PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W RÓŻANCE Zatwierdzony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu 25 września 2014r. AKTY PRAWNE Podstawą tworzenia szkolnych programów wychowawczych są następujące akty prawne (wraz z późniejszymi zmianami): Konstytucja RP, Ustawa o systemie oświaty, Karta nauczyciela, Program polityki prorodzinnej państwa przyjęty 17.11.1998 r. przez Komitet Społeczny Rady Ministrów, Rozporządzenia MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17 ze zm.), Rozporządzenia MENiS z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61 poz. 624, z 2002 r. Nr 10 poz. 96, z 2003 r. Nr 146, poz. 1416 oraz z 2004 r. Nr 66, poz. 606), Konkordat między Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską, Konwencja Praw Dziecka, Europejska Karta Praw Człowieka, Statut Szkoły. 1
Zadania główne Szkoły Podstawowej w Różance 1. Wszechstronny rozwój osobowości wszystkich naszych uczniów w aspekcie: intelektualnym, duchowym, moralnym, emocjonalnym, fizycznym i społecznym. przez cały rok szkolny, odpowiedzialni: wychowawcy klas, nauczyciele. 2. Kształtowanie samodzielności w dążeniu do dobra w wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc umiejętnie dążenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie i za innych, wolność własną z wolnością innych: przez cały rok szkolny, odpowiedzialni: wychowawcy klas, nauczyciele. 3. Wychowywanie w poczuciu szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowywanie do życia w rodzinie, społeczności lokalnej i w państwie w duchu przekazu dziedzictwa kulturowego i kształtowania postaw patriotycznych: przez cały rok szkolny, odpowiedzialni: wychowawcy klas, nauczyciele. 4. Działania profilaktyczne dotyczące zapobieganiu narkomanii, alkoholizmowi i patologiom społecznym oraz promujące zdrowy styl życia: przez cały rok szkolny, odpowiedzialni: wszyscy nauczyciele, pielęgniarka szkolna. Wstęp Wszechstronny rozwój ucznia, czyli usytuowanie go w centrum działalności szkolnej stanowi główny kierunek pracy edukacyjnej. Program wychowawczy ma wspierać młodego człowieka w skomplikowanej fazie rozwoju, w której się znajduje, ukształtować własne, autonomiczne wnętrze, przejść od fazy wychowania ku samowychowaniu, wykazać godne cele życiowe oraz drogi ku ich realizacji, pomóc w odnalezieniu własnego miejsca w świecie. I. Cele szkoły podstawowej z podkreśleniem ich aspektu wychowawczego Wychowanie młodego pokolenia ma na celu: 1. Wyeliminowanie zachowań agresywnych wobec rówieśników, a zwłaszcza młodszych kolegów. 2. Wpajanie zasad kulturalnego zachowania się w szkole i poza szkołą, właściwego stosunku do kolegów i osób dorosłych przy współpracy z rodzicami. 3. Rozwój działalności sportowej, rekreacyjnej i turystycznej. 4. Przeciwdziałanie przestępczości nieletnich. 5. Kształtowanie własnej tożsamości w tym tożsamości lokalnej i regionalnej oraz otwarcia się na inne społeczności i kultury. 6. Dążenie do życia w harmonii z samym sobą, z innymi ludźmi, z przyrodą. 2
II. Wartości wychowawcze ustanowione w celu ich osiągania, przestrzegania i poszanowania przez wszystkich członków społeczności szkoły Program wychowawczy szkoły podstawowej obejmuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli. Nauczyciele w swojej pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresie obowiązki rodziców, powinni zmierzać do tego, aby uczniowie w szczególności: 1. Znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze intelektualnym, społecznym, estetycznym, moralnym, duchowym). 2. Rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą ukierunkowaną na poszukiwaniu prawdy, dobra i piękna w świecie. 3. Mieli świadomość życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów szkolnych, jak i całej edukacji na danym etapie. 4. Poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracy do osiągnięcia wielkich celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w świecie. 5. Przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mieli możliwość doskonalenia się. 6. Kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumowania ich poglądów, umieli współdziałać i współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów. III. Opis różnorodnych sytuacji wychowawczych, które mogą być aranżowane przez wszystkich wychowawców i kierownictwo szkoły, a w których uczniowie wykonują zadania o charakterze wychowawczym, kierując się ustalonym systemem wartości 1. Współpraca wychowawcza domu i szkoły Priorytet w wychowaniu młodego człowieka powinien mieć dom rodzinny. Tu przede wszystkim kształtuje się jego charakter, dziedziczone są doświadczenia, przekazywany jest system wartości. Rodzice mają prawo decydować o całym procesie wychowania dziecka, również w tym jego nurcie, który rozgrywać się będzie w szkole. W związku z powyższym: a) rodzice z dziećmi i nauczycielami dbają o wizerunek szkoły przez trwały wkład w dobra materialne szkoły, b) mają wykonawczy udział w konstruowaniu programu wychowawczego szkoły, c) biorą czynny udział w imprezach okolicznościowych organizowanych w szkole, d) pozostają w stałym kontakcie z wychowawcą klasy i dyrektorem odnośnie rozwoju swoich dzieci, e) wspierają się wzajemnie z nauczycielami w pokonywaniu trudności wychowawczych w formie spotkań, apelów, akademii, wspólnych wyjazdów i wycieczek, rozmów telefonicznych. 3
2. Niektóre zadania wychowawcze szkoła dzielić będzie z organizacjami młodzieżowymi, klubami, towarzystwami. Szkoła współpracuje z: GOPS kołami i klubami sportowymi, organizacjami promującymi zdrowie, bibliotekami działającymi w sąsiednich miejscowościach, świetlicą wiejską, Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną we Włodawie, S. G. Dołhobrody, K. P. we Włodawie Priorytetowe hasło programu wychowawczego naszej szkoły: każdy z nas jest niepowtarzalną osobą a razem stanowimy jedną społeczność szkolną. W związku z tym organizowane będą: zajęcia warsztatowe w klasach wspomagające osobisty rozwój uczniów: a) ćwiczenie rozwijające samopoznanie, wzmacniające poczucie bezpieczeństwa i własnej wartości, rozwijanie asertywności, samodoskonalenia, radzenie sobie ze stresem i stymulowanie twórczości; b) zajęcia warsztatowe integrujące klasę (ćwiczenia służące przełamaniu onieśmielenia, wzajemnemu poznaniu, budowaniu zaufania, doskonalenia komunikacji, rozwijaniu empatii i rozumienia innych, współdziałania); c) zajęcia integrujące szkołę społeczność uczniowską: wspólne obchody uroczystości i świąt szkolnych oraz organizowanie imprez okolicznościowych, zorganizowanie wyborów samorządów klasowych oraz szkolnego, wspólne akcje na rzecz środowiska, młodszych dzieci i ludzi starszych, imprezy promujące szkołę w środowisku np. jasełka, Dzień Babci i Dziadka, uroczystości patriotyczne zajęcia otwarte celem umożliwienia rodzicom uczestnictwa w codziennym życiu szkoły, wspólna akcja całej społeczności szkolnej na rzecz środowiska naturalnego: Dbałość o czystość terenu szkoły, wokół niej i najbliższego środowiska. Udział w akcjach Sprzątanie Świata, Dzień Ziemi. Dbałość o ochronę przyrody. Dokarmianie ptaków w zimie. 4
IV. Program działań przeciwstawiających się złu, zagrożeniu i patologii Formy pomocy wychowawczej: 1. Kontakt z wychowawcą. 2. Lekcje wychowawcze w klasach 4 6, edukacja społeczna klasy 1 3 promujące najważniejsze wartości moralne, wskazujące autorytety warte naśladowania. 3. Współpraca z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną: realizacja programu profilaktycznego, zajęcia warsztatowe zapobiegające agresji, przemocy, uzależnieniom. 4. Współpraca z rodzicami: pedagogizacja rodziców wg aktualnych potrzeb, stały kontakt rodziców z wychowawcą i dyrektorem szkoły. 5. Współpraca z policją: realizowanie programów zapobiegania patologii, alkoholizmowi i narkomanii, spotkania z policjantami na lekcjach wychowawczych (zajęcia warsztatowe) oraz w ramach akcji Bezpieczne dziecko na drodze dla klas I-III. 6. Wzajemna pomoc koleżeńska: otoczenie wsparciem i opieką koleżeńską kolegów i koleżanki wymagające tego wsparcia i znajdujących się w trudnej sytuacji. Wszystkie formy działalności mogą być wspomagane dodatkowymi środkami tj. ulotki, plakaty, broszury, filmy wideo, płyty CD. V. Stałe uroczystości różnego typu o charakterze wychowawczym i kulturalnym wraz ramowym harmonogramem. Rytuały szkolne Uroczystości szkolne Nazwa uroczystości Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego Sprzątanie Świata Dzień Edukacji Narodowej, Pasowanie na ucznia kl. I Narodowe Święto Niepodległości Wieczór Andrzejkowy Mikołaj Jasełka Dzień Babci i Dziadka Bal Noworoczny Powitanie Wiosny Dzień Ziemi Święto Konstytucji 3 Maja, Piosenka patriotyczna Dzień Rodziny Uroczyste zakończenie roku szkolnego 5
VI. Szkolny system zajęć pozalekcyjnych rozwijających talenty i zainteresowania, postawy i umiejętności społeczne i organizacyjne formy pomocy szkoły dla samorządu uczniowskiego i jego program działania System zajęć pozalekcyjnych 1. ZAJĘCIA WYRÓWNAWCZE DLA UCZNIÓW Z TRUDNOŚCIAMI W NAUCE dydaktyczno wyrównawcze w kl. I-III (edukacja wczesnoszkolna) oraz w kl. IV-VI, indywidualne zajęcia rewalidacyjne. VII. Opis systemu motywacyjnego w wychowaniu. Zachowania i aktywność nagradzana i uznawana. Zachowania przynoszące uszczerbek dobru imieniu jednostki i całej szkoły. Sposoby ewentualnego honorowania w szkole zasług dla systemu przyjętych wartości. Kryteria oceniania zachowania uczniów Główną zasadą wychowawczą jest pozytywny stosunek dla każdego ucznia. Podkreślanie najpierw jego dobrych, zasługujących na uznanie i pochwałę cech wg twierdzenia W każdym z nas tkwi dobro, trzeba je tylko odnaleźć. Niezbędnym jest ograniczenie negacji, a jednocześnie jasne i klarowne określenie postaw i zachowań nieakceptowanych wraz z podkreśleniem konsekwencji negatywnych zachowań. Nagroda może być przyznana za: a) rzetelną naukę i pracę społeczną, b) wzorową postawę, c) wybitne osiągnięcia, d) godne reprezentowanie szkoły na zewnątrz, w środowisku, e) organizację i aktywny udział w wewnętrznym życiu szkoły, f) 100% frekwencję, g) najwyższą średnią ocen w szkole (kl. IV VI). Nagroda może być udzielona w następującej formie: 1. Pochwała nauczyciela, wychowawcy udzielona indywidualnie lub na forum klasy 2. Pochwała dyrektora szkoły udzielona indywidualnie, wobec klasy lub wobec szkoły. 3. Przedstawianie zachowań uznawanych, rozwijających i sławiących dobre imię szkoły i jednostki na apelu szkolnym. 4. Prezentacja najlepszych uczniów na gazetce samorządu uczniowskiego. 5. List gratulacyjny do rodziców z uroczystym wręczeniem na koniec roku szkolnego. 6. Nagrody książkowe dla uczniów przewidziane są: za wzorowe zachowanie i średnią ocen 4,75, za 100% frekwencję, dla uczniów wyróżniających się w konkursach i turniejach pozaszkolnych. 7. Dyplom ukończenia szkoły z wyróżnieniem. 6
Fakt przyznania nagrody jest odnotowywany w odpowiednich dokumentach. Nagroda może być udzielona bądź przyznana na wniosek, wychowawcy, nauczyciela, dyrektora szkoły, Rady Rodziców lub Samorządu Uczniowskiego, po odpowiednim umotywowaniu. Kara może być udzielona w następującej formie: 1. Rozmowa wychowawcy z uczniem z wpisem do zeszytu, potwierdzonym przez rodzica. 2. Rozmowa wychowawcy z uczniem w obecności rodziców. 3. Rozmowa dyrektora szkoły z uczniem w obecności rodziców. 4. Zawieszenie w prawach ucznia na 1 tydzień z powiadomieniem rodziców (w zajęciach pozalekcyjnych, reprezentowania szkoły na zewnątrz, udziału w imprezach i uroczystościach szkolnych). 5. Przeniesienie do innej szkoły za zgodą Kuratorium Oświaty. Wykonanie kary może zostać zawieszone na czas próby (nie dłużej niż pół roku) jeśli uczeń uzyska poręczenie Samorządu Klasowego, Samorządu Szkolnego, Rady Rodziców, Rady Pedagogicznej lub innej organizacji społecznej. Uczeń ma prawo odwołania się od kary: a) do wychowawcy klasy i całej klasy, której jest uczniem, b) do Samorządu Klasowego oraz Samorządu Uczniowskiego, c) do rzecznika praw dziecka, d) do dyrektora szkoły, Rady Pedagogicznej, Rady Rodziców. Szkoła ma obowiązek informowania rodziców (prawnych opiekunów) ucznia o przyznanej nagrodzie lub zastosowaniu wobec niego kary. Kryteria oraz procedury wystawiania oceny z zachowania są zawarte w Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania. VIII. Metody monitoringu i ewaluacji Celem monitoringu i ewaluacji programu wychowawczego szkoły podstawowej jest: a) informacyjność, b) badanie stanu realizacji programu wychowawczego, zdobytych umiejętności przez uczniów, c) diagnozowanie procesu wychowawczego: określenie specyfiki klasy i potrzeb uczniów, określenie obszarów ewentualnych zagrożeń na, które należałoby zwrócić szczególną uwagę, d) planowanie poprzez doskonalenie dalszej pracy wychowawczej poprzez modyfikowanie systemu oceny zachowania i programu wychowawczego. 7
Efektywność Programu Wychowawczego sprawdzamy poprzez: a) analizę wyników w zakresie wychowania: zachowania w szkole i na zewnątrz pozytywne i negatywne, zachowania przynoszące uszczerbek dobremu imieniu jednostki i całej szkoły, b) wyniki klasyfikacji, c) monitorowanie procesu wychowawczego, d) liczbę interwencji odnośnie zachowań nieakceptowanych społecznie w środowisku szkolnym i najbliższym otoczeniu (notatki prowadzone przez nauczycieli odnośnie zachowania uczniów), e) dyskusje w czasie spotkań klasowych, zebrań samorządu uczniowskiego, Rad Pedagogicznych i spotkań z rodzicami, f) wyniki kontroli zewnętrznej i wewnętrznej. IX. Program wychowawczy szkoły został opracowany przy współudziale nauczycieli, rodziców, uczniów z uwzględnieniem następujących czynników: 1. Akty prawne zawarte na początku niniejszego programu. 2. Diagnoza środowiska uczniowskiego dokonana przy pomocy rozmów z uczniami, analizy dokumentów, rozmów i spotkań z rodzicami, a poprzez to zebranie oczekiwań i określenie potrzeb środowiska szkolnego. Do realizacji powyższego programu wychowawczego szkoły niezbędne jest : zaangażowanie całego środowiska szkolnego tj. nauczycieli, rodziców i uczniów, środki finansowe na zakup pomocy dydaktycznych, ustawiczne doskonalenie nauczycieli, prelekcje dla rodziców i nauczycieli prowadzone przez pracowników Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. 8