Analiza kosztów i korzyści budowy mostu na Wiśle za pomocą narzędzia isword Materiał szkoleniowy Karol Szumowicz 2011-09-05
Broszura powstała w ramach projektu isword Innowacyjny System Wspierania Oceny Regulacji i Decyzji Inwestycyjnych finansowanego z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki INSTYTUT BADAŃ STRUKTURALNYCH UL. REJTANA 15 LOK. 24/25 TEL. +48 22 629 33 82 FAKS +48 22 395 50 21 IBS@IBS.ORG.PL 2
1 Opis inwestycji Przedmiotem projektu jest most na Wiśle na miejscowości Wychódźc, na wschód od Czernińska nad Wisłą. Przeprawa przez Wisłę możliwa jest najbliżej w Wyszogrodzie albo w Nowym Dworze Mazowieckim. Na miejscowości Wychódźc istnieje droga dojazdowa do Wisły, na obu jej brzegach droga wojewódzka 565, jednak nie ma połączenia mostowego obu brzegów rzeki. Istnienie mostu skróciłoby czas dojazdu do pól uprawnych położonych po drugiej stronie Wisły, dlatego niniejsza analiza ma na celu kalkulację kosztów i korzyści takiej inwestycji. Mapę okolicy analizowanej inwestycji przedstawia Rysunek 1. Uwaga! Parametry drogi i informacje o rzeczywistym natężeniu ruchu mogą odbiegać od przyjętych w niniejszej analizie, dlatego ma ona charakter wyłącznie poglądowy. Celem niniejszego opracowania jest pokazanie sposobu przeprowadzenia analizy kosztów i korzyści, a wnioski na temat opłacalności budowy mostu należy zweryfikować na rzeczywistych parametrach. Rysunek 1. Mapa okolicy analizowanej inwestycji. Czerwonymi cyframi oznaczono analizowane odcinki. 9 8 7 6 5 1 2 3 4 Źródło: www.maps.google.com 2 Przygotowanie danych do analizy Pierwszym krokiem analizy jest przygotowanie wykazu tzw. odcinków jednorodnych, czyli odcinków o identycznych parametrach natężenia ruchu, stanu nawierzchni, położenia, krętości i szerokości. Wykonanie dokładnej analizy wymaga zgromadzenia informacji o parametrach poszczególnych odcinków. Jeżeli nie dysponujemy wszystkimi niezbędnymi parametrami, to niezbędne jest ich zgromadzenie poprzez zbadanie parametrów drogi i zmierzenie natężenia ruchu. W przypadku naszej analizy wyodrębniliśmy 9 odcinków jednorodnych mających bezpośredni wpływ na inwestycję. Dziesiąty element stanowi nieistniejący na razie most na Wiśle. Pozostałe elementy sieci dróg zostały pominięte dla uproszczenia analizy. Można przypuszczać że budowa mostu na odciąży mosty Nowym Dworze Mazowieckim, jednak pominęliśmy to w niniejszym opracowaniu. 3
Warto zwrócić uwagę, że w analizie uwzględnia się nie tylko jedną drogę dojazdową do mostu, ale całą sieć okolicznych dróg, na których ruch może ulec zmianie wskutek realizacji inwestycji. W naszym przykładzie uwzględniliśmy dwie okoliczne miejscowości, drogi łączące te miejscowości, drogi dojazdowe do istniejącego mostu pod Wyszogrodem i rozważanego mostu koło. Poniższe tabele prezentują listę odcinków jednorodnych wraz z ich parametrami przed wybudowaniem mostu i po jego wybudowaniu oraz natężenie ruchu w podziale na kategorie pojazdów. Tabela 1. Parametry dróg w sytuacji obecnie istniejącej Numer odcinka Nr drogi Początek Koniec Klasa Położenie Charakter ruchu Krętość drogi (% odcinków dogodnych do wyprzedzania) Długość [km] Szerokość [m] 1 50 Wyszogród Kamion Krajowa Zamiejska Gospodarczy 100% 2,9 6,5 A 2 575 Kamion Skrzyżowanie z Wojewódzka Zamiejska Gospodarczy 100% 8,6 5,5 B drogą 705 3 575 Skrzyżowanie z Skrzyżowanie z Wojewódzka Zamiejska Gospodarczy 80% 8,8 5,6 B drogą 705 drogą 565 4 565 Skrzyżowanie z drogą 575 Brzeg Wisły na Wojewódzka Zamiejska Gospodarczy 80% 1,5 5,8 C 5 565 Brzeg Wisły na 6 62 Skrzyżowanie z drogą 565 Skrzyżowanie z drogą 62 Wojewódzka Zamiejska Gospodarczy 60% 3,6 6,5 C Czerwińsk Krajowa Zamiejska Gospodarczy 80% 5,2 6,5 A 7 62 Czerwińsk Czerwińsk Krajowa Miejska Gospodarczy 80% 2,0 5,5 B 8 62 Czerwińsk Wyszogród Krajowa Zamiejska Gospodarczy 80% 7,0 6,5 A 9 62 Wyszogród Wyszogród Krajowa Miejska Gospodarczy 80% 1,5 5,5 B Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Google. Tabela 2. Parametry dróg w sytuacji po wybudowaniu mostu i poszerzeniu drogi dojazdowej do mostu Numer odcinka (nr z Tabeli 1 ) Nr drogi Początek Koniec Klasa Położenie Charakter ruchu Krętość drogi (% odcinków dogodnych do wyprzedzania) Długość [km] Szerokość [m] 10 (1) 50 Wyszogród Kamion Krajowa Zamiejska Gospodarczy 100% 2,9 6,5 A 11 (2) 575 Kamion Skrzyżowanie z Wojewódzka Zamiejska Gospodarczy 100% 8,6 5,5 B drogą 705 12 (3) 575 Skrzyżowanie z Skrzyżowanie z Wojewódzka Zamiejska Gospodarczy 80% 8,8 5,6 B drogą 705 drogą 565 13 (4) 565 Skrzyżowanie z drogą 575 Brzeg Wisły na Wojewódzka Zamiejska Gospodarczy 80% 1,5 5,8 A 14 (5) 565 Brzeg Wisły na 15 (6) 62 Skrzyżowanie z drogą 565 Skrzyżowanie z drogą 62 Wojewódzka Zamiejska Gospodarczy 60% 3,6 6,5 A Czerwińsk Krajowa Zamiejska Gospodarczy 80% 5,2 6,5 A 16 (7) 62 Czerwińsk Czerwińsk Krajowa Miejska Gospodarczy 80% 2,0 5,5 B 17 (8) 62 Czerwińsk Wyszogród Krajowa Zamiejska Gospodarczy 80% 7,0 6,5 A 18 (9) 62 Wyszogród Wyszogród Krajowa Miejska Gospodarczy 80% 1,5 5,5 B Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Google. Tabela 3. Natężenie ruchu drogowego w sytuacji obecnie istniejącej Numer odcinka SDR ogółem Motocykle Sam. osob. Mikrobusy Lekkie sam. ciężarowe (dostawcze) bezprzycz. zprzycz. Autobusy 1 13116 19 5377 1550 1424 4649 74 23 2 7158 10 2934 846 777 2537 40 13 3 8850 13 3628 1046 961 3137 50 16 4 554 1 227 65 60 196 3 1 5 635 1 260 75 69 225 4 1 6 8070 12 3308 954 876 2860 46 14 7 8312 12 3408 982 902 2946 47 15 8 8526 12 3495 1008 926 3022 48 15 9 8359 12 3427 988 908 2963 47 15 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Generalnego Pomiaru Ruchu SISKOM. Tabela 4. Natężenie ruchu drogowego w sytuacji po wybudowaniu mostu i poszerzeniu drogi dojazdowej Numer odcinka (nr z Tabeli 1 ) SDR ogółem Motocykle Sam. osob. Mikrobusy Lekkie sam. ciężarowe (dostawcze) bezprzycz. zprzycz. Autobusy 10 (1) 10125 15 4151 1197 1099 3589 57 18 11 (2) 6100 9 2501 721 662 2162 34 11 12 (3) 7520 11 3083 889 816 2665 42 13 13 (4) 3956 6 1622 468 430 1402 22 7 14 (5) 1320 2 541 156 143 468 7 2 15 (6) 7769 11 3185 918 843 2754 44 14 16 (7) 7315 11 2999 864 794 2593 41 13 17 (8) 6300 9 2583 745 684 2233 36 11 18 (9) 6540 9 2681 773 710 2318 37 11 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Generalnego Pomiaru Ruchu SISKOM. Stan Stan Ciągniki rolnicze Ciągniki rolnicze 4
3 Przeprowadzenie analizy Kiedy mamy już przygotowaną listę odcinków jednorodnych oraz ich parametry przed inwestycją i po przeprowadzeniu inwestycji, możemy przystąpić do analizy. Po uruchomieniu narzędzia isword Infrastruktura widzimy ekran powitalny, który przedstawia w skrócie poszczególne etapy analizy. Aby rozpocząć ocenę inwestycji należy kliknąć w przycisk ROZPOCZNIJ ANALIZĘ umieszczony na dole strony. Na kolejnych ekranach wprowadzamy kolejno informacje o poszczególnych odcinkach drogi (korzystamy z wcześniej przygotowanego wykazu odcinków). Informację o tym wprowadzać dane do narzędzia można znaleźć w podręczniku (dostępny do ściągnięcia na stronie www.isword.pl w zakładce Infrastruktura). W analizie uwzględniono także stopę dyskontową 5% oraz przyjęto jako bazowy rok 2011, a okres analizy ustalono na 25 lat. Przyjęto również, że budowa mostu będzie kosztowała 8 000 000 zł rocznie przez okres 4 lat. W analizie podaje się wydatki roczne na inwestycję dla wszystkich odcinków i mostów łącznie. Nie należy podawać ile będzie kosztował poszczególny odcinek, lecz cała inwestycja drogowomostowa. Ma to na celu uproszczenie i przyspieszenie analizy. W przeciwnym razie Użytkownik musiałby podawać harmonogram wydatków dla każdego odcinka, co bardzo komplikowałoby analizę. W wynikach analizy zdyskontowana kwota wydatków podana jest przy pierwszym analizowanym odcinku, jednak należy pamiętać, że jest to koszt całkowity inwestycji. W naszym przykładzie inwestycja dotyczy wyłącznie mostu i drogi 565, która do mostu dojeżdża. 4 Wyniki analizy i ich interpretacja Po wprowadzeniu wszystkich odcinków możliwe jest porównanie kosztów i korzyści. Rysunek 2 przedstawia podsumowanie analizy składającej się z porównania dwóch wariantów sytuacji obecnej, w której nie najbliższy most na wschód od Czerwińska to most w Nowym Dworze Mazowieckim, oraz sytuacji inwestycyjnej, w której powstanie most na Wiśle na. Szczegóły dotyczące poszczególnych kategorii kosztów podane zostały na Rysunku 3. Rysunek 2. Porównanie stanu obecnego i wariantu inwestycyjnego (po wybudowaniu mostu). Nr Nazwa projektu Wariant Zdyskontowane Zdyskontowane Stosunek korzyści wariantu koszty netto korzyści netto do kosztów Sytuacja obecna: Brak mostu 1 na Wiśle Bezinwestycyjny 12 902 696 540 zł 0 zł - Po wybudowaniu mostu na 2 Wiśle Inwestycyjny 10 321 429 883 zł 2 581 266 657 zł 0,25 Źródło: Opracowanie własne. Podsumowanie umożliwia porównanie kilku wariantów inwestycyjnych i ocenę, który z nich jest najkorzystniejszy. Służy do tego kolumna zdyskontowane korzyści netto. Narzędzi oblicza korzyści jako różnicę kosztów w sytuacji obecnej (nie zmieniamy nic w układzie infrastruktury) oraz kosztów wariantu inwestycyjnego (dokonujemy budowy lub przebudowy infrastruktury). W naszym przykładzie porównujemy sytuację obecną z sytuacją budowy mostu na Wiśle. Analiza pokazuje, że suma zdyskontowanych kosztów w okresie 25 lat po wybudowaniu mostu jest mniejsza niż suma kosztów społecznych kiedy mostu na rzece nie ma. Zdyskontowane korzyści budowy takiego mostu wynoszą ponad 2,5mld zł. Przemawia to za wybudowaniem mostu w okolicy. 5
Nr obiektu Nazwa projektu Wariant Typ inwestycji Opis odcinka/obiektu Remonty i utrzymanie drogi Remonty i utrzymanie mostu Eksploatacja pojazdów Koszt czasu użytkowników Koszty wypadków Emisje spalin Nakłady inwestycyjne Razem koszty netto odcinka 1 Sytuacja obecna: Brak mostu na Wiśle Bezinwestycyjny Droga Wyszogród Kamion 3 462 798 zł 0 zł 833 254 268 zł 773 193 391 zł 4 771 480 zł 10 217 279 zł 0 zł 1 624 899 217 zł 2 Sytuacja obecna: Brak mostu na Wiśle Bezinwestycyjny Droga Kamion Skrzyżowanie z drogą 705 9 243 181 zł 0 zł 1 375 454 725 zł 1 028 688 171 zł 16 119 292 zł 16 693 803 zł 0 zł 2 446 199 173 zł 3 Sytuacja obecna: Brak mostu na Wiśle Bezinwestycyjny Droga 4 Sytuacja obecna: Brak mostu na Wiśle Bezinwestycyjny Droga 5 Sytuacja obecna: Brak mostu na Wiśle Bezinwestycyjny Droga Skrzyżowanie z drogą 705 Skrzyżowanie z drogą 565 9 458 139 zł 0 zł 1 753 550 549 zł 1 559 535 341 zł 16 462 395 zł 22 672 279 zł 0 zł 3 361 678 703 zł Skrzyżowanie z drogą 575 Brzeg Wisły na 2 277 174 zł 0 zł 18 469 793 zł 7 986 557 zł 4 675 864 zł 200 837 zł 0 zł 33 610 225 zł Brzeg Wisły na Skrzyżowanie z drogą 62 6 424 027 zł 0 zł 50 099 071 zł 17 647 092 zł 10 292 119 zł 499 760 zł 0 zł 84 962 069 zł 6 Sytuacja obecna: Brak mostu na Wiśle Bezinwestycyjny Droga Skrzyżowanie z drogą 565 Czerwińsk 6 209 155 zł 0 zł 908 957 870 zł 515 926 108 zł 8 628 179 zł 9 860 890 zł 0 zł 1 449 582 202 zł 7 Sytuacja obecna: Brak mostu na Wiśle Bezinwestycyjny Droga Czerwińsk Czerwińsk 2 312 717 zł 0 zł 403 530 238 zł 584 400 256 zł 12 488 101 zł 10 287 617 zł 0 zł 1 013 018 930 zł 8 Sytuacja obecna: Brak mostu na Wiśle Bezinwestycyjny Droga Czerwińsk Wyszogród 8 358 478 zł 0 zł 1 294 521 915 zł 795 952 213 zł 11 566 991 zł 14 250 586 zł 0 zł 2 124 650 183 zł 9 Sytuacja obecna: Brak mostu na Wiśle Bezinwestycyjny Droga Wyszogród Wyszogród 1 734 538 zł 0 zł 304 400 416 zł 440 779 417 zł 9 420 139 zł 7 761 329 zł 0 zł 764 095 839 zł KONIEC ANALIZOWANEGO WARIANTU 10 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Droga Wyszogród Kamion 3 462 798 zł 0 zł 639 640 769 zł 481 026 131 zł 4 771 480 zł 7 361 179 zł 29 785 984 zł 1 166 048 341 zł 11 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Droga Kamion Skrzyżowanie z drogą 705 9 243 181 zł 0 zł 1 165 652 687 zł 732 046 604 zł 16 295 342 zł 13 478 332 zł 0 zł 1 936 716 146 zł Skrzyżowanie z drogą 705 12 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Droga Skrzyżowanie z drogą 565 9 458 139 zł 0 zł 1 481 184 835 zł 1 155 937 904 zł 16 462 395 zł 18 245 957 zł 0 zł 2 681 289 230 zł Skrzyżowanie z drogą 575 Brzeg Wisły 13 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Droga na 1 791 102 zł 0 zł 127 698 825 zł 46 922 875 zł 2 862 383 zł 1 310 889 zł 0 zł 180 586 075 zł Brzeg Wisły na 14 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Droga Skrzyżowanie z drogą 62 4 298 646 zł 0 zł 101 526 203 zł 36 891 105 zł 8 882 879 zł 1 006 986 zł 0 zł 152 605 819 zł 15 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Droga Skrzyżowanie z drogą 565 Czerwińsk 6 209 155 zł 0 zł 873 909 321 zł 455 934 910 zł 8 654 753 zł 9 350 385 zł 0 zł 1 354 058 524 zł 16 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Droga Czerwińsk Czerwińsk 2 312 717 zł 0 zł 355 130 615 zł 514 222 170 zł 11 047 053 zł 9 053 709 zł 0 zł 891 766 264 zł 17 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Droga Czerwińsk Wyszogród 8 358 478 zł 0 zł 950 497 384 zł 372 945 178 zł 12 004 032 zł 9 809 277 zł 0 zł 1 353 614 349 zł 18 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Droga Wyszogród Wyszogród 1 734 538 zł 0 zł 238 095 401 zł 344 787 594 zł 7 479 789 zł 6 069 767 zł 0 zł 598 167 089 zł 19 Po wybudowaniu mostu na Wiśle Inwestycyjny Most Most na Wiśle w okolicy 0 zł 6 578 047 zł 0 zł 0 zł 0 zł 0 zł 0 zł 6 578 047 zł KONIEC ANALIZOWANEGO WARIANTU Razem koszty netto wariantu 12 902 696 540 zł 10 321 429 883 zł 6 Rysunek 3. Lista odcinków oraz wykaz kosztów ponoszonych przez społeczeństwo w sytuacji obecnej (odcinki 1-9) oraz po wybudowaniu mostu i poszerzeniu drogi dojazdowej do mostu (10-19). Źródło: Opracowanie własne.