PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA MATEMATYKA 2015/2016 I. Założenia ogólne: 1. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznaniu przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej oraz na formułowaniu oceny. 2. W ocenianiu nauczyciele stosują zasady: a) częstotliwości i rytmiczności uczeń oceniany jest na bieżąco i rytmicznie; b) jawności uczeń zna kryteria oceniania, zakres materiału oraz formy pracy podlegające ocenie; c) różnicowania wymagań zadania stawiane uczniom dają możliwość uzyskania wszystkich ocen. 3. Celem oceny ucznia jest: a) informowanie ucznia o poziomie osiągnięć edukacyjnych; b) udzielanie uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie uczniowi informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć; c) udzielenie wskazówek do samodzielnego planowania własnego rozwoju; d) motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce; e) dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce i szczególnych uzdolnieniach ucznia; f) umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno wychowawczej. g) monitorowanie bieżącej pracy ucznia 4. Oceny bieżące, semestralne i roczne wyrażane są w stopniach wg. skali: a) celujący (6, cel); b) bardzo dobry (5, bdb); c) dobry (4,db); d) dostateczny (3, dst); e) dopuszczający (2, dop); f) niedostateczny (1, ndst.). Przy zapisie ocen cząstkowych dopuszcza się stosowanie znaków + i -. 5. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. 6. Uzasadnianie oceny: a) Nauczyciel uzasadnia ocenę z odpowiedzi ustnej na zajęciach edukacyjnych. b) Nauczyciel uzasadnia ocenę z pracy pisemnej w zamieszczonym w tej pracy krótkim pisemnym komentarzu, uwzględniającym poziom opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności. Ocen z kartkówek nie uzasadnia się. II. Formy oceniania ucznia 1. Pomiar osiągnięć uczniów odbywa się za pomocą następujących narzędzi: a) prace klasowe podsumowujące wiadomości z danego działu, czas trwania 1 2 godzin lekcyjnych; b) sprawdziany z niewielkiego zakresu materiału bieżącego, czas trwania do 1 godziny lekcyjnej; c) Kartkówki (także z zadań domowych) w zależności od potrzeb (konieczność przypomnienia lub sprawdzenia wiedzy), czas trwania 5 20 min. 1
d) odpowiedzi ustne - uczeń może być bez zapowiedzi wezwany do odpowiedzi obejmującej trzy ostatnie jednostki tematyczne; ocenie podlega język matematyczny, umiejętność wnioskowania, uogólniania, uzasadniania, analizowania tematu czy zadania, zawartość rzeczowa, formułowanie spostrzeżeń, wyrażania sądów, trafność doboru metod rozwiązania danego zagadnienia; Kartkówka i odpowiedź ustna obejmują zakres 3 ostatnich lekcji, odbywają się w zależności od potrzeb (ich ilość nie jest z góry ustalona). Uczeń jest jednak zobowiązany znać elementarne zagadnienia z wcześniejszego materiału, niezbędne do efektywnej pracy na lekcji (np. umiejętność rozwiązania równania, odczytywania z wykresu własności funkcji itp.). Formy te mogą też obejmować zakres materiału zadany do przypomnienia. e) zadania domowe w zależności od potrzeb (sprawdzane w formie kartkówki lub w trakcie sprawdzania zeszytu); f) badania wyników nauczania pomiar osiągnięć edukacyjnych (testy wewnątrzszkolne, próbne egzaminy maturalne); technikum wg następującego harmonogramu: klasa I - test diagnozujący (wrzesień-październik) i badanie wyników nauczania na koniec drugiego semestru (zakres materiału przerobionego w ciągu całego roku) klasa II badanie wyników nauczania na koniec pierwszego i drugiego semestru klasa III - badanie wyników nauczania na koniec pierwszego i drugiego semestru klasa IV próbny egzamin maturalny organizowany przez CKE przeprowadzony na początku II semestru. Zasadnicza szkoła zawodowa zgodnie z harmonogramem: klasa I ZSZ- test diagnozujący (wrzesień-październik) klasa II i III ZSZ-badanie wyników nauczania na koniec roku szkolnego,obejmujący zakres materiału w danej klasie Nauczyciel uczący w badanej klasie opracowuje wyniki testów i sprawdzianów wg obowiązującego w szkole schematu zamieszczonego w Szkolnym Systemie Badania Osiągnięć Edukacyjnych Uczniów. g) aktywność na lekcji. 2. Przyjmuje się następującą ilość ocen cząstkowych w semestrze w zależności od liczby godzin matematyki w klasie: a) Jedna godz. tygodniowo minimum 3 oceny; b) Dwie i trzy godz. tygodniowo minimum 4 oceny; c) Cztery i więcej godz. tygodniowo minimum 5 ocen; Prace pisemne 1. Zastosowanie procentowych progów ocen cząstkowych z prac pisemnych: TECHNIKUM ZSZ 0 35 %- ndst. 0 29 %- ndst. 36-50%- dop. 30 49 %- dop. 51-75%- dst. 50 70 %- dst. 76-85%- db. 71 85 %- db. 86-95%- bdb. 86-95%- bdb. 96-100%- cel. 96-100%- cel. 2
Badanie wyników nauczania pomiar osiągnięć edukacyjnych (testy wewnątrzszkolne, próbne egzaminy maturalne) mogą być przeprowadzane w oparciu o inne szczegółowe kryteria zgodnie ze specyfiką danego testu (test zamknięty jednokrotnego wyboru, test zamknięty wielokrotnego wyboru). 2. Prace klasowe i sprawdziany są zapowiadane co najmniej tydzień wcześniej z podaniem obowiązującego zakresu materiału; termin pracy zapisywany jest w dzienniku lekcyjnym. Uzgodniony termin może zostać zmieniony w wyjątkowej sytuacji, na wniosek uczniów. W przypadku nieobecności nauczyciela w dniu zapowiedzianej pracy pisemnej termin zostanie ponownie uzgodniony z klasą (przy czym nie obowiązuje jednotygodniowe wyprzedzenie). 3. W/w prace pisemne są obowiązkowe. Jeżeli uczeń nie podda się określonej formie sprawdzania wiedzy, brak oceny w dzienniku zaznacza się nb. Jeśli uczeń opuścił prace klasową, sprawdzian powinien poddać się sprawdzeniu wiadomości i umiejętności z zakresu materiału związanego z pracą w formie i trybie ustalonym przez nauczyciela i ucznia w ciągu dwóch tygodni po powrocie do szkoły. W przypadku nieprzystąpienia ucznia do sprawdzenia wiadomości i umiejętności po upływie dwóch tygodni nauczyciel obok nb wpisuje ocenę ndst.. 4. Termin podania wyników prac pisemnych nie powinien przekraczać dwóch tygodni od czasu jego przeprowadzenia (może być przedłużony z powodu nieobecności nauczyciela lub klasy w szkole). Prace pisemne po sprawdzeniu są omawiane i uczeń otrzymuje je do wglądu. Swoje uwagi lub wątpliwości uczniowie mogą zgłosić bezpośrednio po otrzymaniu pracy. Rodzicom uczniów prace pisemne są udostępniane podczas konsultacji nauczycieli lub w wyznaczonych godzinach i dyżurach tygodnia. Ocenione prace wracają do nauczyciela i są przez niego przechowywane do końca roku szkolnego. W dzienniku lekcyjnym nauczyciel może odnotować jakie treści były sprawdzane na danej pracy pisemnej i do kiedy można poprawić uzyskane oceny niedostateczne. 5. Ocenę niedostateczną ze sprawdzianu (klasówki) uczeń ma prawo poprawić ( poza swoimi zajęciami dydaktycznymi) w terminie dwóch tygodni od momentu oddania prac w formie i trybie ustalonym przez nauczyciela, nie więcej jednak niż trzy razy każdy sprawdzian(pracę klasową). Poprawiona ocena zostaje zanotowana w dzienniku obok oceny ndst. (zapis 1/3); obydwie oceny brane są pod uwagę. 6. Kartkówki nie muszą być przez nauczyciela zapowiadane, obejmują materiał z 1 3 ostatnich lekcji, mogą być pisane przez wszystkich uczniów lub wybrane osoby. W formie kartkówki może również odbywać się sprawdzenie zadania domowego. Ocen z kartkówek nie poprawia się. 7. Pod pojęciem aktywności rozumiemy: aktywny udział w zajęciach - częste zgłaszanie i udzielanie prawidłowych odpowiedzi na lekcji, zaangażowanie w wykonywanie ćwiczeń i zadań, systematyczne przygotowywanie się do zajęć. III. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny. Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej i braki uniemożliwiają dalsze zdobywanie wiedzy z tego przedmiotu, nie jest w stanie z pomocą nauczyciela rozwiązać zadań o niewielkim stopniu trudności, nie uczynił postępów w zakresie wiedzy i umiejętności w stosunku do poprzedniego roku szkolnego. Nie wykazuje najmniejszych chęci współpracy w celu uzupełnienia braków i nabycia podstawowej wiedzy i umiejętności. 3
Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który posiada wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej w takim stopniu, że zdobyta wiedza wystarcza do kontynuowania nauki, przy pomocy nauczyciela rozwiązuje zadania teoretyczne i praktyczne typowe o niewielkim stopniu trudności. wykazuje się znajomością i rozumieniem najprostszych pojęć i algorytmów. Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który posiada wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej, opanował materiał przewidziany podstawą programową w stopniu podstawowym; samodzielnie wykonuje typowe zadania teoretyczne i praktyczne o średnim stopniu trudności. Stopień dobry otrzymuje uczeń, który posiada wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej, poprawnie stosuje wiadomości, rozwiązuje samodzielnie typowe zadania teoretyczne i praktyczne, jest aktywny, potrafi formułować problemy, wskazywać możliwe rozwiązania. Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który w pełni przyswoił wiadomości objęte podstawą programową, wykazuje zainteresowanie przedmiotem, wnioskuje, uogólnia, sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami, wykorzystuje różne źródła wiedzy, jest aktywny; rozwiązuje samodzielnie problemy teoretyczne i praktyczne, potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązywania zadań i problemów w nowych sytuacjach. Stopień celujący otrzymuje uczeń, który: wykazuje się umiejętnościami przewidzianymi podstawą programową, pogłębia wiedzę, samodzielnie i twórczo rozwija własne zainteresowania, czynnie uczestniczy w lekcjach, wykorzystuje wiedzę z pokrewnych przedmiotów, biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych lub praktycznych, proponuje rozwiązania nietypowe, rozwiązuje zadania złożone i oryginalne; został laureatem lub finalistą olimpiady przedmiotowej; osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach matematycznych, kwalifikując się do finałów na szczeblu krajowym lub posiada inne porównywalne sukcesy, osiągnięcia. Nauczyciel matematyki indywidualizuje pracę z uczniem odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Dostosowywanie wymagań polega m.in. na: 1) dostosowywaniu tempa pracy do możliwości percepcyjnych ucznia (omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopniu trudności); 2) dostosowaniu poziomu wymagań edukacyjnych do możliwości percepcyjnych, intelektualnych i fizycznych ucznia (podawanie poleceń w prostszej formie, wydłużanie czasu na wykonanie zadania); 3) uwzględnianiu poprawności toku rozumowania, a nie tylko prawidłowości wyniku końcowego, który wynikać może z pomyłek rachunkowych; 4) preferowaniu odpowiedzi ustnych lub pisemnego sprawdzania wiadomości i umiejętności w zależności od dysfunkcji; 5) różnicowaniu stopnia trudności i form prac domowych; 6) obniżeniu progów procentowych przy ocenianiu prac pisemnych: 0 20 %- ndst. 21-40 %- dop. 41 60 %- dst. 61 80 %- db. 81-95%- bdb. 96-100%- cel. IV. Ustalanie oceny semestralnej i rocznej. 4
1. Ocena śródroczną i roczna nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. 2. Ocena roczna z zajęć edukacyjnych uwzględnia osiągnięcia ucznia w całym roku szkolnym. Uczeń otrzymuje na koniec roku ocenę pozytywną tylko w przypadku, gdy ma ocenę pozytywną na I i II semestr. 3. Uczniom, którzy zakwalifikują się do finału międzypowiatowego konkursu matematycznego na koniec roku szkolnego podwyższa się ocenę o jeden stopień ( nie dotyczy oceny bardzo dobrej). Technikum Ze względu na różną ważność ocen cząstkowych do obliczenia oceny śródrocznej, rocznej zastosujemy metodę średniej ważonej. Poszczególnym ocenom cząstkowym przypisujemy określoną ważność (wagę). Formy oceniania uczniów Prace klasowe powtórzeniowe (dot. klas maturalnych) Praca klasowa Sprawdzian, badanie wyników nauczania Kartkówka, odpowiedź ustna, praca na lekcji, aktywność Zadania domowe, prace dodatkowe waga 5 4 3 2 1 Sposób obliczania oceny semestralnej: Ocena semestralna =, (**) gdzie: A suma ocen z prac klasowych, B suma ocen ze sprawdzianów i badania wyników nauczania, C - suma ocen z kartkówek, odpowiedzi ustnych, pracy na lekcji i ocen za aktywność, D suma ocen za zadania domowe i prace dodatkowe, E to suma wszystkich wag. W celu wyliczenia średniej przyjmujemy do obliczeń oceny z + jako oceny powiększone o 0,5 czyli 3+ traktujemy jako 3,5 itd. Ocenę z - traktujemy jako mniejszą o 0,25 od danej oceny, czyli 3 - traktujemy jako 2,75 itd. Przy ocenach poprawianych ocena ostateczna jest średnią arytmetyczną jedynki i otrzymanej oceny z poprawy np. oceny 1/3 traktujemy jako 2 (. Obliczamy średnią ważoną z otrzymanych ocen z odpowiadającymi im wagami zgodnie z wzorem (**) zaokrąglając wynik do dwóch miejsc po przecinku. Średniej ważonej przyporządkowuje się ocenę szkolną zgodnie z tabelą: niedostateczny poniżej 1,60 dopuszczający <1,60 2,60) dostateczny <2,60 3,60) dobry <3,60 4,60) bardzo dobry <4,60 5,50) celujący <5,50 6,00). 5
Ocena roczna Przy wystawianiu oceny rocznej bierze się pod uwagę średnie ważone z obu semestrów. Ocena roczna jest średnią ważoną wag z obu semestrów z wagami odpowiednio: I semestr waga 4, II semestr waga 6. Jeżeli uczeń otrzyma na I semestr ocenę niedostateczną, jest on zobowiązany do zaliczenia materiału z tego semestru na ocenę pozytywną. W takim wypadku, średnia za I semestr do oceny rocznej jest liczona jako 2,0. Zasadnicza Szkoła Zawodowa W zasadniczej szkole zawodowej przy wystawianiu oceny śródrocznej i rocznej stosuje się wymagania edukacyjne z punktu III. Laureat konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim oraz laureat lub finalista ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej otrzymuje z danych zajęć edukacyjnych najwyższą pozytywną ocenę klasyfikacyjną ocenę celującą V. Sposoby informowania uczniów i rodziców 1. Nauczyciele na początku roku szkolnego informują uczniów i rodziców o: a) wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego programu nauczania; b) sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów; c) warunkach i trybie uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych. W/w informacje przekazane są uczniom we wrześniu na pierwszych zajęciach z matematyki i umieszczone są na stronie internetowej szkoły. Potwierdzeniem zapoznania uczniów z PSO jest lista klasy z podpisami uczniów. 2. Informacje o osiągnięciach i postępach ucznia w nauce nauczyciel przedstawia uczniowi na bieżąco, a rodzicom podczas zebrań, a także podczas indywidualnych konsultacji i konsultacji ustalanych przez dyrektora szkoły. 3. O przewidywanej śródrocznej (rocznej) ocenie niedostatecznej rodzice są informowani na dwa tygodnie przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej. 4. Informację o przewidywanych ocenach klasyfikacji rocznej podaje się uczniowi dwa tygodnie przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej. VI. Inne uwagi 1. Uczniom klas pierwszych przysługuje okres adaptacyjny (ochronny) do 15 września, w którym nauczyciele nie wpisują do dziennika ocen niedostatecznych. 2. Nauczyciel podaje uczniom wykaz pomocy naukowych (podręcznik, zbiory zadań, ćwiczenia, tablice matematyczne), w klasie pierwszej na pierwszej lekcji matematyki, w pozostałych wyższych klasach na koniec roku szkolnego. 3. Uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji 1 raz w semestrze. Nieprzygotowanie należy zgłosić po wejściu do sali, nauczyciel odnotuje datę nieprzygotowania w dzienniku lekcyjnym. Nie dotyczy to zapowiedzianych: prac klasowych, sprawdzianów, kartkówek. Nieprzygotowanie obejmuje: brak zeszytu, brak pracy domowej, brak pomocy potrzebnych do lekcji, niegotowość do odpowiedzi. 6
4. Uczeń po dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w szkole (powyżej jednego tygodnia) ma prawo nie być oceniany negatywnie w dniu powrotu do szkoły. 5. Uczeń ma obowiązek prowadzić zgodnie ze wskazówkami nauczyciela zeszyt przedmiotowy. Zeszyt powinien być prowadzony systematycznie, w przypadku nieobecności w szkole uczeń ma obowiązek uzupełnić zeszyt. 6. Nieobecność ucznia na lekcji zobowiązuje go do uzupełnienia materiału we własnym zakresie. 7. Uczniowie za brak zadania domowego, odpisywanie zadań domowych lub oddawanie do oceny prac nie napisanych samodzielnie otrzymują ocenę niedostateczną. 8. Uczeń na lekcji za zgodą nauczyciela może korzystać z kalkulatora prostego, jeśli jego użycie jest zgodne z tematem lekcji. Zabrania się korzystania z telefonu komórkowego, jako kalkulatora. W trakcie lekcji uczeń ma wyłączony telefon komórkowy. 9. Uczeń klasy programowo najwyższej (szkoły średniej) może w czasie prac pisemnych korzystać z maturalnych tablic matematycznych bez żadnych dodatkowo wpisanych treści. 10. Uczeń na lekcje przychodzi punktualnie i pracuje w spokoju. Spóźnienia lub niepotrzebne rozmowy przeszkadzają pozostałym uczniom w klasie i nauczycielowi. 11. Uczeń, który otrzymał ocenę niedostateczną w klasyfikacji śródrocznej zobowiązany jest do jej poprawienia. Termin poprawy i zakres materiału uczeń uzgadnia indywidualnie z nauczycielem. Poprawa odbywa się poza zajęciami dydaktycznymi ucznia. Poprawie podlegają wszystkie sprawdziany i prace klasowe, z których uczeń otrzymał w I semestrze ocenę niedostateczną. 12. Uczeń promowany warunkowo do klasy programowo wyższej zobowiązany jest zaliczyć materiał nauczania z poprzedniej klasy w terminie do końca stycznia. Termin zaliczenia i zakres materiału uczeń uzgadnia indywidualnie z nauczycielem. Poprawa odbywa się poza zajęciami dydaktycznymi ucznia w formie pisemnej. 13. Uczniowie klas maturalnych uczestniczą w dodatkowych zajęciach z matematyki przygotowujących do egzaminu maturalnego. 14. Ustalona na koniec roku ocena niedostateczna może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego i zgodnie z WZO. Liceum ogólnokształcące dla dorosłych 1. Od 1 września 2013 roku w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 w Gnieźnie działa Liceum dla Dorosłych, którego słuchacze realizować będą naukę w ramach III, IV, V i VI semestru. 2. Słuchacze, którzy ukończyli ZSZ przed rokiem 2015 ( Stara podstawa programowa) są zobowiązani uzupełnić wiedzę i umiejętności z zakresu matematyki zgodnie z zaleceniami nauczyciela uczącego w danej klasie. 3. Po każdym semestrze słuchacze LO dla dorosłych zdawać będą egzamin obejmujący wiedzę z całego semestru. Egzamin z matematyki ma zawsze formę pisemną i ustną. 4. Nauczyciele prowadzący zajęcia z matematyki na początku każdego semestru informuje słuchaczy o terminach egzaminów semestralnych. 5. Na miesiąc przed terminem egzaminu semestralnego nauczyciel informuje słuchacza, a w przypadku słuchacza niepełnoletniego również jego rodziców, czy spełnia warunki dopuszczenia do egzaminu semestralnego. 6. Do egzaminu semestralnego dopuszcza się słuchacza, który uczęszczał na zajęcia w wymiarze co najmniej 50% czasu przeznaczonego na zajęcia, oraz otrzymał z tych zajęć ocenę pozytywną. W przypadku braku podstawy do wystawienia oceny pozytywnej z zajęć, słuchacz pisze prace kontrolną obejmującą materiał z całego semestru. Pozytywna ocena z pracy umożliwia przystąpienie do egzaminu semestralnego. 7
7. Słuchacz może być zwolniony z części ustnej egzaminu semestralnego, jeżeli z części pisemnej tego egzaminu otrzymał ocenę co najmniej bardzo dobrą oraz w ciągu semestru był aktywny na zajęciach i uzyskał oceny uznane za pozytywne w ramach wewnątrzszkolnego oceniania. 8. Zwolnienie z części ustnej egzaminu semestralnego jest równoznaczne ze zdaniem egzaminu semestralnego i uzyskaniem z danych zajęć edukacyjnych semestralnej oceny klasyfikacyjnej zgodnej z oceną uzyskaną z części pisemnej egzaminu semestralnego. 9. Słuchacz, który z przyczyn losowych lub zdrowotnych nie przystąpił do egzaminu semestralnego w wyznaczonym terminie, zdaje ten egzamin w terminie dodatkowym, wyznaczonym przez dyrektora szkoły. Przedmiotowy system oceniania z matematyki obowiązuje od 02.09.2015r. 8