Polski sektor bankowy wobec społecznych i gospodarczych wyzwań kolejnej dekady Krzysztof Pietraszkiewicz Prezes Związku Banków Polskich 3-4.12.2015, Rzeszów
Transformacja polskiej gospodarki w liczbach
PKB w Polsce w latach 1993,2003 i 2013 w mld PLN Źródło: GUS
Szybki wzrost funduszy własnych banków: Fundusze własne sektora bankowego do PKB w % Źródło: Opracowanie własne
Inflacja w latach 1990-2013 Źródło: GUS 5
Źródło: Eurostat PKB per capita w Polsce i UE w Euro
Liczba mieszkań przypadających na 1000 mieszkańców
Średnie roczne tempo wzrostu PKB w latach 2006 2013
Relacja długu publicznego do PKB w poszczególnych krajach EU (dane w pp). Dane za okres 2006-2013
Bezrobocie zmiana w pp w okresie 2006-2013
Stopa oszczędności gospodarstw domowych w % Źródło: NBP
Wskaźnik oszczędności w gospodarstwach domowych dane 2006 r. i prognoza na 2016 r. 16,6% 15,8% 16,6% 6,9% 9,0% 0,1% 9,0% 10,0% 8,7% 11,3% 8,0% -11,4% 8,0% 5,0% 7,8% 7,9% 5,6% 11,3% 5,5% 0,0% 5,1% 10,6% 4,9% 7,8% 4,7% 2,3% 3,0% 8,3% 1,7% 0,1% 1,0% 6,5% 0,7% -1,7% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% -10,0% -15,0% 2016 2006 (źródło: OECD - The Organisation for Economic Co-operation and Development)
Przyrost kredytów w okresie grudzień 2008 - marzec 2014 r. 49,6% 39,3% 29,7% 20,6% 20,2% 17,3% 16,0% 15,1% 13,3% 12,9% 11,9% 7,0% 6,3% 6,2% 4,4% 3,1% 2,2% 0,7% -0,1% -0,6% -1,3% -9,4% -20,4% -25,4% -40,8% -11,7% -22,3% -25,9% Źródło: NBP
Bankowość w Polsce - kraju społecznej gospodarki rynkowej
Potencjał polskich banków Liczba Banków Banki komercyjne Banki spółdzielcze 100 90 80 70 60 50 40 30 20 87 1 653 1 612 81 81 82 81 83 1 510 77 1 394 1 295 1 189 781 73 69 59 58 57 680 605 642 600 596 70 69 70 61 63 63 588 584 582 579 578 576 1 800 1 600 68 70 69 66 66 1 400 1 200 1 000 800 574 572 571 565 600 562 400 10 200 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 09-2015 0
Liczba placówek w bankach Źródło: KNF, *Dane za lata 2012-2015 nie są w pełni porównywalne z poprzednimi okresami, gdyż obejmują również tzw. placówki partnerskie, które wcześniej nie były objęte sprawozdawczością
Liczba osób zatrudnionych w bankach Źródło: KNF, 2014 Kadra dobrze wykształcona Wysoka zdolność do podejmowania nowych zadań
Ubankowienie Polaków na tle niektórych krajów UE
Ubankowienie Polaków klienci detaliczni Konto osobiste/ror Rachunek oszczędnościowy Lokata terminowa Debetowa karta płatnicza Kredytowa karta płatnicza Kredyt/pożyczka gotówkowa Kredyt konsumpcyjny ratalny Kredyt hipoteczny/ mieszkaniowy w PLN Kredyt samochodowy Kredyt konsolidacyjny/ refinansowy Kredyt hipoteczny/ mieszkaniowy we frankach szwajcarskich Źródło: Badanie Wizerunek polskiego sektora bankowego 2015, TNS Polska dla ZBP dane w procentach
3,4 5,3 7,7 12,5 17,9 22,5 25,8 30,7 37,8 40,6 40,6 42,7 46,6 51,2 61,8 74,3 88,4 100,6 110,9 128,9 138,6 136,9 142,1 Fundusze własne i zyski sektora bankowego Większość wypracowywanych zysków banki reinwestują podnosząc kapitał własny 180 160 149,9 165,7 169,7 140 134,7 120 100 80 60 40 20 0-20 2,6 7,0 11,5 13,3 16,5 20,7 25,2 27,6 30,1 37,2-0,4-0,3 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Q1 2015 46,4 57,1 70,1 84,0 92,3 103,7 119,3 Fundusze własne skumulowany wynik finansowy netto
Źródło: EBC. Kredyty do PKB w UE w 2013 r. (%)
Dobra jakość aktywów ; Udział należności ze stwierdzoną utratą wartości w należnościach ogółem w % 35 30 30,1 27,9 25 20 20,4 17,9 21,121,2 15 10 5 12,7 13,3 15 10,210,5 14,9 11 7,4 5,2 4,4 7,6 8,79 8,29 8,9 8,5 8 8 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 06/2015 Źródło: KNF
Źródło: EBC. Depozyty do PKB w UE w 2013 r. (%)
Bankowość internetowa liczba rachunków klientów indywidualnych i MSP mających dostęp do banku przez internet Liczba klientów indywidualnych mających zawartą umowę korzystania z usług bankowości internetowej i liczba aktywnych klientów indywidualnych Liczba klientów MSP mających podpisaną umowę dotyczącą usług bankowości internetowej i liczba aktywnych klientów MSP Źródło: ZBP, Raport NetB@nk, Q2/2015
Karty płatnicze i infrastruktura płatnicza, bankomaty Liczba debetowych i kredytowych kart płatniczych pozostających w użyciu Liczba bankomatów Karty z funkcją płatności zbliżeniowej Liczba terminali POS z funkcją płatności zbliżeniowej Źródło: ZBP, Raport NetB@nk, Q2/2015
Opinia o bankach, zaufanie, reputacja Źródło: Badanie Wizerunek sektora bankowego 2015, TNS Polska dla ZBP, kwiecień 2015. Próba reprezentatywna 1000 Polaków w wieku 18+
Infrastruktura
Rola banków w absorpcji środków unijnych Banki w poprzedniej perspektywie finansowej UE (2007-2013) Sektor bankowy w procesach dystrybucji i absorpcji środków UE: Zaangażowanie kapitału prywatnego w projekty współfinansowane ze środków UE - ponad 40 mld zł kredytu Realizacja projektów inwestycyjnych ponad 90 tys. projektów o wartości ponad 140 mld zł, w tym około 8 mld zł w ramach tzw. instrumentów inżynierii finansowej. Tworzenie miejsc pracy - tysiące miejsc pracy, związanych z powstaniem nowych lub rozwojem już funkcjonujących podmiotów gospodarczych. Podnoszenie kwalifikacji kadr bankowych poprzez zapewnienie dostępu do wiedzy na temat środków UE przeszkolono ok. 15 tys. doradców bankowych zajmujących się funduszami unijnymi w placówkach bankowych. Łącznie nasze banki w okresie 2007-2013 wzięły udział w ponad 20 programach finansowanych z udziałem środków UE.
Banki w nowej perspektywie finansowej (2014-2020). Ocena stanu prac i perspektyw ws. nowych środków i programów unijnych (2014 2020)
Mapa programów publicznych 2014-2020 1. Programy krajowe: 18,7 mld PLN (m.in. z: BGK, NFOŚiGW, ARiMR, FPK, etc.) 2. Programy unijne: 200 mld EUR (120 mld EUR- polskie koperty w PS/WPR/WPRyb/ + 81,7 - Programy ramowe UE+ 81,7 mld EUR programy ramowe UE/) Łącznie: ok. 0,5 bln PLN w PL + x z 81,7 mld EUR w UE
Razem: >64 mld EUR (268,8mld PLN) Programy unijne: Programy WPR/WPRyb: WPR II/WPRyb Mapa programów publicznych 2014-2020 Programy Operacyjne 2014-2020: Środki publiczne (UE i krajowe) /EUR/ PO Środki publiczne (UE i krajowe) /EUR/ Inteligentny Rozwój 8 707 096 181 Infrastruktura i Środowisko 31 388 621 142 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 Program Operacyjny Rybactwo i Morze (PO RYBY 2014-2020) Razem: 13 513 295 000 710 000 000 14 223 259 000 Wiedza Edukacja Rozwój 5 394 937 978 Polska Cyfrowa 2 372 930 108 Polska Wschodnia 2 274 520 407 Razem: 50 138 105 816
Banki jako instytucje otoczenia beneficjenta 33
Strategiczne zagrożenia wewnętrzne Wizerunek Polski i stabilność państwa, Demografia; starzenie się społeczeństwa, emigracja, imigracja Niezamierzony, możliwy spadek tempa rozwoju gospodarki Brak ośrodka myśli strategicznej, Niespójna gospodarka przestrzenna,
Strategiczne zagrożenia wewnętrzne Osłabienie reputacji i wizerunku instytucji zaufania politycznego Zbyt małe wewnętrzne oszczędności, szczególnie długoterminowe, Słabość systemów poręczeń i gwarancji, Przyspieszona konsolidacja sektora.
Strategiczne zagrożenia zewnętrzne: Obawy o stabilność strefy, Niska sprawność i zbyt mała spójność UE, Wojna na Ukrainie, Wojna z państwem islamskim Płn. Afryka i Bliski Wschód, Ogromna masowa imigracja,
Banki a program gospodarczy rządu (wyzwania) Budowa potencjału polskich firm, Innowacyjność gospodarki i rozwój eksportu, Określenie i realizacja strategicznych krajowych i regionalnych programów rozwojowych, Stanowienie prawa i stabilność instytucji o krytycznym znaczeniu dla bankowości.
Wyzwania stojące przed sektorem bankowym ciąg dalszy Dodatkowe bufory kapitałowe zgodnie z CRD IV i CRR oraz dot. CHF, Budowa potencjału BFG; Resolution i DGS, Nowy dodatkowy podatek bankowy, Opłata banków na rzecz funduszu wsparcia kredytobiorców mieszkaniowych, Koszty nadzwyczajne restrukturyzacji bankowych i niebankowych instytucji finansowych, Bezpieczeństwo cybernetyczne.
Szanse, które można/trzeba wykorzystać Deficyt budżetowy i dług publiczny pod kontrolą, 130 mld środków z nowej perspektywy budżetowej UE, Stabilność sektora bankowego, 230 mld PLN oszczędności firm w bankach, Programy rozwoju regionalnego lepiej przygotowane, konieczność przeglądu pod kątem efektywności i celowości, Rozwój współpracy JBR i uczelni z biznesem oraz JST na rzecz nowoczesnej produkcji i usług, Usprawnienie dyplomacji gospodarczej: państwowej i prywatnej. Rozwój Gospodarki elektronicznej,
Co trzeba zrobić w Polsce w kolejnych latach? Budowa wiarygodności i stabilności politycznej, społecznej i gospodarczej oraz prawnej Polski, Utworzenie Krajowego/Narodowego Centrum myśli strategicznej dot. rozwoju Polski i Europy, Konstruktywny udział w pracach na rzecz naprawy mechanizmów działania strefy Euro i stabilizacji UE, Rozwój gospodarki elektronicznej; likwidacja silosów, standaryzacja, Rozwój systemu PPP, Budowy systemu skłonności do prorozwojowego oszczędzania.
Co należy zrobić w polskiej bankowości? Należy konsekwentnie budować potencjał i stabilność krajowych instytucji finansowych: Sprawa ważna: Etyka i reputacja banku oraz edukacja finansowa klientów, Konsekwentna budowa funduszy własnych, Rozwój i promocja rynku listów zastawnych oraz systemu kas oszczędnościowobudowlanych, Stopniowy / rozważny rozwój rynku kapitałowego Rozwój produktów typu: kredyt technologiczny, Budowa siły BFG: Resolution Sprawne wdrożenie systemu IPS w bankowości lokalnej.
Żaden kraj nie jest stabilny bez stabilnego sektora bankowego i żaden system bankowy nie będzie stabilny bez stabilnego państwa
Zagrożenia! Wyzwanie! Szanse!
Dziękuję za uwagę kp@zbp.pl