnazjalnych. - Umie kompletować niezbędną dokumentację składaną w szkołach ponadgimnazjalnych. - Posiada podstawowe informacje o funkcjonowaniu rynku pracy. - Zna podstawowe podziały zawodów. - Wie, gdzie szukać pomocy w wyborze zawodu, szkoły i planowaniu kariery zawodowej. - Trafnie rozpoznaje swoje predyspozycje i realne możliwości z punktu widzenia wyboru zawodu i rynku pracy. EWALUACJA Ewaluacji podlegać będzie cały program ze szczególnym uwzględnieniem treści nauczania. Ewaluacja będzie przeprowadzana pod koniec każdego roku szkolnego przy pomocy wcześniej przygotowanych narzędzi takich jak: ankiety, obserwacja, wywiad. ZATWIERDZAM. 5
Załącznik nr 1 SZCZEGÓŁOWY PLAN DZIAŁAŃ Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO Załącznik nr 2 - LITERATURA Załącznik nr 2 LITERATURA Hebda P., Madejski J.: Zawód z pasją. Co robić? Kim być?, Bielsko Biała 2004 Joan Kelly Plate: Zaplanuj Karierę!- ćwiczenia dla klas I III gimnazjum : Gdynia 1999 Krawczyk L., Kulpa A., Maicka M.: Orientacja zawodowa, przewodnik dla nauczyciela gimnazjum i szkoły podstawowej, PWN 1999. Lelińska K.: Orientacja i poradnictwo zawodowe w nowym systemie edukacji// Nowa Edukacja Zawodowa.- 2000, nr 2, Mstowska- Psiuk M.: Propozycje zagadnień i działań wychowawczych w pracy wychowawcy klasowego, MEN 1993. Pielok C.: Poradnictwo zawodowe jako forma pomocy jednostce w planowaniu kariery zawodowej// Nowa Edukacja Zawodowa.- 2001, nr 4, Paszkowska-Rogacz A.: Psychologiczne podstawy wyboru zawodu, KOWEZiU, Warszawa 2003. Robinson D.: Kim chciałbyś zostać", Kraków: Amerykański Korpus Pokoju, 1994. Schumacher C., Schwartz S.: 100 zawodów z przyszłością, Warszawa 1998 Sołtysińska G., Żywiec-Dąbrowska E.: Moja przyszła praca, KOWEZiU, Warszawa 2003. Sołtysińskia G., Woronieckia J. Przygotowanie uczniów gimnazjum do wyboru zawodu, KOWEZiU, Warszawa 2003. Szymczak M.: Szkoła wobec zmian na rynku pracy// Edukacja i Dialog.- 2001, nr 9-10, Zarzycka E.: Przygotowanie ucznia do zawodu// Edukacja i Dialog.- 2001, nr 9-10, 6