Grupa 1 Obecni gospodarze terenu osiedla Jazdów i osoby związane Podsumowanie pierwszego warsztatu grupy, sobota, 07.06.2014r., godz. 15:00-18:00 7 czerwca 2014r. odbyło się pierwsze z cyklu trzech spotkań warsztatowych grupy obecnych gospodarzy, którego celem jest wypracowanie koncepcji zagospodarowania terenu Osiedla Jazdów. Warsztaty odbywają się w ramach cyklu konsultacji społecznych ws. przyszłości i form zagospodarowania terenu Osiedla Jazdów, zorganizowanych przez m.st. Warszawa. Równolegle pracuje jeszcze 5 grup interesariuszy, z których każda opracowuje swoją koncepcję. We wrześniu 2014 roku odbędzie się spotkanie grupy mieszanej, w której wezmą udział przedstawiciele wszystkich sześciu zespołów, wybrani przez członków każdej z grup, i wypracuje ostateczną koncepcję zagospodarowania terenu Osiedla Jazdów. Ta koncepcja zostanie przekazana jako wniosek do zmiany zapisów Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy i/lub miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego rejonu Jazdowa część wschodnia. Obecnie Studium przewiduje dla tego terenu funkcje usług administracji (UA). W pierwszym spotkaniu wzięło udział 10 osób będących reprezentantami: - inicjatywy Otwarty Jazdów; - mieszkańców osiedla (niezależnych i członków Stowarzyszenia Mieszkańców Domków Fińskich); - organizacji pozarządowych, które współtworzyły inicjatywę Otwarty Jazdów; - badaczy i projektantów związanych z terenem osiedla; - stowarzyszeń i fundacji, których celem jest współpraca i wymiana wiedzy na linii Polska - Finlandia. Założono następujące efekty warsztatu: 1. Uwspólnienie dotychczasowej wiedzy uczestników na temat terenu Osiedla Jazdów. 2. Identyfikację mocnych i słabych stron terenu Osiedla Jazdów. 3. wypracowanie wstępnych pomysłów na wykorzystanie atutów i neutralizację słabych stron terenu Osiedla Jazdów. Po ustaleniu i spisaniu zasad warsztatu i trybu pracy, moderatorka przytoczyła prezentację przedstawicielki Wydziału Planowania Miejscowego Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy, wygłoszoną w czwartek, 5 czerwca, podczas spotkania grupy eksperckiej. Uznano, że ten wstęp jest konieczny, aby wszyscy uczestnicy mieli świadomość tego, na jakim etapie procedury planistycznej znajdują się plany dotyczące tego terenu. Obecnie w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy dla terenu m.in. Osiedla Jazdów wskazano funkcje obszaru UA czyli Usług Administracji (tzn. potencjalną możliwość lokalizacji budynków dla potrzeb sejmu, rządu i ambasad). Nie jest prawdą, iż istnieją jakiekolwiek konkretne plany budowy w/w budynków, według naszej wiedzy na dziś. O takie plany zapytamy Wojewodę Mazowieckiego i np. MSZ na etapie procedury sporządzania w/w projektu planu miejscowego dla rejonu Jazdowa część wschodnia. Jest to o tyle ważne, że aktualnie we wspomnianym Studium uikzp m.st. Warszawa posiada bardzo niewiele potencjalnych terenów z przeznaczeniem na UA ostatnio jeden z takich terenów (zlokalizowany przy Kanałku Piaseczyńskim został wystawiony na przetarg pod zabudowę mieszkaniowo-usługową przez Biuro Gospodarowania Nieruchomościami Urzędu m.st Warszawy). Status domków fińskich od samego początku ich istnienia jest określony w nieobowiązujących już dokumentach planistycznych dla dzielnicy Śródmieścia jako tymczasowy (dotyczy to również zapisów w studium). Żadne zapisy planistyczne nie chronią ich obecności. Nie zostały także objęte ochroną konserwatorską. Przyszłość terenu Osiedla jest też funkcjonalnie połączona z lokalizacją siedziby Muzeum Historii Polski (MHP), która miałaby być wybudowana nad Trasą Łazienkowską. Aktualnie trwa procedura zmiany Studium, w którym przewidziano przekrycie Trasy Łazienkowskiej i lokalizację na tunelu trasy terenów zieleni z punktem widokowym. Natomiast w terenach zieleni w Studium nie dopuszcza się nowej zabudowy kubaturowej (poza pawilonami parkowymi). Obecnie jest przeprowadzana procedura zmiany
Studium, w zakresie możliwości lokalizacji zabudowy kubaturowej nad Trasą (uchwała Rady m.st. Warszawy w tej sprawie zostanie prawdopodobnie podjęta jesienią br.). Dopiero zmiana Studium będzie wiążąca dla przyszłego planu miejscowego rejonu Jazdowa część wschodnia. Należy przy tym pamiętać, że na poziomie ogólności zapisów Studium uikzp nie rozpatruje się spraw tak szczegółowych, jak pozostawienie czy relokacja tzw.,,domków fińskich. Na poziomie Studium można co najwyżej wpływać na funkcjonalne przeznaczenie terenu, czyli wysłać wyraźny komunikat do władz miasta, że mieszkańcy Warszawy życzą sobie np. pozostawienia tego terenu bez nowej, trwałej, dużej zabudowy kubaturowej na potrzeby administracji publicznej, czyli zmiany z obszaru funkcjonalnego UA na ZP 1 (zieleni urządzonej) lub ZP 2 (zieleni urządzonej z udziałem terenów sportu i rekreacji). Warto zauważyć, że w obecnym zapisie dla obszaru UA jego przeznaczenie daje tylko pewną możliwość lokalizacji określonych funkcji budynków, ale nie jest nakazem ich lokalizacji. Takie ustalenia rozgrywają się ostatecznie w procedurze sporządzania planu miejscowego. Status domków fińskich od samego początku ich istnienia jest określony jako tymczasowy (dotyczy to również zapisów Studium). Żadne zapisy planistyczne nie chronią ich obecności. Nie zostały także objęte ochroną konserwatorską. Uczestnicy zwrócili w tym miejscu uwagę na to, że dyskusyjne jest ocenianie stanu technicznego domków jako złego - konieczne jest uwzględnienie oceny niezależnych ekspertów. Sama Skarpa Warszawska, w obszarze której znajduje się teren osiedla, objęta jest ochroną ze względu na ryzyko osuwisk oraz ciąg zieleni. Po prezentacji rozpoczęto właściwą pracę warsztatową w dwóch sesjach, składających się zawsze z trzech faz: 1. Praca grupowa 2. Prezentacje przedstawicieli grup 3. Dyskusja W pierwszej kolejności uczestnicy w podziale na trzy grupy zmapowali cechy osiedla, odpowiadając na pytanie: Jakie mocne/słabe strony ma, Twoim zdaniem, teren osiedla Jazdów jako miejsca ważnego dla Warszawy? MOCNE STRONY Zieleń i cechy przyrodniczo-kulturowe funkcja dotleniająca, związana z klinami napowietrzającymi Warszawy różnorodność przyrody (wielogatunkowość flory i fauny; m.in. jeże, wiewiórki, lisy, ptactwo) charakter miasta ogrodu, starodrzew, uprawy (z możliwym odniesieniem do ogrodu Królowej Bony) zielona enklawa, miejsce wypoczynku nierozłączność terenu Jazdowa ze Skarpą Warszawską (zdrowe środowisko mieszkaniowe + krajobraz + ogrody) możliwość wzmocnienie wpływu na ekorozwój dostępność, otwarty wielofunkcyjny park (w przeciwieństwie do terenu Parku Ujazdowskiego) unikalne i doskonałe położenie w mieście (skarpa, krajobraz, widoki, miejsce na szlaku) Społeczność lokalna zaangażowanie mieszkańców, innych osób, organizacji - troska o przestrzeń mieszkańcy jako prawdziwi gospodarze terenu Historia i wartość niematerialna pracownicy BOS-u mieszkali na tym terenie (historia odbudowy Warszawy)
świadectwo historii na skalę europejską, sięgającej średniowiecza historia XX wieku (Polska - Finlandia - ZSRR/Rosja) Aspekt społeczny duże możliwości działania (udowodnione wieloma inicjatywami) przestrzeń dla demokracji obywatelskiej, również grup nieformalnych Infrastruktura miejska edukacja (przedszkole, szkoła, ośrodek terapeutyczny, wf) infrastruktura; ścieżki, kanalizacja, woda, prąd, oświetlenie Unikatowość dzięki mieszkańcom - miejsce, które żyje (prawdziwa wspólnota) zabudowa (pozostałości Szpitala Ujazdowskiego, domki fińskie) architektura i zieleń w harmonii dziedzictwo kulturowe walory turystyczne miejsce poza ruchem miejskim (ślepa ulica Jazdów, także dobra dla niewielkich imprez ulicznych) SŁABE STRONY Zieleń i zabudowa zieleń nie jest konserwowana i rozwijana w sposób wystarczający brak jasnego połączenia terenu ze skarpą, niewykorzystanie roli wzmocnienia ciągłości skarpy brak pomysłu, strategii - jak zachować charakter i cechy kulturalno-przyrodnicze? brak ochrony prawnej pustostany (nieużytkowanie szkodliwe dla domków), dewastacja, stan zawieszenia brak społecznej świadomości o istnieniu osiedla niewykorzystanie potencjału słaba dostępność - brak furtki (od strony Parku Ujazdowskiego) cenność terenów (łakomy kąsek dla ewentualnych inwestorów, przez co niepewność mieszkańców + ryzyko dla walorów Skarpy Warszawskiej potencjalne poważniejsze zurbanizowanie terenów byłoby zagrożeniem dla zieleni, skarpy Społeczność lokalna zaniedbywanie terenu w sytuacji niepewnej przyszłości nie wszyscy mieszkańcy się angażują zagrożenie likwidacją osłabia społeczność brak ochrony prawnej domków Historia i wartość niematerialna brak promocji Jazdowa wśród mieszkańców Warszawy (obowiązuje stereotypowy sposób opowiadania historii Warszawy) konieczna edukacja elit politycznych brak wpisu do rejestru zabytków i innych sposobów ochrony krajobraz kulturowego brak szlaku turystycznego uwzględniającego Jazdów Aspekt społeczny ograniczenia dla działalności na tym terenie brak infrastruktury typu ławki itp. (mała architektura) brak inwestycji (od ok. 3 lat) słabe oświetlenie
brak dobrej promocji miejsca pustostany (domki, biały budynek ) presja + lobbing (ale bez jasności, kto np. stara się o inwestowanie na tym terenie) zysk domniemany cel polityki prowadzonej przez urzędników miejskich Miasto (urząd) brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (zagrożenie potencjalnym wydawaniem decyzji o warunkach zabudowy) złe zapisy studium (domki tymczasowe ; usługi administracji jako zagrożenie monokulturą ) Po prezentacji efektów pracy trzech grup nastąpiła dyskusja, podczas której uczestnicy uzupełnili informacje wymienione wcześniej: 1. Na wartość gruntów można patrzeć nie tylko przez pryzmat sprzedaży tego terenu, lecz również zagospodarowania go w taki sposób, aby było to niekonwencjonalne a przez to ciekawe i przynoszące zysk w sposób rozumiany wielowymiarowo. 2. Jest to jeden z ostatnich terenów zapisanych w studium jako UA należących do miasta, na którym można lokalizować funkcje usług administracji 3. Historia tego miejsca sięga co najmniej XIII wieku (ogród książąt Mazowieckich, ogrody królowej Bony, Oś Stanisławowska,) 4. Jest to najwyższy punkt Skarpy Warszawskiej 5. Warto nie pomijać w tworzeniu koncepcji bliskości ulicy Wiejskiej i Sejmu RP, lecz twórczo to wykorzystać 6. Warto mieć na uwadze plan B na funkcje UA 7. Historię Jazdowa będzie można poznać na wystawie Kasi Brańskiej od 27.06.2014 (na wystawę składa się praca wielu osób: autorów tekstow, grafików, fotografów, tłumaczy i mieszkańców byłych i obecnych, którzy udostępnili archiwalne materiały dotyczące Jazdowa). 8. Być może warto nawiązać do wzorów skandynawskich, skoro znajdują się tu domki fińskie? Następnie cykl się powtórzył: tym razem uczestnicy warsztatu podzielili się na dwie grupy. Obie miały stworzyć mapę potencjalnych rozwiązań wykorzystujących dotychczasową siłę Osiedla oraz znaleźć remedium na słabości tego terenu. Poniższe efekty pracy uczestników będą przedmiotem dyskusji i doprecyzowywania podczas najbliższego spotkania roboczego. Pomysły na wykorzystanie mocnych stron: ochrona zieleni pielęgnować, dosadzać, nie wycinać (ale także nie powodować całkowitego zacienienia terenu) ochrona skarpy jako całości ścieżki edukacyjne, miejsca dla dzieci i młodzieży (o innym charakterze niż formalny plac zabaw w Ogrodzie Ujazdowskim), parki linowe / domki na drzewach szlak biegówkowy (w lecie: rowerowy, rolkowy, itp.) na skarpie, stacja na Jazdowie wsparcie dla mieszkańców staranne opracowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego plan powinien obejmować możliwość realizacji budynków niższych niż dwa piętra ekologiczny sposob rekonstrukcji domków i realizacji ewentualnej nowej zabudowy alternatywne źródła energii(również możliwość testowania odnawialnych/ekologicznych źródeł energii) wzbogacenie miejsca specjalnie projektowaną małą architekturą doświetlenie (racjonalne, skierowane na szlaki komunikacyjne) uzupełnienie wiedzy varsavianistycznej, przewodniki, szkolenia dla przewodników miejskich
wzmocnienie i rozwinięcie współpracy z instytucjami edukacyjnymi włączenie uczelni we wspólne laboratorium przyrodniczo - kulturowo - naukowe (i nie tylko) zysk finansowy-> zysk społeczny (generowanie zysku w sposób innowacyjny) zagospodarowanie pustostanów (organizacje + mieszkańcy) internet - światłowody stworzenie muzeum "odbudowy Warszawy" na Jazdowie, np. w domku/białym budynku Pomysły na neutralizację słabych stron: eksperymentalne uprawy ekologiczne ( urban farming ) zapewnienie mieszkańcom stabilizacji - unormowanie ich sytuacji dbanie o dobre relacje sąsiedzkie NGO / mieszkańcy zobligowanie miasta do przeprowadzenia remontów stworzenie rady sąsiedzkiej mała architektura w tworzeniu atmosfery osiedla odwołanie się do idei miasta - ogrodu wpis do rejestru zabytków plan miejscowy lobbing społeczny ujawnienie ewentualnych wniosków o warunki zabudowy dla Jazdowa, które wpłynęły do urzędu miasta jawność procedur teren powinien pozostać w rękach miasta (ewentualnie można ustalić specjalny status zarządzania, np. przez fundację) krajobraz chroniony, park kulturowy uczytelnić architekturę remonty (szczególnie domków oryginalnych, które wyraźnie ukazują historię) zebranie, uporządkowanie i prezentacja wszystkich informacji historycznych (również uzupełnienie historii Warszawy i historii Polski) tablice nawigujące, MSI, przewodnicy, informatory (Jazdów jako unikalna atrakcja turystyczna) hybrydowy rozwój z udziałem mieszkańców rozwijanie inicjatyw, które np. zaistniały w ramach Otwartego Jazdowa, np. święto ulicy - wyprzedaże garażowe, itp. Wskazane szkielety pomysłów zostaną na następnych spotkaniach uzupełnione większą liczbą szczegółów w oparciu o uwzględnienie m.in. następujących kwestii: 1. Kto powinien być gospodarzem / użytkownikiem terenu 2. Kto powinien być właścicielem terenu? Czy możliwe jest stworzenie innowacyjnego modelu zarządzania tą przestrzenią? 3. Jaką formułę ochrony tego terenu przyjąć? (uwzględniając wymianę funkcji UA przez miasto na inną lokalizację) 4. Jaka powinna być forma osiedla: - oryginalne domki (przywrócenie domków do stanu pierwotnego) - zachowanie stanu obecnego - czy możliwość dodatkowej nowej zabudowy? - charakter zagospodarowania (aby utrzymać atmosferę, podkreślić dobre cechy) 5. Finansowanie zmian / trwałego, zrównoważonego utrzymania osiedla 6. Zapewnienie w koncepcji - funkcjonowania podczas 4 pór roku
- łącznika między charakterem enklawy w sercu Warszawy a pozostałymi częściami miasta (zarówno w sensie fizycznym jak i symbolicznym, w aspekcie potrzeby ciągłości przestrzeni Warszawy). Na koniec jeden z uczestników zaproponował, aby na kolejnym spotkaniu poświęcić 5 minut na zaprezentowanie wyników warsztatów na temat Jazdowa, które przeprowadził z młodzieżą. Uczestnicy spotkania zaproponowali również, aby każdy postarał się znaleźć studia przypadków odwołujące się do wypracowanych podczas warsztatów pomysłów dla Osiedla Jazdów i kwestii przytoczonych na końcu. Następne spotkanie grupy odbędzie się 14 czerwca 2014r. w godzinach 15-18 w domku fińskim przy ul. Jazdów 10/6.