Załącznik nr 1 do Planu pracy dydaktyczno-wychowawczej Szkolny program realizacji edukacji i doradztwa zawodowego WSDZ Gimnazjum nr 56 w Poznaniu 2016/2017 Hasło przewodnie: Poznanie siebie drogą do sukcesu i wymogiem zmieniającej się rzeczywistości. WSDZ obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. Program w założeniach uwzględnia: zdiagnozowane potrzeby i oczekiwania uczniów w realizacji zadań edukacji i doradztwa zawodowego - wyniki ankiety Mój wymarzony zawód (2015) nieprzewidywalność zjawisk społecznych wytyczają nowe rozumienie rzeczywistości i konieczność preferowania przez młodych ludzi postaw aktywnych i elastyczności w działaniu, wymusza zmianę modelu działania nie tylko zdobycie zawodu lecz rozwój kariery przez całe życie, aktywność i zaangażowanie wszystkich podmiotów w realizację zadań edukacji i doradztwa zawodowego w szkole, Cele ogólne: 1. wskazanie na istotne zmiany współczesnego rynku pracy: postęp naukowo-techniczny, postępujący proces globalizacji, zmieniające się wymagania pracodawców. 2. Przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia, zwrócenie uwagi na coraz większe zapotrzebowanie na elastycznych pracowników posiadających szereg rozmaitych umiejętności zawodowych, mogących pracować na różnych stanowiskach. 3. Wspieranie uczniów metodami aktywnymi w planowaniu dalszej kariery zawodowej, poznania siebie jako wymogu zmieniającej się rzeczywistości. 1
Cele szczegółowe: 1. Rozwijanie aktywności poznawczej uczniów w kierunku właściwej samooceny swoich możliwości psychofizycznych (osobowości) w określaniu przydatności zawodowej. 2. Kształtowanie świadomych decyzji w wyborze zawodu i szkoły. 3. Aktywizowanie uczniów do poznawania różnych grup zawodowych zawody przyszłości, targi zawodów 4. Inspirowanie młodzieży do poznawania kierunków kształcenia i wymagań edukacyjnych w szkołach ponadgimnazjalnych. 5. Rozwijanie umiejętności pracy zespołowej, kształtowanie właściwych relacji społecznych. 6. Poznawanie rynku pracy oraz zjawisk mobilności zawodowej i bezrobocia. 7. Aktywizowanie rodziców w proces dotyczący wyboru zawodu i właściwej szkoły ponadgimnazjalnej prze ich dziecko. 8. Włączanie placówek, instytucji, zakładów pracy, wydarzeń lokalnych i krajowych w proces orientacji i doradztwa zawodowego w szkole. 9. Prowadzenie indywidualnego i grupowego doradztwa zawodowego na terenie gimnazjum. Wnioski z diagnozy uczniów klas III 2015/2016 uwzględnione w edukacji i doradztwie zawodowym. Uczniowie wskazali na następujące priorytety: a) na wybór szkoły ponadgimnazjalnej mają wpływ własne informacje i własne ambicje (60%) b) pomoc w określeniu predyspozycji zawodowych- 69% c) uzyskanie wiedzy o zawodach - 50% d) uzyskanie wiedzy o rynku pracy -39% e) utwierdzenie w wyborze szkoły -45% f) pomoc w zaplanowaniu własnej kariery 40% g) szkołę zawodową wybrało 70% uczniów ( 58% - technikum, 12% ZSZ) 2
Formy i sposoby realizacji programu: - lekcje wychowawcze; - zajęcia edukacyjne z zakresu doradztwa (warsztaty, pogadanki, dyskusje, karty pracy, testy predyspozycji, ankiety, konkursy,) - testy diagnostyczne; - lekcje przedmiotowe, na których są realizowane treści z zakresu orientacji zawodowej; - wyjścia edukacyjne; - spotkania z zaproszonymi gośćmi; - indywidualne konsultacje; - rozmowa doradcza - spotkania z rodzicami; - kierowanie do specjalistów; - poradnictwo indywidualne i grupowe - wycieczki do zakładów pracy - szkolny punkt konsultacyjny -współpraca z instytucjami pozai wspomagającymi orientację edukacyjno-zawodową 1. W pracy z młodzieżą uwzględnia się: wdrażanie uczniów do samopoznania jako niezbędnego działania w planowaniu swojej kariery, kształcenie umiejętności analizy swoich mocnych i słabych stron, konfrontacja samooceny z wymaganiami szkół i zawodów, wyzwalanie wewnętrznego potencjału uczniów planowanych działaniach ogólnoszkolnych, rozwijanie umiejętności pracy zespołowej i współdziałania w grupie, przełamywanie barier emocjonalnych, planowanie własnego rozwoju, poznanie możliwych form zatrudnienia, 3
poznanie możliwości dalszego, całożyciowego kształcenia i doskonalenia zawodowego planowanie kariery zawodowej, wypracowanie form wspierania uczniów wyborze ich dalszej drogi życiowej. Uczniowie oczekiwane efekty poznają własne predyspozycji zawodowe, zainteresowania, uzdolnienia, umiejętności, rozwijają umiejętności pracy zespołowej, przełamywania barier środowiskowych oraz kształtowania właściwych relacji społecznych, potrafią określić swoje mocne strony, są świadomi swoich ograniczeń, są aktywni w planowaniu swojej przyszłości zawodowej, znają czynniki trafnego wyboru zawodu, posiadają informacje o zawodach i sytuacji na rynku pracy, systemie kształcenia i znają źródła informacji edukacyjnej i zawodowej, wybierają zawód i szkołę po dokonaniu analizy własnych możliwości psychofizycznych z wymaganiami szkoły i zawodu, znają przeciwwskazania zdrowotne do wyboru zawodu. 1. Nauczyciele, wychowawcy: w realizacji podstawy programowej z poszczególnych przedmiotów podejmują zadania wynikające z edukacji i doradztwa zawodowego, rozwijają umiejętności i pogłębiają kompetencje uczniów niezbędne na współczesnym rynku pracy, prowadzą ćwiczenia integrujące grupę, rozwijające samowiedzę itp., organizują spotkania z przedstawicielami różnych zawodów z udziałem rodziców; uczestniczą w wycieczkach zawodoznawczych, wspierają uczniów w procesie decyzyjnym, pełnią funkcję wspierająco-informacyjną dla rodziców, są wspomagani w zakresie realizacji orientacji i doradztwa zawodowego w szkole poprzez wymianę doświadczeń i dzielenie się wiedzą. Nauczyciele - oczekiwane efekty: 4
potrafią diagnozować potrzeby i zasoby uczniów, rozwijają talenty, zainteresowania, zdolności, predyspozycje, wspierają uczniów w procesie podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych, realizują działania z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej i roli pracownika, wspierają rodziców w procesie doradczym, udzielają informacji lub kierują do specjalistów, angażują przedstawicieli instytucji i zakładów pracy w działania doradcze szkoły. 3. Praca z rodzicami: zapoznanie z planem pracy WSDZ, przygotowanie rodziców do wspierania swoich dzieci w wyborze drogi życiowej - Rodzic doradca, poprzez organizowanie spotkań w ramach zaplanowanych konferencji, warsztaty dla rodziców, poinformowanie uczniów i rodziców o warunkach rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych, zapoznanie z typami szkół, indywidualna praca z rodzicami uczniów, udział rodziców jako przedstawicieli różnych zawodów w spotkaniach z uczniami, przedstawienie oferty edukacyjnej szkolnictwa ponadgimnazjalnego oraz możliwości dalszej edukacji i szans zatrudnienia po ukończeniu tego etapu edukacyjnego w wybranych szkołach, gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie informacji o rynku pracy w regionie, o tendencjach krajowych i unijnych. Rodzice - oczekiwane efekty: mają wiedzę na temat wymagań współczesnego rynku pracy i konieczności zarządzania karierą przez całe życie, wykazują zainteresowanie, są zaangażowani i przygotowani do pełnienia roli doradców swojego dziecka; wspomagają dzieci w procesie podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych; znają aktualną i pełną ofertę edukacyjną na różnych jego poziomach; wiedzą, gdzie szukać pomocy dla dzieci z problemami: zdrowotnymi, emocjonalnymi, decyzyjnymi, intelektualnymi, rodzinnymi itp.; włączają się do działań informacyjnych szkoły (np. jako przedstawiciele różnych zawodów). 5
Treści zadań do realizacji na poszczególnych poziomach nauczania: Klasy I Uczeń poznaje siebie: Klasy II Uczeń poznaje różne zawody: Klasy III Kim będę? Planuję swoją przyszłość. Poznanie ścieżek kształcenia ponadgimnazjalnego i rynku pracy 1.Co lubię, moje hobby, moje zainteresowania. 2. Moje mocne i słabe strony. 3. Moje wartości i cele życiowe. 4. Stosunek i motywacja do pracy i obowiązków. 5. Jak uczyć się i zorganizować własny warsztat pracy? 6. Jak pracować w zespole? 7. Predyspozycje zdrowotne i ich wpływ na wybór zawodu. 8. Rola osobowości w wyborze właściwego zawodu 1. Praca w życiu człowieka - wybór zawodu. 2. Co to znaczy dobrze czy źle wybrany zawód. 3. Rola temperamentu przy wyborze zawodu. 4. i 5. Znaczenie uzdolnień i zainteresowań w wyborze zawodu. 6. i 7. Klasyfikacja zawodów i specjalności. 8. Poznajemy zawody przyszłości. 9.Wymagania współczesnego rynku pracy i oczekiwania pracodawców. 1.Oferta edukacyjna poznanie sieci szkół ponadgimnazjalnych,; 2.Podejmowanie decyzji związanych z wyborem zawodu; 3. Określenie drogi prowadzącej do zawodu, strategie kariery zawodowej. 4. Umiejętność właściwego zarządzania czasem warunkiem sukcesu; 5. Oczekiwania pracodawców wobec pracowników czytanie ofert pracy; umiejętności uniwersalne; 6. Jak szukać pracy?; 7. Autoprezentacja czyli moc pierwszego wrażenia; 8. Dokumenty CV, list motywacyjny; 9. Konieczność kształcenia ustawicznego jako wymóg obecnych czasów. EWALUACJA: 1. Propozycje uczniów dotyczące wyboru przyszłej szkoły. (maj). 2. Losy absolwentów- opracowane na podstawie list uczniów ze szkół ponadgimnazjalnych. (październik). 3. Przeprowadzenie wśród uczniów ankiety oceniającej przydatność zajęć z zakresu orientacji i doradztwa zawodowego. (czerwiec). 6
Program szkolnych działań w doradztwie zawodowym 2015/2016 Lp. Rodzaj działań Forma realizacji 1. Zapoznanie Rady pedagogicznej z programem doradztwa zawodowego prelekcja osiągnięcia Nauczyciele znają program działań szkoły w realizacji doradztwa zawodowego i wspomaganiu ucznia w planowaniu swojej kariery Osoba odpowiedzia lna Doradca zawodowy Realizator zadania Doradca zawodowy uczestni cy Członkowi e RP Termin IX uwagi 2. Zapoznanie Rodziców ze programem doradztwa zawodowego 3. Rodzice jako pierwsi doradcy swojego dziecka pogadanka Prezentacje warsztaty, dyskusje, indywi. konsultacje, konferencje Znają program i planują swój aktywny udział Rodzice są przygotowani do roli doradcy swojego dziecka, Znają mocne strony swojego dziecka, wiedzą gdzie należy szukać informacji DZ DZ rodzice X wychowawcy DZ Wychowawcy, DZ rodzice 4. Zapewnienie ciągłości działań doradczych WSDZ 5. Współpraca z instytucjami wspierającymi realizację doradztwa zawodowego w szkole Uwzględnienie przygotowania do funkcjonowania na rynku w nauczaniu przedmiotowym CDZM PUP PPP Zakłady pracy Tworzenie bazy informacji Realizacja działań długofalowych Działania szkoły są wspierane przez specjalistów DZ Zespół WSDZ doradca zawodowy Wychowawcy Bibliotekarz Informatyk DZ Nauczyciele przedmiotu Wychowawcy, n-le przedmiotów, doradca zawodowy Rodzice, uczniowie nauczyciel e Rodzice, uczniowie nauczyciel e 7
MODUŁ I (diagnoza osobowości KIM JESTEM?) klasa I Rozpoznawanie swojego profilu osobowościowego Rodzaj działań - zadania forma realizacji wykonawca Uczestnicy - osiągnięcia Termin realizacji Poznanie siebie warunkiem Uczeń potrafi określić swoje: zainteresowania, planowania własnego rozwoju i Godzina do dyspozycji Wychowawcy uzdolnienia, wymogiem zmieniającej się doradcy klas, -mocne i słabe strony, rzczywistości. zawodowego, doradca -wyjaśnić znaczenie pozytywnego myślenia i 1.Określanie zainteresowań. wychowawcy; pogadanka, zawodowy samoakceptacji w swoim życiu. 2.Uświadomienie własnych ankieta, kwestionariusze, -ma świadomość własnego potencjału i potrafi uzdolnień. testy komputerowe, dokonać analizy pod kątem planowania dalszej 3.Formułowanie swoich mocnych kariery. i słabych stron Poznaję siebie. -Cechy osobowości -Temperament i cechy charakteru -Znaczenie cech osobowości w planowaniu drogi zawodowej, - elastyczna osobowość co to znaczy? - system wartości Umiejętność komunikowania się. - wyrażania swoich uczuć, poglądów i przekonań budowanie relacji, - autoprezentacji Godzina do dyspozycji doradcy zawodowego, wychowawcy, pogadanka, ankieta, warsztaty Godzina wychowawcza, Lekcje przedmiotowe, pogadanka, warsztaty, ankiety Wychowawca, doradca, n-le przedmiotów, j. polski, psycholog Wychowawca, doradca, n-le przedmiotów, j. polski, psycholog Indywidualne konsultacje dla uczniów klasy I dotyczą udzielania pomocy w: - Uczeń potrafi określić swoje cechy charakteru i typ temperamentu i ich przydatność w poszczególnych grupach zawodowych, - wie nad którymi cechami charakteru musi popracować, - rozumie, że zrządzanie swoją karierą wymaga elastyczności działania Uczeń potrafi: - określić obszary w których czuje się pewnie, -dobrać sposób zachowania adekwatnie do sytuacji, -uzasadnić swoje zachowanie, - dokonać autoprezentacji. uwagi 8
poznaniu swojego profilu osobowościowego, poziomu zainteresowań, typu temperamentu, cech charakteru, uzdolnień, umiejętności, modalności sensorycznych przygotowanie do ustawicznego kształcenia, rozpoznania swoich mocnych i słabych stron, formułowanie własnych oczekiwań wobec przyszłej pracy, MODUŁ II Rynek pracy i edukacji Rodzaj działań - zadania Poznajemy potrzeby rynku pracy oczekiwane kompetencje - niezbędne kwalifikacje, aktywność i mobilność zawodowa Poznajemy zawody, wymagania środowisko, przeciwskazania, wymagania kwalifikacyjne Zawody przyszłości Szkoły zawodów w środowisku lokalnym i w regionie Forma realizacji wykonawca Uczestnicy - osiągnięcia Praca w oparciu o informatory, Internet, programy komputerowe, Wycieczki zawodoznawcze, spotkania z pracodawcami. Filmy o zawodach. Kariera na Maksa, ćwiczenia, dyskusje, symulacje Zajęcia grupowe dla chętnych Prezentacje, filmy, wyszukiwanie informacji Lekcje wychowawcze i przedmiotowe, wycieczka do zakładu pracy, Zaproszony gość, Wychowawca, Nauczyciele przedmiotów, doradca zawodowy, zaproszeni goście Wychowawca, doradca, zaproszony gość Zajęcia grupowe, Prezentacje, wyszukiwanie informacji, doradca zaw., przedstawiciel szk. ponadgimnazjalnych wychowawca, nauczyciele przedmiotów, doradca zawodowy pedagog, przedstawiciel zawodów Uczeń potrafi odszukać w Internecie informacje o danym zawodzie (doradca 2000) Zna wymagania współczesnego rynku pracy, ma świadomość ustawicznego kształcenia się i mobilności zawodowej Zna podziały zawodów, warunki, środowisko pracy, wymagania psychofizyczne, przeciwwskazania, potrafi określić szanse zatrudnienia w danym zawodzie Zna wymagania współczesnego rynku pracy, ma świadomość, że należy interesować się trendami rozwojowymi i śledzić rynek pracy, aby właściwie planować i realizować swój rozwój zawodowy. Zna rodzaje szkół zawodowych w swoim środowisku i regionie Termin realizacji Uwagi /uczestnicy Kl. I- III Kl. I-III Kl I - III Kl. I - III 9
Szanse zatrudnienia, analiza rynku pracy, definicja, podaż, popyt, podmioty, instytucje wspomagające proces poszukiwania pracy Lekcje wychowawcze, przedmiotowe (WOS) warsztaty, ankieta, pogadanka, dyskusja spotkania z przedstawicielami PUP WOS, bibliotekarz, informatyk, doradca zawodowy Uczeń potrafi zdefiniować pojęcia, rozpoznać i analizować najważniejsze aspekty sytuacji gospodarczej w regionie, opisać lokalny rynek pracy, wskazać lokalne i regionalne instytucje wspomagające proces poszukiwania pracy Indywidualne konsultacje dla uczniów klasy II dotyczą udzielania pomocy w: rozpoznaniu rynku pracy zapoznaniu z instytucjami wspomagającymi w poszukiwaniu pracy, rozpoznaniu specyfiki wybranego zawodu, analizie własnych zainteresowań, predyspozycji zawodowych w kontekście rozpatrywanego zawodu, formułowaniu własnych oczekiwań wobec przyszłej pracy, rozważeniu możliwych kierunków własnego rozwoju zawodowego. Kl. I - III Moduł III Rodzaj działań - zadania Kim będę? Podejmowanie decyzji Realizator/ Uczestnicy - osiągnięcia Forma realizacji wykonawca Termin realizacji Uczestnicy uwagi Wytyczanie celów edukacyjnych i zawodow., uwarunkowania trafnego wyboru zawodu i drogi kształcenia, co gimnazjalista powinien wiedzieć Czynniki występujące w procesie podejmowania decyzji (bariery, rola informacji, instytucje wspierające) Pogadanka, warsztaty, lekcje przedmiotowe, prezentacja Wybrać zawód co gimnazjalista powinien wiedzieć Lekcje wychowawcze i przedmiotowe, warsztaty, pogadanka, dyskusja Lekcje wychowawcze, doradca zawodowy N-l WOS, informatyk Lekcje wychowawcze, doradca zawodowy Psycholog, nauczyciele przed. Uczeń potrafi: - wskazać wady i zalety procesu decyzyjnego, - podać przykład decyzji racjonalnej i nieracjonalnej Ocenić wartość posiadanych informacji i wykorzystanie ich w procesie decyzyjnym, Wskazać źródła pozyskania brakujących informacji, Scharakteryzować proces decyzyjny Semestr I Luty/ marzec Kl. III Kl. III 10
Decyzje zawodowe Wybór zawodu a rynek pracy (rozwój techniki, globalizacja, mobilność zawodowa) Struktura kształcenia ponadgimnazjalnego, Zasady rekrutacji,, Targi edukacyjne, Drzwi otwarte, OTK Warsztaty w których uczeń poznaje proces podejmowania decyzji Lekcje wychowawcze, wycieczki, indywidualne wejścia do szkół Doradca zawodowy psycholog Wychowawca, doradca zawodowy Uczeń potrafi: - stworzyć listę czynników od których zależy wybór zawodu, - aktywnie uczestniczyć w procesie decyzyjnym, - podjąć próbę oceny swoich preferencji w aspekcie wyboru zawodu i szkoły Uczeń zna: - system kształcenia i możliwości uzupełniania kwalifikacji, czas trwania nauki - procedurę przyjęć Semestr I OTK semestr I semestr II Konsultacje dla uczniów kl. III dotyczą: Poznania przez uczniów: o procesu decyzyjnego i aktualnej sytuacji na rynku pracy, o instytucji wspierających w wyborze zawodu i szkoły, o własnych zainteresowań i predyspozycji zawodowych, o specyfiki wybranej przez siebie szkoły. Formułowania własnych oczekiwań w odniesieniu do przyszłej pracy. Omówienia z doradcą zawodowym możliwych kierunków własnego rozwoju. Zapoznania z Europejskimi i Krajowymi Ramami Kwalifikacji Zawodowych Zajęcia pozalekcyjne, warsztaty dla uczniów i rodziców dotyczą przygotowania do funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy i podejmowania przemyślanych działań w planowaniu drogi zawodowej. Przewidywane rezultaty - uczeń dokona wyboru dalszego kształcenia zgodnie z własnymi zdolnościami i zainteresowaniami i będzie: a. uzupełniał, zdobywał wykształcenie zgodnie z potrzebami rynku pracy, b. świadomy swoich możliwości i predyspozycji co pozwoli mu na elastyczne funkcjonowanie na rynku pracy c. orientował się w specyfice kolejnych etapów edukacji i możliwości dopełniania swoich kwalifikacji w ciągu swojego życia. Kl. III Kl. III doradca zawodowy 11
Aniela Kobusińska - Luty 12