egzemplarz okazowy nr okazowy WRZESIEŃ 2011 ISSN 2083-3660 DLA KSIĘGOWEGO Z FIRMY I SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH I. II. spis treści VAT NA BIEŻĄCO, TRZEBA WIEDZIEĆ Z tym numerem 2 dodatki papierowe: Najciekawsze interpretacje i orzecznictwo w zakresie VAT w 2011 roku 1. Dla jednostek sektora finansów publicznych 2. Dla firm 1. Nowe regulacje dotyczące kas rejestrujących... 2. Zwrot VAT zapłaconego w innym państwie Unii Europejskiej... 3. Wydawanie ogólnych interpretacji podatkowych nie tylko z urzędu... 4. Kasy fiskalne w domach opieki społecznej... 5. Zmiana wzorów informacji podsumowujących oraz objaśnień do deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D... 6. Projekt zmiany rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT... GORĄCY TEMAT NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY W FAKTURACH VAT 1. Nieterminowe wystawienie faktury... 1.1. Nieterminowe wystawienie faktury dokumentującej wydanie towaru lub świadczenie usługi... 1.2. Nieterminowe wystawienie faktury zaliczkowej... 4 5 6 7 8 8 9 9 12 III. stawka 2. Nieprawidłowe dane na fakturze... 3. Błędna stawka podatku na fakturze... 4. Wystawienie więcej niż jednej faktury dokumentującej tę samą sprzedaż... VAT NALEŻNY / SPRZEDAŻ I. DOSTAWA TOWARÓW W KRAJU 1. Sprzedaż mieszkania nabytego od osoby fizycznej... 13 15 16 17 dokończenie na str. 2 1
obowiązek 2. Czy przekazanie pracownikowi okularów korygujących podlega opodatkowaniu... faktura 3. Prawo do anulowania wystawionej faktury... stawka 4. Dostawa sprzętu medycznego wraz z pracami instalacyjnymi nie stanowią jednego świadczenia... II. WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWA DOSTAWA TOWARÓW stawka 1. Brak numeru VAT-UE dostawcy a stawka VAT w WDT... III. EKSPORT TOWARÓW obowiązek 1. Zaliczka przy eksporcie towarów... IV. ŚWIADCZENIE USŁUG W KRAJU I ZA GRANICĄ faktura 1. Stawka VAT przy refakturowaniu usługi udokumentowanej fakturą VAT marża... IV. VAT NALICZONY / ZAKUPY I. NABYCIE TOWARÓW I USŁUG W KRAJU odliczenie 1. Zmiana przeznaczenia lokali mieszkalnych a prawo do odliczenia VAT faktura 2. Odliczenie podatku z faktury VAT RR nie zawierającej danych nabywcy... zwrot 3. Brak sprzedaży a prawo do zwrotu VAT naliczonego... odliczenie 4. Odliczenie VAT w przypadku błędnej stawki podatku na fakturze... odliczenie 5. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie spółki Magoora... faktura 6. Kiedy mamy do czynienia z fakturą zaliczkową... II. WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWE NABYCIE TOWARÓW obowiązek 1. Nabycie samochodu od niemieckiej firmy nie posiadającej numeru VAT-UE... V. VAT W FINANSACH PUBLICZNYCH I. VAT NALEŻNY / SPRZEDAŻ stawka 1. Stawka VAT w przypadku wynajmu przez miasto lokali mieszkalnych firmie... obowiązek 2. Sprzedaż gruntu użytkownikowi wieczystemu... obowiązek 3. Wykonanie przyłączy na rzecz właścicieli nieruchomości a VAT... ewidencja 4. Obowiązek stosowania kasy fiskalnej w Domu Pomocy Społecznej... II. VAT NALICZONY / ZAKUPY odliczenie 1. Prawo do odliczenia VAT naliczonego przy zakupie autobusu dowożącego niepełnosprawnych uczniów do szkół... odliczenie 2. Metoda wyliczenia VAT podlegającego odliczeniu przy rozbudowie budynku urzędu miasta... VI. KASY REJESTRUJĄCE 1. Termin wykazania zwrotu kwoty wydatkowanej na zakup kasy rejestrującej... 2. Ewidencja na kasie fiskalnej sprzedaży dokonanej w poprzednim miesiącu... 3. Korekta stawki VAT na paragonie w przypadku zwrotu VAT podróżnym 2 4. Wystawienie zbiorczej faktury na podstawie kilku paragonów... wrzesień 2011 18 19 21 23 25 27 29 30 32 33 34 36 38 40 42 45 47 49 50 53 54 55 57
VII. VIII. egzemplarz okazowy 5. Ewidencja zaliczki na podstawie wyciągu bankowego otrzymanego z opóźnieniem... ROZLICZENIA VAT 1. Szkolenie BHP na rzecz podatnika z innego kraju... KONTROLE I POSTĘPOWANIA PODATKOWE 1. Wniosek o stwierdzenie nadpłaty w podatku VAT... 2. Przepisy prawa wspólnotowego również podlegają interpretacji organów podatkowych... 59 60 62 64 Drodzy Czytelnicy Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce egzemplarz okazowy czasopisma Sposób na VAT. Wraz z serwisem internetowym, stanowi wyczerpujące źródło bieżących informacji oraz porad rozwiązujących problemy w zakresie VAT księgowych z firm i jednostek sektora finansów publicznych. Dzięki blisko 15-letniemu doświadczeniu założycieli Wydawnictwa Rada w tworzeniu czasopism dla księgowych, Sposób na VAT oferuje i zawiera to co najlepsze z dostępnych na rynku biuletynów i poradników o tematyce VAT. Przejrzysty podział tematyczny i sposób opracowywania tematów oraz zespół redakcji składający się wyłącznie z praktyków z firm i urzędów skarbowych, na co dzień mających do czynienia z problemami VAT, przy atrakcyjnej cenie, sprawia, że oferta prenumeraty jest najbardziej korzystna. Prenumerata Sposobu na VAT wraz z serwisem kosztuje tylko 224 zł netto na cały 2012 rok (20 % rabatu), a ponadto każdy otrzyma prezenty gwarantowane: książkę Bilans 2011 oraz kalkulator biurowy (szczegóły oferty na stronie 66). Jesteśmy przekonani, że Sposób na VAT wraz z serwisem VAT.ksiegowego.pl stanie się narzędziem, z którym podatek VAT będzie mało skomplikowany i problemowy. Życzę miłej lektury Zapraszamy do prenumeraty Ewa Konarska Redaktor Naczelna Mariusz Drozdowicz Wydawnictwo Rada 3
I. VAT NA BIEŻĄCO, TRZEBA WIEDZIEĆ 1. Nowe regulacje dotyczące kas rejestrujących Ważne: Od 1 września br. wchodzą w życie zmiany w przepisach dotyczących kas rejestrujących zawarte w ustawie z dnia 18 marca 2011 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach. Ustawa z dnia 18 marca 2011 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach została opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 64, pod pozycją 332.Większość regulacji tej ustawy obowiązuje od 1 kwietnia br., jednakże data wejścia w życie regulacji dotyczących kas fiskalnych została określona na 1 września br. Najważniejsze zmiany w art. 111 ustawy o podatku od towarów i usług polegają na: dodaniu ust. 3a-3d, w których określone zostały najważniejsze obowiązki podatników zobowiązanych do prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Do obowiązków tych należy między innymi: dokonanie wydruku oraz wydanie nabywcy paragonu fiskalnego, poddawanie kasy obowiązkowemu przeglądowi, czy przechowywanie kopii dokumentów kasowych do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Wcześniej obowiązki te były uregulowane w przepisach wykonawczych do ustawy o VAT; przekazaniu kompetencji do wydawania potwierdzeń o spełnianiu funkcji oraz kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy fiskalne Prezesowi Głównego Urzędu Miar. Prezes GUM uzyskał również uprawnienia do przeprowadzania badań i kontroli sprawdzających parametry techniczne urządzeń kasowych. Przed zmianą przepisów kompetencje te należały do Ministra Finansów; wprowadzeniu sankcji za wprowadzenie do obrotu kas rejestrujących, które wbrew deklaracji nie spełniają wymaganych funkcji, kryteriów i warunków technicznych. Sankcja ta ma być nakładana w wysokości 5.000 zł, w drodze decyzji naczelnika urzędu skarbowego wydawanej na podstawie opinii Prezesa Głównego Urzędu Miar. Zgodnie z przepisami przejściowymi, zawartymi w art. 9 ustawy zmieniającej, potwierdzenia stwierdzające spełnienie funkcji oraz kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące, zachowują moc do dnia określonego w tych potwierdzeniach, chyba, że potwierdzenie zostanie cofnięte zgodnie z przepisami znowelizowanej ustawy o VAT. Kasy rejestrujące nabyte przed 1 września 2011 roku mogą być nadal stosowane do rejestrowania obrotu, pod warunkiem, że zapewniają prawidłowość rozliczeń podatnika. Prezes Głównego Urzędu Miar może cofnąć potwierdzenia wydane do 31 sierpnia 2011 roku przez Ministra Finansów, w przypadku gdy kasy rejestrujące wprowadzone do obrotu nie odpowiadają przepisom, na podstawie których wydano potwierdzenia o spełnieniu 4 wrzesień 2011
egzemplarz okazowy VAT NA BIEŻĄCO, TRZEBA WIEDZIEĆ funkcji, kryteriów i warunków technicznych, lub też nie są zgodne ze złożonym wnioskiem lub dokumentami dostarczonymi wraz z wnioskiem albo wzorcem kasy. Ewa Konarska 2. Zwrot VAT zapłaconego w innym państwie unii europejskiej Pamiętaj: 30 września mija termin składania wniosków o zwrot VAT zapłaconego w innym państwie Unii Europejskiej w 2010 roku. Podatnicy podatku od towarów i usług zarejestrowani w Polsce, którzy zapłacili podatek od wartości dodanej w innym kraju Unii Europejskiej, mogą ubiegać się o zwrot tego podatku na podstawie art.89 ust.1h ustawy o podatku od towarów i usług, poprzez złożenie wniosku za pomocą środków komunikacji elektronicznej, za pośrednictwem właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego. Organ podatkowy dokonuje wstępnej weryfikacji złożonego wniosku i, jeżeli weryfikacja ta przebiegnie pomyślnie, przesyła wniosek do państwa członkowskiego, w którym został zapłacony VAT. Wniosek należy złożyć nie później niż do dnia 30 września roku następującego po roku podatkowym, którego wniosek dotyczy. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisami dyrektywy Rady 2008/9/WE określającej szczegółowe zasady zwrotu podatku od wartości dodanej, przewidzianego w dyrektywie 2006/112/WE, podatnikom niemającym siedziby w państwie członkowskim zwrotu, lecz mającym siedzibę w innym państwie członkowskim, podmiot ubiegający się o zwrot VAT zapłaconego w innym kraju Unii Europejskiej musi spełniać następujące warunki: 1) być podatnikiem, o którym mowa w art.15 ustawy o podatku od towarów i usług; 2) nie korzystać ze zwolnienia podmiotowego w podatku od towarów i usług; 3) dokonywać czynności, w stosunku do których na podstawie przepisów krajowych przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego. Podatnik może ubiegać się o zwrot jedynie tej części podatku VAT zapłaconego w innym kraju Unii Europejskiej, która wynika z nabycia towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania przez niego czynności dających prawo do obniżenia podatku; 4) podczas okresu zwrotu nie posiadać siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w państwie członkowskim zwrotu, a w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności, nie posiadać tam stałego miejsca zamieszkania ani zwykłego miejsca pobytu; 5) podczas okresu zwrotu nie dostarczać towarów ani nie świadczyć usług w państwie członkowskim zwrotu, poza pewnymi wyjątkami dotyczącymi usług transportu i usług pomocniczych oraz dostawy towarów i usług na rzecz osoby zobowiązanej do zapłaty VAT na podstawie art.194-197 i 199 dyrektywy 2006/112/WE. 5
Wydawanie ogólnych interpretacji podatkowych nie tylko z urzędu Zwrot VAT nie przysługuje w odniesieniu do: 1) kwot VAT, które według ustawodawstwa państwa członkowskiego zwrotu zostały nieprawidłowo zafakturowane; 2) kwot VAT zafakturowanych w odniesieniu do towarów, których dostawa jest, lub może być, zwolniona na mocy art. 138 lub art. 146 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE. Przepisy art.16 i 17 dyrektywy 2008/9/WE nakładają również ograniczenia czasowe i kwotowe w odniesieniu do składania wniosków o zwrot VAT zapłaconego w innym kraju Unii Europejskiej. Zgodnie z tymi przepisami: okres zwrotu nie może być dłuższy niż rok kalendarzowy ani krótszy niż trzy miesiące kalendarzowe. okres zwrotu może być krótszy niż trzy miesiące kalendarzowe, kiedy okres ten dotyczy pozostałej części roku kalendarzowego (ostatnich trzech miesięcy roku). Postulowana kwota zwrotu nie może być mniejsza niż: 400 EUR lub jej równowartość w walucie krajowej, jeżeli okres zwrotu odnosi się do okresu krótszego niż rok kalendarzowy, ale nie krótszego niż trzy miesiące, 50 EUR lub jej równowartość w walucie krajowej, jeżeli okres zwrotu odnosi się całego roku kalendarzowego lub okresu krótszego niż ostatnie trzy miesiące roku. Szczegółowe informacje, jakie powinien zawierać wniosek o zwrot podatku zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2009 roku w sprawie wniosków o zwrot podatku od wartości dodanej naliczonego w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Wspólnoty Europejskiej. Ewa Konarska 3. Wydawanie ogólnych interpretacji podatkowych nie tylko z urzędu 18 lipca bieżącego roku do Sejmu wpłynął rządowy projekt ustawy o redukcji niektórych obowiązków dla obywateli i przedsiębiorców. Jest to tak zwana druga ustawa deregulacyjna pierwsza ustawa w tym zakresie weszła w życie od 1 lipca. Art. 9 projektu ustawy przewiduje modyfikację art. 14a Ordynacji podatkowej, dotyczącego wydawania przez Ministra Finansów ogólnych interpretacji prawa podatkowego. Przepis ten, w dotychczasowej formie, przewidywał jedynie wydawanie z urzędu ogólnych interpretacji w zakresie stosowania prawa podatkowego. Zgodnie z założeniami projektu o wydanie takiej interpretacji będzie mogła również wystąpić, w przypadku stwierdzenia rozbieżności w zakresie niejednolitego stosowania prawa podatkowego, reprezentatywna organizacja związkowa oraz reprezentatywna organizacja pracodawców, o których mowa w ustawie 6 wrzesień 2011
egzemplarz okazowy VAT NA BIEŻĄCO, TRZEBA WIEDZIEĆ z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm). Obecnie w Sejmie znajduje się również projekt ustawy ustanawiającej Rzecznika Praw Podatnika, który w sprawach o ochronę praw podatnika miałby badać, czy wskutek działania lub zaniechania organów skarbowych nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej. Projekt ten przewiduje również nadanie Rzecznikowi Praw Podatnika uprawnień do wystąpienia z wnioskiem o wydanie ogólnej interpretacji w zakresie stosownia prawa podatkowego. 4. Kasy fiskalne w domach opieki społecznej Domy opieki społecznej są zobowiązane do prowadzenie ewidencji przy zastosowaniu kas fiskalnych i Ministerstwo Finansów nie przewiduje zmian w tym zakresie takie stanowisko zawarte zostało w ministerialnej odpowiedzi na interpelację poselską numer 22694/11. Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, Maciej Grabowski, w odpowiedzi na pytanie, czy Minister Finansów przewiduje możliwość zmiany rozporządzenia, która przywróciłaby zwolnienie publicznych domów pomocy społecznej z obowiązku prowadzenia ewidencji fiskalnej przy zastosowaniu kas poinformował, że jego resort nie przewiduje możliwości takiej zmiany. Ministerstwo Finansów podkreśliło, że instytucja kas rejestrujących w systemie podatku od towarów i usług powinna być kojarzona nie tylko z realizacją funkcji ewidencyjnej przy zastosowaniu tych urządzeń, ale również z koncepcją ochrony praw konsumenckich w zakresie przywileju otrzymania, bez specjalnych życzeń lub żądań ze strony klientów, dowodu dokumentującego nabycie towaru lub usługi, dowodu przedstawiającego sposób skalkulowania ceny i jej strukturę, prezentującą kwotę należnego podatku lub zastosowanie ulgi albo zwolnienia od podatku. Otrzymanie paragonu jako dowodu zapłaty spełnia ważną funkcję dowodową zwłaszcza dla osób starszych czy w sytuacji dochodzenia roszczeń w trybie postępowania reklamacyjnego. Ministerstwo Finansów przypomniało również, że, zgodnie z rozporządzeniem z dnia 26 lipca 2010 roku w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, podatnicy osiągający obroty poniżej kwoty 40 tys. zł ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, lub wykonujący niewielką ilość transakcji, do 50 w skali roku, czy też świadczący usługi, za które zapłata w całości wpływa odpowiednio na rachunek bankowy podatnika są nadal objęci systemem zwolnień od ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących. Streszczenie interpretacji Ministra Finansów dotyczącej zwolnienia z obowiązku stosowania przez dom pomocy społecznej kasy fiskalnej w przypadku, gdy opłaty za usługi wpływają wyłącznie na rachunek bankowy domu prezentujemy w Dziale V, strona 47. 7
Zmiana wzorów informacji podsumowujących oraz objaśnień do deklaracji... 5. Zmiana wzorów informacji podsumowujących oraz objaśnień do deklaracji VAT-7, VAT-7K, VAT-7D Od 1 sierpnia 2011 roku obowiązują nowe wzory informacji podsumowujących VAT-UE i VAT-UEK oraz nowe objaśnienia do deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT-7, VAT-7K i VAT-7D. Nowe objaśnienia zostały wprowadzone rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 13 lipca 2011 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług i opublikowane w dzienniku ustaw numer 153 pod pozycją 906 i 907. Zmiany w objaśnieniach mają charakter formalny i doprecyzowujący i mają zastosowanie do deklaracji składanych począwszy od pierwszego okresu rozliczeniowego drugiego półrocza 2011 roku. Nowe wzory informacji podsumowujących zostały wprowadzone rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2011 roku w sprawie informacji podsumowującej o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach i opublikowane w dzienniku ustaw numer 156 pod pozycją 931. One również mają zastosowanie począwszy od rozliczenia za pierwszy okres rozliczeniowy drugiego półrocza 2011 r. Podatnicy posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju za poszczególne okresy rozliczeniowe drugiego półrocza 2011 roku oraz pierwszego półrocza 2012 roku mogą stosować jeszcze dotychczasowe objaśnienia do deklaracji oraz dotychczasowe wzory informacji podsumowujących. W przypadku dotychczasowych objaśnień do deklaracji dodatkowym warunkiem ich stosowania jest to, żeby stosujący je podatnicy nie dokonywali dostaw towarów i nie świadczyli oraz nie nabywali usług, dla których podatnikiem jest nabywca. 6. Projekt zmiany rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT Na stronach internetowych Ministerstwa Finansów został opublikowany projekt z dnia 11 sierpnia 2011 roku rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Projekt przewiduje wprowadzenie zwolnienia od podatku od towarów i usług w stosunku do czynności wykonywanych przez wspólnotę mieszkaniową na rzecz swoich członków będących właścicielami lokali mieszkalnych, za które pobierane są opłaty na pokrycie kosztów utrzymania ich lokali. W uzasadnieniu do projektu Minister Finansów argumentuje potrzebę zmiany rozporządzenia koniecznością zapewnienia równego traktowania podmiotów, jakimi są spółdziel- 8 wrzesień 2011
egzemplarz okazowy GORĄCY TEMAT nie oraz wspólnoty mieszkaniowe działające w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, wyrażającego się w zastosowaniu analogicznego zwolnienia od podatku od towarów i usług czynności wykonywanych przez te podmioty w zakresie wynikającym z art. 43 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku od towarów i usług. Projekt rozporządzenia zakłada, że zwolnienie będzie mogło być stosowane do czynności wykonanych w okresie od dnia 2 sierpnia 2011 r. II. GORĄCY TEMAT - NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY W FAKTURACH VAT Faktura VAT jest powszechnie stosowanym dowodem księgowym. Podatnicy podatku od towarów i usług są zobowiązani do wystawiania tego dokumentu, a ich kontrahenci potrzebują go w celu odliczeniu podatku, czy udokumentowania poniesionego kosztu. Jednakże, pomimo powszechności stosowania, prawidłowe wystawienie i ujęcie w ewidencji faktury nadal sprawia niektórym podmiotom wiele trudności i generuje błędy. Poniżej przedstawiamy najczęstsze błędy popełniane przez podmioty wystawiające faktury VAT. 1. Nieterminowe wystawienie faktury 1.1. Nieterminowe wystawienie faktury dokumentującej wydanie towaru lub świadczenie usługi Termin wystawienia faktury dokumentującej wydanie towaru lub wykonanie usługi określa 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 roku w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, a w przypadku, gdy na fakturze podatnik określa wyłącznie miesiąc i rok dokonania sprzedaży, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano sprzedaży. W 11 cytowanego rozporządzenia Minister Finansów określił inny termin wystawienia faktury w stosunku do: 1) dostawy lokali i budynków; 2) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego; 3) świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych; 4) świadczenia usług wymienionych w poz.140-153, 174 i 175 załącznika nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług (czyli między innymi usług uzdatniania i dostarczania wody, odprowadzaniem ścieków, czy usuwania odpadów); 9
Nieterminowe wystawienie faktury 5) świadczenia usług transportowych; 6) świadczenia usług spedycyjnych i przeładunkowych; 7) świadczenia usług w portach morskich i handlowych; 8) świadczenia usług budowlanych i budowlano-montażowych; 9) dostawy książek drukowanych (z wyłączeniem map i ulotek), gazet, czasopism i magazynów, drukowanych; 10) świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze; 11) świadczenia usług ochrony osób, ochrony, dozoru i przechowywania mienia; 12) świadczenia usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego; 13) świadczenia usług stałej obsługi prawnej i biurowej; 14) świadczenia usług komunikacji miejskiej; 15) świadczenia usług druku książek (bez map i ulotek), gazet, czasopism i magazynów; 16) sprzedaży praw lub udzielania licencji i sublicencji, przeniesienia lub cesji praw autorskich, patentów, praw do znaków fabrycznych, handlowych, oddania do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego, albo innych pokrewnych praw; 17) ustanowienia lub przekształcenia spółdzielczego prawa do lokalu i, w odniesieniu do członków spółdzielni mieszkaniowych, wydania albo przeniesienia własności lokalu lub domów jednorodzinnych; 18) czynności wykonywanych na rzecz członków spółdzielni; 19) wydania towarów przez komitenta na rzecz komisanta; 20) oddania gruntu w użytkowanie wieczyste. Faktury dokumentujące wymienione powyżej czynności powinny zostać wystawione nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego i nie wcześniej niż 30-tego dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego. Faktury mogą być wystawione wcześniej niż 30-tego dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego, jeżeli dokumentują czynności wymienione w punktach 2-4 zamieszczonej powyżej listy i jeżeli zawierają informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy faktura. Przykład Spółka świadczy na rzecz odbiorcy usługę transportową. Usługa została wykonana 4 sierpnia. Umowa między kontrahentami przewiduje pięćdziesięciodniowy termin płatności. Obowiązek podatkowy z tytułu usług transportowych powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia licząc od dnia wykonania usług. Faktura dokumentująca tę usługę powinna zostać wystawiona nie wcześniej niż 4 sierpnia (30-tego dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego) i nie później niż 3 września (moment powstania obowiązku podatkowego), chyba, że kontrahent dokona wcześniejszej płatności w takiej sytuacji faktura powinna zostać wystawiona z dniem otrzymania zapłaty. Szczególny moment wystawienia faktury Minister Finansów przewidział również w od- 10 wrzesień 2011
egzemplarz okazowy GORĄCY TEMAT niesieniu do usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobierane są opłaty trasowe. Zgodnie z 12 cytowanego rozporządzenia, faktury dokumentujące takie usługi wystawia się nie później niż 28-go dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano tę usługę. Nieterminowe wystawienie faktury może polegać na jej wystawieniu przed ustawowym terminem albo po tym terminie. Po stronie wystawcy faktury konsekwencją nieterminowego wystawienia faktury może być kara grzywny, wymierzona na podstawie art.62 ustawy z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy. Ponadto, wystawca faktury, w przypadku nieterminowego wystawienia faktury powinien pamiętać o tym, żeby ująć ją w ewidencji podatkowej za odpowiedni miesiąc, to znaczy za miesiąc, w którym powstał u niego obowiązek podatkowy. Ryzyko po stronie nabywcy, w przypadku faktury wystawionej zbyt późno w zasadzie nie występuje. Odbiorca faktury obniża podatek należny o podatek naliczony w miesiącu, w którym otrzymał fakturę, a w przypadku faktur dokumentujących dostawy energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego, świadczenie usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych oraz świadczenie usług wymienionych w poz.140-153, 174 i 175 załącznika numer 3 do ustawy o VAT, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu dotyczy, w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności. Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia podatku w wymienionych powyżej okresach rozliczeniowych, na mocy art.86 ust.11 ustawy o podatku od towarów i usług, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Większy problem po stronie nabywcy pojawia się w momencie, kiedy faktura zostaje wystawiona przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Zgodnie z art.86 ust.12 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku otrzymania faktury z tytułu nabycia towarów i usług przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel albo przed wykonaniem usługi, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje, z pewnymi wyjątkami dotyczącymi faktur dokumentujących nabycie niektórych usług, dla których przewidziany jest szczególny moment wystawienia faktury, z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi. W związku z tym, nabywca, który otrzymał przedwcześnie wystawioną fakturę VAT musi uważać, żeby nie obniżyć kwoty podatku należnego o podatek naliczony przed otrzymaniem towaru lub wykonaniem usługi. Na mocy art.12a pkt 2 ustawy o VAT obniżenie podatku w rozliczeniu za dany okres możliwe jest również w przypadku, gdy nabycie prawa do dysponowania towarem jak właściciel lub wykonanie usługi nastąpiło przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej, w której podatnik dokonał obniżenia podatku. Przykład Faktura dokumentująca dostawę towaru została wystawiona 4 lipca 2011 roku i dostarczona odbiorcy 8 lipca. Towar został dostarczony odbiorcy 10 sierpnia 2011 roku. Odbiorca ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z tej faktury w rozli- 11
Nieterminowe wystawienie faktury czeniu za lipiec 2011 roku, bo dostawa towaru nastąpiła przed terminem złożenia deklaracji za ten miesiąc. W orzeczeniu z dnia 18 lutego 2011 roku o sygnaturze I FSK 298/10 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał na jeszcze jeden moment, w którym możliwe jest odliczenie podatku wynikającego z faktury wystawionej przed dostawą towaru lub wykonaniem usługi jest to moment, w którym zostanie uiszczona płatność, w tej części. W takiej sytuacji faktura może być bowiem potraktowana jako faktura zaliczkowa. Z orzeczenia sądu można wywnioskować, że w celu odliczenia podatku naliczonego wynikającego z takiej faktury należy spełnić dwa warunki - zapłaty zaliczki i otrzymania faktury, a ich kolejność jest bez znaczenia. Dokładne streszczenie orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego prezentujemy w Dziale IV, strona 36. 1.2 Nieterminowe wystawienie faktury zaliczkowej Zgodnie z 10 ust.1 cytowanego powyżej rozporządzenia Ministra Finansów w przypadku, gdy przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy. Zgodnie natomiast z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit.b ustawy o podatku od towarów i usług, dla nabywcy kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego. W przeszłości organa podatkowe kwestionowały prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur zaliczkowych wystawionych przed dniem dokonania przedpłaty, interpretując zwrot potwierdzających dokonanie przedpłaty w taki sposób, że faktura wystawiona przed otrzymaniem przez sprzedawcę pieniędzy nie może dokumentować dokonania przedpłaty, a zatem taka faktura jest pustą fakturą stwierdzającą czynność, która nie została dokonana. Orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym przytaczany powyżej wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także wyroki: Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 czerwca 2010 roku o sygnaturze I FSK 1079/09 czy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 4 lutego 2008 roku o sygnaturze I SA/Rz 835/07, podważa jednak tę opinię, wskazując, że faktura zaliczkowa wystawiona przed otrzymaniem przedpłaty staje się dokumentem dającym prawo do obniżenia kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym sprzedawca otrzymał zaliczkę. Przykład Spółka X 29 lipca 2011 roku wystawiła na rzecz spółki Y fakturę zaliczkową na przedpłatę wynoszącą 100% wartości zamówienia, które ma zostać zrealizowane w listopadzie 2011 roku. Faktura została doręczona spółce Y w dniu wystawienia. Zaliczka została jednak wpłacona 12 wrzesień 2011
egzemplarz okazowy GORĄCY TEMAT 5 sierpnia 2011 roku. Zgodnie z przytoczonym orzecznictwem sądów administracyjnych spółka Y ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek wynikający z przedmiotowej faktury w rozliczeniu za sierpień 2011 roku, bo w tym miesiącu została dokonana przedpłata. Warto zwrócić uwagę na pewną pułapkę dotyczącą faktur zaliczkowych pomimo tego, że fakturę zaliczkową można wystawić do siedmiu dni po otrzymaniu przedpłaty, obowiązek podatkowy z tytułu otrzymania przedpłaty powstaje, zgodnie z art.19 ust.11 ustawy o podatku od towarów i usług, z chwilą jej otrzymania. Ustawa nie wiąże zatem momentu powstania obowiązku podatkowego przy zaliczce z momentem wystawienia faktury, tak jak jest to w przypadku dostawy towarów czy świadczenia usług. Warto na to zwrócić uwagę w przypadku przedpłat otrzymywanych na przełomie miesiąca, bo, pomimo że faktura zostanie wystawiona w terminie zgodnym z przepisami, w przypadku wystawienia faktury w miesiącu następującym po miesiącu otrzymania zaliczki, dojdzie do zaniżenia podatku należnego w miesiącu wpływu pieniędzy. Przykład Spółka X wpłaciła zaliczkę 28 lipca 2011 roku. Pieniądze na rachunku bankowym spółki Y zostały zaksięgowane 29 lipca. Spółka Y wystawiła fakturę dokumentującą otrzymanie przedpłaty 1 sierpnia. Pomimo tego, że faktura została wystawiona w przewidzianym przepisami terminie, powinna zostać ujęta w ewidencji sprzedaży spółki Y za lipiec 2011 roku, bo obowiązek podatkowy powstał z chwilą otrzymania zaliczki, czyli 29 lipca. 2. Nieprawidłowe dane na fakturze Elementy, jakie powinna zawierać faktura VAT zostały wymienione w art.106 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem podatnicy, o których mowa w art.15 są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Na podstawie delegacji ustawowej w cytowanym już w tym artykule tzw. rozporządzeniu fakturowym do ustawy o podatku od towarów i usług Minister Finansów zawarł bardziej szczegółową listę elementów, które powinna zawierać faktura. Częstym błędem popełnianym w wystawianych fakturach są pomyłki w danych zawartych na fakturze, na przykład błędne dane dotyczące sprzedawcy lub nabywcy, oznaczenia towaru lub usługi, czy wartości towarów i usług. W przypadku pomyłek dotyczących zwłaszcza dostawcy lub nabywcy czy oznaczenia towaru lub usługi czy też na przykład daty sprzedaży, zgodnie z 15 ust.1 rozporządzenia fakturowego, nabywca towaru, który otrzymał fakturę może wystawić notę korygującą. Wystawca faktury powinien potwierdzić swoim podpisem fakt akceptacji takiej noty. 13
Nieprawidłowe dane na fakturze WAŻNE: Podmiotem uprawnionym do wystawienia noty korygującej jest jedynie nabywca towaru. Dostawca może korygować błędy w wystawianych fakturach za pomocą faktur korygujących. W licznych interpretacjach organy podatkowe wyrażają negatywną opinię na temat korekty wszystkich danych nabywcy za pomocą noty korygującej. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku I FSK 818/07 z 24 lipca 2008 roku przedstawił wprawdzie bardziej liberalne stanowisko w tej sprawie, jednak nadal najbezpieczniejszą formą korekty w przypadku wystawienie faktury na niewłaściwi podmiot jest wystawienie faktury korygującej błędnie wystawioną fakturę do zera i wystawienie nowej faktury, z podaniem danych właściwego odbiorcy. Inną drogą korekty takiej faktury jest jej anulacja. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do tej ustawy nie przewidują wprawdzie instytucji anulacji faktury, jednakże organy podatkowe w swoich orzeczeniach dopuszczają taką możliwość, podkreślając zarazem, że anulowanie faktury powinno być traktowane w sposób wyjątkowy i wykorzystywane tylko w przypadku zaistnienia takiej konieczności. Zdaniem organów podatkowych, warunkiem anulowania faktury jest to, żeby nie została ona wprowadzona do obiegu prawnego. Dzieje się tak w sytuacji, gdy wystawca faktury jest w posiadaniu zarówno oryginału jak i kopii faktury, bo faktura nie została wysłana do odbiorcy, albo odmówił on jej przyjęcia. Takie stanowisko został zaprezentowane między innymi w interpretacjach: Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 maja 2009 roku nr ILPP2/443-352/09-2/ISN, czy Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 lutego 2011 roku nr IPPP3/443-1124/10-4/JF. Dokładne streszczenie interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie prezentujemy w Dziale III, strona 19. Pozostałe błędy na fakturze, a także błędy już wymienione, ale dostrzeżone przez dostawcę, może poprawić wystawca faktury poprzez wystawienie faktury korygującej. Zasady wystawiania faktur korygujących w przypadku stwierdzenia pomyłki w wystawionej fakturze VAT określa przepis 14 rozporządzenia fakturowego Ministra Finansów. W tym miejscu należy zauważyć, że błędna jest powszechna opinia, zgodnie z którą faktury korygujące mogą być wykorzystywane wyłącznie do poprawiania nieprawidłowych cen i wartości należności na fakturze. Przytoczony powyżej przepis 14 rozporządzenia Ministra Finansów mówi bowiem o tym, że fakturę korygującą wystawia się również, gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Wobec tego faktura korygująca jest również odpowiednim sposobem na poprawienie na przykład błędnej daty sprzedaży, daty wystawienia faktury, nazwy towaru czy usługi, czy samego numeru faktury. Wystawca faktury korygującej powinien jednak pamiętać, że, w przypadku, gdy w wyniku wystawionej korekty ulega zmniejszeniu podstawa opodatkowania, poza pewnymi wyjątkami, jest zobowiązany do posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługi. W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na fakt, że sądy administracyjne w swoich orzeczeniach kwestionują nadmierny formalizm w podejściu organów podatkowych 14 wrzesień 2011
egzemplarz okazowy GORĄCY TEMAT do faktur VAT. Przykładem może być orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 23 maja 2011 roku o sygnaturze III SA/Wa 2482/10, w którym sąd administracyjny zwrócił uwagę na to, że nadmierny formalizm w tym zakresie może prowadzić do naruszenia zasady neutralności podatku i, w sytuacji gdy cel przepisów wskazujących jakie wymogi powinna spełniać faktura został osiągnięty, same braki formalne faktury nie powinny pozbawiać podatnika prawa do odliczenia podatku. Dokładne streszczenie orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego prezentujemy w Dziale IV, strona 30. 3. Błędna stawka podatku na fakturze Obowiązkiem sprzedawcy towaru czy usługi jest prawidłowe określenie stawki podatku VAT w stosunku do dokonywanej przez niego czynności. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy sprzedawca błędnie określi tę stawkę. Jeżeli stawka ta zostanie przez niego zaniżona (na przykład zamiast ze stawką 23% wystawi fakturę ze stawką 8%), to w złożonej przez niego deklaracji nastąpi zaniżenie należnego podatku, które najprawdopodobniej zostanie zakwestionowane przez organ podatkowy w razie ewentualnej kontroli. Zdarza się również, że sprzedawca zawyża stawkę podatku w wystawianych przez siebie fakturach. W tej sytuacji nie dochodzi oczywiście do zaniżenia kwoty podatku należnego, ale należy zadać sobie pytanie czy otrzymujący fakturę nabywca może ponieść negatywne konsekwencje zawyżenia podatku przez wystawcę faktury. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług, błędna stawką podatku od towarów i usług na fakturze, w sytuacji, gdy dana czynność podlega opodatkowaniu i nie jest zwolniona w VAT, nie odbiera ani nie ogranicza prawa nabywcy do odliczenia podatku. Zgodnie bowiem z art.86 ust.2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika. Skoro zatem sprzedawca wystawił fakturę z wykazaniem zawyżonej kwoty podatku, to dla odbiorcy, na podstawie powyższego przepisu, kwotę podatku naliczonego stanowi ta wykazana na fakturze wartość. Powyższe stanowisko zostało poparte interpretacjami organów podatkowych, na przykład interpretacją Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 7 lipca 2011 roku numer IPTPP1/443-131/11-4/ALN. Dokładne streszczenie powyższej interpretacji prezentujemy w Dziale IV, strona 33. W tym miejscu należy jednak zwrócić uwagę na treść przepisu art.88 ust.3a pkt 2 oraz pkt 7 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którymi nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy: transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku, wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze w części 15
Wystawienie więcej niż jednej faktury dokumentującej tę samą sprzedaż dotyczącej tych czynności (dotyczy to na przykład podatku wykazanego na fakturach VAT marża). Ważne: Błędna stawka VAT na fakturze nie pozbawia nabywcy prawa do obniżenia podatku należnego w sytuacji, gdy dana transakcja podlega opodatkowaniu i nie korzysta ze zwolnienia w podatku od towarów i usług oraz, gdy dla danej czynności zgodnie z przepisami wykazuje się VAT na fakturze. Jedynym sposobem korekty błędnej stawki VAT na fakturze jest wystawienie przez sprzedawcę faktury korygującej. 4. Wystawienie więcej niż jednej faktury dokumentującej tę samą sprzedaż Zgodnie z art.108 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest zobowiązana do jego zapłaty. Dwukrotne wystawienie faktury dokumentującej tę samą czynność generuje zatem u sprzedawcy obowiązek dwukrotnego zadeklarowania VAT w stosunku do danej sprzedaży. Dla nabywcy towaru dwukrotne wystawienie faktury dokumentującej tę samą sprzedaż również jest sporym problemem, ponieważ zgodnie z art.88 ust.3a pkt 3 ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury w przypadku, gdy wystawiono więcej niż jedną fakturę dokumentującą tę samą sprzedaż. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 16 maja 2007 roku o sygnaturze I FSK 1355/06 wskazał, że 54 ust.4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 1995 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, będącym odpowiednikiem dzisiejszego art.88 ust.3a pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, powinien być interpretowany w ten sposób, że nie stanowią podstawy do obniżenia podatku faktury w przypadku gdy wystawiono, tzn. wprowadzono do obrotu prawnego więcej niż jeden egzemplarz faktury oznaczony jako Oryginał, dokumentujący tę samą sprzedaż. Zdaniem sądu administracyjnego, taki fakt nie ma miejsca w przypadku, gdy nabywca dysponuje oryginałem tylko jednej z faktur. Również w aktualnie wydawanych interpretacjach podatkowych organa podatkowe nie prezentują bardzo rygorystycznego podejścia do odliczenia podatku w przypadku, gdy zostanie on odliczony tylko z jednej faktury, nawet jeżeli, na przykład z przyczyn technicznych, zostały wystawione dwie faktury dokumentujące tę samą czynność, jeżeli nie doszło w tym zakresie do nadużyć. Przykładem takiego orzeczenia jest interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7 lutego 2011 roku o numerze IPPP3/443-1189/10-4/JF. 16 wrzesień 2011
egzemplarz okazowy DOSTAWA TOWARÓW W KRAJU Najbardziej prawidłowym i najbezpieczniejszym sposobem uniknięcia ewentualnych nieprzyjemności związanych z dwukrotnym wystawieniem faktury wydaje się być jednak wycofanie jednej z faktur, poprzez jej korektę do zera lub anulację, w sposób opisany w punkcie 2 niniejszego artykułu. Ewa Konarska III. VAT NALEŻNY / SPRZEDAŻ I. DOSTAWA TOWARÓW W KRAJU 1. Sprzedaż mieszkania nabytego od osoby fizycznej Prowadzę działalność gospodarczą i jestem podatnikiem podatku od towarów i usług. Czy, w sytuacji, gdy w ramach prowadzonej działalności kupię mieszkanie od osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej, a następnie je sprzedam, przy sprzedaży mogę skorzystać ze zwolnienia w VAT? ODPOWIEDŹ W szczególnych sytuacjach do dostawy budynków, budowli lub ich części stosuje się zwolnienie od podatku od towarów i usług, które ustawodawca określił w art. 43 ust.1 pkt.10 i 10a ustawy o podatku od towarów i usług (UPTiU). Zgodnie z art. 43 ust.1 pkt.10 UPTiU, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy: a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata. Ustawodawca w art.2 pkt.14 UPTiU zdefiniował pojęcie pierwszego zasiedlenia jako wydanie użytkownikowi obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Drugi rodzaj zwolnień, przewidziany przez art.43 ust.1 pkt.10a ustawy jest następujący: zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w art.43 ust.1 pkt.10, pod warunkiem, że: a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30 % wartości początkowej tych obiektów 17
Sprzedaż mieszkania nabytego od osoby fizycznej REASUMUJĄC Z informacji zamieszczonych w pytaniu niemożliwe jest określenie statusu nieruchomości, zarówno co do jej pierwszego zasiedlenia jak również okresu jaki upłynął pomiędzy jej pierwszym zasiedleniem, a planowanym zbyciem. Stąd też nie można stwierdzić, czy sprzedaż zakupionego przez podatnika lokalu mieszkalnego może korzystać ze zwolnienia na podstawie art.43 ust.1 pkt.10 UPTiU. Nie ma wątpliwości co do tego, że dokonując zakupu mieszkania od osoby fizycznej na podstawie aktu notarialnego podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Stąd też dokonując sprzedaży tego mieszkania czytelnik może skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust.1 pkt.10a UPTiU, pod warunkiem, że nie poniósł wydatków na ulepszenie tego mieszkania w kwocie większej lub równej 30% jego wartości początkowej, co do których miał Pan prawo odliczyć podatek VAT naliczony. Dorota Mróz Biegły Rewident 2. Czy przekazanie pracownikowi okularów korygujących podlega opodatkowaniu? Czy należy opodatkować podatkiem VAT nieodpłatne przekazanie pracownikom okularów korekcyjnych, które zgodnie z zaleceniem lekarza powinni nosić w czasie pracy przy komputerze? ODPOWIEDŹ Odpowiadając na to pytanie należy przeanalizować odpowiednie przepisy prawa pracy oraz ustawy o podatku od towarów i usług (dalej ustawa o VAT). I tak zgodnie z par 8 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe: 1. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. I dalej 2. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktyki opieki zdrowotnej, o której mowa w ustępie 1., wykażą potrzebę ich stosowania przy obsłudze monitora ekranowego. Jak wynika z powyższych przepisów pracodawca zapewnia okulary korygujące wzrok w związku z wykonywaną przez pracownika pracą przy obsłudze monitora ekranowego, a nie na inne potrzeby pracownika (np. użytek prywatny). W zakresie podatku VAT należy zwrócić uwagę na obowiązujący przepis art. 7 ust. 2 ustawy o VAT zgodnie z którym: Przez dostawę towarów,( ), rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności: 18 wrzesień 2011
egzemplarz okazowy DOSTAWA TOWARÓW W KRAJU 1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, 2) wszelkie inne darowizny jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów. Tak wiec przyjmując, iż w oparciu o obowiązki wynikające z przytoczonego powyżej rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, nieodpłatne przekazanie okularów korygujących wzrok nie stanowi przekazania towarów na cele osobiste pracownika tylko na cele związane ze świadczeniem pracy na rzecz pracodawcy, takie nieodpłatne przekazanie nie będzie rodziło obowiązku naliczenia podatku VAT. Michał Iwanina Biegły Rewident 3. Prawo do anulowania wystawionej faktury W interpretacji IPPP3/443-1124/10-4/JF z 17 lutego 2011 roku Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził, że podatnik ma prawo anulować fakturę w sytuacji, gdy nie dokumentuje ona rzeczywistej sprzedaży lub, gdy jako nabywca został wskazany podmiot nie będący stroną transakcji, pod warunkiem, że zarówno oryginał jak i kopia faktury są w posiadaniu podatnika. Sytuacja podatnika Podatnik jest spółką prowadzącą działalność budowlaną. Spółka zamierza wprowadzić procedurę anulowania faktur sprzedaży (określić warunki, na jakich może dojść do anulowania faktury). Zgodnie z projektem procedury, anulowanie faktury możliwe będzie w przypadku gdy sporządzono fakturę, która nie dokumentuje rzeczywistej sprzedaży, w szczególności dotyczy czynności, która nie doszła do skutku lub wskazuje jako nabywcę podmiot niebędący stroną transakcji. We wszystkich w/w przypadkach warunkiem zastosowania procedury anulowania jest niewprowadzenie faktury do obrotu prawnego. Przy czym Spółka przyjmuje, że faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego gdy zarówno oryginał jak i kopia faktury znajdują się w Jej posiadaniu. Obejmuje to zatem także przypadki wysłania faktury do osoby wskazanej jako nabywca, który następnie dokonał jej zwrotu bez wprowadzenia do ksiąg. Na techniczną czynność anulowania faktury składają się: - dokonanie przez Podatnika przekreślenia oryginału i kopii faktury, - umieszczenie na oryginale i kopii faktury adnotacji uniemożliwiającej ich powtórne wykorzystanie, - w zależności od etapu, na którym dochodzi do anulowania faktury może wystąpić ko- 19
Prawo do anulowania wystawionej faktury nieczność wystornowania faktury w rejestrze VAT, co oznacza, że z powodów technicznych anulowana faktura pojawia się w rejestrze sprzedaży zarówno ze znakiem dodatnim jak i ujemnym (w efekcie jej wartość wynosi zero). Spółka podkreśla, że procedura anulowania powinna być traktowana w sposób wyjątkowy i wykorzystywana tylko w przypadkach zaistnienia takiej konieczności. W związku z powyższym Spółka wniosła o potwierdzenie czy ma prawo anulować fakturę nie dokumentującą rzeczywistej sprzedaży, która nie została wprowadzona do obrotu prawnego, stosując ww. opisaną procedurę, bez potrzeby wystawiania i przesyłania nabywcom faktur korygujących. Decyzja Dyrektora Izby Skarbowej Organ podatkowy uznał za prawidłowe stanowisko spółki, zgodnie z którym w sytuacji, gdy sporządzona faktura nie dokumentuje rzeczywistej sprzedaży albowiem nie doszło do realizacji umowy, gdy np. nie został popisany protokół odbioru robót budowlanych, nie został wydany towar, lub też w przypadku gdy jako nabywca został wskazany podmiot nie będący stroną transakcji, istnieje możliwość dokonania anulowania takiej faktury. Aby jednak dokonać anulowania konieczne jest, aby faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego, tj. zagwarantowanie, że zarówno oryginał, jak i jej kopia były w posiadaniu podatnika. Obejmuje to także przypadki wysłania faktury do osoby wskazanej jako nabywca, który następnie dokonał jej zwrotu bez wprowadzenia do ksiąg (nie uwzględnił w ewidencji). Zgodnie z art. 106 ust. 1 i ust. 3 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Z powyższego wynika, że do uznania danej faktury za wystawioną w świetle art. 106 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT) poza jej sporządzeniem (wygenerowaniem przez system i wydrukowaniem) konieczne jest również wprowadzenie faktury do obrotu prawnego. Ponadto tak sporządzona, a nie wprowadzona do obrotu prawnego faktura - nie stanowiąc tym samym faktury VAT w rozumieniu art. 106 ustawy o VAT - nie może być potraktowana jako tzw. faktura pusta o której stanowi art. 108 ustawy o VAT. Tym samym, jeśli faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego, nie ma prawnej możliwości dokonania korekty wykazanego na niej podatku poprzez wystawienie faktury korygującej. Praktyczną możliwością anulowania takich dokumentów jest ich przekreślenie, umieszczenie odpowiedniej adnotacji uniemożliwiającej ich powtórne wykorzystanie oraz dokonanie w razie konieczności stosownego storna w rejestrze VAT. Podstawa prawna: art.106 i 108 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. 20 wrzesień 2011