PODSTAWY WYMIARU ZASIŁKÓW 22 PRZYKŁADY Z CODZIENNEJ PRAKTYKI

ZUS Serwis Płatnika O D P O W I E D Z I, K T Ó R Y C H Nr 6/2014 (86) Czerwiec 2014 NIE ZNAJDZIESZ U INNYCH Raport specjalny PRZELICZANIE PODSTAWY WYMIARU ZASIŁKÓW 22 PRZYKŁADY Z CODZIENNEJ PRAKTYKI Płatnik składek musi ponownie ustalić podstawę wymiaru zasiłku albo ją przeliczyć w kilku przypadkach. Chodzi tu o sytuację, gdy po obliczeniu i wypłacie zasiłku wypłacono składnik wynagrodzenia za okres, z którego wynagrodzenie było uwzględnione w podstawie wymiaru albo nie wypłacono składnika wynagrodzenia do czasu obliczenia zasiłku. Podobnie będzie, gdy składnik wynagrodzenia wypłacono zaliczkowo, pracownikowi przysługiwał składnik do określonego terminu albo doszło do zmiany wymiaru czasu pracy. 27 16 odpowiedzi na pytania Czytelników Aktualności Renta rodzinna także dla otrzymujących alimenty umowne 3 Podwyższenie wieku emerytalnego do 67 lat zgodne z konstytucją 4 ZUS nie może zaliczać wpłat na dowolne zaległości składkowe 5 Zwolnienie ze składek na FP i FGŚP dotyczy pracodawcy tylko jednego z rodziców opiekujących się dzieckiem 6 AZU 86 UBIÓR GALOWY PRACOWNIKÓW NIE JEST ZWOLNIONY ZE SKŁADEK Uzyskane na zakup stroju galowego pieniądze są przychodem z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. nie przewiduje wyłączenia kwot uzyskanych na ten cel z podstawy wymiaru składek. str. 12 UWZGLĘDNIANIE PREMII W PODSTAWIE WYMIARU ZASIŁKU ZALEŻY OD ZAPISÓW W REGULAMINIE Jeśli przy obliczaniu wysokości premii trzeba będzie uwzględniać okresy nieobecności w pracy spowodowane chorobą, to tak obliczone premie nie powinny być uwzględniane w podstawie wymiaru świadczeń. str. 18 EKWIWALENT ZA URLOP WPISUJE SIĘ W ZUS RP-7 Uwzględnienie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu zależy od tego, w którym roku go wypłacono. str. 23 NADPŁACONY ZASIŁEK CHOROBOWY WYKAZUJE SIĘ W FORMULARZACH KORYGUJĄCYCH Pracodawca, który nadpłacił zasiłek powinien, oprócz korekty raportu ZUS RSA, złożyć skorygowany raport. Do raportów dołącza deklarację uwzględniającą zmianę kwoty zasiłku chorobowego, nową wysokość podstawy wymiaru składek oraz nowe wysokości składek. str. 26 Zadaj pytanie ekspertom P R Z E Ś L I J J E N A A D R E S : S E R W I S _ Z U S @ W I P. P L

Drodzy Czytelnicy! Płatnik składek zmuszony jest do ponownego ustalenia podstawy wymiaru zasiłku albo jej przeliczenia w kilku sytuacjach, czyli gdy: po obliczeniu i wypłacie zasiłku wypłacono składnik wynagrodzenia za okres, z którego wynagrodzenie było uwzględnione w podstawie wymiaru, nie wypłacono składnika wynagrodzenia do czasu obliczenia zasiłku, składnik wynagrodzenia wypłacono zaliczkowo, pracownikowi przysługiwał składnik do określonego terminu albo doszło do zmiany wymiaru czasu pracy. Wszystkie te przypadki wyjaśnione na 22 przykładach z codziennej praktyki można znaleźć w Raporcie specjalnym. ZUS powinien ewidencjonować składki wpłacone zgodnie z prawidłowo sporządzoną deklaracją za dany miesiąc zgodnie z tą deklaracją, a nie na poczet innych należności, w tym należności z tytułu innych zaległych składek. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w jednym z ostatnich wyroków z zakresu ubezpieczeń społecznych. Więcej wyroków, orzeczeń, a także stanowisko resortu pracy w sprawie zwolnienia z opłacania składek na FP i FGŚP można znaleźć w Aktualnościach. W dziale Porady ekspertów tym razem najwięcej miejsca poświęciliśmy wyjaśnieniom wątpliwości dotyczących zasad podlegania ubezpieczeniom i oskładkowania świadczeń pracowniczych. Warto zwrócić uwagę m.in. na to, że ubioru galowego pracowników nie można mylić z ubiorem służbowym wymienionym w rozporządzeniu składkowym jako zwolniony z oskładkowania. Zachęcam do lektury czerwcowego numeru. Marta Strupińska redaktor prowadzący Redaktor prowadzący: Marta Strupińska Wydawca: Marlena Prószyńska Koordynator produkcji: Katarzyna Kopeć Korekta: Zespół Łamanie: Triograf Druk: MDruk w Warszawie ISSN: 1897-6700 Nakład: 5800 egz. Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 e-mail: serwis_zus@wip.pl Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Serwis Płatnika ZUS chroniony jest prawem autorskim. Przedruk i sprzedaż materiałów bez zgody wydawcy są zabronione. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w Serwisie Płatnika ZUS wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. Informujemy, że Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Łotewska 9a, w celu realizacji niniejszego zamówienia oraz do celów marketingowych przesyłania materiałów promocyjnych dotyczących innych produktów lub usług. Mają Państwo prawo do wglądu oraz poprawiania swoich danych, a także do wyrażania sprzeciwu wobec ich przetwarzania do celów promocyjnych. Podanie danych jest dobrowolne. Zapewniamy, że Państwa dane nie będą przekazywane bez Państwa wiedzy i zgody innym podmiotom. Informacje o prenumeracie: tel.: 22 518 29 29, e-mail: cok@wip.pl ZU

Spis treści AKTUALNOŚCI 3 Renta rodzinna także dla otrzymujących alimenty umowne 3 Podwyższenie wieku emerytalnego do 67 lat zgodne z konstytucją 4 ZUS nie może zaliczać wpłat na dowolne zaległości składkowe 5 Zwolnienie ze składek na FP i FGŚP dotyczy pracodawcy tylko jednego z rodziców opiekujących się dzieckiem 6 SKŁADKI 7 Z umowy o dzieło można podlegać jedynie dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym 7 Po dostarczeniu nowych dokumentów można wypłacić kolejną nagrodę jubileuszową bez składek 9 Ubezpieczenia przedsiębiorcy, który jest pracownikiem, zależą od wynagrodzenia z etatu 10 Zleceniobiorca uczeń szkoły dla dorosłych ma status ucznia do celów ubezpieczeniowych 12 Ubiór galowy pracowników nie jest zwolniony ze składek 12 Od mieszkania udostępnionego pracownikowi przez pracodawcę opłaca się składki 13 Zleceniobiorcę podlegającego dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu rozlicza firma 14 ZUS zdecyduje, gdzie ubezpieczeniom podlega pracownik wysłany na zagraniczne szkolenie 15 ZASIŁKI 17 Choroba dziecka w trakcie urlopu wypoczynkowego nie uprawnia do zasiłku 17 Uwzględnianie premii w podstawie wymiaru zasiłku zależy od zapisów w regulaminie 18 Zasiłek opiekuńczy zleceniobiorcy przysługuje bez okresu wyczekiwania 20 1 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl

Spis treści EMERYTURY I RENTY 21 Praca w byłej NRD nie uprawnia do tzw. cząstki emerytury niemieckiej 21 Ekwiwalent za urlop należy wpisać w Rp-7 23 DOKUMENTACJA 24 Przedsiębiorca zatrudniający nawet jednego pracownika zawsze składa deklarację rozliczeniową 24 Zmianę nazwiska zgłasza się na formularzu ZUS ZIUA 25 Nadpłacony zasiłek chorobowy należy wykazać w formularzach korygujących 26 RAPORT SPECJALNY 27 Przeliczanie podstawy wymiaru zasiłków Po wypłacie zasiłku pracodawca wypłaca wynagrodzenie za okres, z którego wylicza się podstawę wymiaru 27 Niewypłacenie składników wynagrodzenia 28 Premie wypłacane zaliczkowo 31 Składniki wynagrodzenia przysługujące do określonego terminu 32 Zmiana wymiaru czasu pracy 36 INTERPRETACJE ZUS 40 Dodatkowo dla Czytelników: Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace z nowościami w ubezpieczeniach społecznych Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl z aktualnymi wskaźnikami i stawkami Możliwość zadania pytania ekspertowi odpowiedzi na łamach publikacji 2 Serwis Płatnika ZUS

Renta rodzinna także dla otrzymujących alimenty umowne Aktualności Przepisy ustawy emerytalnej, uzależniające uzyskanie renty rodzinnej dla rozwiedzionego małżonka od posiadania prawomocnego wyroku lub ugody sądowej, są niezgodne z Konstytucją RP. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 maja 2014 r. (sygn. akt SK 61/13) Pani L. zawarła w 1979 roku związek małżeński, który zakończył się w 2008 roku rozwodem. Były mąż nadal łożył na jej utrzymanie, realizując tym samym wynikający z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (w tym zwłaszcza art. 60) obowiązek alimentacyjny. Opłacał on te alimenty dobrowolnie, nigdy też w ich sprawie nie zapadł żaden wyrok sądowy, nie było więc potrzeby ich egzekwowania. Powodem ich opłacania były zdarzenia, które nastąpiły rok przed rozwodem. W 2007 roku pani L. uległa wypadkowi przy pracy, w wyniku którego stała się osobą niezdolną do pracy i przeszła na rentę. Stosunkowo niskie świadczenie było wtedy jedynym źródłem dochodów, jakie uzyskiwała. W tym samym roku mąż przeszedł na wcześniejszą emeryturę nauczycielską i z tych środków opłacał po rozwodzie alimenty na rzecz byłej małżonki. Płacił je przez niespełna 3 lata, w 2011 roku zmarł. Po jego śmierci pani L. starała się o uzyskanie renty rodzinnej. Zgodnie bowiem z art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych rozwiedziony małżonek ma prawo do renty rodzinnej po byłym współmałżonku, jeżeli posiadał w dniu jego śmierci prawo do alimentów ustalone wyrokiem sądu lub ugodą sądową. Orzeczenia sądów i skarga konstytucyjna Problem polegał na tym, że pani L. otrzymywała alimenty od byłego męża na podstawie wyłącznie ustaleń ustnych. Nie spisała żadnej umowy, a na drogę sądową nigdy nie występowała. W tej sytuacji ZUS uznał, że nie spełniła zasadniczego wymogu nie miała prawa do alimentów ustalonego sądownie. W efekcie odmówił jej prawa do renty rodzinnej. Decyzję ZUS podtrzymał sąd okręgowy, a sąd II instancji oddalił apelację. Wyrok uprawomocnił się i w tej sytuacji pani L. pozostała już tylko skarga do Trybunału Konstytucyjnego. W skardze do TK jej pełnomocnik wniósł o zbadanie konstytucyjności art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach. Wyrok Trybunału Trybunał Konstytucyjny wyrokiem zapadłym 13 maja 2014 r. uznał sporny przepis za niezgodny z konstytucją w zakresie, w jakim uprawnienie małżonki rozwiedzionej do uzyskania renty rodzinnej poza spełnieniem przesłanek określonych w art. 70 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz wymogu posiadania w dniu śmierci męża prawa do alimentów z jego strony uzależnia od tego, czy alimenty były ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. W uzasadnieniu Trybunał wskazał, że renta rodzinna to świadczenie ubezpieczeniowe o charakterze majątkowym i alimentacyjnym. Prawo do niej powstaje w razie utraty żywiciela rodziny, który przed śmiercią miał ustalone prawo do emerytury lub renty lub spełniał warunki do ich uzyskania. Celem renty rodzinnej jest zapewnienie osobom bliskim kompensaty środków utrzymania 3 Zadaj pytanie: serwis_zus@wip.pl

Aktualności utraconych bądź pomniejszonych wskutek śmierci zobowiązanego do alimentacji. Dlatego renta rodzinna jest świadczeniem o charakterze zastępczym, wtórnym wobec świadczenia emerytalnego lub rentowego, które przysługiwałoby ubezpieczonemu żywicielowi rodziny, gdyby ten nadal żył i łożył na utrzymanie rodziny. Potwierdzeniem prawa do alimentów może być nie tylko orzeczenie lub ugoda sądowa, ale również umowa zawarta między rozwiedzionymi małżonkami. Może być ona zawarta również w sposób dorozumiany, a o jej istnieniu może świadczyć fakt, że alimenty były faktycznie uiszczane przez byłego małżonka do dnia jego śmierci na rzecz osoby uprawnionej. Wnioski z orzeczenia Opisywany wyrok wypełnia swego rodzaju lukę w prawie, uniemożliwiającą uzyskanie renty rodzinnej przez małżonka rozwiedzionego, który od byłego małżonka otrzymywał alimenty na podstawie umowy. Teraz trzy sposoby ustalenia prawa do alimentów dla małżonka rozwiedzionego: wyrok, ugoda i umowa, są i muszą być traktowane równorzędnie. TK zwrócił też uwagę na umowę między małżonkami. Nie musi być ona zawarta w wyraźny sposób, nie musi nawet być spisana. Ważne jest jedynie, aby np. były mąż nadal, mimo rozwodu, regularnie opłacał alimenty. Michał Culepa specjalista w zakresie prawa pracy Podwyższenie wieku emerytalnego do 67 lat zgodne z konstytucją Trybunał Konstytucyjny uznał, że zaskarżone przepisy o podwyższeniu wieku emerytalnego do 67 lat są zgodne z ustawą zasadniczą i konwencją Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) dotyczącą minimalnych norm zabezpieczenia społecznego. Decyzja Trybunału zapadła niejednogłośnie. Zdania odrębne w zakresie różnych punktów wyroku zgłosiło sześciu sędziów. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 maja 2014 r. (sygn. akt K 43/12) Przepisy wydłużające wiek emerytalny zaskarżyły do Trybunału organizacje związkowe Solidarność, OPZZ, a także grupa posłów PiS. Wnioskodawcy wskazywali m.in. na naruszenie zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, sprawiedliwości społecznej oraz ochrony praw nabytych. Sejm przyjął zmiany w ustawie o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w maju 2012 roku. Przed zmianami kobiety miały prawo do emerytury po osiągnięciu 60. roku życia, a mężczyźni 65 lat. Od 2013 roku, zgodnie z zaskarżoną ustawą, wiek emerytalny wzrasta stopniowo co kwartał o miesiąc. Proces wydłużania wieku emerytalnego w przypadku kobiet zakończy się w październiku 2040 r. Pierwszym rocznikiem ubezpieczonych, którzy przejdą na emeryturę w wieku 67 lat, będzie 1973 (kobiety urodzone po 30 września 1973 r.). W przypadku mężczyzn proces ten zakończy się w październiku 2020 r. (mężczyźni urodzeni po 30 września 1953 r.). Za niekonstytucyjne Trybunał Konstytucyjny uznał zróżnicowanie uprawnień kobiet i mężczyzn w zakresie nabywania prawa do emerytur częściowych. Oprac. red. 4 Serwis Płatnika ZUS