EKSPERTYZA TECHNICZNA NR 81/2012

1 mgr inż. arch. Maciej Furmańczyk mgr Albin Piątkowski. rzeczoznawca do spraw budowlanych rzeczoznawca ds zabezp. upr. nr 1/01/R przeciwpożarowych Szczecin, ul. Pogodna 19 uprawnienia KG PSP 306/94 tel. 91-452-62-37 tel. 91-46 -43-667 tel. 602-495-247 tel. 605-053-991 e-mail: furmanczyk@poczta.fm Szczecin, ul. Jasna 1d/10 EKSPERTYZA TECHNICZNA NR 81/2012 Na temat projektu przebudowy domu wypoczynkowego RYBITWA na działce 377 w Rogowie, gmina Trzebiatów, w celu dostosowania do wymagań przepisów techniczno-budowlanych, dotyczących bezpieczeństwa pożarowego Zawartość tomu: 1. tekst ekspertyzy, 2. dokumentacja fotograficzna, 3. rysunki ilustrujące problem ekspertyzy: - plan sytuacyjny - lokalizacja budynku na mapie zasadniczej w skali 1/500, - rzut parteru projekt 1/50, - rzut I piętra projekt 1/50, - rzut II piętra projekt 1/50, - przekroje A-A i C-C - projekt 1/50. Szczecin wrzesień 2012 r. Kopiowanie lub rozpowszechnianie opracowania i jego części bez zgody autorów jest zabronione

2 1. Podstawa opracowania A/ Zlecenie pracowni projektowej: Jackowski Studio w Stargardzie Szczecińskim, B/ Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z późniejszymi zmianami, nazywane dalej WT, C/ Rozporządzenie MSWiA z dnia 7.06.2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, nazywane dalej RM, D/ Procedury organizacyjno-techniczne w sprawie spełnienia wymagań w zakresie bezpieczeństwa pożarowego w inny sposób niż określono to w przepisach techniczno-budowlanych oraz stosowania rozwiązań zamiennych, E/ Inwentaryzacja i projekt przebudowy domu wypoczynkowego RYBITWA w celu dostosowania do wymagań przepisów techniczno-budowlanych, dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, wykonany przez arch. arch. Dominikę i Pawła Jackowski we wrześniu 2012 r. 2. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania ekspertyzy jest ustalenie możliwości zastosowania rozwiązań zamiennych w odniesieniu do projektu przebudowy domu wypoczynkowego RYBITWA na działce 377 w Rogowie, gmina Trzebiatów, w celu dostosowania do wymagań przepisów techniczno-budowlanych, dotyczących bezpieczeństwa pożarowego, w związku z wymaganiami zawartymi w WT, dotyczącymi: - 68 ust.1 - granicznych wymiarów schodów stałych w budynku. W związku z zakresem opracowania projektowego przebudową istniejącego budynku - możliwe jest zastosowanie trybu przewidzianego w 2 ust.2 p.1 WT i ustalenie rozwiązań zamiennych w odniesieniu do przepisów, które nie mogą być spełnione ze względów technicznych. 3. Ogólna charakterystyka obiektu, warunki budowlano-instalacyjne oraz zakres opracowania projektowego Przedmiot opracowania projektowego i ekspertyzy: Przedmiotem opracowania projektowego jest przebudowa budynku domu wypoczynkowego RYBITWA, związana z dostosowaniem do wymagań przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego w szczególności usunięcia stanu zagrożenia życia ludzi, spowodowanego przekroczeniem o ponad 100% długości dojść ewakuacyjnych w strefie zagrożenia ludzi ZLV. Projekt zawiera rozwiązania budowlane i instalacyjne i ograniczony jest do układu komunikacji ogólnej budynku. Przedmiotem opracowania ekspertyzy jest ustalenie możliwości zastosowania rozwiązań innych niż przewidziane w WT w odniesieniu do niezgodności parametrów żelbetowej klatki schodowej z wymaganiami WT. Właścicielem budynku jest Sp. z o.o. Domy Wczasowe WAM - utworzona w ramach Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, zarządzająca 19 wojskowymi ośrodkami wypoczynkowymi. Uzgodnienie niniejszej ekspertyzy technicznej nie leży w

3 kompetencjach Szefa Wojskowej Delegatury Ochrony Przeciwpożarowej właściwym do uzgodnienia ekspertyzy organem jest Zachodniopomorski Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej. Opis domu wypoczynkowego RYBITWA w Rogowie: Budynek zlokalizowany jest na terenie ośrodka wczasowego, na działce nr 377, od południa przylegającej do drogi Mrzeżyno Dźwirzyno. Ośrodek położony jest na mierzei oddzielającej Morze Bałtyckie od jeziora Resko Przymorskie. Na terenie ośrodka oprócz budynków wczasowych znajdują się obiekty sportowo-rekreacyjne oraz gastronomiczne. Budynek Rybitwa znajduje się w południowej części ośrodka jest to jeden z trzech powtarzalnych budynków wypoczynkowych. Od strony południowej przylega do pasa drogi publicznej, działki drogowej nr 380 (budynek usytuowany jest pod kątem około 35º do drogi), w odległości od 13,8 do 31 metrów od jezdni. Od strony zachodniej budynku przebiega utwardzona droga wewnętrzna o szerokości około 6 metrów, w odległości od około 5 metrów od północnozachodniego narożnika budynku. Budynek RYBITWA jest obiektem wolno stojącym, niepodpiwniczonym, o trzech powtarzalnych kondygnacjach nadziemnych, przekrytym stropodachem płaskim. Wybudowany został w II połowie XX wieku. Parter budynku wyniesiony jest na 0,45 metra powyżej terenu przy budynku. Odległość od sąsiednich budynków wypoczynkowych wynosi około 13,7 metra i 16,4 metra odpowiada wymaganiom WT. Budynek zrealizowano w układzie konstrukcyjnym poprzecznym w rozstawie ścian nośnych 6 metrów, z podłużnymi ścianami usztywniającymi, na planie prostokąta. Wykonany jest w technologii tradycyjnej: ściany nośne wewnętrzne murowane z cegły pełnej o grubości 25 cm; ściany nośne szczytowe murowane z cegły o grubości 38 cm, ściany osłonowe murowane z cegły o grubości 38 cm, ściany działowe murowane o grubości 6,5 i 12 cm; ściany korytarzy murowane z cegły o grubości 12 cm, stropy gęstożebrowe żelbetowe typu DZ-3, stropodach płaski, konstrukcja warstwy dachowej z prefabrykowanych żelbetowych płyt korytkowych na konstrukcji stropu DZ-3; stropodach pokryty jest papą, biegi i spoczniki klatki schodowej żelbetowe monolityczne z okładzinami z lastrico, budynek wyposażony jest w instalację wodno-kanalizacyjną, elektryczną, ciepłej wody i c.o. instalacje zasilane z poza budynku, w wentylację grawitacyjną. Opis dróg komunikacji ogólnej w budynku RYBITWA: Na wszystkich kondygnacjach, na osi budynku, przebiega korytarz umożliwiający dojście z pokojów mieszkalnych do klatki schodowej. W budynku znajduje się jedna klatka schodowa, obudowana ścianami, nie zamknięta drzwiami i nie wyposażona w urządzenia do usuwania dymu lub zabezpieczające przed zadymieniem. Na parterze znajdują się dwa wyjścia: wyjście z klatki schodowej bezpośrednio na zewnątrz budynku oraz wyjście na zewnątrz budynku z korytarza w północno-zachodnim

4 narożniku budynku. Pokoje mieszkalne na parterze posiadają tarasy na wysokości około 0,45 metra ponad terenem przy budynku, bez balustrad, ze schodami umożliwiającymi zejście można uznać, że wszystkie pokoje mieszkalne na parterze mają bezpośrednie wyjście na zewnątrz budynku. Pokoje mieszkalne na I i II piętrze mają jedno dojście ewakuacyjne prowadzące przez korytarz i klatkę schodową. Dopuszczalna długość dojścia ewakuacyjnego przy jednym dojściu w strefie ZLV wynosi 10 metrów. W budynku Rybitwa występują przekroczenia dopuszczalnej długości dojść na I i II piętrze. Maksymalne przekroczenie długości dojść ewakuacyjnych na II piętrze wynosi około 235%. Zgodnie z 16 ust.2 rozporządzenia RM powoduje to stan zagrożenia życia ludzi i bezwzględnie wymaga ograniczenia długości dojść. W budynku znajduje się 36 pokojów mieszkalnych, po 12 pokojów na każdej kondygnacji. W budynku może jednocześnie przebywać do 63 gości, po 21 osób na każdej kondygnacji. Zgodnie z oświadczeniem właściciela budynku z dnia 21 września 2012 roku, znak DW/OROG/295/2012 (oświadczenie dołączone do ekspertyzy), podstawowym sposobem użytkowania budynku są turnusy trwające dłużej niż 3 doby. Szerokość korytarzy na parterze, I i II piętrze wynosi co najmniej 1,6 metra odpowiada wymaganiom WT. Korytarze oświetlone są światłem naturalnym. Szerokość drzwi wyjściowych z pokojów na drogi ewakuacyjne oraz szerokość drzwi wyjściowych z budynku: z klatki schodowej i z korytarza na parterze odpowiada wymaganiom WT. Szerokość biegów klatki schodowej odpowiada wymaganiom. Szerokość spoczników i podestów klatki schodowej wynosi kolejno, poczynając od podestu na parterze: 148 cm, 143 cm, 204 cm, 143 cm i 198 cm przy wymaganej szerokości co najmniej 150 cm. Wysokość stopni w biegach wynosi od 17,5 cm do 20 cm; ze względu na niską jakość wykonawstwa w biegach występują stopnie o różnej wysokości dopuszczalna wysokość stopni wynosi 17,5 cm. W północno-wschodniej części każdej kondygnacji znajduje się zespół pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, z drzwiami otwieranymi na korytarz. Drzwi po całkowitym otwarciu zawężają szerokość korytarzy do około 0,8 metra co jest sprzeczne z wymaganiami 242 ust.4 WT. Opis programu użytkowego, dane liczbowe: Powierzchnia użytkowa budynku około 920 m2, nie więcej niż 310 m2 na każdej z kondygnacji. Powierzchnia wewnętrzna budynku nie przekracza 1000 m2. Kubatura około 3410 m3. Wysokość budynku do ustalenia wymagań technicznych: od poziomu terenu przed wejściem do górnej krawędzi stropodachu poniżej 9 metrów. Na każdej kondygnacji 12 pokojów mieszkalnych i zespół pomieszczeń higienicznosanitarnych dla mężczyzn i kobiet. Łącznie w budynku znajduje się 36 pokojów, przeznaczonych dla nie więcej niż 63 osób, po 21 osób na każdej kondygnacji. Na parterze, w klatce schodowej, pod schodami na I piętro znajduje się pomieszczenie gospodarcze wydzielone murowanymi ścianami o gr. 12 cm, zamknięte drzwiami bez cechy EI. Projekt dostosowania budynku do wymagań przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego nie zmienia istniejącego programu użytkowego.

5 Zakres opracowania projektowego: Celem analizowanego projektu jest dostosowanie, w miarę możliwości technicznych, budynku do wymagań określonych w WT i RM, związanych z bezpieczeństwem pożarowym. Podstawową kwestią jest eliminacja zagrożenia życia ludzi, spowodowana stopniem przekroczenia długości dojść ewakuacyjnych. Dostosowanie do wymagań techniczno-budowlanych w zakresie bezpieczeństwa pożarowego, przewidziane w projekcie: - Klatka schodowa oraz część korytarza na każdej kondygnacji zostanie wydzielona zgodnie z 256 ust.2 WT: zostanie wydzielona ścianami o klasie REI60, zamknięta drzwiami o klasie EI30 z samozamykaczami i wyposażona w urządzenia służące do usuwania dymu. Drzwi z korytarzy do wydzielonej klatki schodowej zostaną wyposażone w trzymacze elektromagnetyczne sterowane instalacją wykrywania dymu w klatce schodowej. Rozwiązanie to doprowadzi długość dojść ewakuacyjnych do nie więcej niż 10 metrów i wyeliminuje zagrożenie życia ludzi. - Budynek zostanie wyposażony na każdej kondygnacji w hydranty 25 z wężem półsztywnym, obejmujące swoim zakresem cały budynek, - Drzwi do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, otwierane na korytarze i zawężające ich szerokość, zostaną wyposażone w samozamykacze. 4. Analiza problemu ekspertyzy 4.1. Charakterystyka budynku RYBITWA niezbędna do oceny warunków ochrony przeciwpożarowej: Dane liczbowe (stan projektowany): - długość budynku 36,38 m, szerokość budynku około 11,2 m, - wysokość od poziomu terenu przy wejściu do górnej krawędzi stropodachu poniżej 9 metrów; trzy kondygnacje nadziemne, budynek nie podpiwniczony, - ilość gości hotelowych do 63, czas pobytu powyżej 3 dni, - powierzchnia użytkowa około 920 m2; powierzchnia wewnętrzna budynku poniżej 1000 m2, - kubatura budynku 3410 m3. 4.2. Budynek wymaga dostępu drogą pożarową droga publiczna Mrzeżyno- Dźwirzyno oraz droga wewnętrzna na terenie ośrodka spełniają wymagania określone dla dojazdu pożarowego. Budynek, ze względu na ilość gości hotelowych i czas ich przebywania, nie wymaga wyposażenia w system sygnalizacji pożarowej i w system DSO. Budynek wymaga wyposażenia w wewnętrzne hydranty 25 wymaganie będzie spełnione. 4.3. Instalacje wewnętrzne w budynku po realizacji projektu: elektryczna, wody zimnej, wody ciepłej i c.o. - zasilane z poza budynku, kanalizacji sanitarnej, wentylacja grawitacyjna, hydranty wewnętrzne 25, urządzenia do usuwania dymu w klatce schodowej. 4.4. Budynek zalicza się ze względu na: - wysokość do budynków niskich (N), - przeznaczenie do budynków zamieszkania zbiorowego dom wypoczynkowy, - zagrożenie ludzi - do kategorii ZLV.

6 4.5. W budynku nie występują pomieszczenia zagrożone wybuchem ani przewidziane dla więcej niż 50 osób; ilość miejsc noclegowych do 63. 4.6. Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej wynosi 8000 m2, powierzchnia wewnętrzna budynku nie przekracza 1000 m2. 4.7. Wymagana odporność pożarowa budynku: klasy C. 4.8. Wymagane klasy odporności ogniowej elementów budynku: 4.8.1. Główna konstrukcja nośna R60, 4.8.2. Konstrukcja dachu R15, 4.8.3. Stropy REI60, 4.8.4. Ściany zewnętrzne w pasie międzykondygnacyjnym i w połączeniach ze stropami EI30, 4.8.5. Ściany wewnętrzne, ściany obudowy poziomych dróg ewakuacyjnych EI15, 4.8.6. Przekrycie dachu RE15, 4.8.7. Ściany wewnętrzne i stropy stanowiące obudowę klatki schodowej REI60, 4.8.8. Biegi i spoczniki schodów R60, Rzeczywista klasa odporności ogniowej elementów budynku odpowiada co najmniej wymaganiom określonym dla klasy B odporności pożarowej. 4.9. Wymagany jest stopień NRO dla elementów budynku za wyjątkiem biegów i spoczników schodów, które powinny być wykonane z materiałów niepalnych - wymaganie jest spełnione. 4.10. Po realizacji projektu długość dojść ewakuacyjnych nie przekroczy długości dopuszczalnej w strefie ZLV przy jednym dojściu. 4.11. Zaopatrzenie w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru jest zapewnione z co najmniej dwóch hydrantów o średnicy 80 mm o łącznej wydajności 20 dm3/s bliższy z hydrantów w odległości mniejszej niż 75 metrów od budynku, drugi w odległości do 150 metrów. 4.12. Zakres niezgodności domu wypoczynkowego RYBITWA stan projektowany - z wymaganiami zawartymi w WT, dotyczącymi: 4.12.1. 68 ust.1 - granicznych wymiarów schodów stałych w budynku: - szerokość spoczników i podestów klatki schodowej wynosi kolejno, poczynając od podestu na parterze: 148 cm, 143 cm, 204 cm, 143 cm i 198 cm przy wymaganej szerokości co najmniej 150 cm, - wysokość stopni w biegach wynosi od 17,5 cm do 20 cm; ze względu na niską jakość wykonawstwa w biegach występują stopnie o różnej wysokości dopuszczalna wysokość stopni wynosi 17,5 cm. 5. Rozwiązania zamienne zapewniające akceptowalny poziom bezpieczeństwa pożarowego 5.1. W świetle rozporządzenia RM niezgodności klatki schodowej z wymaganiami WT nie powodują zagrożenia życia ludzi. Biorąc pod uwagę ilość osób przebywających w budynku nie powodują również istotnych utrudnień w czasie ewakuacji. 5.2. Ze względu na technologię realizacji klatki schodowej żelbetowa, monolityczna, powiązana z układem głównej konstrukcji nośnej nie jest możliwe

7 technicznie, a biorąc pod uwagę zakres niezgodności z wymaganiami WT uzasadnione ekonomicznie, przebudowanie w celu pełnego dostosowania do wymagań. 5.3. Niezgodności z wymaganiami WT, opisane w p. 4.12.1 ekspertyzy należy zrekompensować w sposób następujący: - zainstalować w klatce schodowej awaryjne oświetlenie ewakuacyjne zgodne z normą PN-EN 1838:2005 Zastosowanie oświetlenia awaryjnego, oświetlenie ewakuacyjne, - drzwi do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, zawężające korytarze na parterze, I i II piętrze należy wyposażyć w samozamykacze. 6. Pozostałe okoliczności sprzyjające zaakceptowaniu proponowanych rozwiązań 6.1. Dostęp do budynku jest bezproblemowy, układ dróg ewakuacyjnych nie jest skomplikowany. 6.2. Analizowany projekt przewiduje duży zakres dostosowania budynku do wymagań WT oraz eliminację występującego stanu zagrożenia życia ludzi. 6.3 Wydzielenie klatki schodowej zgodnie z 256 ust.2 WT zapewni bezpieczną ewakuację, rekompensując ewentualne przedłużenie jej czasu, związane z parametrami schodów. 7. Konkluzja 7.1. Zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pożarowego w istniejącym, przewidzianym do przebudowy budynku wymaga, zgodnie z WT, usunięcia wszelkich niezgodności z przepisami. W przypadku analizowanego budynku spełnienie tego warunku możliwe jest jedynie na zasadach, o których mowa w 2 ust.2 p.1 WT. 7.2. Rozwiązania zamienne, wymienione w p. 5 ekspertyzy, po uwzględnieniu okoliczności wymienionych w p. 6, zapewnią wysoki poziom bezpieczeństwa przeciwpożarowego, rekompensując niezgodności z wymaganiami WT. Biorąc to pod uwagę, wnioskuje się o uzgodnienie wskazanej propozycji, jako rozwiązania w części innego niż przewidziane w cytowanych przepisach. Ekspertyzę należy przedłożyć Zachodniopomorskiemu Komendantowi Wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej w celu uzgodnienia wniosków w trybie określonym w 2 ust.2 p.1 WT.

8 Przepisy techniczno-budowlane oraz literatura stosowana przy opracowaniu ekspertyzy: [1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 poz. 690 z 2002 r. z późn. zm. Dz. U. Nr 33 poz. 270 z 2003 r. Dz. U. Nr 109 poz. 1156 z 2004 r. Dz. U. Nr 201 poz. 1238 z 2008 r. Dz. U. Nr 56 poz. 461 z 2009 r. ). [2] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 124 poz. 1030 z 2009 r.). [3] Instrukcja 221. Wytyczne oceny odporności ogniowej elementów konstrukcji budowlanych. I.T.B. 1979r. [4] Instrukcja 320. Badania rozprzestrzeniania ognia. I.T.B. 1992r. [5] Odporność ogniowa konstrukcji budowlanych. Dr inż. Mirosław Kosiorek. ARKADY. Warszawa 1988r. [6] Zabezpieczenie przeciwpożarowe budynków. Jan Lindner, Włodzimierz Struś. ARKADY Warszawa 1974r. [7] Instrukcja nr 409/2005. Projektowanie elementów żelbetowych i murowych z uwagi na odporność ogniową. I.T.B. 2005r. [8]. PN-EN 50172:2005. Systemy awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego. [9] PN-IEC 60364-5-56 (wrzesień 1999). Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Instalacje bezpieczeństwa. [10] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109 poz. 719 z 2010 r.). [11] PN-EN 1838:2005. Zastosowanie oświetlenia. Oświetlenie awaryjne. [12] PN-B-02877-4; kwiecień 2001. Ochrona przeciwpożarowa budynków. Instalacje grawitacyjne do odprowadzenia dymu i ciepła i zmiany do PN-B-028774:2001/Az1:wrzesień 2006r.