Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa w Szkole Podstawowej nr 3 im. B. Malinowskiego w Działdowie opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007r., dotyczącego zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, Wewnętrznego Systemu Oceniania Szkoły Podstawowej nr 3 im. Bronisława Malinowskiego w Działdowie - zgodny z podstawą programową przedmiotu historia i społeczeństwo dla II etapu edukacyjnego: klasy IV VI (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku). 1
Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa w Szkole Podstawowej nr 3 im. Bronisława Malinowskiego w Działdowie Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa został opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007r., dotyczącego zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, Wewnętrznego Systemu Oceniania Szkoły Podstawowej nr 3 im. Bronisława Malinowskiego w Działdowie i jest zgodny z podstawą programową przedmiotu historia i społeczeństwo dla II etapu edukacyjnego: klasy IV VI oraz Programem nauczania historii i społeczeństwa w szkole podstawowej Klucz do historii, autorstwa Małgorzaty Lis, opublikowanym przez Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Przedmiotowy system oceniania uwzględnia: 1. Informacje, jakie umiejętności nabyte na przedmiocie historia i społeczeństwo będą podlegały ocenie obszary aktywności ucznia; 2. Kontrakt między nauczycielem a uczniem; 3. Kryteria ocen zawierające wymagania na daną ocenę; 4. Narzędzia pomiaru osiągnięć uczniów; 5. Sposób ustalania oceny śródrocznej i końcoworocznej; 6. Zasady współdziałania z uczniami i rodzicami. OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIA 1. Postawy i zachowania specyficzne dla aktywności historycznych: uczeń rozumie przyczyny i skutki poznanych zjawisk; uczeń prawidłowo posługuje się chronologią i poprawnie operuje pojęciami z nią związanymi; uczeń umie wykorzystać różne źródła informacji do zdobywania wiedzy historycznej; uczeń umie korzystać z mapy jako źródła wiadomości; uczeń próbuje interpretować różnego rodzaju źródła historyczne; uczeń próbuje samodzielnie oceniać fakty i wydarzenia historyczne; uczeń zna i przestrzega praw dziecka i praw człowieka. 2. Postawy i zachowania funkcjonujące poza sferą działań ściśle związanych z historią: uczeń umie jasno i precyzyjnie formułować myśli, odpowiedzi i pytania, wyjaśnia je, zarówno w mowie, jak i w piśmie; uczeń umie posługiwać się encyklopedią, tekstem źródłowym i zbiorami bibliotecznymi; 2
uczeń rozwiązuje problemy indywidualnie i w grupie; uczeń wie, jak umiejętnie uczestniczyć w dyskusji; uczeń próbuje posługiwać się językiem historycznym przy opisie wydarzeń; uczeń okazuje tolerancję i szacunek dla poglądów niezgodnych z jego własnymi; uczeń szanuje prawa innych ludzi. UMOWA KONTRAKT Z UCZNIAMI 1. Prace klasowe i sprawdziany są obowiązkowe. Są zapowiadane nie później niż tydzień przed ich przeprowadzeniem i omówiony jest ich zakres. Nieobecność na sprawdzianie lub pracy klasowej może być usprawiedliwiona chorobą ucznia i potwierdzona przez lekarza lub rodziców/prawnych opiekunów; Prace pisemne są archiwizowane przez rok. Rodzice mają prawo wglądu podczas wywiadówek i otwartych drzwi ; 2. Na koniec semestru przewiduje się test sprawdzający; 3. Jeżeli praca klasowa lub sprawdzian, test nie odbędą się w terminie ustalonym przez nauczyciela, z przyczyn niezależnych od nauczyciela lub klasy, wówczas nauczyciel w porozumieniu z klasą ustala nowy termin; 4. Jeżeli uczeń opuścił pracę klasową, sprawdzian lub test z przyczyn losowych, powinien ją napisać w ciągu dwóch tygodni od dnia powrotu do szkoły; 5. Krótkie sprawdziany kartkówki są obowiązkowe, mogą, ale nie muszą być zapowiedziane i nie podlegają poprawie. Zakres treści tych sprawdzianów obejmuje trzy ostatnie tematy lekcyjne; 6. Każdy uczeń ma prawo prosić nauczyciela o dodatkowe wyjaśnienie niezrozumiałego tematu lekcji i do dodatkowej pracy domowej; 7. Uczeń może poprawić słabą ocenę niedostateczną lub dopuszczającą z pracy klasowejdwa razy w semestrze, w terminie uzgodnionym z nauczycielem; 8. Nie ocenia się ucznia po dłuższej, usprawiedliwionej nieobecności; 9. Uczeń ma prawo, ale i obowiązek zgłoszenia nieprzygotowania się do lekcji /należy rozumieć zarówno przygotowanie ustne, brak pracy domowej, jak i brak zeszytu przedmiotowego/. Ma prawo zgłosić nieprzygotowanie 2 razy w półroczu na początku każdych zajęć. Trzecie i kolejne nieprzygotowanie do lekcji pozwala nauczycielowi postawić ocenę niedostateczną. Próba oszukania nauczyciela upoważnia go do postawienia uczniowi oceny niedostatecznej. 10. Jeżeli uczeń będzie nieobecny na lekcji, jest zobowiązany do samodzielnego uzupełnienie braków /notatki lekcyjnej i zadanej pracy domowej/; 11. Obowiązkiem ucznia jest systematyczne, czytelne i estetyczne prowadzenie zeszytu przedmiotowego zapisywanie w nim notatek i prac domowych; 3
12. Uczeń za pracę na zajęciach lekcyjnych otrzymuje plusy. Trzy plusy są równoznaczne z oceną bardzo dobrą. 13. Uczniowie klas IV w miesiącu wrześniu nie otrzymują ocen niedostatecznych; 14. Uczeń ma obowiązek systematycznie pracować na lekcjach historii i w domu /ma obowiązek przeczytania danego tematu lekcji z podręcznika/; 15. Uczeń na koniec semestru i koniec roku szkolnego ma możliwość pytania na wyższą ocenę poprawę oceny. Jednak swoją ocenę uczeń pracuje cały semestr lub cały rok; 16. Oceny śródroczne wystawia nauczyciel w terminie ustalonym przez dyrekcję szkoły (przynajmniej siedem dni) przed posiedzeniem rady pedagogicznej; 17. Uczeń, który opuścił więcej niż 50% zajęć lekcyjnych nie może być klasyfikowany z historii i społeczeństwa; 18.. O planowanej ocenie niedostatecznej uczeń zostaje powiadomiony na miesiąc przed planowanym posiedzeniem rady pedagogicznej i ma prawo poprawić ocenę w terminie wyznaczonym przez nauczyciela. KRYTERIA OCENY Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne znajdują się w kolejnych załącznikach: nr 1 klasa IV NARZĘDZIA POMIARU OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW: 1. Pomiar osiągnięć uczniów odbywa się za pomocą następujących narzędzi: prac klasowych, sprawdzianów, testów; krótkich sprawdzianów kartkówek, odpowiedzi ustnych, prac domowych, przygotowania się do lekcji, aktywności w czasie lekcji, pracy w grupach lub pracy samodzielnej. 2. Stosowane metody: pogadanka; rozmowa nauczająca; praca z tekstem. V. SPOSÓB USTALANIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ Ocenianie będzie się odbywać w oparciu o skalę obowiązującą w polskim systemie oświaty. Dopuszcza się stosowanie znaków plus (+) i minus (-) przy ocenach cząstkowych. Ocenianie jest jawne. 4
Obszary oceniane w ciągu semestru: 1. Prace klasowe, testy i krótkie sprawdziany kartkówki W zależności od zdobytych punktów uczniowie otrzymują oceny w następujący sposób: celujący 100% bardzo dobry 99% - 95% bardzo dobry - 94% - 90% dobry + 89% - 85% dobry 84% - 79% dobry - 78% - 75% dostateczny+ 74% - 70% dostateczny 69% - 54% dostateczny - 53% - 50% dopuszczający + 49% - 45% dopuszczający 44% - 35% dopuszczający - 34% - 31% niedostateczny 30% - 0% 2. Odpowiedzi ustne: na które składają się: umiejętności zanalizowania tematu główna myśl jasno sformułowana; logiczne uzasadnienie własnego stanowiska umiejętności selekcjonowania materiału brak błędów faktograficznych; fakty mieszczące się w podstawie programowej; styl wypowiedzi, czyli: samodzielność i płynność wypowiedzi; konsekwentne stosowanie adekwatnej terminologii; bogate słownictwo 3. Praca domowa: oceniamy następujące umiejętności poprawność; kompletność pracy; oryginalność; samodzielność; prezentacja wyników 5
4. Aktywność: oceniamy stopniem lub umownym znakiem (+) w zależności od wkładu pracy. Trzy plusy powodują wpisanie do dziennika lekcyjnego oceny bardzo dobrej. 5. Praca w grupach: będzie polegała na efektywnym współdziałaniu w zespole i ocenianiu własnego uczenia się, skutecznym porozumiewaniu się w różnych sytuacjach i rozwiązywaniu problemów w twórczy sposób. Praca w grupie będzie oceniana przez ucznia jako element samooceny i przez nauczyciela, uwzględniając następujące fazy: zaangażowanie, przekształcania, badanie, prezentację. Kryteria oceny pracy w grupie: zadana praca; wkład w pracę grupy; kontakt z grupą. Oceny: bardzo dobry: uczeń konsekwentnie wykonuje zadaną pracę, przypomina innym członkom grupy o zadanej pracy, wnosi pozytywny wkład w pracę, ma wiele ciekawych pomysłów, szczerze chwali wkład wnoszony przez innych, zachęca do dobrej komunikacji, szanuje innych i ich pomysły. dobry: koncentruje się na wyznaczonym działaniu, wykonuje zadanie z czasem, słucha innych, zwykle szanuje innych, zdolny do kompromisu. dostateczny: większość czasu wykonuje zadaną pracę, czasami odrywa się od pracy, rozmawiając na inne tematy, wnosi pewien wkład w pracę grupy, opiera się na pomysłach innych, czasami chwali innych, niezbyt wyraźnie okazuje szacunek członkom grupy. dopuszczający: często odrywa się od zadanej pracy, dyskutuje na inne tematy, wykonuje część pracy, nie słucha pomysłów innych, rzadko chwali innych i okazuje im szacunek. niedostateczny: odrywa od pracy innych członków grupy, zajmuje się innymi sprawami, rozmawia z ludźmi z innych grup, pozbawia grupę zapału do pracy, przeszkadza, nie stara się o potrzebne materiały, zamyka usta grupie, całkowicie dominuje w dyskusji, nigdy nie zawiera kompromisu. 6. Zeszyt przedmiotowy lub zeszyt ćwiczeń: obowiązkiem ucznia jest systematycznie (czytelne i estetyczne) prowadzenie notatek w zeszycie przedmiotowym lub w zeszycie ćwiczeń; za brak zeszytu uczeń otrzymuje minus ; uzyskania trzech minusów jest równoznaczne z otrzymaniem oceny niedostatecznej; za prowadzenie zeszytu lub zeszytu ćwiczeń uczeń może otrzymać ocenę. 6
7. Przy wystawieniu oceny śródrocznej i końcoworocznej będą brane pod uwagę kryteria społeczno wychowawcze oraz zalecenia Poradni Pedagogicznej - Psychologicznej: warunki nauki ucznia w domu rodzinnym; trudności ucznia wynikające z patologii rodziny; stan zdrowia ucznia; stosunek ucznia do obowiązków szkolnych; wysiłek ucznia wkładany w wywiązywanie się z obowiązków szkolnych; systematyczność ucznia; możliwości ucznia; trudne sytuacje losowe w życiu ucznia. VI. SPOSOBY INFORMOWANIA O OSIĄGNIĘCIACH I POSTĘPACH Uczniów: ustne uzasadnienie oceny; recenzje prac pisemnych; publikowanie wyników prac uczniowskich. Rodziców: ogólnoklasowe spotkania; rozmowy indywidualne; korespondencja. 7
Załącznik nr 1 do przedmiotowego systemu oceniania wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie z historii i społeczeństwa zgodne z podstawą programową z historii i społeczeństwa II etap edukacyjny klasy IV VI i programem nauczania historii i społeczeństwa w szkole podstawowej Klucz do historii autor: Małgorzata Lis, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. klasa IV * Gwiazdką oznaczono tematy Wymagania dotyczące lekcji dodatkowych zależą od tego, czy nauczyciel wyznaczy temat ten jako obowiązkowy czy nadobowiązkowy wówczas wymagania dotyczyć będą oceny celującej. Nr lekcji lekcji Ocena Ocena dostateczna dopuszczająca CZĘŚĆ 1 ZAPOZNAJ SIĘ Z HISTORIĄ Ocena dobra Ocena bardzo dobra Podstawa programowa 1. Historia Co to takiego? historia jako dzieje, przeszłość, epoki historyczne. 2. Wśród starych ksiąg, obrazów i budowli. źródła historyczne. UCZEŃ: historia i czym zajmuje się historyk. źródło historyczne, legenda i zabytek. - umie krótko scharakteryzować epoki historyczne. - wie, jakie funkcje pełni muzeum, - umie podzielić źródła historyczne na pisane i niepisane. - wyjaśnia, po co uczy się historii. inne formy poznawania historii (film, obraz), - rozumie znaczenie źródeł historycznych dla pracy historyka. - rozumie wpływ wydarzeń historycznych na teraźniejszość, - rozumie wpływ współczesnych zdarzeń także z życia ucznia na kształtowanie się przyszłej historii. - umie odczytać informacje z ilustracji przedstawiającej źródło niepisane,. - rozumie, dlaczego należy chronić źródła historyczne. Historia jako dzieje. Historia jako dzieje 8
3. Historia zegara i nie tylko chronologia, tysiąclecie, era, przed naszą erą. - wie, jakie są rodzaje zegarów, podstawowe podziały czasu (wiek, era itp.). - umieszcza wydarzenia na osi chronologicznej, chronologia. - wie, w jakim celu i gdzie wynaleziono kalendarz, - rozumie, jakie ma znaczenie chronologia w nauce historii. - rozumie, dlaczego inaczej liczymy czas przed naszą erą. Chronologia historyczna 4. Kiedy to było? Obliczanie czasu. określanie wieku, ery, obliczanie upływu czasu między wiekami. podstawowe podziały czasu (wiek, era itp.). chronologia, umie - określić na podstawie daty wiek i jego połowę. - umie obliczyć upływ czasu między wydarzeniami p.n.e. i n.e. - rozumie, jakie ma znaczenie chronologia w nauce historii. Chronologia historyczna 5. Palcem po mapie. mapa historyczna, rodzaje map historycznych. mapa. Wie, co to jest tytuł mapy i legenda. 6. Archeologia co to takiego?* - wie, czym zajmuje się archeolog. - wie, jakie są rodzaje map. na mapie konkretne miejsca i określić ich przynależność państwową. - wie, jakimi narzędziami i technikami posługuje się archeolog. - umie odróżnić od siebie rodzaje map. starą mapę i różnice między mapą dawną i współczesną. - potrafi wymienić rożne znaleziska archeologiczne i ocenić ich wartość. czytania mapy dla poznania zjawisk i procesów historycznych. pracy archeologa dla poznawania historii. Analiza i interpretacja historyczna. 7. Lekcja powtórzeniowa. epoki historyczne źródła historyczne chronologia. - rozumie pojęcia: wiek, era, epoka, historia, źródło historyczne, - oblicza czas, który upłynął między epokami i wydarzeniami, - przypisuje daty wydarzeń do odpowiednich wieków. - wymienia kolejne epoki historyczne, - wie, jakie wyróżniamy rodzaje źródeł historycznych, - wyjaśnia, dlaczego uczymy się historii. - przedstawia własne rozumienie konieczności nauki historii. - klasyfikuje źródła historyczne, posługując się przykładami, - uzasadnia przydatność źródeł w pracy historyka i archeologa. 9
CZĘŚĆ 2: CZŁOWIEK SPOŁECZEŃSTWO 8. Każdy człowiek jest inny. odmienność i niepowtarzalność człowieka. UCZEŃ: - wie, czym ludzie różnią się między sobą. tolerancja. różnice między ludźmi oraz zauważyć wynikające z nich korzyści i trudności. - rozumie, że należy szanować innych bez względu na wiek, wygląd czy przekonania. - umie odróżnić tolerancję od akceptacji. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. 9. W domu, w szkole, w społeczeństwie. rodzina, społeczność szkolna, społeczeństwo, prawa i obowiązki ucznia. 10. Ja i moja historia. tradycja rodzinna, pokolenie. społeczeństwo i grupa społeczna i jakie są podstawowe rodzaje grup społecznych. pamiątka rodzinna, zwyczaj, drzewo genealogiczne i rodowód. 11. Szkoła dawniej i dziś.* - rozumie, że dawniej nauka nie wyglądała tak jak dzisiaj. przykłady społeczeństw i grup społecznych, - umie określić, do jakich grup sam należy i jaką pełni w nich funkcję, - umie określić podstawowe funkcje rodziny. - umie odróżnić pamiątkę od zwyczaju oraz drzewo genealogiczne od rodowodu, - umie podać przykład pamiątki i zwyczaju w swojej rodzinie. - wie, kim była Maria Skłodowska-Curie. przywódcę oraz określić role członków grupy społecznej, - rozumie potrzebę życia ludzi w grupach, - rozumie konieczność udziału w wyborach (na razie do samorządu szkolnego). - umie narysować rodowód i drzewo genealogiczne. - wie, czym się różni szkoła dawna od dzisiejszej. grupy społecznej w życiu codziennym (zwłaszcza znaczenie szkoły i rodziny). - rozumie korzyści wynikające z poznania swojej historii i historii swojej rodziny. - potrafi opowiedzieć, jak kiedyś wglądała nauka w dawnej szkole. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym. 10
12. Lekcja powtórzeniowa. społeczeństwo, grupa społeczna rodzina, szkoła tolerancja konflikty prawa i obowiązki ucznia - zna pojęcia: społeczeństwo, grupa społeczna, - wie, czym ludzie różnią się między sobą, - umie określić podstawowe funkcje rodziny. - wie do jakich grup społecznych należy i jaką pełni w nich funkcję. - zna swoje prawa i obowiązki jako uczeń w społeczności szkolnej. tolerancja i potrafi opowiedzieć, w jaki sposób się przejawia. - potrafi opowiedzieć o konfliktach między ludźmi i wie, w jaki sposób próbować radzić sobie z nimi. CZĘŚĆ 3: MAŁA I WIELKA OJCZYZNA 13. Moja ojczyzna Orzeł godło Polski*. stolica Polski godło, flaga, hymn państwowy historia orła sąsiedzi Polski. UCZEŃ: - wie, jakie miasto jest stolicą Polski, jakie są polskie symbole narodowe. - umie wymienić sąsiadów Polski. na mapie sąsiadów Polski. - rozumie konieczność zdobywania wiedzy o ojczyźnie. - zna historię narodowego godła. Ojczyzna oraz temat 14. Polska niejedno ma imię. regiony Polski 15. Moja wielka i mała ojczyzna. mój region, mała ojczyzna - zna pojęcia: region, gwara, strój regionalny, mniejszość narodowa. -wie, co to jest ojczyzna i patriotyzm. na mapie i nazwać najważniejsze polskie regiony oraz region, w którym mieszka. mała ojczyzna. na mapie i nazwać wszystkie polskie regiony. małej ojczyzny w swoim życiu i w historii. lokalnych zwyczajów dla budowania kultury polskiej. - umie znaleźć informacje na temat swojej małej ojczyzny, interesuje się życiem lokalnym. Ojczyzna. Ojczyzna, mała Ojczyzna 16. Lekcja powtórzeniowa. patriotyzm polskie symbole narodowe regiony Polski mniejszości etniczne i narodowe patriotyzm. - zna polskie symbole narodowe. - wymienia sąsiadów Polski, na mapie państwa graniczące z Polską. - wymienia regiony Polski, - rozumie ich odrębności, - wymienia cechy charakterystyczne własnego i innych regionów. - charakteryzuje swoją małą ojczyznę, - potrafi wskazać, jakie znaczenie ma dla niego i jego najbliższych. 11
CZĘŚĆ 4: DAWNO, DAWNO TEMU 17. Bardzo dawna historia człowieka.* prehistoria 18. Nad wielkimi rzekami. * pierwsze cywilizacje, rolnictwo, rola wielkich rzek. 19. Historia pisma. alfabety: fenicki, grecki, łaciński, współczesny. 20. Gliniane tabliczki.* pismo klinowe, Babilon. 21. Na rydwanie faraona.* faraon, rydwan, hieroglify, piramidy. UCZEŃ: - potrafi wymienić zajęcia człowieka pierwotnego - wie, jakie były funkcje ognia. - omawia rolę rzeki w starożytności. - wie, kiedy wynaleziono pismo. -wymienia grupy społeczne zamieszkujące Mezopotamię. - wie, kim był faraon i do czego służyły piramidy. - wymienia najpowszechniejsze narzędzia człowieka pierwotnego - wie, co zmieniło życie człowieka pierwotnego. - potrafi wskazać na mapie Nil i Mezopotamię - wie, kim byli Sumerowie. - rozumie, do czego służyło pismo. - potrafi wskazać na mapie Mezopotamię, - potrafi określić rolę grup społecznych zamieszkujących Mezopotamię. - potrafi wskazać na mapie Nil i Egipt, - potrafi wymienić grupy społeczne starożytnego Egiptu i krótko je scharakteryzować. - wie, z czego człowiek dawniej wykonywał narzędzia. - wymienia osiągnięcia starożytnych Sumerów. - wymienia rodzaje pisma w kolejności chronologicznej. - potrafi określić hierarchię grup społecznych zamieszkujących Mezopotamię, - opisuje wygląd starożytnego Babilonu. - wie, z czego i jak Egipcjanie robili zwoje do pisania. - potrafi opowiedzieć o początkach rolnictwa i hodowli. - potrafi opowiedzieć o znaczeniu pierwszych cywilizacji nad wielkimi rzekami. - wie, w jaki sposób odczytano hieroglify. podatek. - wie, kim był faraon Tutanchamon. Wynalazek pisma. 12
22. A tymczasem na ziemiach polskich * Biskupin, zajęcia ludności 23. Siedem cudów starożytnego świata.* 24. Lekcja powtórzeniowa. położenie geograficzne Mezopotamii wynalazek pisma Egipt faraonów Biskupin. Grecja i jej mieszkańcy. Wielka kolonizacja. * położenie Grecji, ukształtowanie terenu, rola żeglowania. - wymienia zajęcia mieszkańców Biskupina. - wie, że w starożytności wzniesiono wiele wspaniałych budowli, niektóre z nich nazwano siedmioma cudami świata. - rozumie pojęcia: Mezopotamia, pismo klinowe, faraon, piramidy, hieroglify, papirus. - potrafi na podstawie rysunku opisać gród w Biskupinie. - potrafi na podstawie zamieszczonych ilustracji opowiedzieć o siedmiu cudach świata. - omawia wpływ położenia geograficznego na życie w Mezopotamii i Egipcie. CZĘŚĆ 5: STAROŻYTNA GRECJA UCZEŃ: - potrafi wskazać na - wie, czym zajmowali mapie Grecję. się starożytni Grecy. - wskazuje przyczyny upadku Biskupina. - wskazuje siedem cudów świata na mapie świata starożytnego. - wie, które osiągnięcia cywilizacji Mezopotamii i Egiptu odgrywają ważną rolę do dziś. - ocenia znaczenie wynalazku pisma dla rozwoju cywilizacji. przyczyny Wielkiej Kolonizacji. - wie, kiedy powstała osada w Biskupinie i kto ją odkrył. - zna dalsze losy siedmiu cudów świata. - wymienia egipskie grupy społeczne i określa ich funkcje, - zna różne koncepcje dotyczące budowy piramid. - rozumie związek między położeniem geograficznym a rozwojem państwa i życiem mieszkańców. programowej oraz temat dodatkowy. 13
26. Greckie wychowanie. wychowanie spartańskie, hoplici, igrzyska olimpijskie. 27. W Atenach Peryklesa. sztuka grecka filozofia demokracja 28. W świecie greckich bogów. bogowie olimpijscy teatr grecki 29. Lekcja powtórzeniowa. położenie geograficzne Grecji wierzenia religijne Greków filozofia i teatr grecki rola sportu w życiu starożytnych Greków 30 Rozwój państwa rzymskiego.* początki Rzymu Rzym królewski republika cesarstwo. - wie, co oznacza zwrot spartańskie wychowanie. - wie, kim był Sokrates i Atena. - wie, kim był Herakles, Odyseusz, Zeus, - wie, co to był teatr w starożytnej Grecji. - rozumie pojęcia: demokracja, igrzyska olimpijskie, - wymienia greckich bogów. - wie, co oznacza zwrot wróć z tarczą lub na tarczy, - wskazuje na mapie Spartę i Olimpię. - wie, kim był Fidiasz i Perykles. - umie rozpoznać greckich bogów po ich atrybutach. - podaje genezę i znaczenie powiedzeń: z tarczą lub na tarczy, wychowanie spartańskie, - zna postacie: Sokratesa, Arystotelesa, Platona, Fidiasza, Peryklesa. - umie opowiedzieć o spartańskim modelu wychowania i starożytnych igrzyskach sportowych. - umie objaśnić funkcje świątyni grackiej i agory. - umie opowiedzieć historię Heraklesa i Odyseusza. - wyjaśnia znaczenie demokracji ateńskiej. CZĘŚĆ 6: STAROŻYTNY RZYM UCZEŃ: - wie, kim był Romulus. - potrafi wskazać na - wymienia mapie Rzym. chronologicznie ustroje Rzymu. sportu w życiu starożytnych Greków i współczesnych. osiągnięć starożytnych Greków dla kolejnych epok, w tym dla współczesności. osiągnięć starożytnych Greków dla kolejnych epok, w tym współczesności. - porównuje warunki naturalne różnych krajów starożytnych: - wskazuje podobieństwa i różnice oraz ich wpływ na funkcjonowanie państw. - krótko charakteryzuje ustroje Rzymu. Fundamenty Europy. Fundamenty Europy. Fundamenty Europy. 14
31. Miasto na siedmiu wzgórzach drogi rzymskie handel, życie codzienne Juliusz Cezar. 32. Rzymianina dzień powszedni prawo rzymskie termy, igrzyska, niewolnictwo. 33. Rzymianin zostaje chrześcijaninem. narodziny chrześcijaństwa, apostołowie, ewangelia, prześladowania 34. Upadek cesarstwa rzymskiego. Jak walczono w starożytnym Rzymie.* cesarstwo zachodnie, wschodnie barbarzyńcy 35. Lekcja powtórzeniowa. przemiany ustrojowe w państwie rzymskim Rzym podbija świat osiągnięcia cywilizacji rzymskiej chrześcijaństwo w świecie rzymskim. triumf i Forum Romanum. niewolnik. - wie, kim był Jezus i święty Paweł. legion rzymski. - zna datę 476 r. - rozumie pojęcia: republika, legiony, akwedukt, termy, cesarstwo, prawo rzymskie, chrześcijaństwo, Koloseum, amfiteatr. - zna postacie: Jezusa Chrystusa, Juliusza Cezara. - wie, co wydarzyło się w 476 r. - wskazuje na mapie miasto Rzym. - potrafi opowiedzieć, jak budowano rzymskie drogi. - wie, co to są termy, gladiator, akwedukt, - - umie wymienić najważniejsze osiągnięcia kultury starożytnego Rzymu, ze szczególnym uwzględnieniem prawa rzymskiego. najważniejsze zasady chrześcijaństwa. taran, katapulta. - wymienia rzymskie osiągnięcia cywilizacyjne. - podaje przyczyny prześladowań chrześcijan. - omawia codzienne zajęcia mieszkańców Rzymu. niewolnictwa w państwie rzymskim. - wymienia najważniejszych rzymskich bogów. - zna datę upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego, armii w historii Rzymu. - opisuje republikę i cesarstwo, - wskazuje na różnice między nimi. dróg dla rozwoju imperium. - umie wymienić najważniejsze osiągnięcia kultury starożytnego Rzymu w odniesieniu do współczesności. chrześcijaństwa dla rozwoju Rzymu i dalszej historii ludzkości. - umie wymienić przyczyny podziału imperium i upadku cesarstwa zachodniego. - wskazuje wpływ osiągnięć rzymskich na współczesne prawo i budownictwo. Fundamenty Europy. Fundamenty Europy. Fundamenty Europy. programowej oraz temat dodatkowy. 15
16