C Z Y N N I K I S P R Z YJ A J Ą C E Z D R O W I U Z A C H O W A N I E P R O Z D R O W O T N E Teresa Ślósarczyk
ZDROWIE TO : Pojęcie zdrowie jest wieloznaczne i bardzo trudne do zdefiniowania. Od wielu lat podejmowane są próby ustalenia satysfakcjonującej wszystkich definicji zdrowia. Istnieje ich już około 130.
ZDROWIE TO : to stan dobrego samopoczucia (dobrostanu) fizycznego, psychicznego i społecznego a nie tylko brak choroby lub niepełnosprawności, zdolność do normalnego funkcjonowania organizmu mając na względzie wszystkie jego organy i funkcje,
ZDROWIE TO : zdolność do adaptacji w zmieniającym się środowisku, pewien potencjał fizyczny lub psychiczny, dający możliwość rozwijania aktywności, wyraz równowagi i harmonii możliwości fizycznych, psychicznych i społecznych osoby ludzkiej.
Wymiary zdrowia We współczesnym podejściu do zdrowia przyjmuje się koncepcje holistyczną, która traktuje zdrowie człowieka jako całość, na którą składają się cztery wymiary, wzajemnie ze sobą powiązane:
zdrowie fizyczne (somatyczne) prawidłowe funkcjonowanie organizmu, wszystkich jego układów i narządów; zdrowie psychiczne bardzo trudne do zdefiniowania; można wyróżnić zdrowie: - umysłowe zdolność do jasnego, logicznego myślenia, - emocjonalne zdolność do rozpoznawania własnych uczuć i wyrażania ich w odpowiedni sposób; umiejętność radzenia sobie ze stresem, napięciami, depresją, lękiem;
Wymiary zdrowia zdrowie społeczne zdolność do utrzymywania prawidłowych relacji z innymi ludźmi i pełnienia ról społecznych; zdrowie duchowe u niektórych ludzi związane z wiarą i praktykami religijnymi, u innych z ich osobistym credo, zasadami, zachowaniami i sposobami utrzymania wewnętrznego spokoju.
Czynniki warunkujące zdrowie Wyróżnia się cztery podstawowe grupy czynników wpływających na zdrowie: Styl życia (ok. 53% udziału ) Środowisko fizyczne i społeczne (ok. 21%) Czynniki genetyczne (ok. 16%) Organizacja opieki medycznej (ok. 10%)
Czynniki warunkujące zdrowie Pola zdrowia wg M. Lalonde
Czynniki warunkujące zdrowie Styl życia człowieka, w tym jego zachowania zdrowotne, zmieniają się w okresie całego życia. Zmiany te są zależne od wielu różnorodnych czynników, w tym: właściwości jednostki (wiek, płeć, cechy osobowości, stan zdrowia, pełnione role społeczne) oraz różnorodnych czynników środowiskowych.
Pozytywne myślenie
Stres Stres jest reakcja mobilizacyjna organizmu człowieka, umożliwia zaadoptowanie się do wymagań stawianych przez środowisko. Bodźce zewnętrzne powodują powstawanie hormonów (ostatnio nazywanych hormonami stresu) - kortyzonu i adrenaliny, które m.in. zwiększają ciśnienie krwi, tętno i poziom cukru, wyostrzają słuch i wzrok, powodują napięcie mięśni - przygotowują niejako człowieka do działania.
ZDROWE ODŻYWIANIE
Dekalog zdrowego odżywiania 1. Dieta składająca się z różnych grup żywności. 2. Kontrola masy ciała. 3. Produkty zbożowe głównym źródłem energii. 4. Produkty mleczne w codziennej diecie. 5. Ryby i rośliny strączkowe zamiast mięsa. 6. Warzywa i owoce w codziennej diecie. 7. Spożycie tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych, ograniczone do minimum. 8. Cukry i słodycze poza codzienną dietą. 9. Sól spożycie ograniczone do minimum. 10. Pij dużo wody.
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA Aktywność fizyczna to jeden z najistotniejszych elementów zdrowego stylu życia, a jej brak lub niedostateczna ilość może prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowotnych.
Ile kalorii spalasz, gdy Teraz kilka słów o aktywności fizycznej. Nawet podczas wykonywania takich czynności jak koszenie trawnika spalamy kalorie, a im więcej ich spalimy tym mniej niechcianego tłuszczyku się odłoży.
Oto kilka przykładów ile kalorii spalamy podczas wysiłku trwającego 60 minut: aerobic 200 kcal bieganie średnio szybko 396 kcal kręgle 136 kcal chód 7km/h 180 kcal jazda na deskorolce 212 kcal gotowanie 68 kcal grabienie trawnika 160 kcal jazda konna 172 kcal jazda na rowerze (do 20km/h) 324 kcal kopanie w ziemi 320 kcal
Oto kilka przykładów ile kalorii spalamy podczas wysiłku trwającego 60 minut: koszenie trawnika 180 kcal mycie okien, podłóg 160 kcal odkurzanie 180 kcal oglądanie TV 16 kcal piłka nożna 324 kcal pływanie 244 kcal prace w ogródku 180 kcal skakanka (rekreacyjnie) 328 kcal siatkówka 148 kcal spanie 40 kcal taniec na dyskotece 288 kcal zakupy 240 kcal zmywanie 48 kcal
Wpływ aktywności fizycznej na organizm
Hartowanie To proces adaptowania ciała do niekorzystnych warunków zewnętrznych (przede wszystkim atmosferycznych) poprzez regularny kontakt z tymi bodźcami, które w odpowiednich dawkach i okolicznościach usprawniają regulację cieplną organizmu tym samym zwiększają tolerancję na zimno, ciepło, wilgotność, silny wiatr. Efekt - zmniejsza się podatność na choroby.
Hartowanie To również przystosowaniem ciała do złej pogody lub złych czynników płynących ze środowiska zewnętrznego. Ludzkie ciało ma potężne zdolności adaptacyjne. Jeżeli człowiek będzie kopał piszczelem drzewo, to po jakimś czasie owe miejsce będzie twardsze, mniej podatne na ból, skrócie - uodporni się. Dlatego, jeżeli człowiek okresie chłodniejszym często choruje, należy owe zimno wykorzystywać określonych dawkach (jak szczepionkę) do poprawy własnej odporności.
Pamiętaj zawsze należy przed rozpoczęciem hartowania być zdrowym hartowanie ciała należy stopniować hartowanie to proces, który musi wiązać się z systematycznością
Hartowanie poprawia krążenie krwi zaopatrywanie komórek w tlen system immunologiczny oczyszczanie komórek
Czynniki warunkujące zdrowie Czynniki środowiskowe obejmują: środowisko fizyczne (powietrze, woda, odpady oraz inne substancje), promieniowanie, mieszkanie oraz inne miejsca przebywania człowieka, przyroda, przestrzenie otwarte, struktury globalne (warstwa ozonowa)
Czynniki warunkujące zdrowie środowisko społeczne (normy, wartości, obyczaje, moda, uprzedzenie, zwyczaje, korzyści) środowisko polityczne (kierunek działań i strategie reprezentowane przez takie sektory życia gospodarczego jak: rolnictwo, energetyka, przemysł, ochrona środowiska, rynek, kultura, pomoc i opieka społeczna, edukacji) środowisko zasobów - istniejące lub pożądane źródła finansowe; infrastruktura administracyjno-prawna; środki nacisku; źródła informacji (formalne i nieformalne); umiejętności i zdolności osobnicze jednostek.
Czynniki warunkujące zdrowie Czynniki genetyczne obejmują: genetyczne i adaptacyjne uwarunkowania zdrowia, rozumiane jako predyspozycja dziedziczona rodzinnie, czyli rodzinnie uwarunkowana odporność lub przydatność osobnicza na określone stany chorobowe.
Czynniki warunkujące zdrowie Organizacja opieki medycznej obejmuje: poziom warunków zdrowotnych (sanitarnych); dostępność służby zdrowia; sprawność działania systemu ochrony zdrowia.
Podsumowanie Zdrowie ma bardzo ważny wymiar, jest najcenniejszą wartością, kapitałem człowieka, które otwiera perspektywy na osiągnięcie wyznaczonych celów życiowych. Służy realizacji pojawiających się potrzeb Niepokojący jest fakt iż znaczna część społeczeństwa dostrzega tylko jego walory, jak i podejmuje działania sprzyjające zdrowiu dopiero w sytuacji jego utraty.
Mądry człowiek powinien wiedzieć, że zdrowie jest jego najcenniejszą własnością i powinien uczyć się, jak sam może leczyć swoje choroby. - Hipokrates
ZADBAJ O ZDROWIE
Literatura 1. Cianciara D.: Zarys współczesnej promocji zdrowia. PZWL, Warszawa 2010 2. Heszen J., Sęk H.: Psychologia zdrowia. PWN, Warszawa 2007 3. Kalat W.: Biologiczne aspekty zdrowia. PWN, Warszawa 2007 4. Kamińska K., Izdebski Z.: Biomedyczne podstawy kształtowania i wychowania. PWN, Warszawa 2010 5. Woynarowska B.: Edukacja zdrowotna. PZWL, Warszawa 2007
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ