Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu P. Karpińska Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkcja pojazdów samochodowych, naczep i przyczep z wyłączeniem motocykli.
WSTĘP Wybrana przeze mnie firma do przeprowadzenia analizy zarządzania wartością przedsiębiorstwa znajduje się w branży produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli. Zajmuje się ona produkcją podzespołów układów napędowych i zawieszeń do samochodów. Dokładna specjalność firmy to produkcja metalowych części mechanizmów różnicowych, modułów tylnego napędu oraz zespołów przeniesienia napędu. OPIS WYBRANEJ METODY Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa jest bardzo istotnym elementem w całościowym zarządzaniu finansami przedsiębiorstw. Jedną z metod zarządzania wartością ocena i pomiar struktury kapitału oraz jej optymalizacja. Przez pojęcie struktury kapitału rozumiemy układ kapitałów stałych przedsiębiorstwa w skład, którego wchodzą: kapitał własny - podstawowy oraz zadłużenie długoterminowe przedsiębiorstwa. Struktura kapitału jest określana za pomocą wskaźnika, który ukazuje stosunek zobowiązań długoterminowych do kapitałów własnych przedsiębiorstwa. Wyrażana jest za pomocą wzoru: Struktura kapitału = D/E, gdzie: D wartość zobowiązań długoterminowych, E wartość kapitałów własnych. Wskaźnik ten informuje nas jaki jest stopień zadłużenia kapitału własnego. W analizowanym przykładzie stopień ten jest umiarkowany, gdyż ok 10-12 % kapitału jest finansowane przez zobowiązania długoterminowe. Na przestrzeni 2 lat można zauważyć spadek wskaźnika z 12,8 % do 10,1%. Co oznacza, że decyzje ponoszone przez przedsiębiorstwo prowadzą do zmniejszenia w udziale kapitału firmy zadłużeń długoterminowych. Kolejnym etapem jest pomiar kosztu kapitału. Pokazuje on zależność między celami długoterminowych decyzji inwestycyjnych i finansowych z zyskami jakie będą one przenosić dla inwestorów. 1 W literaturze występują różne definicje kosztu kapitału. Najogólniej ujmując koszt 1 P. Szczepankowski Wycena i zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa 2007, s. 84
kapitału jest to stopa zwrotu jaką inwestorzy mogliby oczekiwać inwestując w innej aktywa o podobnym stopniu ryzyka. Pierwszym z nich jest WACC określany mianem średniego ważonego kosztu kapitału. Jest to średnia minimalna stopa zwrotu oczekiwana przez wszystkie strony, które inwestują swój kapitał w aktywa spółki. Do określenia optymalnej struktury kapitału przedsiębiorstwie potrzebujemy wyznaczyć takie wskaźniki jak: udział kapitału obcego, udział kapitału własnego, beta nielewarowana oraz lewarowana, stopę wolną od ryzyka, stopa zwrotu z portfela aktywów, koszt kapitału własnego Optymalna struktura kapitału to odpowiednia proporcja kapitałów własnych i obcych, przy której osiągalna jest maksymalna wielkość podmiotu gospodarczego. Tabela 1. Rzeczywista struktura kapitału przedsiębiorstwa w roku 2011. 2011 D 4494,14 E 48059,05 Wd 8,55% We 91,45% D/E 9,35% T 19,00% ßu 1,38 ßl 1,56 Krf rentowność 52-tygodniowych bonów skarbowych 2 4,47% Km (współczynnik ROE dla branży 29) 3 18,56% Kd ( przy założeniu oprocentowania kredytu 10%) 8,10% 2 http://www.rynek.bizzone.pl/stopy_procentowe-rentownosc_bonow_skarbowych_i_obligacji 3 http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2012/10/e0910sprm.pdf
Ke 25,39% WACC 23,78% Opracowanie własne na podstawie: http://ssrn.com/abstract=2223245 Firma ta finansowana jest głównie z kapitału własnego, ponieważ udział kapitału podstawowego wynosi 91,45 %. Firma finansuje się przez zobowiązania długoterminowe tylko w 8,55%. Należy brać pod uwagę, że nie jest to duże przedsiębiorstwo, osiągnęło ono przychody ze sprzedaży na poziomie 79 862,01 zł. Do wyznaczenia optymalnej struktury kapitału, przyjęte zostało założenie, że koszt długo, czyli oprocentowanie kredytu zaciągniętego przez firmę znajduje się na poziomie 10%. Tabela 2 Optymalna struktura poziomu kapitału w przedsiębiorstwie. Wd 0,01 0,02 0,03 0,04 0,19 0,99 ßu 1,38 1,38 1,38 1,38 1,38 1,38 Koszt długu 8,10% 8,15% 8,18% 8,20% 8,68% 18,11% krf 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 0,04 km 0,19 0,19 0,19 0,19 0,19 0,19 T 0,19 0,19 0,19 0,19 0,19 0,19 ßl 1,39 1,4 1,41 1,43 1,64 112,04 ke 24,35% 24,52% 24,70% 24,87% 28,06% 1661,98% cc 24,17% 24,16% 24,15% 24,14% 24,07% 31,14% D/e 0,01 0,02 0,03 0,04 0,24 99 Opracowanie własne na podstawie: http://ssrn.com/abstract=2223245 Według powyższych wyliczeń optymalna struktura kapitału w przedsiębiorstwie z branży produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli występuje przy udziale kosztu obcego na poziomie 19%, Wówczas kapitał własny powinien znajdować się na poziomie 81%. Jak można zauważy przedsiębiorstwo w roku 2011 miało zbliżoną strukturę kapitału do optymalnej. Jednak należ wziąć pod uwagę wysoki stan zobowiązań krótkoterminowych z dostawcami, które planowały się na poziomie 8 119,92 zł. Dlatego przedsiębiorstwo powinno szybciej regulować swoje zobowiązania krótkoterminowe,
żeby poprawić ogólną sytuację finansową spółki. Wykres.1 Struktura kształtowania się kosztu kapitału własnego, kosztu długo oraz CC. 50,00% 45,00% 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 0,01 0,07 0,13 0,19 0,25 0,31 0,37 0,43 0,49 0,55 0,61 0,67 0,73 0,79 0,85 0,91 0,97 CC k(e) koszt długu Opracowanie własne na podstawie: http://ssrn.com/abstract=2223245 PODSUMOWANIE Przedsiębiorstwo z branży produkcji pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli powinno dążyć do osiągnięcia optymalnej struktury kapitału w relacji: 19 % kapitału obcy oraz 81 % kapitału własnego. Przy tak zrównoważonej strukturze kapitałów przedsiębiorstwo dąży do maksymalizacji wartości przedsiębiorstwa, a przy tym występuje zminimalizowane ryzyko ponoszone przez przedsiębiorców.
SPIS LITERATURY: 1. Michalski, Grzegorz Marek, Paradoks Cyklu Operacyjnego (February 23, 2013). Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2223245 2. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009. 3. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008. 4. Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 5. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp. 42-53, 2007. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081269 6. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19 7. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192. 8. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222. 9. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. 10. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, 42-53. 11. Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of
Economic Forecasting, 9, 1, 82-90. 12. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, 141-160. 13.Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137. 14.Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp.198-214. 15.Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1971158 16. Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp. 428-429. 17. Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 18. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, 352-358. 19. Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, 319-339 20.Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, 141-161. 21.Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-
CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, 104-105. 22. Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081276 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1081276 23.Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. 24. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp. 108-114. 25. Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp. 31-38, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1844306 26. Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488 27. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715 28. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96. ICID: 1031935, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2193352 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352 29. MPB - Dane dla lat 2009-2010, http://dx.doi.org/10.6084/m9.figshare.92633
30. EMIS, 31. Szczepankowski Piotr, Wycena i zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Naukowe, 2007, 32. http://www.rynek.bizzone.pl/stopy_procentowe-rentownosc_bonow_skarbowych_i_obligacji, 33. http://erasmusmichalski.files.wordpress.com/2012/10/e0910sprm.pdf, 34. Agnieszka Huterska, Kredytowe instrumenty pochodne w zarządzaniu ryzykiem kredytowym - Warszawa : CeDeWu, 2010, 35. Praca zbiorowa pod redakcją naukową Łukasik G., Strategie finansowe przedsiębiorstw w sytuacjach ryzykownych, Katowice, 2004, 36. www.academia.edu.