Stosowanie rozwiązań zamiennych w odniesieniu do wymagań stawianych drogom pożarowym. mgr inż. Tadeusz Łozowski

Transkrypt

1 Stosowanie rozwiązań zamiennych w odniesieniu do wymagań stawianych drogom pożarowym mgr inż. Tadeusz Łozowski 1

2 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. Nr 124, poz. 1030) 2

3 12 ust. 1 Drogę pożarową o utwardzonej nawierzchni, umożliwiającą dojazd pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej do obiektu budowlanego o każdej porze roku, należy doprowadzić do: 1) budynku zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I lub ZL II; 2) budynku należącego do grupy wysokości: średniowysoki, wysoki lub wysokościowy, zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL III, ZL IV lub ZL V; 3) budynku zawierającego strefę pożarową produkcyjną lub magazynową oraz do strefy pożarowej poza budynkiem, obejmującej urządzenia technologiczne, plac składowy lub wiatę, jeżeli gęstość obciążenia ogniowego wymienionych stref pożarowych przekracza 500 MJ/m 2 i zachodzi co najmniej jeden z warunków: a) powierzchnia strefy pożarowej przekracza m 2, b) występuje pomieszczenie zagrożone wybuchem; 3

4 12 ust należy doprowadzić do: 4) budynku zawierającego strefę pożarową produkcyjną lub magazynową o gęstości obciążenia ogniowego poniżej 500 MJ/m 2 o powierzchni przekraczającej m 2 ; 5) budynku niskiego: a) zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL III o powierzchni przekraczającej 1000 m 2, obejmującą kondygnację nadziemną inną niż pierwsza, lub b) zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL V i mającego ponad 50 miejsc noclegowych; 6) obiektu budowlanego innego niż budynek, przeznaczonego do użyteczności publicznej lub zamieszkania zbiorowego, w którym przewiduje się możliwość jednoczesnego przebywania w strefie pożarowej ponad 50 osób; 7) stanowiska czerpania wody do celów przeciwpożarowych. 4

5 W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy spełnienie wymagań dotyczących doprowadzenia drogi pożarowej do obiektu budowlanego jest niemożliwe ze względu na lokalne uwarunkowania lub uzasadnione jest przyjęcie innych rozwiązań, na wniosek właściciela budynku, obiektu budowlanego lub terenu, dopuszcza się stosowanie rozwiązań zamiennych zapewniających niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu, uzgodnionych z właściwym miejscowo komendantem wojewódz-kim Państwowej Straży Pożarnej. 5

6 Możliwość stosowania rozwiązań zamiennych dotyczy wszystkich wymagań, jakie są określone w przepisach ochrony przeciwpożarowej dla różnych elementów bezpieczeństwa pożarowego budynków i innych obiektów budowlanych, w tym też dla dróg pożarowych. Rozwiązania zamienne dotyczące wymagań wynikających z przepisów ochrony przeciwpożarowej mogą być rozpatrywane zarówno na etapie projektowania nowego budynku, jak i przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania budynków już istniejących. 6

7 Z formalnego punktu widzenia do uzyskania akceptacji rozwiązań zamiennych dla wymagań dotyczących dróg pożarowych nie jest wymagane przedkładanie ekspertyzy technicznej. Możliwość stosowania innych rozwiązań dla dróg pożarowych dopuszczalna była już rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 22 stycznia 1993 r. w sprawie szczegółowych zasad przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego, ratownictwa technicznego, chemicznego i ekologicznego oraz warunków, którym powinny odpowiadać drogi pożarowe (Dz. U. Nr 8, poz. 42). 7

8 PROCEDURY organizacyjno-techniczne w sprawie spełnienia wymagań w zakresie bezpieczeństwa pożarowego w inny sposób niż to określono w przepisach techniczno-budowlanych, w przypadkach wskazanych w tych przepisach, oraz stosowania rozwiązań zamiennych, zapewniających niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej, w przypadkach wskazanych w przepisach przeciwpożarowych. Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej Biuro Rozpoznawania Zagrożeń Warszawa, czerwiec 2008 r. 8

9 Tematyczny zakres wystąpienia w sprawie rozwiązań zamiennych dla dróg pożarowych wskazany jest w załączniku nr 7 do Procedur. Jednym z elementów powinna być analiza i ocena wpływu rozwiązań zamiennych na poziom bezpieczeństwa pożarowego, służąca wykazaniu niepogorszeniu warunków ochrony przeciwpożarowej. Zakres takiej analizy i oceny, w tym zastosowane metody i narzędzia, powinny być adekwatne do stopnia skomplikowania sprawy. 9

10 Mając do czynienia z dwoma takimi samymi obiektami, możemy w nich spotkać się z całkiem różnymi rozwiązaniami ich zabezpieczenia przeciwpożarowego. W samej treści rozporządzenia MSWiA wymagania przedstawione są alternatywnie i dopuszczają możliwość stosowania różnych rozwiązań. 10

11 Podstawowe rozwiązanie drogi pożarowej wskazane jest w 12 ust. 2. Droga pożarowa powinna przebiegać wzdłuż dłuższego boku budynku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4, na całej jego długości, a w przypadku gdy krótszy bok budynku ma więcej niż 60 m - z jego dwóch stron, przy czym bliższa krawędź drogi pożarowej musi być oddalona od ściany budynku o 5-15 m dla obiektów zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi i o 5-25 m dla pozostałych obiektów. Pomiędzy tą drogą i ścianą budynku nie mogą występować stałe elementy zagospodarowania terenu lub drzewa i krzewy o wysokości przekraczającej 3 m, uniemożliwiające dostęp do elewacji budynku za pomocą podnośników i drabin mechanicznych. 11

12 Dla budynków 1-4 ( 12 ust. 2) stałe elementy zagospodarowania terenu lub drzewa 3 m szer. 1,5 m 60 m 10 m 50 m ZL m PM m 4 m nachylenie 5% nacisk na oś 100 kn 12

13 Dla budynków 1-4 ( 12 ust. 2) szer. 1,5 m ZL m 60 m 4 m 10 m 50 m PM m 4 m nachylenie 5% nacisk na oś 100 kn 13

14 Dla budynków 1-4 szer. 1,5 m 60 m 5 15 m 4 m 50 m ZL m PM m nachylenie 5% 11 m nacisk na oś 100 kn 14

15 Dla budynków 1-4 szer. 1,5 m 60 m 5 15 m 4 m 50 m ZL m PM m nachylenie 5% nacisk na oś 100 kn 11 m 15

16 ZL 16

17 To nie jest przeszkoda, która by uniemożliwiała dostęp do elewacji budynku za pomocą podnośników lub drabin mechanicznych 17

18 Alternatywnie może być stosowane rozwiązanie wskazane w 12 ust. 3. W przypadkach uzasadnionych warunkami lokalnymi, w szczególności architektonicznymi, droga pożarowa do budynków, o których mowa w ust. 1 pkt 1-4, może być poprowadzona w taki sposób, aby był zapewniony dostęp do: 1) 30% obwodu zewnętrznego budynku, przy jego rozpiętości (największej szerokości) do 60 m, 2) 50% obwodu zewnętrznego budynku, przy jego rozpiętości przekraczającej 60 m, 3) 100% długości elewacji od frontu budynku, przy zabudowie pierzejowej - przy spełnieniu pozostałych wymagań określonych w ust

19 30 m 60 m 50 m Obwód zewnętrzny budynku 240 m Droga pożarowa 80 m 19

20 100% 20

21 Dopuszczalne jest też tzw. punktowe doprowadzenie drogi pożarowej do budynku - 12 ust. 6. Wymagań, o których mowa w ust. 2 i 3, nie stosuje się, gdy są spełnione łącznie następujące warunki: 1) w budynku o więcej niż 3 kondygnacjach nadziemnych, na każdej kondygnacji powyżej trzeciej nadziemnej, do wysokości 25 m, każda klatka schodowa służąca ewakuacji ma okno dla ekip ratowniczych, umożliwiające dostęp z zewnątrz przez otwór o dolnej krawędzi położonej nie wyżej niż 90 cm nad poziomem posadzki oraz o wysokości i szerokości odpowiednio co najmniej 110 cm i 60 cm, lub ma zapewniony dotarcie do takiego okna poziomą drogą ewakuacyjną o długości nieprzekraczającej 50 m; 21

22 Dopuszczalne jest też tzw. punktowe doprowadzenie drogi pożarowej do budynku - 12 ust. 6. 2) droga pożarowa jest doprowadzona do budynku tak, że jej najbliższa krawędź jest oddalona o 5-10 m od rzutu pionowego na poziom terenu każdego z okien, o których mowa w pkt 1, a między tą drogą i wymienionymi oknami nie występują stałe elementy zagospodarowania terenu lub drzewa o wysokości przekraczającej 3 m, uniemożliwiające dotarcie do tych okien za pomocą podnośników i drabin mechanicznych; 3) okno, o którym mowa w pkt 1, jest oznakowane od wewnątrz znakiem bezpieczeństwa nie zastawiać, a z zewnątrz - znakiem bezpieczeństwa odpowiednim do sposobu, w jaki można dostać się do wnętrza budynku, zgodnie z Polską Normą dotyczącą znaków bezpieczeństwa. 22

23 Dla budynków 1-4 stałe elementy zagospodarowania terenu lub drzewa 3 m 3,5 m > 3 kondygnacje 4 m 5 10 m 15 m nachylenie 5% nacisk na oś 100 kn 23

24 Odrębnie określono są wymagania dla budynków do 3 kondygnacji nadziemnych i wysokości nie większej niż 12 m - 12 ust. 7. Wymagania, o których mowa w ust. 2 i 3, nie dotyczą budynku o nie więcej niż 3 kondygnacjach nadziemnych i wysokości nie większej niż 12 m, jeżeli jest zapewnione połączenie z drogą pożarową wyjść z tego budynku, utwardzonym dojściem o szerokości minimalnej 1,5 m i długości nie większej niż 30 m, w sposób zapewniający dotarcie bezpośrednio lub drogami ewakuacyjnymi do każdej strefy pożarowej. 24

25 3 kondygnacje wys. 12 m 3,5 m szer. 1,5 m 30 m 25

26 3,5 m 3 kondygnacje wys. 12 m 30 m szer. 1,5 m 26

27 2. 1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o: 1) budynkach - należy rozumieć przez to budynki, o których mowa w 3 pkt 4-6, 2) kategorii zagrożenia ludzi - należy rozumieć przez to kategorie, o których mowa w 209 ust. 2, 3) strefach pożarowych - należy rozumieć przez to określenia zawarte w 226 ust. 1 i 2, 4) kondygnacji - należy rozumieć przez to określenia zawarte w 3 pkt 16 i 17, 5) grupach wysokości - należy rozumieć przez to określenia zawarte w 8 - rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, późn. zm.). 27

28 Mając na uwadze ustalenia 2 ust. 5 rozporządzenia MI, wskazujące, że jego przepisy odnoszące się do budynku o określonym przeznaczeniu stosuje się także do każdej części budynku o tym przeznaczeniu, niektóre wymagania dotyczące bezpieczeństwa pożarowego również mogą być rozpatrywane odrębnie dla każdej z części takiego budynku, stanowiących różne strefy pożarowe. W tym kontekście także w odniesieniu do wymagań zawartych w rozdziale 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 124, poz. 1030) dotyczących dróg pożarowych dla budynków i obiektów budowlanych wymienionych w 12 ust. 1 tego rozporządzenia, mogą one być rozpatrywane zarówno w odniesieniu do budynku, jako całości, jak też do poszczególnych jego części stanowiących odrębne strefy pożarowe. 28

29 W przypadku zapewnienia podziału budynku na odrębne strefy pożarowe, poczynając od poziomu dostępu do niego do przekrycia dachu, warunki dojazdu na wypadek pożaru mogą być analizowane odrębnie do każdej z takich części. Przy takim rozwiązaniu m.in. wymagania określone w 12 ust. 12 ww. rozporządzenia, określające warunki, jakie muszą być zachowane przy sytuowaniu drogi pożarowej w odległości mniejszej niż 5 m od chronionego budynku, mogą być rozważane odrębnie dla każdej części budynku stanowiącej strefę pożarową, do której zapewnia się dojazd na wypadek pożaru. Droga pożarowa może wówczas przebiegać w odległości mniejszej niż 5 m od pozostałych części budynku, bez konieczności zapewniania odpowiedniej klasy odporności ogniowej dla ścian zewnętrznych w tych częściach, w tym także przez przejazdy pod takimi częściami budynku, pod warunkiem spełniania przez te przejazdy parametrów dotyczących ich wysokości i szerokości, określonych w 14 ww. rozporządzenia MSWiA. 29

30 Drogi spełniające kryteria dla dróg pożarowych > 60 m 15 m 30

31 Stosowanie rozwiązań zamiennych dla dróg pożarowych dopuszcza się, gdy: - spełnienie wymagań jest niemożliwe ze względu na lokalne uwarunkowania, lub - uzasadnione jest przyjęcie innych rozwiązań, - zapewnione zostanie niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu. 31

32 Lokalne uwarunkowania w odniesieniu do dróg pożarowych: - przebudowa lub rozbudowa istniejącego budynku, - zabudowa plombowa, - konieczność pozostawienia przeszkód pomiędzy drogą, a budynkiem, - rodzaj obiektu (PM, ZL), - gabaryty budynku, 32

33 Lokalne uwarunkowania - układ działki budowlanej, - dostęp do dróg publicznych, - występujące warunki przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę, - aspekt ekonomiczny (niewspółmierność nakładów do efektu), 33

34 Zapewnienie niepogorszenia warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu. Podstawowym kryterium oceny zasadności dopuszczenia możliwości zastosowania rozwiązań zamiennych w określonym budynku, powinno być dokonanie analizy poziomu bezpieczeństwa. 34

35 Zapewnienie niepogorszenia warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu. Podstawowym kryterium oceny zasadności dopuszczenia możliwości zastosowania rozwiązań zamiennych w określonym budynku, powinno być dokonanie analizy poziomu bezpieczeństwa. 35

36 Niepogorszenie warunków należy oceniać w odniesieniu do: 1) konkretnego rozwiązania z przepisów, lub 2) całokształtu ramowych wymagań bezpieczeństwa z Dyrektywy budowlanej 89/106/EEC (od 1 lipca br. rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011 z dnia 9 marca 2011 r. ustanawiające zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady 89/106/EWG). 36

37 Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przypadku wybuchu pożaru: a) nośność konstrukcji została zachowana przez określony czas; b) powstawanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu w obiektach budowlanych było ograniczone; c) rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty budowlane było ograniczone; d) osoby znajdujące się wewnątrz mogły opuścić obiekt budowlany lub być uratowane w inny sposób; e) uwzględnione było bezpieczeństwo ekip ratowniczych. 37

38 W krajowych przepisach techniczno budowlanych dotyczących wymagań dla budynków ujęte jest to następująco ust. 1: Budynek i urządzenia z nim związane powinny być zaprojektowane i wykonane w sposób zapewniający w razie pożaru: 1) nośność konstrukcji przez czas wynikający z rozporządzenia, 2) ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu w budynku, 3) ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie budynki, 4) możliwość ewakuacji ludzi, a także uwzględniający bezpieczeństwo ekip ratowniczych. 38

39 ROZWIĄZANIA ZAMIENNE Skrócenie czasu trwania ewakuacji (np. skrócenie pewnych odcinków drogi ewakuacyjnej, odpowiednie oświetlenie awaryjne) Przyspieszenie wykrycia pożaru i zaalarmowania ludzi (np. zastosowanie systemu sygnalizacji pożarowej i dźwiękowego systemu ostrzegawczego) Spowolnienie rozwoju pożaru (np. zastosowanie stałych urządzeń gaśniczych, zwiększenie odporności ogniowej niektórych elementów budynku) Zmniejszenie możliwości oddziaływania pożaru na ewakuujących się ludzi (np. polepszenie zabezpieczenia przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych) 39

40 W budynkach istniejących punktem wyjścia do takiej oceny jest określenie, jakie kryterium decyduje o konieczności spełnienia rozpatrywanego przepisu i na ile istotne jest przekroczenie wartości progowej tego kryterium. W odniesieniu do dróg pożarowych należy mieć na uwadze przede wszystkim ocenę możliwości prowadzenia działań ratowniczych. Następnie należy określić, jak to przekroczenie wpływa na możliwość prowadzenia działań ratowniczych, w aspekcie: 40

41 - odległości od jednostek ratowniczych, ich sił i środków, - dróg pożarowych i dostępu do budynku (z jednej, czy z kilku stron), - zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru oraz instalacji wodociągowej przeciwpożarowej, - wydzielenia, zamknięcia drzwiami i zabezpieczenia przed zadymieniem klatek schodowych, - nośności ogniowej i stopnia palności konstrukcji, 41

42 - zastosowania jakichkolwiek ponadstandardowych rozwiązań zabezpieczeń przeciwpożarowych, - przygotowania użytkowników budynku do odpowiedniego zachowania na wypadek wystąpienia zagrożenia, - zagrożeń wynikających ze sposobu użytkowania budynku. 42

43 Gdy z analizy wynika, że niespełnienie przepisu jest istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa pożarowego, gdyż ich wartości nie mieszczą się w aktualnych wymaganiach albo odbiegają niekorzystnie od średnich, rozwiązanie zamienne powinno mieć na celu poprawę poziomu jednego lub więcej tych czynników, wybranych zależnie od lokalnych uwarunkowań. 43

44 Po dokonaniu powyższej oceny może okazać się, że w aspekcie ramowych wymagań w odniesieniu do istniejącego budynku, pomimo niespełnienia pewnych przepisów przeciwpożarowych, poziom bezpieczeństwa pożarowego budynku jest ogólnie wystarczający i nie ma konieczności domagania się wprowadzania zmian w stanie tego budynku. 44

45 17. Przepis 12 ust. 2 dotyczący oddalenia bliższej krawędzi drogi pożarowej od ściany obiektów zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi nie ma zastosowania do dróg pożarowych istniejących w dniu wejścia w życie rozporządzenia, jeżeli zostały one wykonane zgodnie z przepisami obowiązującymi w czasie ich budowy. 45

46 Stosowanie rozwiązań zamiennych w odniesieniu do wymagań stawianych drogom pożarowym mgr inż. Tadeusz Łozowski 46