Podręcznik użytkownika Przeglądarka Danych Geostatystycznych Główny Urząd Statystyczny Warszawa 2013
Spis treści 1. Widok okna aplikacji... 5 1.1. Omówienie pasków narzędziowych i przycisków znajdujących się w oknie aplikacji... 5 1.1.1 Interfejsy aplikacji... 5 1.1.2 Nawigacja w oknie aplikacji... 7 2. Obsługa oprogramowania Aplikacyjnego w zakresie użytkownika - (Moduł Przeglądarki Danych Geostatystycznych)... 13 2.1. Omówienie narzędzi i związanych z nimi funkcjonalnościami w zakładce Menu... 13 2.1.1 Grupa narzędzi - Plik... 13 2.1.2 Grupa narzędzi Widok... 17 2.2. Omówienie narzędzi i związanych z nimi funkcjonalnościami w zakładce Narzędzia... 29 2.2.1 Mapa tematyczna... 29 2.2.2 Pasek narzędzi selekcja... 36 2.2.3 Wyszukiwanie... 43 2.2.4 Pomiar... 51 2.2.5 Usługi sieciowe... 52 3. Przykłady wykorzystania Portalu Geostatystycznego... 57 2
Spis Rysunków Rysunek 1 Widok okna aplikacji - interfejs pełny... 5 Rysunek 2 Widok okna aplikacji - interfejs rozszerzony... 6 Rysunek 3 Widok okna aplikacji - interfejs prosty... 6 Rysunek 4 Widok mapy przeglądowej... 8 Rysunek 5 Zmiana zasięgu prostokątem... 8 Rysunek 6 Edycja istniejącego zasięgu... 9 Rysunek 7 Zmiana zasięgu na mapie poprzez wybranie nowego punktu... 9 Rysunek 8 Zakładka Zawartośd mapy... 11 Rysunek 9 Okno narzędzia wyszukiwanie zjawisk tematycznych... 11 Rysunek 10 Narzędzie do przygotowywania mapy tematycznej... 12 Rysunek 11 Menu kontekstowe z grupami dostępnych narzędzi... 13 Rysunek 12 Zestaw narzędzi Plik... 13 Rysunek 13 Widok podglądu wydruku kartogramu... 14 Rysunek 14 Okno umożliwiające wpisanie własnego komentarza... 15 Rysunek 15 Wywoływanie opcji zaawansowanych wydruku... 15 Rysunek 16 Ustawienia wydruku... 15 Rysunek 17 Widok podglądu wydruku dla widoku bieżącego... 16 Rysunek 18 Okno umożliwiające wpisanie własnego komentarza... 16 Rysunek 19 Okno podłączenia linka do kompozycji... 17 Rysunek 20 Grupa narzędzi zakładki Widok... 17 Rysunek 21 Okno narzędzia do centrowania mapy... 18 Rysunek 22 Legenda dla kartogramu lub kartodiagramu... 19 Rysunek 23 Okno tytułu dla tworzonego kartogramu lub kartodiagramu... 19 Rysunek 24 Widok narzędzia do zmiany odwzorowania mapy... 20 Rysunek 25 Narzędzie status... 20 Rysunek 26 Widok listy warstw budujących serwis... 21 Rysunek 27 Widok menu kontekstowego dla warstwy... 21 Rysunek 28 Opcje dla warstwy... 22 Rysunek 29 Widok zakładki serwisy... 23 Rysunek 30 Widok menu kontekstowego dla kartogramu... 24 Rysunek 31 Wykres... 26 Rysunek 32 Widok zakładki legenda... 27 Rysunek 33 Narzędzie zarządzania oknami... 28 Rysunek 34 Widok grupy Narzędzia... 29 Rysunek 35 Okno narzędzia umożliwiającego przygotowanie kartogramów... 29 Rysunek 36 Okno wyboru źródła danych... 30 Rysunek 37 Okno wyboru kategorii... 30 Rysunek 38 Dostosowywanie parametrów kartogramu... 30 Rysunek 39 Metoda tworzenia przedziałów... 31 Rysunek 40 Tworzenie przedziałów przez użytkownika aplikacji... 31 Rysunek 41 Generowanie statystyk... 31 Rysunek 42 Widok wykresu dla wybranego parametru... 32 Rysunek 43 Informacja o błędzie... 33 Rysunek 44 Okno narzędzia umożliwiającego przygotowanie kartodiagramów... 33 Rysunek 45 Okno wyboru źródła danych... 34 Rysunek 46 Okno wyboru kategorii... 34 3
Rysunek 47 Dostosowywanie parametrów kartodiagramu... 34 Rysunek 48 Okno parametrów kartodiagramu... 35 Rysunek 49 Skalowanie rozmiaru symbolu... 35 Rysunek 50 Opcje położenia kartodiagramu... 36 Rysunek 51 Pasek narzędzi selekcja... 36 Rysunek 52 Selekcja prostokątem... 37 Rysunek 53 Selekcja punktem... 38 Rysunek 54 Selekcja linią... 39 Rysunek 55 Selekcja okręgiem... 41 Rysunek 56 Selekcja wielokątem... 42 Rysunek 57 Grupa narzędzi wyszukiwanie... 43 Rysunek 58 Okno wyszukiwania dowolnego elementu... 43 Rysunek 59 Lista wyszukanych obiektów... 43 Rysunek 60 Okno wyszukiwania miejscowości... 44 Rysunek 61 Podpowiedź dla nazwy miejscowości... 44 Rysunek 62 Widok wyszukanej miejscowości... 45 Rysunek 63 Wyszukiwanie danych (metadanych)... 45 Rysunek 64 Wyszukiwanie zaawansowane metadanych... 46 Rysunek 65 Określanie zasięgu... 47 Rysunek 66 Okno wyników wyszukiwania... 48 Rysunek 67 Narzędzie wyszukiwanie zjawisk tematycznych... 49 Rysunek 68 Wynik wyszukiwania zjawisk tematycznych... 50 Rysunek 69 Widok grupy narzędzi Pomiar... 51 Rysunek 70 Pokaż powierzchnię... 51 Rysunek 71 Grupa narzędzi Usługi sieciowe... 52 Rysunek 72 Okno dodawania serwisów do kompozycji mapowej... 52 Rysunek 73 Widok zakładki Właściwości serwisu po podłączeniu nowego serwisu... 53 Rysunek 74 Widok narzędzia dodawania serwisów WFS... 55 Rysunek 75 Widok podglądu właściwości usługi... 56 4
1. Widok okna aplikacji Rysunek 1 Widok okna aplikacji - interfejs pełny 1.1. Omówienie pasków narzędziowych i przycisków znajdujących się w oknie aplikacji 1.1.1. Interfejsy aplikacji W oknie aplikacji istnieje możliwośd uruchomienia 3 różnych interfejsów: pełnego, rozbudowanego i podstawowego. Przyciski do zmiany wyświetlanego interfejsu Interfejs użytkownika może byd wyświetlony na 3 sposoby: Interfejs pełny - wyświetlenie wszystkich elementów interfejsu użytkownika (Rysunek 1) Interfejs rozszerzony - wyświetlenie rozszerzonego interfejsu (Rysunek 2) Interfejs prosty - wyświetlenie podstawowych elementów interfejsu użytkownika (Rysunek 3) 5
Rysunek 2 Widok okna aplikacji - interfejs rozszerzony Rysunek 3 Widok okna aplikacji - interfejs prosty 6
1.1.2. Nawigacja w oknie aplikacji 1.1.2.1. Pasek narzędzi Przesuo Przybliż Oddal Pełny widok Poprzedni widok Następny widok Identyfikacja kartogramu Identyfikacja Selekcja Wydruk mapy tematycznej Język - zmiana języka w aplikacji Pomoc 1.1.2.2. Zarządzanie widgetami uruchomionymi w aplikacji Chowanie wszystkich okien Przysuwanie okien do góry Przysuwanie okien na dół 1.1.2.3. Mapa przeglądowa Przycisk służy do włączania mapy przeglądowej Po kliknięciu na przycisk uruchamiane jest okno mapy przeglądowej. Okno mapy przeglądowej można przesunąd w wybraną częśd okna aplikacji poprzez kliknięcie w belkę okna i przeciągnięcie z przytrzymanym przyciskiem myszki. Mapa przeglądowa znika nieużywana po kilku sekundach. 7
Aby mapa przeglądowa była stale widoczna, należy kliknąd na przycisk (przypnij mapę). Rysunek 4 Widok mapy przeglądowej Nawigacja mapy głównej przy użyciu mapy przeglądowej Zaznaczenie nowego zasięgu Należy kliknąd na mapie w miejscu, które stanowid ma pierwszy wierzchołek prostokąta, wyznaczającego nowy zasięg mapy głównej. Trzymając wciśnięty lewy klawisz myszy, przesuo kursor do punktu, który stanowid ma przeciwległy wierzchołek prostokąta. Puśd klawisz myszy. Mapa główna oraz zasięg mapy przeglądowej zostaną zmienione w zależności od narysowanego zasięgu oraz rozmiarów okna przeglądarki. Rysunek 5 Zmiana zasięgu prostokątem 8
Edycja istniejącego zasięgu Kliknij wewnątrz aktualnego zasięgu. Zostanie on wyświetlony w trybie edycji. W trybie tym można zmienid zasięg obszaru przesuwając wybrany punkt (wierzchołek lub punkt pośredni). W trybie edycji można również przesunąd cały zasięg. Kliknij w zasięg, przytrzymaj lewy przycisk myszy i przeciągnij zasięg w żądanym kierunku. Mapa zmieni swój zasięg bez zmiany skali jej wyświetlania. Rysunek 6 Edycja istniejącego zasięgu Zmiana położenia zasięgu Kliknij na mapę w miejscu poza aktualnym zasięgiem. Środek zasięgu zostanie przeniesiony do punktu do wyznaczonego punktu. Rysunek 7 Zmiana zasięgu na mapie poprzez wybranie nowego punktu 9
Okno wpisywania skali: Okno wprowadzania dowolnej skali. Po wpisaniu skali, zmianę należy potwierdzid klikając na przycisk Enter na klawiaturze. Pasek zmiany skali Narzędzie służące do zmiany skali wyświetlanej kompozycji mapowej. Aby powiększyd skalę należy kliknąd na przycisk + *plus+ Aby pomniejszyd skalę należy kliknąd na znak - [minus] Zmianę skali można również wykonad przesuwając wskaźnik skali po pasku oraz wykorzystując scroll myszy. Wywołanie menu kontekstowego Aby wywoład menu kontekstowe należy kliknąd prawym klawiszem myszy na mapę Funkcje przycisków: Uruchomienie narzędzia do Identyfikacji obiektów Przesuwanie widoku mapy w wybranym kierunku Powiększenie mapy do obszaru naszkicowanego za pomocą prostokąta Oddalenie mapy od obszaru zaznaczonego prostokątem Pokazanie pełnego widoku mapy Wyświetlenie poprzedniego widoku mapy Wyświetlenie następnego widoku mapy 10
W oknie aplikacji widoczne są również trzy zestawy narzędzi: Opis funkcjonalności narzędzi znajduje się odpowiednich grupach. 1. Zawartośd mapy (Menu-> Widok) Rysunek 8 Zakładka Zawartośd mapy 2. Wyszukiwanie zjawisk tematycznych (Narzędzia -> Wyszukiwanie-> Wyszukiwanie zjawisk tematycznych) Rysunek 9 Okno narzędzia wyszukiwanie zjawisk tematycznych 11
3. Mapa tematyczna (Narzędzia ->Mapa tematyczna) Rysunek 10 Narzędzie do przygotowywania mapy tematycznej 12
2. Obsługa oprogramowania Aplikacyjnego w zakresie użytkownika - Moduł Przeglądarki Danych Geostatystycznych Dostępne w aplikacji funkcjonalności znajdują się w dwóch zakładkach Menu i Narzędzia. 2.1. Omówienie narzędzi i związanych z nimi funkcjonalnościami w zakładce Menu Po naciśnięciu Menu rozwija się menu kontekstowe, w którym widoczne są dostępne w aplikacji grupy narzędzi. Rysunek 11 Menu kontekstowe z grupami dostępnych narzędzi 2.1.1. Grupa narzędzi - Plik Menu grupuje narzędzia do zarządzania kompozycjami mapowymi, drukowania i dodawania serwisów do aplikacji. Rysunek 12 Zestaw narzędzi Plik 2.1.1.1. Drukuj Narzędzie służy do przygotowania wydruku. Narzędzie umożliwia sporządzanie wydruku mapy tematycznej oraz wydruku standardowego dla widoku bieżącego. Po kliknięciu narzędzia Drukuj -> Mapa tematyczna w nowym oknie przeglądarki pojawi się kompozycja gotowa do wydruku (rysunek poniżej). 13
Rysunek 13 Widok podglądu wydruku kartogramu W oknie Uwagi można wpisad swoje uwagi dotyczące mapy (zostaną one wydrukowane pod nazwą). 14
Rysunek 14 Okno umożliwiające wpisanie własnego komentarza Za pomocą suwaka znajdującego się po lewej stronie w oknie mapy, można wybrad odpowiednią skalę wydruku. Skalę można zmienid klikając w oknie podglądu na element skali liczbowej. Mapę można dowolnie przesuwad w oknie. Wystarczy ustawid kursor myszki na mapie, nacisnąd LPM (Lewy Przycisk Myszy) i trzymając go przesuwad mapę w dowolnym kierunku. Ikona kursora myszy zmieni się z białej strzałki na kursor ruchu Opcje zaawansowane Przełączenie do okna ustawieo wydruku Rysunek 15 Wywoływanie opcji zaawansowanych wydruku Możliwośd ustawienia: rozmiaru papieru (należy pamiętad o dostosowaniu ustawieo wydruku w oknie kontekstowym drukarki - Drukowanie -> Właściwości ); orientacji wydruku (należy pamiętad o dostosowaniu ustawieo wydruku w oknie kontekstowym drukarki - Drukowanie -> Właściwości ); jakości wydruku; typu wydruku (bezpośredniego wydruku, eksportu do wybranego formatu); dołączenia legendy, podziałki liniowej, strzałki północy, współrzędnych naroży. Rysunek 16 Ustawienia wydruku 15
Generowanie wydruku Po wybraniu żądanej skali mapy oraz uzupełnieniu uwag, naciśnij klawisz wydrukowad kompozycję mapową. Wydruk tak przygotowanej mapy odbywa się z poziomu przeglądarki internetowej., by Po kliknięciu narzędzia Drukuj -> Widok bieżący w nowym oknie przeglądarki pojawi się kompozycja gotowa do wydruku (rysunek poniżej). Rysunek 17 Widok podglądu wydruku dla widoku bieżącego W oknie Uwagi można wpisad swoje uwagi dotyczące mapy (zostaną one wydrukowane pod nazwą). Rysunek 18 Okno umożliwiające wpisanie własnego komentarza Za pomocą suwaka znajdującego się po lewej stronie w oknie mapy, można wybrad odpowiednią skalę wydruku oraz przez kliknięcie w podglądzie w skalę liczbową. Mapę można dowolnie przesuwad w oknie. Wystarczy ustawid kursor myszki na mapie, nacisnąd LPM (Lewy Przycisk Myszy) i trzymając go przesuwad mapę w dowolnym kierunku. Ikona kursora myszy zmieni się z białej strzałki na kursor ruchu 16
2.1.1.2. Link do aplikacji Narzędzie umożliwia wygenerowanie linka (URL) do aktualnie wyświetlanej kompozycji mapowej (do konkretnego zasięgu mapy z uwzględnieniem włączonych i wyłączonych warstw tematycznych). Aby otworzyd link do kompozycji w nowym oknie przeglądarki, należy kliknąd na przycisk 'Kopiuj do schowka' a następnie skopiowad link za pomocą przycisków klawiatury Ctrl+C. Rysunek 19 Okno podłączania linka do kompozycji 2.1.2. Grupa narzędzi Widok Rysunek 20 Grupa narzędzi zakładki Widok 2.1.2.1. Okno mapy Przesuo - Przybliż Kliknij w treści mapy, przytrzymaj lewy przycisk myszy i przeciągnij mapę w żądanym kierunku. Mapa zmieni swój zasięg bez zmiany skali jej wyświetlania. Kliknij i przytrzymaj lewy przycisk myszy w oknie mapy. Następnie przesuo kursor myszy w miejsce, w którym chcesz wstawid przeciwległy wierzchołek prostokąta, do którego zostanie powiększony obraz mapy. Po zwolnieniu lewego przycisku myszy aplikacja przeskaluje mapę do zasięgu określonego narysowanym prostokątem. Zbliżanie i oddalanie widoku mapy możliwe jest także za pomocą myszki scrollowanie lub suwaka w lewym górnym rogu okna map Oddal Kliknij lewy przycisk myszy i przeciągnij tworząc prostokąt, mapa pomniejszy skalę tak, że aktualny zasięg mapy zmieści się dokładnie w powierzchni narysowanego prostokąta. Im mniejszy narysowany prostokąt tym większy skok zmniejszenia skali. Zbliżanie i oddalanie widoku mapy możliwe jest także za pomocą myszki scrollowanie lub suwaka w lewym górnym rogu okna mapy. 17
Pełny widok - w trybie natychmiastowym uruchamia mapę w skali i zasięgu obejmującym wszystkie warstwy wykorzystane w jej treści. Nie wyłącza innego narzędzia wybranego z paska narzędzi. Poprzedni widok - przeskalowuje mapę do poprzedniego zasięgu mapy wynikającego z zapisywanej na bieżąco historii sesji. Następny widok - przeskalowuje mapę do następnego zasięgu wynikającego z zapisanej historii sesji. Pełny widok Poprzedni widok Następny widok Centrowanie mapy Narzędzie umożliwiające centrowanie do punktu o określonych współrzędnych Aby wycentrowad mapę do punktu, należy: 1. Wybrad układ współrzędnych, w jakim będą podawane współrzędne punktu. Domyślnym układem jest układ, w jakim wyświetlana jest mapa na starcie 2. Wpisad współrzędne Części dziesiętne lub setne należy podad, rozdzielając kropką np. 123.45 W przypadku współrzędnych geograficznych w każde pole należy wprowadzid minimum dwie liczby (dla stopni można dopisywad znak minus "-", jeżeli wpisywane współrzędne dotyczą szerokości południowej lub długości zachodniej) 3. Zatwierdzid przyciskiem Rysunek 21 Okno narzędzia do centrowania mapy 18
2.1.2.1. Legenda kartogramu lub kartodiagramu Wyświetlanie legendy wygenerowanego kartogramu lub kartodiagramu. Okno legendy pojawia się samoczynnie po wywołaniu kartogramu lub kartodiagramu na mapie. Rysunek 22 Legenda dla kartogramu lub kartodiagramu W opcjach tworzenia kartogramu istnienie możliwośd zmiany palety kolorów, w jakich zostanie zaprezentowany kartogram lub kartodiagram. 2.1.2.2. Mapa tematyczna (tytuł Kartogramu lub Kartodiagramu) Wyświetlanie tytułu wygenerowanego kartogramu lub kartodiagramu. Okno tytułu pojawia się samoczynnie po wywołaniu kartogramu lub kartodiagramu na mapie. Rysunek 23 Okno tytułu dla tworzonego kartogramu lub kartodiagramu 2.1.2.3. Odwzorowanie Wybór odwzorowania z tabeli dostępnych Tabela zawiera listę odwzorowao dostępnych w aplikacji. Każde z odwzorowao opatrzone jest informacją o sposobie i możliwościach wyświetlenia serwisów ('Działa wolniej', 'Cache niedostępny'). Aby zmienid odwzorowanie mapy, należy wybrad przycisk odwzorowania, na które ma byd wykonana projekcja mapy. znajdujący się przy nazwie 19
Rysunek 24 Widok narzędzia do zmiany odwzorowania mapy 2.1.2.4. Mapa przeglądowa Funkcjonalnośd została opisana w podrozdziale 1.1.2.3 2.1.2.5. Status Narzędzie 'Status' uaktywnia formatkę informującą o statusie ostatnio wykonywanej akcji w aplikacji oraz dwóch archiwalnych akcjach. Rysunek 25 Narzędzie status 2.1.2.6. Zawartośd mapy Narzędzie służy do zarządzania widocznością serwisów i warstw na mapie oraz podglądu oznaczeo zastosowanych na mapie 1. Warstwy Aby zobaczyd, jakie warstwy budują serwis należy kliknąd na przycisk nazwą serwisu. znajdujący się przed 20
Rysunek 26 Widok listy warstw budujących serwis Opcje dla warstwy (dostępne w menu kontekstowym) Rysunek 27 Widok menu kontekstowego dla warstwy 21
Przezroczystośd Przesuo w górę Przesuo w dół Pełny widok Ustawienie przezroczystości serwisu, poprzez przesunięcie suwaka lub wpisanie wartości w pole liczbowe; Przesunięcie serwisu względem innych serwisów w kompozycji; Przesunięcie serwisu względem innych serwisów w kompozycji; Wyświetlenie pełnego widoku serwisu na mapie; Opcje dla warstw (dostępne w menu kontekstowym) Rysunek 28 Opcje dla warstwy Zmiana aktywnej warstwy Przybliż do warstwy Dodaj jako FeatureLayer Zmiana warstwy, z której wykonywana jest selekcja na mapie. Nazwa aktywnej warstwy wyświetlana jest na pasku informacyjnym u dołu ekranu Zmiana skali mapy do takiej, w której wybrana warstwa jest widoczna na mapie Dodanie warstwy z obiektami w trybie edycji symboliki 2. Serwisy W tej zakładce wyświetlane są wszystkie serwisy mapowe oraz warstwy wchodzące w skład modułu. 22
Rysunek 29 Widok zakładki serwisy Zmiana widoczności serwisu Aby zmienid widocznośd warstwy (zmiana możliwa dla serwisów dynamicznych) lub serwisu na mapie należy odznaczyd w legendzie pole Stan gotowości serwisu Stan gotowości serwisu w danej chwili rozróżniany jest za pomocą kolorowego oznaczenia znajdującego się przed nazwą serwisu. prawidłowe wyświetlanie danych serwisu wyświetlane serwisy działają wolniej, ponieważ cache niedostępny błąd działania serwisu Typ serwisu Typ serwisu rozróżniany jest za pomocą ikony umieszczonej przed nazwą serwisu serwis dynamiczny serwis kafelkowany scacheowany Przycisk służący do podglądu symboli, zastosowanych do warstw na mapie. Kliknij na nazwę serwisu na liście. Trzymając wciśnięty lewy klawisz myszy, przesuo serwis nad lub pod inny serwis w legendzie. 23
Opcje dla kartogramów (dostępne w menu kontekstowym) Rysunek 30 Widok menu kontekstowego dla kartogramu Generuj raport Generowanie raportu w postaci pliku docx. Raport zawiera: - metryczkę, - kartogram, - zestawienie tabelaryczne. 24
25
Wykres Wygenerowanie wykresu dla danych prezentowanych na kartogramie. Każdy z wykresów opatrzny jest tytułem oraz opisem osi Rysunek 31 Wykres Wykres można wydrukowad oraz wyeksportowad do dostępnych w menu formatów. Mapa tematyczna Przejście do akcji mapa tematyczna umożliwia wydrukowanie kartogramu z dodatkowymi informacjami takimi jak: - kartogram, - opis tematyki kartogramu, - legenda. Przezroczystośd Zmiana przezroczystości kartogramu Usuo Usunięcie kartogramu 3. Legenda W zakładce Legenda wyświetlane są symbole użyte na mapie wraz z ich opisem. 26
Rysunek 32 Widok zakładki legenda Oznaczenia grupowane są na podstawie przynależności do serwisu i warstwy. Uwaga! W zakładce wyświetlane są wyłącznie te warstwy, które w danej skali są widoczne na mapie. 27
4. Zarządzanie oknami Okna narzędziowe, domyślnie otwierane są w lewej części okna przeglądarki. Po przesunięciu kursora myszy na belkę okna narzędziowego, kursor przyjmuje postad strzałki nawigacyjnej W trybie tym można przemieszczad okno narzędziowe w dowolne miejsce w oknie przeglądarki. Aby ponownie umieścid okno narzędziowe w lewej części okna przeglądarki, należy przysunąd okno narzędziowe w lewą stronę. W obrębie lewej części okna przeglądarki, okna narzędziowe ustawiane są automatycznie na określonym miejscu (pod innymi, otwartymi oknami narzędziowymi). Rysunek 33 Narzędzie zarządzania oknami 28
2.2. Omówienie narzędzi i związanych z nimi funkcjonalnościami w zakładce Narzędzia 2.2.1. Mapa tematyczna Rysunek 34 Widok grupy Narzędzia Narzędzie umożliwia przygotowanie kartogramu, kartodiagramu wg wybranych parametrów oraz wyświetlenie listy zapisanych map. I. Etapy generowania kartogramu: Rysunek 35 Okno narzędzia umożliwiającego przygotowanie kartogramów 29
1. Wybierz źródło danych, na podstawie których generowany będzie kartogram Rysunek 36 Okno wyboru źródła danych 2. Na drzewie kategorii wybierz tę, która ma byd pokazana na mapie Rysunek 37 Okno wyboru kategorii 3. Wybierz miarę lub wskaźnik, z listy dostępnych dla zaznaczonej kategorii 4. Zaznacz sposób grupowania obiektów (tylko dla danych PSR 2010) 5. Dostosuj pozostałe parametry generowania kartogramu Rysunek 38 Dostosowywanie parametrów kartogramu 30
Istnieje możliwośd wyboru metody klasyfikacji danych: Można również utworzyd własne przedziały: Rysunek 39 Metoda tworzenia przedziałów Rysunek 40 Tworzenie przedziałów przez użytkownika aplikacji 1. Podane są parametry dla analizowanego zakresu danych: średnia, wartości min., max., mediana oraz liczba rekordów. 2. Użytkownik może określid liczbę przedziałów oraz określid wartości graniczne dla każdego z nich. 6. Zatwierdź wyświetlenie kartogramu na mapie klikając na przycisk W oknie generowania kartogramu dostępne są przyciski do: A. Generowania statystyk wybranego zjawiska Rysunek 41 Generowanie statystyk 31
B. Generowania wykresu W oknie narzędzia umożliwiającego generowanie kartogramu możemy wybrad Wykres Następnie w oknie aplikacji pojawi się przygotowany wykres. Rysunek 42 Widok wykresu dla wybranego parametru Informacja o błędach W przypadku braku szczegółowych danych dla kategorii, czyli w przypadku braku tematu (agregatu) lub próbie wygenerowania mapy tematycznej dla kategorii pojawi się poniższy komunikat. W przypadku, gdy wybierzemy tylko kategorię pokazuje się poniższy komunikat 32
II. Etapy generowania kartodiagramów Rysunek 43 Informacja o błędzie Rysunek 44 Okno narzędzia umożliwiającego przygotowanie kartodiagramów 33
1. Wybierz źródło danych, na podstawie których generowany będzie kartodiagram Rysunek 45 Okno wyboru źródła danych 2. Na drzewie kategorii wybierz tę, która ma byd pokazana na mapie Rysunek 46 Okno wyboru kategorii 3. Zaznacz sposób grupowania obiektów (tylko dla danych PSR) 4. Wybierz miarę, z listy dostępnych dla zaznaczonej kategorii 5. Dostosuj pozostałe parametry generowania kartodiagramu Rysunek 47 Dostosowywanie parametrów kartodiagramu 34
Po wybraniu przycisku Definiuj pojawia się okno umożliwiające zdefiniowanie kartodiagramu Rysunek 48 Okno parametrów kartodiagramu Narzędzie umożliwia określenie parametrów kartodiagramu: symboliki, koloru, skalowania rozmiaru symbolu. W przypadku wybrania opcji Skokowe skalowanie rozmiaru symbolu istnieje możliwośd określenia liczby przedziałów oraz metody klasyfikacji. Rysunek 49 Skalowanie rozmiaru symbolu 35
Narzędzie do generowania kartodiagramu umożliwia również określenie jego położenia. Rysunek 50 Opcje położenia kartodiagramu 2.2.2 Pasek narzędzi Selekcja Rysunek 51 Pasek narzędzi selekcja Selekcja prostokątem Narzędzie umożliwia selekcję obiektów na mapie z aktywnej warstwy, za pomocą prostokąta. Etapy wykonywania selekcji: 1. Należy upewnid się, że aktywna jest warstwa, z której chcesz wybierad obiekty (W Zawartośd mapy (Menu-> Widok) należy rozwinąd z listy warstwę Mapa podkładowa, a następnie wybrad interesującą warstwę i z rozwijalnej listy wybrad opcję Zmiana aktywnej warstwy (patrz 2.1.2.6 - punkt 1). 2. Należy wybrad z paska narzędzie 'Selekcja prostokątem' (Rysunek 44), 36
3. Kliknij i przytrzymaj lewy przycisk myszy w oknie mapy. Następnie przesuo kursor myszy w miejsce, w którym chcesz wstawid przeciwległy wierzchołek prostokąta. Wszystkie obiekty przecinające się z powierzchnią prostokąta zostaną wyselekcjonowane. 4. W Mapie tematycznej należy wybrad interesujący temat, pozostałe parametry dla kartogramu oraz zaznaczyd opcję Ogranicz kartogram do zasięgu selekcji. 5. Utworzony zostanie kartogram dla wyselekcjonowanych obiektów. Rysunek 52 Selekcja prostokątem Selekcja punktem Narzędzie umożliwia selekcję obiektów na mapie z aktywnej warstwy, za pomocą punktu. Etapy wykonywania selekcji: 1. Należy upewnid się, że aktywna jest warstwa, z której chcesz wybierad obiekty (W Zawartośd mapy (Menu-> Widok) należy rozwinąd z listy warstwę Mapa podkładowa, a następnie wybrad interesującą warstwę i z rozwijalnej listy wybrad opcję Zmiana aktywnej warstwy (patrz 2.1.2.6 - punkt 1). 2. Należy wybrad z paska narzędzie 'Selekcja punktem' (Rysunek 44), 3. Kliknij lewym przyciskiem myszy w oknie mapy na obiekt, który zostanie wyselekcjonowany. 37
4. Dalsze czynności należy wykonywad analogicznie jak opisane w punktach 4-5 w Selekcji prostokątem. Rysunek 53 Selekcja punktem Selekcja linią Narzędzie umożliwia selekcję obiektów na mapie z aktywnej warstwy, za pomocą linii. Etapy wykonywania selekcji: 1. Należy upewnid się, że aktywna jest warstwa, z której chcesz wybierad obiekty (W Zawartośd mapy (Menu-> Widok) należy rozwinąd z listy warstwę Mapa podkładowa, a następnie wybrad interesującą warstwę i z rozwijalnej listy wybrad opcję Zmiana aktywnej warstwy (pkt.). 2. Należy wybrad z paska narzędzie 'Selekcja linią' (Rysunek 44), 3. Kliknij i przytrzymaj lewy przycisk myszy w oknie mapy. Następnie przesuo kursor myszy w miejsce, w którym chcesz wstawid koocowy wierzchołek linii. Wszystkie obiekty przecinające się z linią zostaną wyselekcjonowane. 38
4. Dalsze czynności należy wykonywad analogicznie jak opisane w punktach 4-5 w Selekcji prostokątem. Rysunek 54 Selekcja linią 39
Selekcja okręgiem Narzędzie umożliwia selekcję obiektów na mapie z aktywnej warstwy, za pomocą okręgu. Etapy wykonywania selekcji: 1. Należy upewnid się, że aktywna jest warstwa, z której chcesz wybierad obiekty (W Zawartośd mapy (Menu-> Widok) należy rozwinąd z listy warstwę Mapa podkładowa, a następnie wybrad interesującą warstwę i z rozwijalnej listy wybrad opcję Zmiana aktywnej warstwy (patrz 2.1.2.6 - punkt 1). 2. Należy wybrad z paska narzędzie 'Selekcja okręgiem' (Rysunek 44), 3. Kliknij lewy przycisk myszy w oknie mapy, w miejscu które stanowid będzie środek okręgu. Następnie przesuo kursor myszy w miejsce, które stanowid będzie zewnętrzną krawędź okręgu, tworząc w ten sposób promieo okręgu. Wszystkie obiekty zawarte w okręgu zostaną wyselekcjonowane. 4. Dalsze czynności należy wykonywad analogicznie jak opisane w punktach 4-5 w Selekcji prostokątem. 40
Rysunek 55 Selekcja okręgiem Selekcja wielokątem Narzędzie umożliwia selekcję obiektów na mapie z aktywnej warstwy, za pomocą wielokąta. Etapy wykonywania selekcji: 1. Należy upewnid się, że aktywna jest warstwa, z której chcesz wybierad obiekty (W Zawartośd mapy (Menu-> Widok) należy rozwinąd z listy warstwę Mapa podkładowa, a następnie wybrad interesującą warstwę i z rozwijalnej listy wybrad opcję Zmiana aktywnej warstwy (patrz 2.1.2.6 - punkt 1). 2. Należy wybrad z paska narzędzie 'Selekcja wielokątem' (Rysunek 44), 41
3. Kliknij lewy przycisk myszy w oknie mapy. Następnie kliknij kursor myszy w miejsca, które ograniczad będą zasięg selekcji. Wszystkie obiekty przecinające się z powierzchnią wielokąta zostaną wyselekcjonowane. 4. Dalsze czynności należy wykonywad analogicznie jak opisane w punktach 4-5 w Selekcji prostokątem. Rysunek 56 Selekcja wielokątem Wyczyśd selekcję Narzędzie umożliwiające usunięcie obiektów z selekcji. 42
2.2.3 Wyszukiwanie Rysunek 57 Grupa narzędzi wyszukiwanie 2.2.3.1 Szukaj Wyszukiwanie obiektów (adresów, miejscowości, jednostek podziału NTS, rejonów statystycznych i obwodów spisowych) Etapy wyszukiwania: Wprowadź nazwę obiektu (adresu, miejscowości), który chcesz wyszukad i kliknij na przycisk Efektem wyszukiwania jest wyświetlenie listy obiektów spełniających kryteria. Do każdego z wyszukanych obiektów można się przybliżyd, klikając na jego nazwę na liście. Rysunek 58 Okno wyszukiwania dowolnego elementu Rysunek 59 Lista wyszukanych obiektów 43
2.2.3.2 Wyszukiwanie miejscowości Hierarchiczne wyszukiwanie miejscowości oraz jednostek podziału terytorialnego Etapy wyszukiwania miejscowości: Rysunek 60 Okno wyszukiwania miejscowości 1. Wybierz województwo, w którym położona jest miejscowośd Po wybraniu województwa wczytana zostanie lista powiatów tego województwa; 2. Wybierz powiat Po wybraniu powiatu wczytana zostanie lista gmin tego powiatu; 3. Wybierz gminę Po wybraniu gminy wczytana zostanie lista miejscowości tej gminy; 4. Wpisz nazwę miejscowości Rysunek 61 Podpowiedź dla nazwy miejscowości 44
Po wpisaniu trzech znaków pojawi się podpowiedź- jedna lub więcej nazw miejscowości. 5. Zatwierdź wyszukiwanie klikając na przycisk 'Szukaj' Rysunek 62 Widok wyszukanej miejscowości Dla każdej z jednostek podziału terytorialnego dostępny jest przycisk można przybliżyd się na mapie do wyszukanej jednostki., za pomocą którego 2.2.3.3 Wyszukiwanie danych (metadane) Wyszukiwanie i wyświetlanie metadanych Rysunek 63 Wyszukiwanie danych (metadanych) Wyszukiwanie podstawowe Aby wyszukad metadane należy wpisad dowolne słowo, lub sekwencję słów, które ma zawierad oczekiwany rekord metadanych, Przykład: Wpisując słowo 'Ortofotomapa' wyświetlona zostanie lista, na której znajdowad się będą: - zbiory danych; - serie zbiorów danych; - WMS Ortofotomapy, który można dodad do aplikacji. 45
Jeżeli zapytanie zbudowane zostanie z kilku słów, w wynikach wyszukiwania znajdą się rekordy, które mogą zawierad wszystkie lub tylko jedno z wpisanych słów. Jeżeli wyniki wyszukiwania mają zawierad wszystkie wpisane słowa, należy wpisad frazę w cudzysłowie, np. "Mapa topograficzna 1965" Zasięg każdego z elementów na liście, można wyświetlid na mapie, klikając na przycisk 'Pokaż zasięg' Dla wyszukanych serii można wyświetlid listę zbiorów, wchodzących w skład serii. Dla wyszukanych zbiorów można wyświetlid serię, do której zbiór należy. Do listy budowania kryterium wyszukiwania można powrócid używając przycisku Wyszukiwanie zaawansowane Po kliknięciu na przycisk Zaawansowane rozwijany jest panel budowania szczegółowego pytania. Rysunek 64 Wyszukiwanie zaawansowane metadanych 46
Kryteria wyszukiwania zaawansowanego podzielone są na grupy: zasięg przestrzenny Określanie zasięgu, z jakiego mają pochodzid meta dane. Sposoby określenia zasięgu: 1. Są w widocznym zasięgu mapy Wybierając tę opcję, ustawimy aktualny zasięg mapy głównej, jako filtr wyszukiwania metadanych; 2. Pomio zasięg przestrzenny w zapytaniu Wybierając tę opcję, wyłączamy filtr przestrzenny z zapytania o metadane; 3. Wskaż na mapie Za pomocą przycisku 'Wskaż na mapie' uruchamiane jest narzędzie do zaznaczenia obszaru za pomocą prostokąta na mapie; Rysunek 65 Określanie zasięgu typ zasobu Wybór kategorii, według których zostanie wykonane wyszukiwanie metadanych. Wybór dotyczy: zbiorów danych, serii zbiorów danych, usług. Istnieje możliwośd zaznaczenia wszystkich typów zasobów. Jeżeli z typów zasobu wybrane zostaną usługi, odblokowana zostanie lista definiowania typu usługi (m.in. usługa wyszukiwania, pobierania, WMS, WMTS). kategoryzacja W ramach kategoryzacji istnieje możliwośd wprowadzenia słowa kluczowego lub tematu danych przestrzennych (wybór z listy). Jeżeli jako typ zasobu wybrane zostaną serie lub zbiory dodatkowo dostępne stają się pola do podania: -kategorii tematycznej (wybór z listy, np. rolnictwo, oceany) -układu współrzędnych (wybór z listy). ograniczenia Wyszukiwanie metadanych, określonych za pomocą ograniczeo i praw, jakimi są objęte. W ramach tego panelu można wskazad czy metadane: - posiadają warunki dostępu, - ograniczone są w dostępie publicznym. 47
serwer katalogowy Określenie serwera, w obrębie którego ma zostad wykonane wyszukiwanie metadanych. Wynik wyszukiwania Wyniki wyszukiwania wyświetlane są w postaci listy. U góry listy znajduje się przycisk konstruowania zapytania. Klikniecie na przycisk powoduje powrót do strony Opcje dostępne dla wyszukanych metadanych: Rysunek 66 Okno wyników wyszukiwania 1. Pokaż / usuo zasięg z mapy każdego typu zbioru. Zasięg zostanie wyświetlony na mapie, jeżeli w metadanych został on określony. 2. Pokaż zbiory - opcja dostępna dla serii, powoduje wyświetlenie listy zbiorów wchodzących w skład wybranej serii 3. Pokaż serie - opcja dostępna dla zbiorów, powoduje wyświetlenie serii danych, do których wybrany zbiór należy 4. Dodaj źródło danych - opcja dostępna dla serwisów WMS, powoduje dodanie usługi do mapy Kliknięcie na dowolną pozycję na liście wyszukanych metadanych, powoduje otwarcie okna zawierającego szczegółowe informacje na temat wybranej pozycji, z podziałem na: 48
2.2.3.4 Wyszukiwanie zjawisk tematycznych Wyszukiwanie zjawisk tematycznych Etapy wyszukiwania: Rysunek 67 Narzędzie wyszukiwanie zjawisk tematycznych 1. Wybierz warstwę tematyczną (np. Powszechny Spis Rolny 2010) 2. Wprowadź nazwę zjawiska (np. zboża) 3. Zatwierdź wyszukiwanie klikając na przycisk 'Szukaj' Wyświetlona zostanie lista wszystkich zjawisk, które odpowiadają zadanemu kryterium; 4. Wybierz zjawisko z listy Aplikacja automatycznie przełączy do widoku generowania kartogramów; 5. Dostosuj parametry kartogramu i kliknij na przycisk 'Zastosuj' System wygeneruje kartogram na mapie; 49
Rysunek 68 Wynik wyszukiwania zjawisk tematycznych 50
2.2.4 Pomiar Rysunek 69 Widok grupy narzędzi Pomiar 2.2.4.1 Pokaż powierzchnię Narzędzie służy do wyświetlenia powierzchni wskazanego poligonu na mapie. Po wybraniu narzędzia należy kliknąd na mapę. Efektem użycia narzędzia jest wyświetlenie informacji o powierzchni. Rysunek 70 Pokaż powierzchnię 51
2.2.5 Usługi sieciowe Rysunek 71 Grupa narzędzi Usługi sieciowe 2.2.5.1 Dodaj WMS Dodawanie serwisów do kompozycji mapowej Rysunek 72 Okno dodawania serwisów do kompozycji mapowej Aby dodad serwis do mapy: a) Wybierz źródło. Sposoby wybierania źródła - wybierz źródło z listy dostępnych w zakładce 'Serwisy predefiniowane' 52
- podaj adres usługi w zakładce 'Dodaj nowy serwis'. W aplikacji można dodad tylko WMS-y udostępnione przez administratora. Jeżeli podany adres będzie nieprawidłowy, lub połączenie z serwerem będzie niemożliwe wyświetlony zostanie komunikat 'Brak połączenia - sprawdź adres'/ - jeżeli źródło zostało wcześniej dodane, a następnie usunięte z kompozycji, w zakładce 'Dodaj nowy serwis' wyświetlone zostanie adres tego źródła. Wybierz źródło na liście, a następnie kliknij na przycisk 'Połącz'. W pamięci podręcznej przechowywane są 3 źródła, które zostały dodane, a następnie usunięte z kompozycji. UWAGA! Jeżeli podczas pracy z aplikacją zostanie wyczyszczona pamięd podręczna przeglądarki, adresy ostatnio usuniętych serwisów zostaną utracone. b) Wykonaj test połączenia za pomocą przycisku Jeżeli test wykonany zostanie pomyślnie, następuje automatyczne przełączenie do zakładki 'Właściwości serwisu' oraz wyświetlenie sprawności działania serwisu (np. ) Jeżeli test połączenia nie zakooczy się sukcesem, wyświetlony zostanie odpowiedni komunikat. c) Dostosuj właściwości dodawanego źródła do własnych potrzeb Rysunek 73 Widok zakładki Właściwości serwisu po podłączeniu nowego serwisu 53
Właściwości serwisu: Zarządzanie kolejnością oraz widocznością warstw za pomocą przycisków z panelu - Zmiana stylu oraz opisu warstwy w legendzie, wykonad można klikając na przycisk 'Edycja', Po kliknięciu na przycisk wyświetlane jest okno edycji stylu warstwy. W oknie można podejrzed aktualny styl, zmienid styl warstwy na alternatywny (jeśli dla warstwy przygotowane zostały style alternatywne) oraz podad etykietę dla warstwy, która ma zostad wyświetlona w legendzie Ustawienia przezroczystości dodawanego serwisu za pomocą suwaka. Przezroczystośd 100, oznacza, że serwis nie będzie widoczny na mapie. Przezroczystośd 0 spowoduje, że serwis przykryje inne serwisy w kompozycji. Dostosowanie odwzorowania, w jakim zostanie wyświetlony WMS w aplikacji poprzez wybranie odwzorowania z listy dostępnych. Lista odwzorowao na liście uzależniona jest od konkretnego serwisu. W tej zakładce wyświetlone zostają informacje dotyczące sprawności działania serwisu, wraz z podaniem prędkości działania: działa sprawnie, działa wolno, serwis nie działa d) Podgląd serwisu Przed dodaniem źródła mamy możliwośd wykonania podglądu serwisu. W tym celu należy przejśd do zakładki 'Podgląd' 54
2.2.5.2 Dodaj WFS Dodawanie serwisów WFS do aplikacji z zachowaniem geometrii i odwzorowania Możliwośd określania (maksymalnej) liczby pobieranych elementów Rysunek 74 Widok narzędzia dodawania serwisów WFS Aby dodad WFS do aplikacji należy: 1. Wybrad serwis z listy dostępnych (zakładka 'Serwisy predefiniowane'), 2. Zatwierdzid wybór serwisu przyciskiem. Następuje automatyczne przełączenie do zakładki 'Podgląd właściwości serwisu' 3. Dostosowad właściwości dodawanego serwisu do własnych potrzeb, poprzez: wybór warstwy serwisu z listy dostępnych określenie liczby dodawanych obiektów (w przypadku, gdy podana zostanie liczba mniejsza niż od liczby wszystkich obiektów na warstwie, obiekty wybrane zostaną losowo). dostosowanie symboliki dodawanych obiektów określenie sposobu projekcji serwisu: dostosowanie serwisu do aktualnego odwzorowania mapy lub odwzorowania mapy do dodawanego serwisu. 55
Rysunek 75 Widok podglądu właściwości usługi Zatwierdzenie dodawania serwisu WFS do mapy następuje poprzez wybranie przycisku 56
3. Przykłady wykorzystania Portalu Geostatystycznego UWAGA: Zalecaną przeglądarką do wykonania poniższych dwiczeo jest Mozilla Firefox. Scenariusz 1: Wyświetlenie kartogramu W trakcie tego dwiczenia wyświetlisz mapę tematyczną Gospodarstwa domowe z dochodem z działalności rolniczej oraz 50-66 % dochodów ogółem ze wskaźnikiem dla powiatu. W lewym górnym rogu ekranu na pasku narzędziowym rozwio zakładkę Narzędzia a następnie Mapa tematyczna. Pojawi się okno dialogowe Mapa tematyczna, które umożliwi wybór i edycje wybranego zagadnienia tematycznego. Wybierz zakładkę Kartogramy. Na niej z rozwijalnej listy zakresu tematycznego mapy wybierz Powszechny Spis Rolny 2010. Poniżej z rozwijalnego drzewka tematu klikając w znak + wybierz: Dochody, następnie Gospodarstwa z dochodami z różnych źródeł wg udziałów tych gospodarstw w dochodach ogółem, na kolejnym poziomie Gospodarstwa domowe z dochodem z działalności rolniczej oraz 50-66 % dochodów ogółem. W polu grupowanie wg wybierz siedziba użytkownika W części wskaźniki zdefiniuj: Wskaźnik wyliczany dla: Powiat 57
Poziom atrybutu normalizującego: Powiat (ustawi się automatycznie) Liczba przedziałów: 5 Metoda tworzenia przedziałów : Równe przedziały Skala barw: zielona Przezroczystośd: 0 % Widoczne warstwy zaznacz etykiety i granice Sprawdź czy wszystkie parametry wyświetlania mapy są zgodne: Aby wyświetlid mapę kliknij Zastosuj 58
Otrzymana mapa powinna wyglądad w następujący sposób: Zwród uwagę, iż w bieżącej skali widoku nie są widoczne etykiety opisujące nazwy powiatów. Przybliż się do poziomu 1:500 000 aby etykiety były widoczne (okno umożliwiające zmianę skali znajduje się w prawym dolnym rogu ekranu wprowadź odpowiednią skalę, a następnie wciśnij Enter). 59
Przyjrzyj się statystyce i wykresom zmiennych. Uzyskasz je klikając odpowiednio przyciski Statystyki i Wykres w dolnej części okna Mapa tematyczna. Sprawdź czy rozkład zmiennych w poszczególnych przedziałach odpowiada Twoim oczekiwaniom. Scenariusz 2: Wydruk mapy kartogramu W trakcie tego dwiczenia przygotujesz wydruk mapy tematycznej pokazującej posiadanie ciągników rolniczych 60-99,99 KW. Klawiszem F5 przeloguj aplikację. Na pasku narzędziowym wskaż Narzędzia, wybierz Wyszukiwanie a następnie Wyszukiwanie zjawisk tematycznych. W oknie Wybierz warstwę/serwis wybierz z rozwijalnej listy Powszechny Spis Rolny, a następnie w polu nazwa wpisz ciągniki i kliknij szukaj. W tym samym oknie poniżej wyświetli się lista zjawisk odpowiadających kryteriom wyszukiwania (jeśli jest taka potrzeba - rozciągnij zasięg okna aby zobaczyd listę wyników wyszukiwania). 60
Znajdź na liście temat Wykorzystanie sprzętu / Rodzaje urządzeo wykorzystywanych w gospodarstwie / Ciągniki wg własności/60-99,99 KW (81.6-136.0 KM). Zaznacz zjawisko klikając jednokrotnie lewym przyciskiem myszy - aplikacja automatycznie przekieruje Cię do okna Mapa tematyczna i ustawi wskazany węzeł jako aktywny na drzewku tematów. Wybierz generowanie kartogramu dla siedziby gospodarstwa oraz ustaw parametry według poniższego klucza: Wskaźnik wyliczany dla: Województwo Poziom atrybutu normalizującego: Województwo (ustawi się automatycznie) 61
Liczba przedziałów: 4 Metoda tworzenia przedziałów : Odchylenie standardowe Skala barw: niebieska Przezroczystośd: 0 % Widoczne warstwy zaznacz etykiety i granice Utwórz mapę dla powyższych parametrów. Na pasku narzędziowym wybierz Menu / Plik / Drukuj / Mapę tematyczną. W nowym oknie zostanie wygenerowany podgląd wydruku mapy tematycznej. W polu Miejsce na Twoje uwagi wprowadź dowolny tekst, który ma zostad dopisany do wydruku mapy. Możesz również zmienid skalę wyświetlanej mapy za pomocą suwaka skali lub scrolla myszki. Kliknij przycisk Zaawansowane, a następnie ustaw parametry do wydruku zgodnie z poniższymi ustawieniami. Naciśnij przycisk Zastosuj, a następnie Drukuj. Zobacz jak wygląda wygenerowany wydruk. Zamknij okno dialogowe wydruku. Scenariusz 3: Generowanie raportu W trakcie tego dwiczenia zostanie przygotowany raport ze statystykami oraz wartościami prezentowanymi na mapie tematycznej. Na podstawie zdobytej w poprzednich dwiczeniach wiedzy wygeneruj kartogram dla zjawiska Powierzchnia zasiewów / Powierzchnia zasiewów ogółem/ Zboża razem. Ustaw wskaźnik wyliczany dla powiatów, grupowany według siedziby gospodarstwa i prezentowany metodą odchylenia standardowego z 5 ioma przedziałami. Pozostałe ustawienia zdefiniuj dowolnie. 62
Następnie na pasku narzędziowym wybierz Menu / Widok / Zawartośd mapy. Rozwio drzewko kartogramów, a następnie lewym przyciskiem myszy rozwio zakładkę dotyczącą wygenerowanej mapy tematycznej (po najechaniu kursorem na tytuł kartogramu po jego prawej stronie pojawi się mała ikonka ). Wybierz opcję Generuj raport. Otwórz plik w formacie docx. Zapoznaj się ze wszystkimi rodzajami statystyk prezentowanych w dokumencie. Zamknij raport oraz zachowaj wygenerowany kartogram. 63
Scenariusz 4: Edycja mapy tematycznej W trakcie tego dwiczenia wykonasz edycję mapy tematycznej. Ćwiczenie obejmie nabycie umiejętności włączania i zarządzania warstwami map, ustawianie przezroczystości oraz korzystanie z interfejsów WMS i WFS. Ćwiczenie zostanie wykonane na podkładzie mapy tematycznej wygenerowanej w pkt 3. Otwórz okno zawartośd mapy. Rozwio drzewko kartogramów a następnie lewym przyciskiem myszy kliknij na zakładkę dotyczącą wygenerowanej mapy tematycznej. Wybierz opcję Przezroczystośd. Ustaw wartośd przezroczystości na 50 %. 64
Następnie włącz warstwy ulic i miejscowości oraz mapy podkładowej, zaznaczając myszką pola widoczności. Wyświetl całą zawartośd mapy klikając. Zauważ jakie nazwy i granice są wyświetlona na mapie. 65
Przybliż się na mapie do skali 1:250 000. Zauważ różnicę w zakresie wyświetlanych na mapie szczegółów. Następnie przybliż się na mapie do skali 1:100 000. Ponownie zaobserwuj różnicę. Nie zmieniając skali włącz jednostki statystyczne w oknie zawartości mapy. Przybliż się następnie do skali 1:25 000. Pamiętaj, że w oknie zawartości mapy rozwijając poszczególne warstwy możesz zarządzad wyświetlaniem szczegółów poszczególnych warstw, jeżeli dany obiekt w używanym ustawieniu skalowym będzie występował. W oknie zawartości mapy wyłącz jednostki statystyczne. Wybierz Narzędzia / Usługi sieciowe / Dodaj WMS. Wybierz WMS Geoportal-u zawierający ortofotomapę tj. Geoportal Ortofotomapa. Następnie kliknij Połącz. 66
W następnym oknie ustaw przezroczystośd na 0%. Kliknij Dodaj W lewym dolnym rogu okna obserwuj okno postępu wykonywania obecnej czynności przez aplikację. Zauważ, że ortofotomapa przykryła częśd treści mapy. W celu uzyskania widoczności pozostałych elementów należy przesunąd obraz ortofotomapy poniżej elementów wektorowych. W oknie zawartośd mapy lewym przyciskiem myszy rozwio zakładkę dotyczącą WMS Geoportal Ortofotomapa i wybierz opcję Przesuo w dół. Powtórz czynnośd do momentu, w którym ortofotomapa będzie najniższą warstwą. 67
Dodaj kolejny WMS Budynki punkty adresowe z BDOT 2010 (uwaga: obszar nie pokrywa całej Polski). W celu wyświetlenia danych przybliż mapę do skali 1:2 000 dla miejscowości Dominowo, gm. Dominowo, pow. Średzki, woj. Wielkopolskie: na pasku narzędziowym wybierz Narzędzia / Wyszukiwanie / Wyszukiwanie miejscowości a następnie w oknie wyszukiwania wybierz z rozwijalnych list odpowiednie wartości: kliknij Szukaj kliknij w wyszukaną miejscowośd w dolnej części okna a następnie wybierz opcję Pokaż. 68
Otrzymany wynik powinien byd zbliżony do poniższego. Zauważ, że podobnie jak inne warstwy portalu, tak warstwy dodane przez WMS, wizualizują się w odpowiednich wcześniej zdefiniowanych przedziałach skalowych. Na pasku narzędziowym wybierz Narzędzia / Usługi sieciowe / Dodaj WFS. 69
Wybierz Obszary NTS i kliknij Połącz. W następnym oknie ustaw warstwę z rozwijalnej listy PGS_WFS:Powiaty. Kliknij Dodaj 70
Zauważ, że w oknie zawartości mapy nie ma możliwości zmiany ustawienia przezroczystości i położenia warstwy dodanej przez WFS względem innych warstw w Portalu. Scenariusz 5: Generowanie kartogramu dla wybranego województwa W trakcie tego dwiczenia zostanie wyświetlona mapa tematyczna grunty orne (pod zasiewami, ugorów łącznie z nawozami zielonymi) dla powiatów z województwa mazowieckiego. Klawiszem F5 przeloguj aplikację. Zwród uwagę, że na dole ekranu zawsze znajduje się pole tekstowe zawierające informację o współrzędnych położenia kursora na mapie oraz o tym, która warstwa jest aktualnie aktywna (podlegająca selekcji). Wywołaj okno zawartości mapy a następnie rozwio warstwę Mapa podkładowa. Dla klasy obiektów Województwa klikając lewym przyciskiem myszy (mała ikonka po prawej stronie) rozwio opcje, następnie wybierz Zmiana aktywnej warstwy. Zwród uwagę czy zmiana znalazła odzwierciedlenie w pasku na dole ekranu. (wyświetli się: Aktywna warstwa: Województwa). 71
Zwio okno zawartości mapy. Wybierz narzędzie selekcji punktem. Kliknij w dowolnym miejscu w obrębie województwa mazowieckiego. Rozpocznij proces generowania kartogramu dla zjawiska grunty orne (pod zasiewami, ugorów łącznie z nawozami zielonymi) tj. Użytkowanie gruntów / Użytkowanie gruntów wg podziału UE / grunty orne (pod zasiewami, ugorów łącznie z nawozami zielonymi)) ustawiając parametry według poniższego klucza: 72
Grupowanie według: siedziby gospodarstwa Wskaźnik wyliczany: dla powiatu Liczba przedziałów: 5 Metoda tworzenia przedziałów: Odchylenie standardowe Skala barw: niebieska Przezroczystośd: 0 % Widoczne warstwy: etykiety Zaznacz opcję Ogranicz kartogram do zasięgu selekcji znajdujący się na samym dole okna Mapa tematyczna. Kliknij Zastosuj Następnie wygeneruj raport dla tego zjawiska i wydrukuj mapę tematyczną. 73
Scenariusz 6A: Wyświetlenie kartodiagramu W trakcie tego dwiczenia zostanie przygotowana zostanie mapa tematyczna przedstawiająca zagadnienie Powierzchnia zasiewów / Powierzchnia zasiewów / Powierzchnia zasiewów ogółem / Warzywa oraz truskawki i poziomki gruntowe (bez ogródków przydomowych) dla województw za pomocą kartodiagramu słupkowego strukturalnego. Jeśli okno Mapa tematyczna nie jest otwarte wywołaj je z paska menu - Narzędzia. Aktywuj zakładkę Kartodiagramy. Z rozwijalnej listy zakresu tematycznego mapy wybierz Powszechny Spis Rolny 2010. Rozwijając kolejne gałęzie drzewka tematycznego nawiguj się do tematu: Powierzchnia zasiewów / Powierzchnia zasiewów / Powierzchnia zasiewów ogółem / Warzywa oraz truskawki i poziomki gruntowe (bez ogródków przydomowych). W polu grupowanie wg wybierz siedziba gospodarstwa W części dotyczącej definiowanie ogólnych parametrów kartodiagramu wybierz z rozwijalnych list: Miary: Liczba gospodarstw (ustawi się automatycznie) 74
Jednostka podziału terytorialnego: Województwo Typ kartodiagramu: słupkowy strukturalny Widoczne warstwy zaznacz etykiety i granice Sprawdź czy wszystkie parametry wyświetlania mapy są zgodne: Przyjrzyj się statystykom klikając Statystyki, a następnie aby wyświetlid mapę kliknij Definiuj. 75
Pojawi się okno, które umożliwi definiowanie szczegółowych parametrów kartodiagramu. Wybierz odpowiednio następujące wartości: Rodzaj diagramu: ilościowy Maksymalna wysokośd: 30 Szerokośd słupka: 13 Kolorystykę: czerwoną (warzywa gruntowe) Żółtą (truskawki i poziomki gruntowe) Kliknij Zastosuj Zminimalizuj okno definiowania kartodiagramów. 76
Otrzymana mapa powinna wyglądad w następujący sposób: Przywród okno definiowania kartodiagramów. Wyświetl kartodiagram dla tak samego zdefiniowanego zjawiska ustawiając rodzaj diagramu na procentowy. Zastanów się jaka jest różnica między wygenerowanymi kartodiagramami. Zamknij okno definiowania kartodiagramów. Scenariusz 6B: Wyświetlenie kartodiagramu W trakcie tego dwiczenia zostanie wyświetlona mapa tematyczna przedstawiająca zagadnienie Wykorzystanie sprzętu / Rodzaje urządzeo wykorzystywanych w gospodarstwie / Ciągniki wg własności dla województw za pomocą kartodiagramu kołowego strukturalnego. W oknie Narzędzia wybierz Mapa tematyczna. Pojawi się okno dialogowe, które umożliwi wybór i edycję wybranego zagadnienia tematycznego. Wybierz zakładkę Kartodiagram. Na niej z rozwijalnej listy zakresu tematycznego mapy wybierz Powszechny Spis Rolny 2010. 77
Rozwijając kolejne gałęzie drzewka tematycznego nawiguj się do tematu Wykorzystanie sprzętu, następnie Rodzaje urządzeo wykorzystywanych w gospodarstwie oraz na kolejnym poziomie Ciągniki wg własności. Wybierz generowanie kartodiagramu dla siedziby gospodarstwa oraz ustaw parametry według poniższego klucza i przejdź do ustaleo szczegółowych warunków kartodiagramu: Miary: Liczba gospodarstw (ustawi się automatycznie) Jednostka podziału terytorialnego: Województwo Typ kartodiagramu: kołowy strukturalny Widoczne warstwy: zaznacz etykiety i granice Ustaw następujące wartości kartodiagramu: Rodzaj diagramu: procentowy Rozmiar diagramu: 30 Kolorystyka: dowolna Kliknij Zastosuj oraz zamknij okno definiowania kartodiagramu. Otrzymana mapa powinna wyglądad jak poniżej: Wybierz Menu / Plik / Drukuj / Mapa tematyczna. 78
W nowym oknie zostanie wygenerowany podgląd wydruku mapy tematycznej. W polu Miejsce na Twoje uwagi wprowadź dowolny tekst, który ma zostad dopisany do wydruku mapy. Kliknij przycisk Zaawansowane, a następnie ustaw parametry do wydruku zgodnie z poniższymi ustawieniami. Naciśnij przycisk Zastosuj, a w następnych oknach Drukuj oraz próbnie wykonaj wydruk do formatu PDF. Scenariusz 7: Generowanie raportu W trakcie tego dwiczenia zostanie przygotowany raport ze statystykami oraz wartościami prezentowanymi na mapie tematycznej za pomocą kartodiagramów. W oparciu o nabytą wcześniej wiedzę wygeneruj kartodiagram dla zjawiska Aktywnośd ekonomiczna stała / Nakłady pracy wg kategorii pracujących w gospodarstwach rolnych (aktywnośd stała) / Pracujący w indywidualnych gospodarstwach rolnych / Rodzinna siła robocza ustawiając następujące parametry: Miary: nakłady pracy (w AWU) (ustawi się automatycznie) Jednostka podziału terytorialnego: Powiat Typ kartodiagramu: kołowy strukturalny Widoczne warstwy: zaznacz tylko granice Zdefiniuj następujące wartości kartodiagramu: Rodzaj diagramu: ilościowy Rozmiar diagramu: 20 Kolorystyka dowolna Kliknij Zastosuj oraz zamknij okno definowania kartodiagramów. 79
Następnie wybierz Menu / Widok / Zawartośd mapy. Rozwio drzewko kartodiagramów, a następnie lewym przyciskiem myszy zakładkę dotyczącą wygenerowanej mapy tematycznej. Wybierz opcję Generuj raport. Otwórz plik w formacie xlsx. Zapoznaj się z zawartym w dokumencie zestawieniem. Scenariusz 8: Generowanie kartodiagramu dla wybranego województwa Nie ma możliwości generowania kartodiagramów dla wyselekcjonowanych obszarów. Planowana jest rozbudowa funkcjonalności portalu. Scenariusz 9: Wyświetlenie kartodiagramu na podkładzie kartogramu W trakcie tego dwiczenia zostanie wykonana mapa tematyczna składająca się z kartogramu i wyświetlonego na nim kartodiagramu. Utwórz kartogram dla zjawiska: Powierzchnia zasiewów / Powierzchnia zasiewów ogółem / Zboża razem Wybierz generowanie kartogramu dla siedziby gospodarstwa oraz ustaw parametry według poniższego klucza i utwórz mapę: Wskaźnik wyliczany dla: Województwo Poziom atrybutu normalizującego: Województwo (ustawi się automatycznie) Liczba przedziałów: 4 Metoda tworzenia przedziałów : Odchylenie standardowe 80