Misja ogólny cel organizacji, rola, wiązka celów, która jest szczególnym powodem istnienia organizacji; pokazuje ogólny kierunek, w którym organizacja zmierza Składniki misji: 1. Klienci 2. Produkty i usługi 3. Obszar działania 4. Technologia 5. Pomysł na przetrwanie 6. Filozofia działania 7. Własny wizerunek 8. Troska o publiczny wizerunek (image) firmy 9. Troska o własnych pracowników Warunki prawidłowo sformułowanej misji: Wskazuje pożądaną kulturę organizacji Stanowi punkt odniesienia dla pracowników, co sprzyja ich identyfikacji z organizacją Stwarza podstawy do mobilizowania zasobów organizacji Zapewnia jednolitość zamierzenia strategicznego w obrębie organizacji Dostarcza kryterium rozmieszczenia zasobów w organizacji Ułatwia przekształcenie celów w strategię i inne przedsięwzięcia Nie określa sposobu realizacji zadania W praktyce najczęściej preferowane wartości dotyczą: Bycia najlepszym Ważności szczegółów wykonania Ważności pracowników jako ludzi Wysokiej jakości produktów i usług Innowacyjności większości pracowników Ważności wzrostu ekonomicznego i rentowności : HP Wybór XXI wieku. Dostarczać właściwe rozwiązania klientom Pomóc klientom i partnerom w osiągnięciu sukcesu poprzez ciągłe doskonalenie jakości naszych produktów i usług Wizja kierunek działania, sytuacja, w jakiej przedsiębiorstwo chciałoby się znaleźć w przyszłości a więc pewien zwarty scenariusz, marzenia o przyszłości przedsiębiorstwa i o osiągnięciu przez nie pozycji na rynku, do której dąży Istota wizji polega na: Wskazywaniu kierunków, o których się wie, ale nie ich granic Tym, co powołuje ona do życia, ale czego nie kończy Stawianiu pytań, ale nie dawaniu na nie odpowiedzi
Rys. Czym jest wizja. Źródło: L. Clarke, Zarządzanie zmianą. Gebethner i Ska, Warszawa 1997. Komponenty wizji strategicznej Zmysł rzeczywistości WIZJA Otwartość Spontaniczność Warunki prawidłowo sformułowanej wizji: Wyznacza kierunek i dotyczy przyszłości Wyraża marzenia i wyzwania, które stają się udziałem pracowników Proces jej realizowania jest wiarygodny Misja i wizja organizacji Misja organizacji Precyzyjne wyrażenie wizji, tzn. zrozumiałe dla pracowników i otoczenia Najwyższy poziom celów organizacji, wyjaśnia dlaczego organizacja istnieje i co odróżnia ją od innych w kategoriach produktu i rynku.
Przyczyny tworzenia misji Bez względu na to, czy tworzone jest nowe przedsiębiorstwo, czy też zmieniane istniejące, koniecznym jest zdefiniowanie pola jego działania. Dokonać tego można poprzez formułowanie misji przedsiębiorstwa. Można podać siedem celów, dla realizacji których istnienie misji jest warunkiem koniecznym: 1. Osiągnięcie jednoznaczności dążeń i zadań. 2. Dostarczenie podstawy dla alokacji zasobów. 3. Stworzenie podstaw i zasad dla właściwego użytkowania zasobów. 4. Określenie zasad tworzenia klimatu wewnątrz organizacji. 5. Dostarczenie pracownikom sposobu artykulacji oczekiwań. 6. Ułatwienie tłumaczenia celów w operacyjną strukturę działania, która odzwierciedla priorytety. 7. Zasygnalizowanie odrębności. Funkcje misji Uwiarygodnia Ukierunkowuje Inspiruje Integruje Stabilizuje [Dwojacki 1995] Struktura misji Po co istniejemy? Do czego dążymy? Co mamy osiągnąć? Czyje (podmiotowo) i jakie (przedmiotowo) potrzeby zaspokajamy? Jakie jest nasze społeczne przeznaczenie? [Krzyżanowski 1985] Misja pozwala wybrać wartości, które określają: Cele firmy dla: Filozofię działania firmy, czyli: Standardy misji Konwencjonalny co, jak i dla kogo robimy? Oparty na generalnych zasadach działania jakich reguł przestrzegamy? Oparty na społecznej wrażliwości przed kim i za co odpowiadamy? Wynikający z osiągnięć i tradycji firmy z czego jesteśmy dumni?
Kreowanie misji Tworzenie zespołu Gromadzenie informacji o organizacji Tworzenie misji: Wybór wartości istotnych dla organizacji, Sformułowanie misji zgodnie z zasadami Upowszechnienie misji wśród pracowników Typowe składniki misji to: klienci produkty i usługi obszar działania technologia pomysł na przetrwanie filozofia działania zalety konkurencyjne publiczny wizerunek troska o pracowników Cechy dobrej misji Wyznacza kierunek i dotyczy przyszłości. Wyraża marzenia i wyzwania, które stają się udziałem pracowników. Proces jej realizacji jest wiarygodny. Formułowanie misji - trudności Zwięzła i treściwa Zawiera marzenia i konkretne sposoby ich realizacji Ogólna i konkretna Szkoła Główna Handlowa Szkoła przyjmuje za przewodnie idee swoich działań: prawdę, szacunek dla wiedzy, rzetelność w jej upowszechnianiu. W badaniach naukowych kieruje się poszukiwaniem prawdy oraz płynącym stąd postępem w naukach i pożytkiem społecznym. Nauczanie służy zgłębianiu najnowszej wiedzy światowej, kształceniu umiejętności rzetelnej pracy, rozwijaniu przedsiębiorczości i odpowiedzialności wobec społeczeństwa. McKinsey & Company
Pomagamy naszym klientom w osiąganiu trwałej i wyraźnej poprawy wyników ich działalności oraz współtworzymy firmę, która potrafi przyciągać, rozwijać, motywować i utrzymywać przy sobie wyjątkowych ludzi. Artur Andersen Consulting: Pomagać naszym klientom zmieniać się w lepiej prosperujących British Airways: Być najlepszym i najlepiej prosperującym przedsiębiorstwem w przemyśle lotniczym Hewlett-Packard : Wartościami Firmy jest zbiór głęboko posiadanych wierzeń, które rządzą i prowadzą nasze zachowanie w kierunku wypełnienia celów i porozumiewania się ze sobą, z naszymi klientami, udziałowcami i otoczeniem. Wierzymy i respektujemy indywidualizm Skupiamy się na wysokim poziomie osiągnięć i wkładzie personelu Osiągamy nasze wspólne cele poprzez pracę zespołową Zachęcamy do elastyczności i innowacji Policja Systematycznie poprawiając skuteczność, służymy społeczeństwu zapewniając bezpieczeństwo i porządek publiczny, zgodnie z zasadami demokratycznego państwa prawa. Miejski Urząd Pracy w Lublinie Naszą misją jest służba na rzecz mieszkańców Lublina oraz społeczności lokalnej. Powiatowy Urząd Pracy w Bełchatowie Szybkie i skuteczne pomaganie, a nie przeszkadzanie. Powiatowy Urząd Pracy w Siedlcach Udzielanie pomocy osobom poszukującym pracy w uzyskaniu zatrudnienia oraz pomoc pracodawcom w pozyskaniu pracowników spełniających ich wymagania. Wizja - pojęcie Przyszły obraz miejsca i roli naszego przedsięwzięcia w otaczającym nas świecie [Krupski 1999].
Obraz przyszłości, który uczestnicy organizacji chcą wykreować [Obłój 2001]. Skuteczna wizja powinna być wspólna dla wszystkich członków organizacji, zarówno kierownictwa jak i pracowników Czym jest tworzenie wizji? Proces odkodowywania tego, co tkwi w naszej świadomości Proces kreowania nowych wartości Wizja przedsiębiorstwa zależy od: przejrzystości i stabilności środowiska, stosowanej techniki zarządzania, profesjonalnego poziomu menedżerów i pracowników sztabowych, sposobu zorganizowania przedsiębiorstwa, zasięgu jego działania, posiadanych zasobów, metod i technik marketingu, zdolności przewidywania przyszłości. Cele strategiczne Cele dotyczą rezultatów jakie mają być osiągnięte lub wkładu w zbiorowe osiągnięcie celu zespołu, wydziału czy całej organizacji. Na poziomie organizacji cele powinny być ściśle powiązane z misją i wizją. Na poziomie wydziału menadżerowie dekomponują cele całej organizacji określając jak wydział ma przyczyniać się do realizacji misji, wizji i głównych wartości firmy. Na poziomie zespołu cele określają wkład zespołu w realizacje zadań wydziału i całej firmy. Na poziomie jednostki cele określają wkład danej osoby w efekty całej organizacji. Dobrze sformułowane cele spełniają następujące kryteria: Kryteria organizacyjne - cele powinny być: spójne z celami wyższego rzędu, misją, wizją i wartościami firmy; stymulujące - stawiają poprzeczkę wysoko ale i realnie zarazem, stanowią wtedy wyzwanie rozwojowe; osiągalne - uwzględniając możliwości zaangażowanych osób oraz dostęp do środków, cele powinny dawać realne warunki ich osiągnięcia. Cele, w których możliwość osiągnięcia się nie wierzy, nie są traktowane poważnie i osłabiają spójność systemu zarządzania; zaakceptowane przez menedżera i wszystkich, którzy je realizują. Daje to szansę na utożsamienie się z celami, a to z kolei znacznie zwiększa prawdopodobieństwo ich wykonania, oraz zmniejsza potrzebę nacisku i kontroli.
Dobrze sformułowane cele spełniają następujące kryteria: 2. Kryteria technicznej poprawności sformułowania - cele powinny być: pozytywnie i prosto sformułowane, bezpośrednio zależne od wykonawcy (tak dalece jak to jest tylko możliwe) konkretne - określone sensorycznie i mierzalne -ich osiągnięcie i postęp w osiąganiu może być mierzony, określone kontekstowo - w czasie i miejscu. Dobrze sformułowane cele spełniają następujące kryteria: 3. Dodatkowe kryteria: Dodatkowo można uwzględnić: ekologię celu - szeroko rozumiane konsekwencje postawienia celu i jego realizacji, koszt osiągnięcia, koszt zaniechania osiągnięcia. Poziomy formułowania celów strategiczny - misja, wizja, długofalowa strategia firmy (3-5 lat) taktyczny - sposoby realizacji celów strategicznych (1-3 lata) operacyjny - konkretne działania (do roku) 1.1. Formułowanie celów zgodnie z zasadą SMART Dobre cele to połowa sukcesu. Do prawidłowego zdefiniowania celów projektu można wykorzystać technikę SMART, co oznacza, że cel powinien być: - SPECIFIC - MEASURABLE - ACHIEVABLE - RELATED - TIME BOUNDED SPECIFIC jasno określony, specyficzny. Dobrze postawiony cel powinien zatem precyzować, to, co zamierzamy osiągnąć.
MEASURABLE łatwy do pomiaru. Aby dobrze postawić cel, musimy mieć jakieś narzędzie pomiaru, po to by stwierdzić w jakim stopniu go osiągnęliśmy, np. stan konta, wskaźniki kosztów, itp.. ACHIEVABLE osiągalny, realny. Powinien być w zasięgu naszych możliwości. Jeśli cel postawimy sobie za wysoko, to wbrew pozorom, nasza motywacja do jego osiągnięcia spadnie. Jeśli natomiast będzie zbyt prosty do osiągnięcia, to również nie będzie nas motywował do działania. Samo określenie osiąganie celu kojarzy nam się przecież z wyzwaniem, z czymś, co można osiągnąć, ale tylko dzięki dużemu wkładowi pracy, zaangażowaniu oraz wytrwałości. Dlatego ustalając cel należałoby zrównoważyć realność celu z ambicją. Jeśli chcesz osiągnąć cel, który wydaje się nieosiągalny, możesz go podzielić na mniejsze cele, które z kolei będą już realne i łatwiejsze do osiągnięcia. Sprawi to, że Twój główny cel będzie wieloetapowy i okaże się, że jednak można go osiągnąć metodą małych kroczków. Pamiętaj też o tym, co powiedział Winston Churchill: Spoglądać naprzód jest mądrze, ale głupotą jest patrzeć dalej niż się widzi. RELATED powiązany z naszą misją. Im bardziej cel jest związany z naszą misją, tym bardziej sensowne i godne wysiłku wydają się działania podejmowane, by go osiągnąć. Zwiększa to motywację do działania, ponieważ realizacja postawionego celu wpływa na polepszenie funkcjonowania organizacji. TIME BOUND określony w czasie. To istotne, by określić jakiś nieprzekraczalny termin i czas, w jakim będziemy cel realizować. Bez tej informacji, czy tez postanowienia, nie ruszymy z miejsca. W rzeczywistości większość organizacji ma cele, które są nawet dookreślone, powiązane z misją oraz osiągalne, ale nie wdrażamy ich w życie, ponieważ nie narzuciliśmy sobie ram czasowych i nie rozpoczynamy żadnego działania, tylko odkładamy je na jutro.